Nagpapunsyon si Haring Belshazar
1-3Sang si Belshazar ang hari sang Babilonia, naghiwat siya sang dako nga punsyon para sa iya isa ka libo ka dungganon nga mga tawo. Samtang nagaininom sila sang bino, ginpakuha ni Belshazar ang bulawan kag pilak nga mga ilimnan nga nakuha sang iya amay5:1-3 amay: siguro ang buot silingon, katigulangan. nga si Nebucadnezar sa templo sang Dios sa Jerusalem. Ginpakuha niya ini agod imnan nila sang iya dungganon nga mga bisita, sang iya mga asawa, kag sang iban pa niya nga mga asawa nga suluguon. Gani sang gindala na sa iya ang mga ilimnan, gin-imnan nila ini. 4Kag samtang nagaininom sila sang bino, ginadayaw nila ang mga dios nga hinimo halin sa bulawan, pilak, saway, salsalon, kahoy, kag bato.
5Sa hinali lang, may nakita ang hari nga kamot nga nagasulat sa dingding sang palasyo nga malapit sa suga. 6Tungod sadto, nagpalangurog kag nagpalanglapsi ang hari sa kahadlok. 7Gani nagsinggit siya nga tawgon ang maalamon nga mga tawo sang Babilonia: ang mga babaylan, mga manugpakot,5:7 manugpakot: sa literal, Kaldeanhon. kag mga manughimalad.
Pag-abot nila, nagsiling siya sa ila, “Kon sin-o ang makabasa sinang nakasulat sa dingding kag makasaysay sang kahulugan sina, pabayuan ko sang harianon nga bayo kag pakulintasan sang bulawan. Kag mangin ikatatlo siya sa pinakamataas nga opisyal sang akon ginharian.”
8Nagpalapit ang mga maalamon sa pagbasa sadtong nakasulat sa dingding. Pero indi nila mabasa ukon masaysay sa hari ang kahulugan sini. 9Gani hinadlukan na gid si Haring Belshazar kag nagdugang pa gid ang iya pagpalanglapsi. Naglibog man ang ulo sang iya dungganon nga mga tawo.
10Karon, pagkabati sang rayna5:10 rayna: ukon, rayna nga iloy sang hari. sang ila pagginahod, nagpalapit siya sa ila kag nagsiling, “Kabay pa nga magkabuhi ka sing malawig, Mahal nga Hari. Indi ka magkahadlok ukon magkabalaka, 11kay may isa ka tawo sa imo ginharian nga ang espiritu sang balaan nga mga dios5:11 mga dios: Tan-awa ang footnote sa 4:8. ara sa iya. Sang panahon ni Haring Nebucadnezar nga imo amay, nagpakita ini nga tawo sang iya kaalam nga pareho sa kaalam sang mga dios. Ginhimo siya sang imo amay nga pangulo sang mga madyikero, mga babaylan, mga manugpakot, kag mga manughimalad. 12Siya si Daniel nga gin-ngalanan sang imo amay nga Belteshazar. May pinasahi siya nga abilidad kag kaalam. Makahibalo siya magsaysay sang kahulugan sang mga damgo, magpakot sang mga paktakon,5:12 paktakon: ukon, papakot. Sa English, riddle. kag magsolbar sang mabudlay nga mga problema. Gani ipatawag siya kag ipasaysay sa iya kon ano ang kahulugan sinang nasulat sa dingding.”
13Gani ginpatawag si Daniel. Kag sang nag-abot na siya, nagsiling ang hari sa iya, “Ikaw gali si Daniel nga isa sang mga bihag nga Judio nga gindala diri sang akon amay halin sa Juda? 14Nakabati ako nga ang espiritu sang mga dios ara sa imo kag may pinasahi ka nga abilidad kag kaalam. 15Ginpatawag ko na ang mga maalamon, pati ang mga babaylan agod ipabasa kag ipasaysay sa ila ang kahulugan sinang nasulat sa dingding, pero indi sila kahibalo. 16Pero nabatian ko nga kahibalo ka maghatag sang interpretasyon, kag kahibalo ka man magsolbar sang mabudlay nga mga problema. Karon, kon mabasa mo inang nasulat kag masaysay ang kahulugan sina, pabayuan ko ikaw sang harianon nga bayo kag pakulintasan sang bulawan. Kag himuon ko pa ikaw nga ikatatlo sa pinakamataas nga opisyal sang akon ginharian.”
17Nagsabat si Daniel, “Sa imo na lang ina nga mga regalo, Mahal nga Hari, ukon ihatag na lang sa iban. Pero basahon ko gihapon para sa imo inang nakasulat sa dingding kag isaysay kon ano ang kahulugan sina.
18“Mahal nga Hari, ginhimo sang Labing Mataas nga Dios ang imo amay nga si Nebucadnezar nga hari. Nangin gamhanan siya kag ginpadunggan sang mga tawo. 19Tungod sa gahom nga ginhatag sang Dios sa iya, nahadlok ang mga tawo sa iya sa nagkalain-lain nga nasyon, lahi, kag lingguahe. Mahimo niya nga patyon ang bisan sin-o nga gusto niya nga patyon. Mahimo man niya nga indi pagpatyon ang bisan sin-o nga indi niya gusto nga patyon. Mapataas niya ang posisyon sang tawo nga gusto niya pataason; mapanubo man niya ang posisyon sang tawo nga gusto niya panubuon. 20Pero tungod kay nagpabugal siya kag nagmatinaastaason, ginpahalin siya sa iya pagkahari 21kag gintabog palayo sa mga tawo. Kag nangin pareho sang sapat ang iya panghunahuna. Nagpuyo siya upod sa talunon nga mga asno kag naghalab sang hilamon pareho sang baka. Kag nabasa permi ang iya lawas sang tun-og. Amo ato ang iya situasyon hasta nga ginkilala niya nga ang Labing Mataas nga Dios may gahom sa mga ginharian sang mga tawo kag puwede niya sila ipasakop sa kay bisan sin-o nga gusto niya.
22“Kag ikaw, Haring Belshazar nga iya anak, bisan nahibaluan mo na ini tanan, wala ka gihapon nagpaubos sang imo kaugalingon, 23kundi ginkabig mo ang imo kaugalingon nga labaw sa Ginoo sang langit. Ginpakuha mo ang mga ilimnan nga halin sa templo sang Dios kag gin-imnan ninyo ini sang imo dungganon nga mga bisita, mga asawa, kag iban pa nga mga asawa nga suluguon. Luwas pa sina, ginsimba mo ang mga dios nga hinimo halin sa pilak, bulawan, saway, salsalon, kahoy, kag bato—mga dios nga indi makakita, indi makabati, kag indi makaintiendi. Pero wala mo gindayaw ang Dios nga nagakapot sang imo kabuhi kag nagabuot sang tanan mo nga ginahimo. 24-25Gani ginpadala niya ato nga kamot agod magsulat sang sini nga mga pulong:
“Mene, Mene, Tekel, Parsin. 26Amo ini ang ila kahulugan:
Ang Mene nagakahulugan nga naisip na sang Dios ang nabilin nga inadlaw sang imo paghari, tungod kay tapuson na niya ini.
27Ang Tekel nagakahulugan nga gintimbang-timbang ka sang Dios, kag nasapwan niya nga nagkulang ka.
28Ang Parsin5:28 Parsin: sa Aramico nga teksto, Peres. Ang Peres amo ang “singular” sang Parsin. nagakahulugan nga mabahin ang imo ginharian kag ihatag sa Media kag Persia.”
29Pagkatapos hambal sini ni Daniel, nagmando dayon si Belshazar nga pabayuan si Daniel sang harianon nga bayo kag pakulintasan sang bulawan. Ginproklamar dayon si Daniel nga ikatatlo nga pinakamataas nga opisyal sa ginharian sang Babilonia.
30Sang sadto mismo nga gab-i, ginpatay si Belshazar nga hari sang mga taga-Babilonia.5:30 taga-Babilonia: sa literal, Kaldeanhon. Amo ini kon kaisa ang tawag sa mga taga-Babilonia. 31Ang nagbulos sa iya nga hari amo si Darius nga Medianhon, nga nagaedad sadto sing 62 ka tuig.
牆上寫字
1伯沙撒王盛宴款待一千大臣，與他們一同飲酒。 2王暢飲的時候，命人將先王尼布甲尼撒從耶路撒冷聖殿中擄來的金銀器皿拿來，供他與大臣、王后和妃嬪用來飲酒。 3於是，他們把從耶路撒冷上帝殿中擄來的金器拿來，王與大臣、王后和妃嬪便用這些器皿飲酒。 4他們一邊飲酒，一邊頌讚金、銀、銅、鐵、木、石所造的神明。
5突然，有人手的指頭出現，在燈臺對面王宮的粉牆上寫字。王看見那隻手在寫字， 6臉色驟變，驚恐萬分，兩腿發軟，雙膝顫抖。 7他大聲傳令，召來巫師、占星家和占卜者，對這些巴比倫的智者說：「誰能讀牆上的字，把意思告訴我，他必身穿紫袍，頸戴金鏈，在國中位居第三。」 8王所有的智者進來後，竟無人能讀懂或把意思告訴王。 9伯沙撒王愈發恐懼，臉色蒼白，他的大臣都不知所措。
10太后聽到王和大臣的喊聲，便來到宴會廳，對王說：「願王萬歲！不要驚慌失色。 11你國中有一個人，他有聖潔神明的靈。先王在世時，曾發現他有神明一樣的灼見、悟性和智慧。先王尼布甲尼撒立他為術士、巫師、占星家和占卜者的首領。 12他有非凡的心智、知識和悟性，能解夢、釋謎、解惑。他叫但以理，先王給他取名叫伯提沙撒。現在可以把他召來，他必能解釋這些字的意思。」
13於是，但以理被帶到王面前。王問他：「你就是先王從猶大擄來的但以理嗎？ 14我聽說你有神明的靈，有灼見、悟性和非凡的智慧。 15我召智者和巫師來讀這些字，為我解釋字的意思，但他們都不能解釋。 16我聽說你能釋夢、解惑。你若能讀出牆上的字，把意思告訴我，你必身穿紫袍、頸戴金鏈，在我的國中位居第三。」
17但以理回答說：「你的禮物自己留著，你的賞賜可以給別人，不過我會為你讀這些字，解釋意思。 18王啊，至高的上帝曾將國位、權力、尊榮、威嚴賜給你的先王尼布甲尼撒， 19因為他有上帝所賜的大權，各族、各邦、各語種的人都在他面前戰抖，充滿恐懼。他操生殺大權，可隨意擢升、罷黜。 20但他變得心高氣傲、剛愎自用、狂妄自大，因而被革除王位、剝去尊榮。 21他從人群中被趕走，他的心變成獸心，他與野驢同住，像牛一樣吃草，被天上的露水浸濕，直到他知道至高的上帝主宰世上萬國，祂要把國賜給誰就賜給誰。
22「伯沙撒啊，你是他的後裔，你雖然知道這一切事，仍不謙卑， 23竟在天上的主面前自大，命人拿來祂殿裡的器皿，供你和大臣、王后、妃嬪用來飲酒，並頌讚不能看、不能聽、一無所知、用金、銀、銅、鐵、木、石所造的神明，卻不尊崇賜你生命氣息、掌管你一舉一動的上帝。
24「因此，上帝使指頭出現，寫下這些字， 25就是『彌尼，彌尼，提客勒，烏法珥新』。 26這些字的意思是這樣，彌尼——指上帝已經數算你國度的年日，使之到此為止； 27提客勒——指你已經被放在秤上稱了，發現分量不夠； 28烏法珥新5·28 「烏法珥新」亞蘭文是「毗勒斯」，即「烏法珥新」的單數格式。——指你的國要分裂，歸給瑪代人和波斯人。」
29於是，伯沙撒下令給但以理穿上紫袍，戴上金項鏈，又宣告他在國中位居第三。 30當夜，迦勒底王伯沙撒被殺。 31瑪代人大流士六十二歲時奪取了王權。
