Ang Pagtratar sa mga Ulipon
(Deu. 15:12-18)
1Nagsiling ang Ginoo kay Moises, “Amo ini ang mga pagsulundan nga ipatuman mo sa mga Israelinhon:
2“Kon magbakal kamo sang ulipon nga Hebreo, magaalagad siya sa inyo sa sulod sang anom ka tuig. Pero sa ikapito nga tuig, mahilway na siya sa pagkaulipon nga wala siya sing bayaran. 3Kon sang pagbakal sa iya wala pa siya sing asawa kag sang ulihi nagpangasawa siya, siya lang ang mahilway sa ikapito nga tuig. Pero kon may asawa na siya sang pagbakal sa iya, ang iya asawa mahilway man upod sa iya. 4Kon ginpaasawahan siya sang iya agalon kag nakabata sila sang iya asawa, mahilway siya, pero ang iya asawa kag mga bata magapabilin sa iya agalon.
5“Pero kon magsiling ang ulipon nga ginahigugma niya ang iya agalon, ang iya asawa kag mga bata, kag indi niya gusto nga mahilway, 6dal-on siya sang iya agalon sa presensya sang Dios.21:6 Dios: ukon, mga pangulo. Kag didto sa puwertahan ukon hamba tuhugan sang iya agalon ang iya dulunggan sang inugtuhog, kag mangin ulipon siya sang iya agalon sa bug-os niya nga kabuhi.
7“Kon ibaligya sang isa ka tawo ang iya anak nga babayi nga mangin ulipon, indi siya mahilway sa ikapito nga tuig pareho sa mga lalaki nga ulipon. 8Kon wala malipay sa iya ang iya agalon nga nagbakal sa iya, puwede siya nga gawaron sang iya pamilya. Pero indi siya puwede nga ibaligya sang iya agalon sa mga indi Israelinhon, tungod kay ang iya agalon amo ang nagtalikod sa iya. 9Kon ipaasawa sang agalon ini nga ulipon sa iya anak, kinahanglan nga kabigon niya siya bilang iya anak nga babayi. 10Kon pangasaw-on niya mismo ini nga ulipon, kag magpangasawa pa gid siya sang iban nga babayi, kinahanglan padayunon niya ang paghatag sa sini nga ulipon sang pagkaon kag bayo, kag ang paghulid sa iya. 11Kon indi niya matuman ining tatlo ka butang, puwede maghalin ina nga babayi nga wala sing balayran.
Mga Kasuguan Parte sa mga Krimen
12“Ang bisan sin-o nga magsakit sang tawo kag mapatay niya ini, dapat patyon man siya. 13Pero kon wala niya ini ginhungod kag gintugutan ko ini nga matabo, makapalagyo siya sa lugar nga himuon ko nga dalangpan. 14Pero kon ginplano niya kag ginhungod ang pagpatay, patya ninyo siya bisan magpalapit pa siya sa akon halaran.
15“Ang bisan sin-o nga magsakit21:15 magsakit: ukon, magpatay. sa iya amay kag iloy dapat patyon.
16“Ang bisan sin-o nga magkidnap sang tawo dapat patyon, bisan ginbaligya na niya ang iya ginkidnap ukon wala pa.
17“Ang bisan sin-o nga magpakamalaot sa iya amay ukon iloy dapat patyon.
18“Halimbawa, nag-away ang duha ka tawo, kag ginsumbag sang isa ukon ginlampusan sang bato ang iya kontra kag indi na ini makabangon pero wala mapatay. 19Kon sa ulihi makabangon siya kag makalakat-lakat, bisan nagabaston lang, ang tawo nga nagsakit sa iya indi pagsilutan. Pero kinahanglan magbayad ang tawo sa iya, sa iya panahon nga nausik tungod sa iya pagkabalda, kag kinahanglan atipanon siya sang tawo hasta mag-ayo siya.
20“Kon ginbakol sang isa ka tawo ang iya ulipon, lalaki man ukon babayi, kag napatay ini, dapat silutan siya. 21Pero kon wala mapatay ang ulipon kag nakabangon ini pagkaligad sang isa ukon duha ka adlaw, ang tawo indi pagsilutan kay siya man ang tag-iya sang ulipon.
22“Kon may nagaaway kag naigo ang isa ka babayi nga nagabusong, kag nagbata ini sa indi pa oras,21:22 nagbata ini sa indi pa oras: ukon, nahulugan. pero wala man sing may malain nga natabo sa iya, ang nakaigo pabayaron suno sa kantidad nga pangayuon sang bana kag ginatugutan sang mga hukom. 23Pero kon grabe ang natabo sa babayi silutan ang responsable suno man sa natabo sa babayi. Kon napatay ang babayi, patyon man siya. 24Kon nabulag ang babayi, bulagon man siya. Kon nabingaw ang ngipon, bingawon man siya. Kon nabali ang kamot ukon tiil, balion man ang iya kamot ukon tiil. 25Kon napaso, pasuon man siya. Kon napilas, pilason man siya. Kag kon nabagrasan, bagrasan man siya.
26“Kon nasumbag sang agalon ang iya ulipon nga lalaki ukon babayi sa mata kag nabulag ini, hilwayon niya siya sa pagkaulipon bilang bayad sa mata nga iya ginbulag. 27Kon nabingaw niya ang ngipon sang iya ulipon nga lalaki ukon babayi, hilwayon man niya siya sa pagkaulipon bilang bayad sa ngipon nga iya ginbingaw.
28“Kon ang turo nga baka nakasungay sang tawo, lalaki ukon babayi, kag napatay ini, dapat batuhon ang baka, kag indi pagkan-on ang iya unod, pero ang tag-iya sang baka wala sing salabton. 29Pero kon ang baka naanad na nga magpanungay sang tawo kag ginpaandaman na ang tag-iya parte sini, pero ginpabay-an lang niya ang baka, kag nakapatay ini sang tawo, kinahanglan batuhon ini hasta mapatay kag ang tag-iya patyon man. 30Pero kon pabayaron ang tag-iya para mabuhi siya, kinahanglan nga bayaran niya kon pila ang ipabayad sa iya. 31Amo man ini ang pagsulundan kon nakasungay ang baka sang bata, lalaki man ukon babayi. 32Kon nakasungay ang baka sang ulipon, lalaki man ukon babayi, kinahanglan nga magbayad ang tag-iya sini sang 30 ka bilog nga pilak sa agalon sang ulipon, kag kinahanglan nga batuhon ang baka hasta mapatay.
33“Halimbawa, may tawo nga nagkuha sang tabon sang bubon ukon nagkutkot sang bubon kag wala niya ini pagtabuni, kag may nahulog nga baka ukon asno sa amo nga bubon, 34ang tag-iya sang bubon dapat magbayad sa tag-iya sang sapat, kag mangin iya na ang patay nga sapat.
35“Kon ang baka sang isa ka tawo nakapatay sang baka sang iya kapareho, ibaligya nila nga duha ang buhi nga baka kag tungaon ang bili sini. Tungaon man nila ang karne sang napatay nga baka. 36Pero kon ang baka nga nakapatay naanad na nga magpanungay kag ginpabay-an lang ini sang tag-iya, dapat magbayad ang tag-iya sini sang isa man ka baka sa baylo sang napatay, kag ining napatay nga baka mangin iya na.
Leis acerca dos Escravos Hebreus
1“São estas as leis que você proclamará ao povo:
2“Se você comprar um escravo hebreu, ele o servirá por seis anos. Mas no sétimo ano será liberto, sem precisar pagar nada. 3Se chegou solteiro, solteiro receberá liberdade; mas, se chegou casado, sua mulher irá com ele. 4Se o seu senhor lhe tiver dado uma mulher, e esta lhe tiver dado filhos ou filhas, a mulher e os filhos pertencerão ao senhor; somente o homem sairá livre.
5“Se, porém, o escravo declarar: ‘Eu amo o meu senhor, a minha mulher e os meus filhos, e não quero sair livre’, 6o seu senhor o levará perante os juízes21.6 Ou perante Deus. Terá que levá-lo à porta ou à lateral da porta e furar a sua orelha. Assim, ele será seu escravo por toda a vida.
7“Se um homem vender sua filha como escrava, ela não será liberta como os escravos homens. 8Se ela não agradar ao seu senhor que a escolheu, ele deverá permitir que ela seja resgatada. Não poderá vendê-la a estrangeiros, pois isso seria deslealdade para com ela. 9Se o seu senhor a escolher para seu filho, dê a ela os direitos de uma filha. 10Se o senhor tomar uma segunda mulher para si, não poderá privar a primeira de alimento, de roupas e dos direitos conjugais. 11Se não lhe garantir essas três coisas, ela poderá ir embora sem precisar pagar nada.
Leis acerca da Violência e dos Acidentes
12“Quem ferir um homem e o matar terá que ser executado. 13Todavia, se não o fez intencionalmente, mas Deus o permitiu, designei um lugar para onde poderá fugir. 14Mas, se alguém tiver planejado matar outro deliberadamente, tire-o até mesmo do meu altar e mate-o.
15“Quem agredir o próprio pai ou a própria mãe terá que ser executado.
16“Aquele que sequestrar alguém e vendê-lo ou for apanhado com ele em seu poder, terá que ser executado.
17“Quem amaldiçoar seu pai ou sua mãe terá que ser executado.
18“Se dois homens brigarem e um deles ferir o outro com uma pedra ou com o punho21.18 Ou com uma ferramenta e o outro não morrer, mas cair de cama, 19aquele que o feriu será absolvido, se o outro se levantar e caminhar com o auxílio de uma bengala; todavia, ele terá que indenizar o homem ferido pelo tempo que este perdeu e responsabilizar-se por sua completa recuperação.
20“Se alguém ferir seu escravo ou escrava com um pedaço de pau e como resultado o escravo morrer, será punido; 21mas, se o escravo sobreviver um ou dois dias, não será punido, visto que é sua propriedade.
22“Se homens brigarem e ferirem uma mulher grávida, e ela der à luz prematuramente21.22 Hebraico: e a criança sair., não havendo, porém, nenhum dano sério, o ofensor pagará a indenização que o marido daquela mulher exigir, conforme a determinação dos juízes21.22 Ou de Deus. 23Mas, se houver danos graves, a pena será vida por vida, 24olho por olho, dente por dente, mão por mão, pé por pé, 25queimadura por queimadura, ferida por ferida, contusão por contusão.
26“Se alguém ferir o seu escravo ou sua escrava no olho e o cegar, terá que libertar o escravo como compensação pelo olho. 27Se quebrar um dente de um escravo ou de uma escrava, terá que libertar o escravo como compensação pelo dente.
28“Se um boi chifrar um homem ou uma mulher, causando-lhe a morte, o boi terá que ser apedrejado até a morte, e a sua carne não poderá ser comida. Mas o dono do boi será absolvido. 29Se, todavia, o boi costumava chifrar e o dono, ainda que alertado, não o manteve preso, e o boi matar um homem ou uma mulher, o boi será apedrejado e o dono também terá que ser morto. 30Caso, porém, lhe peçam um pagamento, poderá resgatar a sua vida pagando o que for exigido. 31Esta sentença também se aplica no caso de um boi chifrar um menino ou uma menina. 32Se o boi chifrar um escravo ou escrava, o dono do animal terá que pagar trezentos e sessenta gramas21.32 Hebraico: 30 siclos. Um siclo equivalia a 12 gramas. de prata ao dono do escravo, e o boi será apedrejado.
33“Se alguém abrir ou deixar aberta uma cisterna, não tendo o cuidado de tampá-la, e um jumento ou um boi nela cair, 34o dono da cisterna terá que pagar o prejuízo, indenizando o dono do animal, e ficará com o animal morto.
35“Se o boi de alguém ferir o boi de outro e o matar, venderão o boi vivo e dividirão em partes iguais, tanto o valor do boi vivo como o animal morto. 36Contudo, se o boi costumava chifrar e o dono não o manteve preso, este terá que pagar boi por boi, e ficará com o que morreu.
