Nadaog sang mga Judio ang Ila mga Kaaway
1Karon, nag-abot na ang ika-13 nga adlaw sang ika-12 nga bulan, nga amo ang bulan sang Adar. Amo na ini ang adlaw nga himuon ang mando sang hari. Sa sini nga adlaw nagalaom ang mga kaaway sang mga Judio nga malaglag nila ang mga Judio. Pero suli ang natabo; ang mga kaaway amo ang napierdi sa mga Judio. 2Kay sang sina nga adlaw, nagtilipon ang mga Judio sa mga lugar nga ila ginaestaran, sa tanan nga probinsya nga sakop ni Haring Ahasuerus, agod pamatyon ang bisan sin-o nga magsalakay sa ila. Wala sing may makabato sa ila tungod kay nahadlok sa ila ang tanan nga tawo. 3Bisan gani ang tanan nga opisyal sang mga probinsya, pati ang ila mga gobernador, mga pangulo kag mga administrador, nagbulig sa mga Judio tungod kay nahadlok man sila kay Mordecai. 4Kay si Mordecai isa na ka gamhanan nga tawo sa palasyo sang hari; bantog na siya sa bug-os nga ginharian. Kag nagdugang pa gid ang iya pagkagamhanan.
5Gani ginpamatay sang mga Judio ang tanan nila nga kaaway paagi sa espada. Ginhimo nila ang ila gusto sa sining mga nagakontra sa ila. 6Sa siyudad lang sang Susa, 500 ang ila napatay. 7Ginpatay man nila sila ni Parshandata, Dalfon, Aspata, 8Porata, Adalia, Aridata, 9Parmashta, Arisai, Aridai, kag Vayzata. 10Sila amo ang napulo ka anak ni Haman nga kaaway sang mga Judio, nga anak ni Hamedata. Pero wala pagkuhaa sang mga Judio ang mga pagkabutang sang ila mga kaaway.
11Sadto man nga adlaw, ginsugid sa hari ang kadamuon sang ginpamatay sa siyudad sang Susa. 12Kag nagsiling ang hari kay Rayna Ester, “Sa Susa lang, 500 ang napatay sang mga Judio, kag ginpamatay man nila ang napulo ka anak ni Haman. Ano ayhan ang natabo sa iban nga mga probinsya? Karon, ano pa gid ang pangayuon mo kay ihatag ko sa imo.” 13Nagsiling si Ester, “Kon gusto mo, Mahal nga Hari, tuguti ang mga Judio diri sa Susa sa pagdepensa liwat sang ila kaugalingon sa buwas, pareho sang ila ginhimo subong. Kag ipabitay sa kahoy ang mga bangkay sang napulo ka anak ni Haman.”
14Gani nagsugo ang hari nga himuon ang pangabay ni Ester. Ginpahibalo sa Susa ang mando sang hari, kag ginpabitay ang mga bangkay sang napulo ka anak ni Haman. 15Pagkaaga, ika-14 nga adlaw sang bulan sang Adar, nagtipon liwat ang mga Judio nga ara sa Susa, kag nakapatay sila sang 300 ka tawo. Pero wala nila pagkuhaa ang pagkabutang sang ila mga kaaway.
16-17Sang nagligad nga adlaw, nagtilipon ang mga Judio nga ara sa nagkalain-lain nga mga parte sang ginharian agod depensahan kag luwason ang ila kaugalingon sa ila mga kaaway. Nakapatay sila sing 75,000 ka tawo, pero wala nila pagkuhaa ang mga pagkabutang sang ila mga kaaway. Pagkasunod nga adlaw, ika-14 nga adlaw, nagpahuway sila kag naghiwat sang piesta nga may pagsinadya. 18(Pero sa Susa iya, duha ka adlaw ang pagpamatay sang mga Judio sa ila mga kaaway, sang ika-13 kag sang ika-14 nga adlaw. Kag sang ika-15 nga adlaw, nagpahuway sila kag naghiwat man sang piesta nga may pagsinadya). 19Amo ina nga ang mga Judio nga nagaestar sa mga baryo nagasaulog sang piesta kada ika-14 nga adlaw sang bulan sang Adar. Sa sina nga adlaw nagahinatagay sila sang regalo.9:19 regalo: ukon, regalo nga pagkaon.
Ang Piesta nga Ginatawag “Purim”
20Ginsulat ni Mordecai ang tanan nga natabo, kag nagpadala siya sang sulat sa tanan nga Judio, malayo man ukon malapit, sa tanan nga probinsya nga sakop ni Haring Ahasuerus. 21Sa sini nga sulat, ginhambalan ni Mordecai ang mga Judio nga saulugon nila kada tuig ang ika-14 kag ika-15 nga adlaw sang bulan sang Adar, 22sa pagdumdom sang tion nga nakaluwas sila sa ila mga kaaway, kag ginbayluhan ang ila kasubo sang kalipay kag ang paghibi sang pagsinadya. Ginhambalan man sila ni Mordecai sa sulat nga saulugon nila ang piesta nga may pagsinadya, kag maghinatagay sila sang regalo,9:22 regalo: Tan-awa ang footnote sa bersikulo 19. kag hatagan man nila ang mga imol.
23Ginsunod sang mga Judio ang mando ni Mordecai nga padayunon nila ang pagsaulog sang amo nga piesta kada tuig.
Ang Rason kon ngaa may Piesta nga Ginatawag “Purim”
24Si Haman nga anak ni Hamedata nga Agagnon, nga kaaway sang tanan nga Judio, nagplano sa pagpatay sa mga Judio. Naggabot-gabot siya agod mahibaluan niya kon san-o niya sila laglagon. Ang butang nga gin-gamit sa paggabot-gabot ginatawag nga “pur.” 25Pero sang mabalitaan sang hari ang ato nga plano paagi kay Rayna Ester, nagpasulat siya sang mando nga ang malain nga plano ni Haman kontra sa mga Judio himuon sa iya. Kag ginbitay si Haman pati ang iya mga anak nga lalaki. 26Gani ang pagsaulog sang sina nga tion ginatawag nga Purim,9:26 Purim: Amo ini ang tawag sa sobra sa isa nga “pur.” halin sa pulong nga “pur.” Kag tungod sa sulat ni Mordecai kag tungod sa ila naeksperiensyahan, 27naghilisugot ang mga Judio nga saulugon nila sa husto nga tion kada tuig ang inang duha ka adlaw nga piesta sa pamaagi nga ginsiling ni Mordecai. Nagdesisyon sila nga himuon nila ini kag sang ila mga kaliwat, kag sang tanan nga nangin Judio. 28Ining duha ka adlaw sang Purim dumdumon kag saulugon sang kada pamilya sang mga Judio sa kada henerasyon, sa tanan nga probinsya kag siyudad sang ginharian. Indi nila ini pag-untatan ukon pagkalimtan, bisan sang ila mga kaliwat.
29Agod mapalig-on ang sulat ni Mordecai parte sa Purim, nagsulat man si Rayna Ester nga anak ni Abihail, parte sa sini nga piesta. Kaupod niya si Mordecai sa pagsulat sini. 30Ginpadala ini ni Mordecai sa 127 ka probinsya nga sakop sang ginharian ni Haring Ahasuerus. Nakahatag ini sang kalinong kag kalig-on sa mga Judio, 31kag nagasugo sa ila nga saulugon nila ang Purim sa husto nga tion, subong sang ginmando ni Mordecai, nga ginmando man ni Rayna Ester. Sundon nila ini, subong nga ginasunod nila kag sang ila mga kaliwat ang pagsulundan parte sa pagpuasa kag pagpangasubo. 32Ang mando ni Ester nga nagpalig-on sa mga pagsulundan parte sa Purim ginsulat sa libro.
1The king’s order had to be carried out on the 13th day of the 12th month. That was the month of Adar. On that day the enemies of the Jews had hoped to win the battle over them. But now everything had changed. The Jews had gained the advantage over those who hated them. 2The Jews gathered together in their cities. They gathered in all the territories King Xerxes ruled over. They came together to attack those who were trying to destroy them. No one could stand up against them. The people from all the other nations were afraid of them. 3All the nobles in the territories helped the Jews. So did the royal officials, the governors and the king’s officers. That’s because they were so afraid of Mordecai. 4He was well known in the palace. His fame spread all through the territories. So he became more and more important.
5The Jews struck down with swords all their enemies. They killed them and destroyed them. They did what they pleased to those who hated them. 6The Jews killed 500 men. They destroyed them in the fort of Susa. 7They also killed Parshandatha, Dalphon, Aspatha, 8Poratha, Adalia, Aridatha, 9Parmashta, Arisai, Aridai and Vaizatha. 10They were the ten sons of Haman. He was the son of Hammedatha. Haman had been the enemy of the Jews. They didn’t take anything that belonged to their enemies.
11A report was brought to the king that same day. He was told how many men had been killed in the fort of Susa. 12He said to Queen Esther, “The Jews have killed 500 men. They destroyed them in the fort of Susa. They also killed the ten sons of Haman there. What have they done in the rest of my territories? Now what do you want? I’ll give it to you. What do you want me to do for you? I’ll do that too.”
13“If it pleases you,” Esther answered, “let the Jews in Susa carry out today’s order tomorrow also. Stick poles through the dead bodies of Haman’s ten sons. Set them up where everyone can see them.”
14So the king commanded that it be done. An order was sent out in Susa. And the king’s men did to the bodies of Haman’s sons everything they were told to do. 15The Jews in Susa came together on the 14th day of the month of Adar. They put 300 men to death in Susa. But they didn’t take anything that belonged to those men.
16During that time, the rest of the Jews also gathered together. They lived in the king’s territories. They came together to fight for their lives. They didn’t want their enemies to bother them anymore. They wanted to get some peace and rest. So they killed 75,000 of their enemies. But they didn’t take anything that belonged to them. 17It happened on the 13th of Adar. On the 14th day they rested. They made it a day to celebrate with great joy. And they enjoyed good food.
18But the Jews in Susa had gathered together on the 13th and 14th. Then on the 15th they rested. They made it a day to celebrate with great joy. And they enjoyed good food.
19That’s why Jews who live out in the villages celebrate on the 14th of Adar. They celebrate that day with great joy. And they enjoy good food. They also give presents to each other on that day.
Purim Is Celebrated
20Mordecai wrote down these events. He sent letters to all the Jews all through the territories of King Xerxes. It didn’t matter whether the Jews lived nearby or far away. 21Mordecai told them to celebrate the 14th and 15th days of the month of Adar. He wanted them to do it every year. 22Mordecai told the Jews to celebrate the time when they got rest from their enemies. That was the month when their sadness was turned into joy. It was when their weeping turned into a day for celebrating. He wrote the letters to celebrate those days as times of joy. He wanted the people to enjoy good food. He told them to give presents of food to one another. He also wanted them to give gifts to people who were poor.
23So the Jews agreed to continue the celebrating they had started. They kept doing what Mordecai had written to them. 24Haman was the son of Hammedatha, the Agagite. He had been the enemy of all the Jews. He had planned to destroy them. He had cast the lot to destroy them completely. The lot was called Pur. 25But the king had found out about Haman’s evil plan. So the king had sent out written orders. He had ordered that Haman’s evil plan against the Jews should happen to him instead. The king also commanded that poles be stuck through the dead bodies of Haman and his sons. Then they should be set up where everyone could see them. 26The days the Jews were celebrating were called Purim. Purim comes from the word Pur. Pur means Lot. Now the Jews celebrate these two days every year. They do it because of everything that was written in Mordecai’s letter. They also do it because of what they had seen and what had happened to them. 27So they established it as a regular practice. They decided they would always observe these two days of the year. They would celebrate in the required way. And they would celebrate at the appointed time. They and their children after them would always observe these days. And so would all who join them. 28The days should be remembered and celebrated. They should be remembered by every family for all time to come. They should be celebrated in every territory and in every city. The Jews should never stop celebrating the days of Purim. Their children after them should always remember these days.
29So Queen Esther, the daughter of Abihail, wrote a second letter. She wrote it together with Mordecai the Jew. They wanted to give their full authority to this second letter about Purim. 30Mordecai sent letters to all the Jews in the 127 territories of the kingdom of Xerxes. The letters had messages of kindness and hope in them. 31The letters established the days of Purim at their appointed times. They spoke about what Mordecai the Jew and Queen Esther had ordered the people to do. Everything should be done in keeping with the directions the Jews had set up for themselves and their children after them. The directions applied to their times of fasting and sadness. 32Esther’s order established the rules about Purim. It was written down in the records.
