Exodus 23 – HLGN & CST

Ang Pulong Sang Dios

Exodus 23:1-33

Hustisya kag Kaluoy

1“Indi kamo magbalita sang kabutigan. Indi kamo magbulig sa malaot nga tawo paagi sa pagsaksi sing butig. 2Indi kamo magsunod sa kadam-an sa paghimo sing malain. Kon magsaksi kamo sa korte, indi ninyo pagtikua ang hustisya tungod gusto mo lang magsunod sa kadam-an. 3Indi ninyo pagpaburi ang mga imol sa ila kaso.

4“Kon makita ninyo nga nakabuhi ang baka ukon asno sang inyo kaaway, dapat iuli ninyo ini sa iya. 5Kon makita ninyo nga natumba ang asno sang inyo kaaway tungod sa kabug-at sang iya sini karga, indi lang ninyo ini pagpabay-an kundi buligan ninyo nga makatindog.

6“Siguraduha ninyo nga mahatagan sang hustisya ang mga imol sa ila kaso. 7Indi kamo mag-akusar sing binutig. Indi ninyo pagpatya ang matarong o inosente nga mga tawo, kay silutan ko gid ang bisan sin-o nga maghimo sini.

8“Indi kamo magbaton sang lagay, kay ang lagay makabulag sa mga tawo sa kamatuoran, kag makahalit ini sa kinamatarong sang mga inosente.

9“Indi ninyo pagpigusa ang mga dumuluong,23:9 mga dumuluong: buot silingon, mga indi Israelinhon nga mga pumuluyo sang Israel. kay kamo mismo nakahibalo kon ano ang balatyagon sang isa ka dumuluong, kay mga dumuluong man kamo sadto anay sa Egipto.

Ang Adlaw kag Tuig nga Inugpahuway

10“Sa sulod sang anom ka tuig makatanom kamo kag makaani sa inyo duta. 11Pero sa ikapito nga tuig indi ninyo ini pagtamnan. Kon may magtubo nga tanom sa inyo duta, pabay-i lang ninyo ang mga imol nga makakuha sang pagkaon sa mga tanom, kag ang mabilin ipakaon sa talunon nga mga sapat. Amo man sini ang inyo himuon sa inyo mga talamnan sang ubas kag sa inyo mga talamnan sang olibo.

12“Mag-obra kamo sa sulod sang anom ka adlaw, pero sa ikapito nga adlaw magpahuway kamo agod makapahuway man ang inyo mga baka kag mga asno, kag pati ang inyo mga ulipon kag ang mga indi Israelinhon nga nagaestar upod sa inyo. 13Tumana ninyo sing maayo ining tanan nga ginsiling ko sa inyo. Indi kamo magpangamuyo sa iban nga mga dios ukon bisan magsambit sang ila ngalan.

Ang Tatlo ka Tuigan nga Piesta

(Exo. 34:18-26; Deu. 16:1-17)

14“Magsaulog kamo sang tatlo ka piesta kada tuig para sa akon kadungganan. 15Sauluga ninyo ang Piesta sang Tinapay nga Wala sing Inugpahabok. Suno sa ginsugo ko na sa inyo, magkaon kamo sang tinapay nga wala sing inugpahabok sa sulod sang pito ka adlaw. Himua ninyo ini sa gintalana nga tion sa bulan sang Abib, kay amo ina nga bulan nga nagguwa kamo sa Egipto. Ang kada isa dapat magdala sa akon sang halad sa sina nga tion. 16Sauluga man ninyo ang Piesta sang Pag-ani paagi sa pagdala sa akon sang nahauna nga patubas sang inyo mga uma. Sauluga man ninyo ang Piesta sang Katapusan nga Ani sa katapusan sang tuig, kon magtipon na kamo sang mga patubas sang inyo mga uma. 17Ang inyo mga lalaki dapat magtambong sa sini nga mga piesta kada tuig sa pagsimba sa akon, ang Ginoo nga inyo Agalon. 18Indi kamo maghalad sang dugo sa akon kaupod sang tinapay nga may inugpahabok. Ang tambok sang sapat nga inyo ginhalad sa akon sa piesta indi ninyo pag-ibilin pagkaaga.

19“Dal-a ninyo sa templo sang Ginoo nga inyo Dios ang pinakamaayo nga parte sang nahauna ninyo nga patubas.

“Indi ninyo paglutua ang tinday nga kanding sa gatas sang iya inang.

20“Karon, ginapadala ko ang anghel sa pagbantay kag sa pagtuytoy sa inyo sa lugar nga ginpreparar ko. 21Pamati kamo sa iya kag tumana ang iya ginasiling. Indi kamo magrebelde sa iya. Kay ang tanan nga iya ginahimo, ginahimo niya sa akon ngalan kag indi niya pag-ibaliwala ang inyo mga sala.23:21 indi niya pag-ibaliwala ang inyo mga sala: ukon, indi niya pagpatawaron ang inyo mga sala. 22Kon magpamati lang kamo sing maayo sa iya ginasiling kag himuon ang tanan ko nga ginasiling, kontrahon ko ang inyo mga kaaway. 23Pangunahan kamo sang akon anghel kag dal-on niya kamo sa duta sang mga Amornon, Hithanon, Periznon, Canaanhon, Hivhanon, kag Jebusnon, kag pagalaglagon ko sila. 24Indi kamo magsimba ukon mag-alagad sa ila mga dios-dios, ukon magsunod sa ila mga ginahimo. Laglaga ninyo sing bug-os ang ila mga dios-dios, kag rumpaga ang ila handumanan nga mga bato. 25Simbaha ninyo ako, ang Ginoo nga inyo Dios, kag hatagan ko kamo sang bugana nga pagkaon kag tubig. Ayuhon ko ang inyo mga balatian, 26kag wala sing babayi nga mahulugan ukon mabaw-as sa inyo duta, kag hatagan ko kamo sang malawig nga kabuhi.

27“Pahadlukon ko kag pasalasalahon ang inyo mga kaaway nga inyo maatubang kag magapalalagyo sila. 28Magapadala ako sang mga alingayo nga magauna sa inyo, kag tabugon nila ang mga Hivhanon, Canaanhon, kag mga Hithanon. 29Pero indi ko sila pagtabugon sa sulod lang sang isa ka tuig agod indi mangin mamingaw ang amo nga duta kag agod indi magdamo ang talunon nga mga sapat didto. 30Tabugon ko sila sing amat-amat hasta nga magdamo kamo kag sarang na makapanag-iya sang duta.

31“Siguraduhon ko nga ang dulunan sang inyo mga duta maghalin sa Mapula nga Dagat hasta sa Dagat sang Mediteraneo,23:31 Dagat sang Mediteraneo: sa literal, Dagat sang mga Filistinhon. kag halin sa desierto sa bagatnan hasta sa Suba sang Eufrates. Itugyan ko sa inyo ang mga pumuluyo sang amo nga duta, kag tabugon ninyo sila. 32Indi kamo maghimo sang kasugtanan sa ila ukon sa ila mga dios-dios. 33Indi ninyo sila pagtuguti nga mag-estar sa inyo duta kay basi sila pa ang magtulod sa inyo sa pagpakasala sa akon. Kon magsimba kamo sa ila mga dios-dios, sigurado nga mangin siod ini sa inyo.”

Nueva Versión Internacional (Castilian)

Éxodo 23:1-33

Leyes de justicia y de misericordia

1»No divulgues informes falsos.

»No te hagas cómplice del malvado ni apoyes los testimonios del violento.

2»No imites la maldad de las mayorías.

»No te dejes llevar por la mayoría en un proceso legal.

»No perviertas la justicia tomando partido con la mayoría.

3»No seas parcial con el pobre en sus demandas legales.

4»Si encuentras un toro o un asno perdido, devuélvelo, aunque sea de tu enemigo.

5»Si ves un asno caído bajo el peso de su carga, no lo dejes así; ayúdalo, aunque sea de tu enemigo.

6»No tuerzas la justicia contra los pobres de tu pueblo en sus demandas legales.

7»Mantente al margen de cuestiones fraudulentas.

»No le quites la vida al que es inocente y honrado, porque yo no absuelvo al malvado.

8»No aceptes soborno, porque nubla la vista y tuerce las sentencias justas.

9»No oprimáis al extranjero, pues ya lo habéis experimentado en carne propia: vosotros mismos fuisteis extranjeros en Egipto.

Leyes sabáticas

10»Seis años sembrarás tus campos y recogerás tus cosechas, 11pero el séptimo año no cultivarás la tierra. Déjala descansar, para que la gente pobre del pueblo obtenga de ella su alimento, y para que los animales del campo se coman lo que la gente deje.

»Haz lo mismo con tus viñas y con tus olivares.

12»Seis días trabajarás, pero el día séptimo descansarán tus bueyes y tus asnos, y recobrarán sus fuerzas los esclavos nacidos en casa y los extranjeros.

13»Cumplid con todo lo que os he ordenado.

»No invoquéis los nombres de otros dioses. Jamás los pronunciéis.

Las tres fiestas anuales

14»Tres veces al año harás fiesta en mi honor.

15»La fiesta de los Panes sin levadura la celebrarás en el mes de aviv, que es la fecha establecida. Fue en ese mes cuando vosotros salisteis de Egipto. De acuerdo con mis instrucciones, siete días comeréis pan sin levadura.

»Nadie se presentará ante mí con las manos vacías.

16»La fiesta de la cosecha la celebrarás cuando recojas las primicias de tus siembras.

»La fiesta de recolección de fin de año la celebrarás cuando recojas tus cosechas.

17»Tres veces al año todo varón se presentará ante mí, su Señor y Dios.

18»No mezcles con levadura la sangre del sacrificio que me ofrezcas.

»No guardes hasta el día siguiente la grasa que me ofreces en las fiestas.

19»Llevarás a la casa del Señor tu Dios lo mejor de tus primicias.

»No cocerás ningún cabrito en la leche de su madre.

El ángel del Señor

20»Date cuenta, Israel, que yo envío mi ángel delante de ti, para que te proteja en el camino y te lleve al lugar que te he preparado. 21Préstale atención y obedécelo. No te rebeles contra él, porque va en representación mía y no perdonará tu rebelión. 22Si lo obedeces y cumples con todas mis instrucciones, seré enemigo de tus enemigos y me opondré a quienes se te opongan. 23Mi ángel te guiará y te introducirá en la tierra de estos pueblos que voy a exterminar: tierra de amorreos, hititas, ferezeos, cananeos, heveos y jebuseos.

24»No te inclines ante los dioses de esos pueblos. No les rindas culto ni imites sus prácticas. Más bien, derriba sus ídolos y haz pedazos sus piedras sagradas.

25»Adora al Señor tu Dios, y él bendecirá tu pan y tu agua.

»Yo apartaré de vosotros toda enfermedad.

26»En tu país ninguna mujer abortará ni será estéril. ¡Yo te concederé larga vida!

27»En toda nación donde pongas el pie haré que tus enemigos te tengan miedo, se turben y huyan de ti.

28»Delante de ti enviaré avispas, para que ahuyenten a los heveos, cananeos e hititas. 29Sin embargo, no los desalojaré en un solo año, no sea que, al quedarse desolada la tierra, aumente el número de animales salvajes y te ataquen. 30Los desalojaré poco a poco, hasta que seas lo bastante fuerte para tomar posesión de la tierra.

31»Extenderé las fronteras de tu país, desde el Mar Rojo hasta el mar Mediterráneo,23:31 mar Mediterráneo. Lit. mar de los filisteos. y desde el desierto hasta el río Éufrates. Pondré bajo tu dominio a los que habitan allí, y tú los desalojarás.

32»No hagas ningún pacto con ellos ni con sus dioses.

33»Si los dejas vivir en tu tierra, te pondrán una trampa para que adores a sus dioses, y acabarás pecando contra mí».