Mga Kasuguan Parte sa mga Pagkabutang
1“Kon ang isa ka tawo nangawat sang baka ukon karnero, kag gin-ihaw niya ini ukon ginbaligya, dapat magbayad siya. Sa isa ka baka nga iya ginkawat, magbayad siya sang lima ka baka. Kag sa isa ka karnero nga iya ginkawat, magbayad siya sang apat ka karnero. 2Kon nangawat siya sa gab-i kag nadakpan sa akto, kag ginpatay siya, ang nakapatay sa iya wala sing salabton. 3Pero kon natabo ini sa adlaw, ang nakapatay sa kawatan may salabton.
“Ang kawatan nga nadakpan dapat magbayad sa iya nga ginkawat. Pero kon wala siya sing ibayad, ibaligya siya nga ulipon kag ang iya bili ibayad sa iya nga ginkawat. 4Kon ang iya ginkawat nga baka ukon asno ukon karnero nasapwan nga ara pa sa iya kag buhi pa ini, bayaran niya ini sing doble.
5“Kon ang sapat sang isa ka tawo iya ginpabay-an nga maghalab sa talamnan sang iban, kinahanglan nga bayaran niya ang nahalab nga tanom sang pinakamaayo nga patubas sang iya uma ukon sang iya talamnan sang ubas.
6“Kon may tawo nga nagpanutod, kag ang kalayo naglapta sa mga hilamon hasta sa talamnan sang iban nga tawo, ang nagpanutod dapat nga magbayad sang mga tanom nga napierdi.
7“Halimbawa, nagpatago ang isa ka tawo sang iya kuwarta ukon sang bisan ano nga butang sa balay sang iya kaingod, kag ginkawat ini. Kon madakpan ang kawatan, dapat magbayad siya sing doble. 8Pero kon indi madakpan ang kawatan, ang ginbilinan sang pagkabutang pagadal-on sa presensya sang Dios,22:8 Dios: ukon, mga pangulo. agod mahibaluan kon ginkuha niya ukon wala ang ginpatago sa iya.
9“Halimbawa, may duha ka tawo nga nagabaisay kon sin-o sa ila ang tag-iya sang isa ka pagkabutang pareho sang baka, asno, karnero, bayo, ukon bisan ano nga butang, dapat dal-on nila ang ila kaso sa presensya sang Dios.22:9 Dios: ukon, mga pangulo. Ang nakasala sa ila suno sa desisyon sang Dios22:9 Dios: ukon, mga pangulo. magabayad sing doble sa tag-iya.
10“Halimbawa, ginpasagod sang isa ka tawo ang iya asno, baka, karnero, ukon bisan ano nga sapat sa iya kaingod, kag napatay ini, ukon napilasan, ukon nadula, nga wala sing may nakakita. 11Ang nagsagod dapat magkadto sa presensya sang Ginoo kag magsumpa nga wala siya sing may nahibaluan sa natabo. Dapat ini patihan sang tag-iya, kag indi niya siya pagpabayaron. 12Pero kon ginkawat ang sapat, dapat magbayad ang nagsagod sa tag-iya. 13Kon ang sapat ginpatay sang mapintas nga sapat, kinahanglan dal-on niya ang nabilin nga parte sang sapat bilang pamatuod, kag indi niya kinahanglan nga bayaran ini.
14“Halimbawa, naghulam ang isa ka tawo sang sapat sa iya kaingod kag napilas ini ukon napatay, kag wala ang tag-iya pagkatabo sini. Ang naghulam dapat magbayad sini. 15Pero kon ara ang tag-iya sang pagkatabo, ang naghulam indi na magbayad. Kon gin-arkilahan ang sapat, ang kuwarta nga ginbayad sa arkila amo na ang ibayad sa napilasan ukon napatay nga sapat.
Ang Iban pa nga mga Kasuguan
16“Kon gintintar sang isa ka lalaki ang isa ka dalaga nga indi pa kalaslon, kag nagpakighilawas siya sa iya, dapat magbayad ang lalaki sa pamilya sang babayi sang balayran sa pagpangasawa, kag dayon pangasaw-on niya ang babayi. 17Kon indi gid magsugot ang amay sang babayi nga ipakasal ang iya anak sa ato nga lalaki, magbayad gihapon ang lalaki sang amo nga balayran.
18“Patya ninyo ang mga babaylan.
19“Ang bisan sin-o nga magpakighilawas sa sapat dapat patyon.
20“Ang bisan sin-o nga maghalad sa iban nga dios luwas sa akon dapat laglagon sing bug-os.22:20 laglagon sing bug-os: Ang Hebreo nga pulong sini nagakahulugan sang mga gintugyan sa Ginoo paagi sa paghalad ukon paglaglag sini.
21“Indi ninyo pagpiguson ang mga dumuluong22:21 mga dumuluong: buot silingon, mga indi Israelinhon nga mga pumuluyo sang Israel. kay mga dumuluong man kamo sadto sa Egipto.
22“Indi ninyo pagpamintahaan ang mga balo nga babayi kag ang mga ilo. 23Kon himuon ninyo ini, kag magpangayo sila sang bulig sa akon, sigurado gid nga buligan ko sila. 24Maakig gid ako sa inyo kag pamatyon ko kamo sa inaway.22:24 inaway: sa literal, espada. Mabalo ang inyo mga asawa kag mailo ang inyo mga kabataan.
25“Kon magpahulam kamo sang kuwarta sa bisan kay sin-o sa akon katawhan nga imol, indi ninyo pagpasakai pareho sa ginahimo sang mga manugpahulam sang kuwarta. 26Kon kuhaon ninyo ang kunop sang inyo isigkatawo bilang garantiya nga magbayad siya sa iya utang sa imo, iuli ini sa iya antes magsalop ang adlaw. 27Kay amo lang ini ang iya pangtabon sa iya lawas kon magtulog siya kon gab-i. Kon magpangayo siya sang bulig sa akon, buligan ko siya kay maluluy-on ako.
28“Indi ninyo pagpasipalahi ang Dios kag indi ninyo pagpakamalauta ang nagadumala sa inyo.
29“Indi ninyo pagkalimti ang paghatag sang mga halad sa akon halin sa inyo mga patubas kag mga duga sang prutas.
“Idedikar ninyo sa akon ang inyo kamagulangan nga mga lalaki, 30pati ang kamagulangan sang inyo mga baka kag mga karnero. Ang bag-o natawo nga baka ukon karnero dapat magpabilin sa iya inang sa sulod sang pito ka adlaw. Pero halin sa ikawalo nga adlaw, puwede na ini ihalad sa akon.
31“Kamo ang akon pinili nga katawhan, gani indi kamo magkaon sang karne sang bisan ano nga sapat nga ginpatay sang mapintas nga sapat. Ipakaon ninyo ini sa mga ido.
賠償條例
1「倘若有人偷了別人的牛羊，然後宰了或賣了，他要用五頭牛抵償一頭牛，四隻羊抵償一隻羊。 2倘若有人打死正入屋偷竊的賊，這人不算犯殺人罪。 3倘若事情發生在白天，家主就犯了殺人罪。倘若盜賊被擒，他就要賠償家主，若他一無所有，就要把他賣為奴隸作賠償。 4倘若他偷的牲畜如牛、羊或驢在他手上還活著，他要償還失主雙倍。
5「倘若有人在田野或葡萄園裡牧放牲畜，任由牲畜吃別人田裡的農作物或葡萄，他必須拿自己田裡最好的農作物或葡萄作賠償。 6倘若有人在自己的田間焚燒荊棘，不小心燒掉了別人的莊稼、禾捆或整個田園，那生火的人就要賠償一切損失。
7「倘若有人把金錢或物件交給鄰居保管，鄰居家遭盜，盜賊被緝拿歸案後要賠償雙倍； 8倘若沒捉到盜賊，鄰居就要到審判官那裡證明自己沒有偷拿。 9倘若二人之間有什麼糾紛，無論是為了牛、驢、羊、衣服或失物，爭執的雙方要把案件呈報審判官，審判官判誰敗訴，誰就要賠償雙倍。 10倘若有人把驢、牛、羊或別的牲畜交給鄰居看管，牲畜死傷或被人搶走，並且無人看見， 11看守的人就要在耶和華面前起誓沒有動鄰居的東西，這樣失主就應當作罷，看守的人不用賠償。 12但若牲畜是被人偷去的，受託人就要賠償失主。 13倘若牲畜被野獸咬死，受託人要把殘骸帶來當證據，無需賠償被咬死的牲畜。 14倘若有人向鄰居借牲畜，牲畜受傷或死掉，而當時物主不在場，借的人就要賠償。 15倘若物主當時在場，借的人就不用賠償。倘若牲畜是租來的，租的人只需付租金不用賠償。
社會條例
16「倘若有人誘姦了尚未許配的處女，他就要交出聘禮，娶她為妻； 17倘若女方家長反對婚事，男方要付出相當於聘禮的金錢給女方家長。
18「凡行邪術的女人，必須被處死。
19「與動物性交的人，必須被處死。
20「祭拜耶和華以外的其他任何神明的人，必須被處死。
21「不可欺壓在你們中間寄居的人，因為你們在埃及也做過寄居的人。
22「不可虧待寡婦和孤兒， 23倘若你們欺凌他們，他們向我呼求，我必聽他們的呼求， 24向你們發怒，用刀殺掉你們，使你們的妻子變為寡婦，兒女成為孤兒。
25「倘若有貧苦的同胞向你借錢，你不可像放債的一樣從中取利。 26倘若他把衣服給你作抵押，你要在日落之前把衣服還給他。 27因為他只有這件蔽體的衣服，若是沒有，他晚上如何睡覺？他若呼求我，我必定幫助他，因為我是仁慈的。 28不可褻瀆上帝，也不可咒詛百姓的官長。 29你們要向我獻上五穀和新酒，不可遲疑耽延。要把你們的長子獻給我。 30也要獻上頭生的牛羊，牠們生下來後可以留在母親身邊七天，第八天要獻給我。 31你們要做我聖潔的子民，不要吃田野間被野獸咬死的牲畜，要把牠丟給狗吃。
