Deuteronomio 4 – HLGN & BDS

Ang Pulong Sang Dios

Deuteronomio 4:1-49

Ginlaygayan ni Moises ang mga Israelinhon nga Magmatinumanon

1Dayon nagsiling si Moises, “Mga Israelinhon, pamatii ninyo ang mga sugo kag mga pagsulundan nga ginatudlo ko sa inyo. Tumana ninyo ini agod magkabuhi kamo kag makaestar sa duta nga ginahatag sa inyo sang Ginoo, ang Dios sang inyo mga katigulangan. 2Indi ninyo pagdugangan ukon pagbuhinan ang mga sugo nga ginahatag ko sa inyo halin sa Ginoo nga inyo Dios. Dapat tumanon gid ninyo ini. 3Nakita ninyo mismo ang ginhimo sang Ginoo sa Baal Peor. Ginpamatay sang Ginoo nga inyo Dios ang inyo kapareho nga mga Israelinhon nga nagsimba kay Baal. 4Pero kamo iya nga matutom sa Ginoo nga inyo Dios buhi pa hasta subong.

5“Ginatudlo ko sa inyo ang mga sugo kag mga pagsulundan nga ginhatag sa akon sang Ginoo nga akon Dios agod sundon ninyo ini pag-abot ninyo sa duta nga inyo kadtuan kag panag-iyahan. 6Sundon ninyo ini sing maayo, kay paagi sini mapakita ninyo ang inyo kaalam kag pag-intiendi sa iban nga mga nasyon. Kon mabatian nila ining tanan nga pagsulundan magasiling sila, ‘Matuod gid nga may kaalam kag pag-intiendi ang mga tawo sang sining gamhanan nga nasyon.’ 7Wala na sing iban nga gamhanan nga nasyon nga may dios nga malapit sa ila pareho sa Ginoo nga aton Dios nga malapit sa aton sa tagsa ka tion nga magpanawag kita sa iya. 8Kag wala man sing iban nga gamhanan nga nasyon nga may mga sugo kag mga pagsulundan nga pareho sang akon ginatudlo sa inyo subong. 9Pero mag-andam gid kamo! Indi ninyo pagkalimti ang mga butang nga inyo nakita nga ginpanghimo sang Ginoo. Kinahanglan nga magpabilin ini sa inyo mga tagipusuon samtang buhi kamo. Isugid ninyo ini sa inyo kabataan kag kaapuhan. 10Dumduma ninyo ang adlaw nga nagtindog kamo sa atubangan sang Ginoo nga inyo Dios sa Bukid sang Sinai4:10 Sinai: sa Hebreo, Horeb. Amo man sa bersikulo 15. nga sa diin nagsiling siya sa akon, ‘Tipuna ang mga tawo sa akon presensya sa pagpamati sang akon mga pulong agod makahibalo sila sa pagtahod sa akon samtang nagakabuhi sila, kag agod matudlo nila ini sa ila kabataan.’ 11Dayon nagpalapit kamo kag nagtindog sa ubos sang bukid samtang nagadabadaba ang bukid nga ang kalayo sini daw sa nagalambot sa langit, kag nalikupan ini sing puwerte kadamol nga gal-om. 12Dayon naghambal ang Ginoo halin sa tunga sang kalayo. Nabatian ninyo ang iya tingog, pero wala kamo sing may nakita. 13Ginsugid niya sa inyo ang mga butang nga inyo himuon sa pagtuman sang iya kasugtanan sa inyo. Ini amo ang Napulo ka Sugo, nga iya ginmando nga tumanon ninyo. Kag ginpasulat niya ini sa duha ka malapad nga bato. 14Sadto nga tion, ginsugo ako sang Ginoo sa pagtudlo sa inyo sang mga sugo kag mga pagsulundan nga inyo tumanon didto sa duta nga inyo panag-iyahan.

15“Sang nagpakighambal ang Ginoo sa inyo sa Bukid sang Sinai halin sa tunga sang kalayo, wala kamo sing may nakita nga porma sang Ginoo. Gani mag-andam gid kamo sa inyo kaugalingon 16nga indi ninyo paghigkuan ang inyo kaugalingon paagi sa paghimo sang mga dios-dios sa bisan ano nga porma ukon dagway—lalaki man ukon babayi, 17sapat man nga nagalakat ukon nagalupad, 18ukon nagakamang ukon nagalangoy. 19Indi kamo magpadala-dala sa pagsimba sa mga butang sa langit—sa adlaw, bulan, kag mga bituon. Ginbutang ini sang Ginoo nga inyo Dios para sa tanan nga katawhan sa bug-os nga kalibutan. 20Dumduma nga ginkuha kamo sang Ginoo sa Egipto, ang lugar nga pareho sa nagadabadaba nga hurnohan nga tunawan sang salsalon, agod mangin iya katawhan, kag amo ina kamo subong.

21“Naakig ang Ginoo sa akon tungod sa inyo, kag nagsumpa gid siya nga indi ako makatabok sa Jordan kag makasulod sa maayo nga duta nga ginahatag sang Ginoo nga inyo Dios bilang palanublion ninyo. 22Mapatay ako sa sini nga duta nga indi makatabok sa Jordan, pero kamo inyo magatabok sa pagpanag-iya sang maayo nga duta. 23Pero mag-andam gid kamo nga indi ninyo malimtan ang kasugtanan nga ginhimo sang Ginoo nga inyo Dios sa inyo. Indi kamo maghimo sang mga dios-dios sa dagway sang bisan ano nga butang, kay ginadilian ini sang Ginoo nga inyo Dios. 24Indi gid siya gusto nga may ginasimba kamo nga iban nga dios. Kay kon magsilot ang Ginoo nga inyo Dios, daw sa kalayo nga nagapang-upos.

25“Sa ulihi, kon makapamata na kamo kag makapangapo, kag makaestar na sa amo nga duta sang malawig nga tion, indi ninyo paghigkui ang inyo kaugalingon paagi sa paghimo sang mga dios-dios sa bisan ano nga porma. Malaot ini sa panulok sang Ginoo nga inyo Dios kag makapaakig sa iya.

26“Subong nga adlaw ginakabig ko ang langit kag ang duta nga saksi kontra sa inyo. Kon maghimo kamo sang mga dios-dios, dali lang kamo magkalawala sa duta nga inyo panag-iyahan sa tabok sang Jordan. Magaestar kamo didto sa malip-ot lang nga tion, dayon malaglag kamo sing bug-os. 27Palaptahon kamo sang Ginoo sa iban nga mga nasyon, kag gamay lang ang mabilin sa inyo didto sa mga nasyon nga sa diin kamo tabugon sang Ginoo. 28Kag didto magasimba kamo sa mga dios nga ginhimo sang tawo halin sa kahoy kag bato, nga indi makakita, makabati, makakaon, ukon makapanimaho. 29Pero kon magpangita kamo didto sa Ginoo nga inyo Dios, makita ninyo siya kon pangitaon ninyo siya sa bug-os ninyo nga tagipusuon. 30Kon mag-abot ini nga kalisod sa inyo sa ulihi, magabalik kamo sa Ginoo nga inyo Dios kag magatuman sa iya. 31Kay maluluy-on ang Ginoo nga inyo Dios. Indi niya kamo pagpabay-an ukon paglaglagon. Indi niya pagkalimtan ang kasugtanan nga iya ginsumpaan sa inyo mga katigulangan.

May Isa lang ka Dios

32“Usisaa ang mga hitabo halin sang adlaw nga gintuga sang Dios ang tawo sa kalibutan hasta subong. Dayon usisaa ang bug-os nga kalibutan kon bala may makatilingala nga butang nga natabo pareho sini. 33May ara bala sang iban nga mga tawo nga nabuhi pa pagkatapos nga nakabati sila sang tingog sang Dios halin sa kalayo, pareho sang inyo nabatian? 34May ara bala sang iban nga dios nga nangahas sa pagkuha sang isa ka grupo sang katawhan halin sa isa ka nasyon agod mangin iya paagi sa mga pagtilaw, milagro, makatilingala nga mga butang, inaway, puwerte nga gahom, kag grabe nga mga binuhatan? Pero amo ina ang ginhimo sang Ginoo nga inyo Dios didto sa Egipto, kag nakita ninyo mismo. 35Ginpakita ato nga mga butang sa inyo agod mahibaluan ninyo nga ang Ginoo amo ang Dios, kag wala na sing iban pa. 36Ginpabati niya kamo sang iya tingog halin sa langit sa pagtudlo sa inyo. Ginpakita niya sa inyo diri sa duta ang iya gamhanan nga kalayo kag naghambal siya sa inyo halin sa sini nga kalayo. 37Kag tungod kay ginhigugma niya ang inyo mga katigulangan, ginpili niya kamo kag ginpaguwa sa Egipto paagi sa iya presensya kag puwerte nga gahom. 38Ginpatabog niya sa inyo ang mga nasyon nga mas gamhanan pa sang sa inyo sa pagdala sa inyo sa ila duta agod ihatag ini sa inyo bilang palanublion ninyo, pareho subong.

39“Gani dumduma ninyo subong kag itanom sa inyo tagipusuon nga ang Ginoo Dios sa langit kag sa duta, kag wala na sing iban pa nga dios. 40Tumana ninyo ang iya mga sugo kag mga pagsulundan nga ginahatag ko sa inyo subong, agod wala sing may malain nga matabo sa inyo kag sa inyo mga kaliwat, kag agod magkabuhi kamo sing malawig sa duta nga ginahatag sa inyo sang Ginoo nga inyo Dios agod panag-iyahan ninyo hasta san-o.”

Ang mga Banwa nga Dalangpan

41Dayon nagpili si Moises sing tatlo ka banwa sa sidlangan sang Jordan 42agod makapalagyo didto ang tawo nga nakapatay sang iya isigkatawo nga indi hungod kag wala niya ginplano. Makapalagyo siya sa isa sa sini nga mga banwa agod indi siya maano. 43Amo ini ang mga banwa: Bezer sa mataas nga patag sang kamingawan para sa tribo ni Reuben; Ramot sa Gilead para sa tribo ni Gad; kag Golan sa Bashan para sa tribo ni Manase.

44Ginhatag ni Moises sa mga Israelinhon ini nga mga sugo, 45pagpanudlo, kag pagsulundan sang nagguwa sila sa Egipto 46kag samtang nagakampo sila sa pulopatag nga malapit sa Bet Peor sa sidlangan sang Jordan. Ini nga duta sakop sadto ni Sihon nga hari sang mga Amornon, nga nagaestar sa Heshbon. Siya kag ang iya mga tinawo ginpierdi ni Moises kag sang mga Israelinhon sang pagguwa nila sa Egipto. 47Gin-agaw nila ni Moises ang iya duta kag ang duta ni Haring Og sang Bashan. Sila ang duha ka Amornon nga mga hari sa sidlangan sang Jordan. 48Ang ila mga duta nga naagaw sang mga Israelinhon nagaumpisa sa Aroer, sa ibabaw sang Arnon nga ililigan sang tubig pakadto sa Bukid sang Sirion 4:48 Sirion: Amo ini sa Syriac. Sa Hebreo, Zion. nga ginatawag man nga Hermon, 49kag pati ang bug-os nga Kapatagan sang Jordan4:49 Kapatagan sang Jordan: sa Hebreo, Araba. sa sidlangan sang Suba sang Jordan hasta sa Patay nga Dagat,4:49 Patay nga Dagat: sa Hebreo, Dagat sang Araba. sa ubos nga bahin sang Pisga.

La Bible du Semeur

Deutéronome 4:1-49

L’appel à la fidélité à l’Eternel

L’obéissance à la Loi

1Maintenant, Israël, écoute les commandements et les lois que je t’enseigne. Respecte-les, afin de vivre et d’entrer en possession du pays que l’Eternel, le Dieu de tes ancêtres, te donne. 2Vous n’ajouterez rien à ce que je vous commande et vous n’en retrancherez rien. Vous obéirez aux commandements de l’Eternel votre Dieu, que je vous transmets4.2 Voir Dt 13.1 ; Ap 22.18-19.. 3Vous avez vu de vos yeux ce que l’Eternel votre Dieu a fait à cause du dieu Baal de Peor4.3 Allusion à l’événement récent relaté en Nb 25.1-18. : il a exterminé tous ceux d’entre vous qui s’étaient adonnés au culte de cette divinité. 4Mais vous, qui êtes restés fidèles à l’Eternel votre Dieu, vous êtes tous vivants aujourd’hui.

5Vous le savez : je vous ai enseigné les commandements et les lois, comme l’Eternel mon Dieu me l’a ordonné, afin que vous y obéissiez dans le pays où vous allez entrer pour en prendre possession. 6Obéissez-y et appliquez-les, c’est là ce qui vous rendra sages et intelligents aux yeux des peuples : ils en entendront parler et ils s’écrieront : « Il n’y a qu’un peuple sage et avisé, c’est cette grande nation ! » 7Où est, en effet, le peuple, même parmi les plus grands, qui a des dieux aussi proches de lui que l’Eternel notre Dieu l’est pour nous toutes les fois que nous l’invoquons ? 8Et quel est le grand peuple qui a des commandements et des lois aussi justes que toute cette Loi que je vous donne aujourd’hui ?

La révélation sur le mont Sinaï

9Seulement, veille attentivement sur toi-même, et garde-toi bien d’oublier les événements dont tu as été témoin ; qu’ils restent gravés dans ta mémoire pour tous les jours de ta vie et informes-en tes fils et tes petits-fils.

10En particulier, n’oublie pas ce jour où tu t’es tenu devant l’Eternel ton Dieu au mont Horeb, lorsque l’Eternel m’a dit : « Assemble ce peuple devant moi et je lui communiquerai mes paroles, afin qu’il apprenne à me craindre tous les jours de sa vie sur la terre et qu’il l’enseigne à ses enfants4.10 Pour les v. 10-12, voir Ex 19.10-25 ; voir Hé 12.18-19.. » 11A ce moment-là, vous vous êtes approchés du pied de la montagne et vous vous êtes tenus là alors qu’elle était embrasée d’un feu qui montait jusqu’au ciel, cerné de ténèbres et d’épais nuages. 12L’Eternel vous a parlé du milieu du feu, vous avez entendu ses paroles, mais vous n’avez vu aucune forme ; il n’y avait qu’une voix. 13Il vous a révélé les clauses de son alliance, ce qu’il vous ordonnait d’observer, à savoir les dix commandements4.13 Le terme utilisé dans l’ancienne version grecque a donné notre mot décalogue. Voir Ex 20.1-17 ; 31.18 ; Dt 5.6-21.. Puis il les a écrites sur deux tablettes de pierre. 14En même temps, il m’a ordonné de vous enseigner des commandements et des lois que vous devrez appliquer dans les pays où vous vous rendez pour en prendre possession.

L’interdiction des idoles

15Vous prendrez bien garde à vous-mêmes, car vous n’avez vu aucune forme le jour où l’Eternel vous a parlé au mont Horeb du milieu du feu. 16N’allez pas vous corrompre en vous fabriquant des idoles, des figures ou des représentations quelconques, d’après le modèle d’un homme ou d’une femme4.16 Pour les v. 16-18, voir Ex 20.4 ; Lv 26.1 ; Dt 5.8 ; 27.15 ; Rm 1.23., 17ou le modèle de quelque animal vivant sur la terre, celui d’un oiseau volant dans le ciel 18ou celui d’un animal qui se meut à ras de terre ou encore d’un poisson nageant dans les eaux plus bas que la terre. 19N’allez pas lever les yeux vers le ciel et regarder le soleil, la lune, les étoiles et tous les astres du ciel, pour vous laisser entraîner à vous prosterner devant eux et leur rendre un culte. L’Eternel, votre Dieu, a laissé cela à tous les peuples qui sont sous tous les cieux. 20Mais vous, l’Eternel est allé vous chercher, il vous a arrachés à cette fournaise de fer qu’était l’Egypte pour faire de vous son peuple, celui qui lui appartient, comme vous l’êtes à présent4.20 Voir Ex 19.5 ; Tt 2.14 ; 1 P 2.9..

21L’Eternel s’est mis en colère contre moi à cause de vous et il a déclaré avec serment que je ne franchirais pas le Jourdain et que je n’entrerais pas dans le bon pays que l’Eternel, votre Dieu, vous donne à posséder4.21 Voir Nb 20.12.. 22Car je vais mourir dans cet endroit-ci sans passer le Jourdain, mais vous, vous le franchirez et vous prendrez possession de ce bon pays. 23Gardez-vous d’oublier l’alliance que l’Eternel votre Dieu a conclue avec vous et de vous fabriquer une idole représentant quoi que ce soit, contrairement aux ordres de l’Eternel votre Dieu. 24Car l’Eternel votre Dieu est comme un feu qui consume4.24 Réminiscence en Hé 12.29., un Dieu qui ne tolère aucun rival4.24 Voir Ex 20.5..

L’exil, châtiment de l’idolâtrie

25Ainsi, lorsque vous aurez des enfants et des petits-enfants, et que vous aurez habité un certain temps dans le pays, si vous vous laissez aller à fabriquer des idoles représentant quoi que ce soit, si vous faites ainsi ce que l’Eternel votre Dieu juge mauvais et que vous l’irritez, 26je prends aujourd’hui à témoin contre vous le ciel et la terre : si vous faites cela, vous ne tarderez pas à disparaître du pays dont vous allez prendre possession après avoir traversé le Jourdain, vous n’y subsisterez pas longtemps, car vous serez entièrement détruits. 27L’Eternel vous dispersera parmi les peuples et vous serez réduits à un petit nombre au milieu de ces peuples chez lesquels l’Eternel vous forcera à aller4.27 Pour les v. 27-28, voir Dt 28.36.. 28Là, vous serez soumis à des dieux fabriqués par les hommes, des dieux de bois et de pierre, incapables de voir et d’entendre, de manger et de sentir. 29Alors vous chercherez l’Eternel votre Dieu, et vous le trouverez, si vous vous tournez vers lui de tout votre cœur et de tout votre être4.29 Voir Jr 29.13-14.. 30Dans votre détresse, lorsque tous ces malheurs auront fondu sur vous, dans la suite des temps, vous reviendrez à l’Eternel votre Dieu et vous lui obéirez. 31Car l’Eternel votre Dieu est un Dieu compatissant, il ne vous abandonnera pas, ni ne vous détruira, il n’oubliera pas l’alliance qu’il a conclue par serment avec vos ancêtres.

L’Eternel seul est Dieu

32En effet, Israël, informe-toi sur les temps anciens où tu n’étais pas encore né, depuis le jour où Dieu a créé l’homme sur la terre, informe-toi, d’un bout du ciel à l’autre : est-il jamais arrivé un événement aussi extraordinaire ? A-t-on jamais entendu rien de pareil ? 33Un peuple a-t-il entendu comme toi la voix de Dieu4.33 Certains traduisent : d’un dieu. parlant au milieu du feu, sans perdre la vie ? 34Et quel dieu a jamais entrepris d’aller se chercher un peuple du milieu d’un autre peuple, à force d’épreuves, de signes miraculeux, de prodiges, par des combats, et en intervenant avec puissance, en semant la terreur, comme tout ce que l’Eternel, votre Dieu, a fait pour vous en Egypte, et dont tu as été témoin4.34 Voir Ex 7 à 12. ? 35Toi, il t’a fait voir tout cela, pour que tu saches que l’Eternel seul est Dieu, et qu’il n’y en a pas d’autre4.35 Voir Es 45.21 ; Mc 12.32.. 36Il t’a fait entendre sa voix du haut du ciel pour faire ton éducation ; et sur la terre, il t’a fait voir son feu imposant, d’où tu as entendu ses paroles. 37Parce qu’il a aimé tes ancêtres et parce qu’il a choisi leurs descendants après eux, il t’a fait lui-même sortir d’Egypte en déployant une grande puissance 38pour déposséder à ton profit des peuples plus grands et plus puissants que toi, afin de te faire entrer dans leur pays et de te le donner en possession, comme il va le faire maintenant. 39Reconnais donc aujourd’hui et garde présent à l’esprit que l’Eternel seul est Dieu en haut dans le ciel et en bas sur la terre, et qu’il n’y en a pas d’autre. 40Obéis à ses lois et à ses commandements que je te transmets aujourd’hui, afin que tu sois heureux, toi et tes enfants après toi, et que tu vives de nombreux jours dans le pays que l’Eternel ton Dieu te donne pour toujours.

Les cités de refuge à l’est du Jourdain

41Alors Moïse choisit trois villes à l’est du Jourdain, 42pour servir de refuge4.42 Voir Nb 35.9-34 ; Dt 19.1-13 ; Jos 20.1-9. à celui qui aurait tué quelqu’un involontairement sans lui avoir porté de haine ; le meurtrier pourra s’enfuir dans l’une de ces villes et il aura la vie sauve. 43Pour la tribu de Ruben, c’était Bétser, sur le plateau du désert ; pour celle de Gad, Ramoth en Galaad ; et pour Manassé, Golân en Basan.

Israël doit s’attacher à l’Eternel seul

Introduction

44Voici la Loi que Moïse exposa aux Israélites, 45c’est-à-dire les ordonnances, les lois et les décrets qu’il leur communiqua après leur sortie d’Egypte, 46lorsqu’ils campaient à l’est du Jourdain, dans la vallée en face de Beth-Peor au pays de Sihôn. Ce roi des Amoréens avait habité à Heshbôn et avait été battu par Moïse et les Israélites après leur sortie d’Egypte. 47Ils prirent possession de son pays, ainsi que de celui d’Og, roi du Basan ; ces deux rois amoréens avaient régné sur les régions situées à l’est du Jourdain. 48Israël occupa tout le pays qui s’étendait depuis Aroër sur la falaise qui domine le torrent de l’Arnon jusqu’à la montagne de Syôn, c’est-à-dire l’Hermon, 49– y compris toute la plaine de la vallée du Jourdain du côté oriental du Jourdain, jusqu’à la mer Morte au pied du Pisga.