Ang Ikaduha nga Damgo ni Nebucadnezar
1Naghimo si Haring Nebucadnezar sang isa ka pahayag para sa tanan nga tawo sa nagkalain-lain nga nasyon, lahi, kag lingguahe sa kalibutan. Amo ini ang nakasulat:
“Kabay pa nga magmaayo gid ang inyo kahimtangan.
2“Gusto ko nga sugiran kamo sang mga milagro kag makatilingala nga mga butang nga ginhimo sa akon sang Labing Mataas nga Dios.
3Daw ano ka makatilingala kag gamhanan ang mga milagro nga ginpakita sang Dios!
Ang iya paghari wala sing katapusan.
4“Kon parte sa akon kahimtangan diri sa palasyo, maayo kag mauswagon ang akon kabuhi. 5Pero may damgo ako nga nakapahadlok sa akon. Ang mga palanan-awon nga nakita ko samtang nagakatulog ako makahaladlok gid. 6Gani nagmando ako nga dal-on sa akon ang tanan nga maalamon sa Babilonia agod masaysay nila sa akon ang kahulugan sang akon damgo. 7Pag-abot sang mga madyikero, babaylan, manugpakot,4:7 manugpakot: sa literal, Kaldeanhon. kag manughimalad, ginsugiran ko sila sang akon damgo, pero indi sila makasaysay sa akon sang kahulugan sini.
8“Sang ulihi, nagkadto si Daniel sa akon. (Gin-ngalanan siya Belteshazar nga amo ang ngalan sang akon dios. Kag ara sa iya ang espiritu sang balaan nga mga dios.4:8 mga dios: ukon, dios; posible man nga, Dios.) Ginsugiran ko siya sang akon damgo. 9Siling ko, ‘Belteshazar, pangulo sang mga madyikero, nakahibalo ako nga ang espiritu sang mga dios ara sa imo, kag madali mo mahibaluan ang mga tinago nga kamatuoran. Abi isaysay sa akon kon ano ang kahulugan sang mga palanan-awon nga nakita ko sa akon damgo. 10Amo ini ang akon mga palanan-awon samtang nagakatulog ako: Nakita ko ang isa ka mataas gid nga kahoy sa tunga sang kalibutan. 11Nagdako kag nagtaas pa gid ini hasta nakalambot sa langit kag makita bisan sa pinakamalayo nga parte sang kalibutan. 12Matahom ang iya mga dahon kag madamo ang iya mga bunga nga sarang makapakaon sa tanan. Nagpahandong ang mga sapat sa iya kag nagpugad ang mga pispis sa iya mga sanga. Didto nagkuha ang tanan nga tinuga sang ila pagkaon.’
13“Kag nakita ko man ang isa ka anghel4:13 anghel: sa literal, balaan nga manugbantay. nga nagpanaog halin sa langit. 14Nagsinggit siya, ‘Tapsa ninyo ang kahoy kag pang-utda ang iya mga sanga. Panguhaa ang iya mga dahon kag ipanghaboy ang iya mga bunga. Tabuga man ninyo ang mga sapat nga nagapahandong dira kag ang mga pispis nga nagapugad sa iya mga sanga. 15Pero pabay-i lang ninyo ang iya tuod dira sa latagon nga nahigtan sang salsalon kag saway.’
“Ang tawo nga ginarepresentar sang sadto nga kahoy mabasa permi sang tun-og kag magakaon sang hilamon upod sang mga sapat. 16Sa sulod sang pito ka tuig madulaan siya sang panghunahuna sang tawo, kag ang iya panghunahuna mangin iya sang sapat. 17Amo ini ang sentensya nga ginbantala sang mga anghel, agod mahibaluan sang tanan nga ang Labing Mataas nga Dios may gahom sa mga ginharian sang mga tawo. Kag puwede niya sila ipasakop sa kay bisan sin-o nga gusto niya, bisan pa sa pinakakubos sa tanan nga tawo.
18“Amo ato ang akon damgo. Gani ako, si Haring Nebucadnezar, nagsiling kay Belteshazar, ‘Sugiri ako sang kahulugan sini kay wala gid sing bisan isa sa mga maalamon sang akon ginharian nga makasugid sa akon sang kahulugan sini. Pero makasugid ka kay ang espiritu sang balaan nga mga dios4:18 mga dios: ukon, dios; posible man nga, Dios. ara sa imo.’ ”
Ginsaysay ni Daniel ang Kahulugan sang Damgo
19Natublag kag nahadlok gid si Daniel (nga ginatawag man nga Belteshazar) pagkabati niya sang ginsiling sang hari. Gani nagsiling ang hari sa iya, “Belteshazar, indi ka magkatublag sa akon damgo kag sa kahulugan sini.” Nagsabat si Belteshazar, “Mahal nga Hari, kuntani ang imo damgo kag ang iya kahulugan matabo sa imo mga kaaway kag indi sa imo. 20Ang kahoy nga nakita mo nga nagdako kag nagtaas hasta nakalambot sa langit kag makita sa bisan diin nga bahin sang kalibutan, 21nga matahom ang iya mga dahon kag madamo ang iya mga bunga nga sarang makapakaon sa tanan, kag sa diin nagpahandong ang mga sapat kag nagpugad ang mga pispis sa iya mga sanga, 22amo ikaw, Mahal nga Hari. Kay nangin gamhanan ka hasta nga ang imo pagkagamhanan nakalambot sa langit,4:22 ang imo pagkagamhanan nakalambot sa langit: siguro ang buot silingon, gusto ni Nebucadnezar nga labawan ang Dios. kag ang imo paghari nakalambot sa bisan diin nga bahin sang kalibutan.”
23Nagsiling pa gid si Daniel, “Nakita mo man, Mahal nga Hari, ang isa ka anghel nga nagpanaog halin sa langit nga nagasinggit, ‘Tapsa ninyo ang kahoy pero pabay-i lang ninyo ang iya tuod dira sa latagon nga nahigtan sang salsalon kag saway. Pabay-i lang ninyo nga mabasa siya sang tun-og kag magakaon upod sang talunon nga mga sapat sa sulod sang pito ka tuig.’
24“Mahal nga Hari, amo ini ang buot silingon sadto nga palanan-awon nga ginbuot sang Labing Mataas nga Dios nga matabo sa imo: 25Pagatabugon ka palayo sa mga tawo kag magapuyo ka upod sa talunon nga mga sapat. Magahalab ka sang hilamon pareho sang baka kag mabasa ka permi sang tun-og. Pagkatapos sang pito ka tuig, kilalahon mo nga ang Labing Mataas nga Dios may gahom sa mga ginharian sang mga tawo kag puwede niya sila ipasakop sa kay bisan sin-o nga gusto niya. 26Parte naman sadtong ginsiling sang anghel nga pabay-an lang ang tuod, ang buot silingon sadto nga ibalik sa imo ang imo ginharian kon kilalahon mo nga ang Dios amo gid ang nagahari sa tanan. 27Gani, Mahal nga Hari, kabay pa nga batunon mo ining akon laygay sa imo: Mag-untat ka sa pagpakasala kag maghimo sang matarong, kag magmaluluy-on ka sa mga imol. Kon himuon mo ina basi pa lang nga magmauswagon gihapon ikaw.”
28Ini tanan natabo matuod sa kabuhi ni Haring Nebucadnezar. 29Kay pagkaligad sang isa ka tuig halin sang pagsaysay ni Daniel sang kahulugan sang damgo, amo ini ang natabo:
Samtang nagadayan-dayan si Haring Nebucadnezar sa atop sang iya palasyo sa Babilonia 30nagsiling siya, “Daw ano ka gamhanan sang Babilonia nga akon ginhimo nga harianon nga puluy-an paagi sa akon kusog kag para sa akon kadungganan.”
31Wala pa gani siya makatapos hambal, may tingog halin sa langit nga nagsiling, “Haring Nebucadnezar, pamatii ini: Ginabawi na sa imo ang awtoridad bilang hari. 32Pagatabugon ka palayo sa mga tawo kag magapuyo ka upod sa talunon nga mga sapat. Magahalab ka sang hilamon pareho sang baka. Pagkatapos sang pito ka tuig, kilalahon mo nga ang Labing Mataas nga Dios may gahom sa mga ginharian sang mga tawo kag puwede niya sila ipasakop sa kay bisan sin-o nga gusto niya.”
33Sa gilayon natabo ini kay Nebucadnezar. Gintabog siya palayo sa mga tawo kag naghalab sang hilamon pareho sang baka. Nabasa permi ang iya lawas sang tun-og, kag naglaba ang iya balahibo pareho sang balahibo sang agila kag ang iya kuko pareho sang kuko sang pispis.
34“Pagkatapos sang pito ka tuig, ako, si Nebucadnezar, nagdangop sa Dios,4:34 nagdangop sa Dios: sa literal, nagtangla sa langit. kag nagbalik ang akon maayo nga panghunahuna. Gani gindayaw ko kag ginpadunggan ang Labing Mataas nga Dios nga buhi sa wala sing katapusan. Nagsiling ako,
‘Ang iya paghari wala sing katapusan.
35Baliwala ang mga tawo sa kalibutan kon ikomparar sa iya.
Ginahimo niya ang iya gusto sa mga anghel sa langit kag sa mga tawo sa duta.
Wala sing may makapugong ukon makapamalabag sa iya.’
36“Sang magbalik na ang akon maayo nga panghunahuna ginbalik man sa akon ang akon dungog kag kadayawan bilang hari. Ginbaton ako liwat sang akon mga opisyal kag mga manuglaygay, kag nangin mas gamhanan pa ako sang sa una. 37Gani karon ginadayaw ko kag ginapadunggan ang Hari sang langit, tungod kay husto kag matarong ang tanan niya nga ginahimo kag ginapaubos niya ang bisan sin-o nga nagapabugal.”
Nabucodonozor sonha com uma árvore
1Esta foi a proclamação que o rei Nabucodonozor enviou aos povos de todas as línguas das nações do mundo.
Paz vos seja multiplicada!
2Pareceu-me bem tornar conhecidos os sinais e maravilhas que o Deus altíssimo realizou.
3Foi qualquer coisa de incrível, um poderoso milagre!
E agora sei, de certeza, que o seu reino é eterno;
o seu domínio estende-se pelos séculos dos séculos.
4Eu, Nabucodonozor, vivia tranquilo no meu palácio, rodeado de prosperidade. 5Até que uma noite tive um sonho que verdadeiramente me aterrorizou. 6Chamei então todos os sábios da Babilónia, para que me esclarecessem sobre a interpretação do meu sonho. 7No entanto, quando se apresentaram os mágicos, astrólogos, adivinhos e feiticeiros, depois de lhes ter contado o sonho, não houve nenhum que fosse capaz de interpretá-lo. 8Por fim, apresentou-se Daniel, esse homem a quem dei o nome de Beltessazar, de acordo com o nome do meu deus e sobre quem está o espírito dos deuses santos, e descrevi-lhe o sonho.
9Ó Beltessazar, chefe dos magos, disse-lhe eu, sei que o espírito dos deuses santos está sobre ti e que nenhum segredo te é demasiado difícil de desvendar. Diz-me o significado do meu sonho. 10Vi uma árvore muito alta no meio dum campo. 11Esta ia-se tornando sempre cada vez mais alta, em direção aos céus, até que podia ser vista por toda a gente no mundo. 12As suas folhas eram frescas e verdes, os seus ramos vergavam sob o peso de frutos abundantes, frutos que podiam servir de alimento para toda a gente. Os animais selvagens descansavam à sua sombra e os pássaros faziam os ninhos nos seus ramos. Todo o mundo dependia dela.
13Durante o meu sono, vi um anjo, um vigilante santo que desceu do céu. 14E este gritou: “Derrubem a árvore; cortem-lhe os ramos, sacudam-lhe as folhas e espalhem os frutos. Espantem os animais que viviam à sua sombra e afugentem os pássaros das ramagens. 15Deixem, no entanto, o cepo e as raízes no chão, ligado com cadeias de ferro e bronze; deixem que a erva cresça em volta.
Será molhado pelo orvalho e essa erva alimentará tanto os animais selvagens como ele próprio! 16Durante sete anos a sua natureza alterar-se-á; perderá o entendimento de homem ficando como um animal.
17Isto é decretado pelos vigilantes por mandado dos santos. O objetivo deste decreto é que toda a gente possa compreender que o Altíssimo tem o domínio dos estados do mundo e os dá a quem quer; até o menos notável dos homens pode constituir sobre eles para os governar!”
18Foi este o sonho que eu, o rei Nabucodonozor, tive. Tu, Beltessazar, podes certamente fazer aquilo que mais ninguém foi capaz, que é dar-me a explicação do sentido deste meu sonho, visto que há em ti o espírito dos deuses santos.
Daniel interpreta o sonho
19Daniel ficou perplexo durante algum tempo e perturbado nos seus pensamentos.
Por fim, o rei dirigiu-lhe de novo a palavra: Beltessazar, não fiques assim agastado com a interpretação deste sonho! E Daniel respondeu-lhe. “Meu senhor, eu bem desejaria que os acontecimentos que este sonho prevê pudessem acontecer antes aos teus inimigos! 20A árvore que viste crescer assim tão alto, atingindo os céus de forma que toda a gente podia vê-la, 21com as suas folhas verdes, carregada de frutos para alimento de todas as pessoas, com animais selvagens vivendo à sua sombra e as aves aninhando-se nos seus ramos, 22essa árvore és tu, majestade; tornaste-te grande e poderoso; a tua magnificência atingiu os céus e o teu domínio os confins da Terra.
23Então viste um anjo, um vigilante santo que veio dos céus dizer: ‘Cortem a árvore, derrubem-na, mas deixem o cepo e as raízes na terra, com a erva crescendo em torno e presa com cadeias de ferro e bronze! Que se cubra o orvalho dos céus! Que se alimente de erva, durante sete anos, como os animais do campo!’
24Majestade, o Altíssimo decretou e certamente irá acontecer! 25Serás expulso do convívio com os seres humanos e viverás no campo como um animal, comendo erva como um boi; os teus lombos se cobrirão de orvalho. Durante sete anos viverás dessa forma, até aprenderes que o Deus altíssimo tem o domínio das nações deste mundo e dá o governo delas a quem entende. 26No entanto, o cepo e as raízes foram deixadas na terra! Isto significa que retomarás de novo o teu reino, depois de teres reconhecido o poder do céu. 27Ó rei Nabucodonozor, escuta-me e para de pecar! Pratica aquilo que sabes ser a justiça! Sê misericordioso para com os pobres. Talvez Deus te possa ainda poupar.”
O sonho é realizado
28O certo é que todas estas coisas vieram a acontecer a Nabucodonozor. 29Doze meses depois de ter tido o sonho, passeava despreocupadamente no terraço do seu palácio, na Babilónia. 30Dizia assim: Foi pelo meu grande poderio que se construiu esta bela cidade para sede da minha corte e capital do meu império!
31Estava ainda proferindo estas palavras quando uma voz o chamou do céu: “Ó rei Nabucodonozor, esta mensagem é para ti! Não és mais o rei desta nação. 32Serás expulso do convívio com os seres humanos e viverás com os animais! Comerás erva como os bois, durante sete anos, até reconheceres que Deus tem domínio sobre as nações e dá o seu governo a quem entender!”
33Nessa mesma ocasião, cumpriu-se a palavra anunciada. Nabucodonozor foi lançado fora do convívio com os seres humanos e passou a comer erva; o seu corpo cobria-se de orvalho. Cresceu-lhe o cabelo, que parecia penas de águia, e apareceram-lhe garras como nas aves.
34Ao fim dos sete anos, eu, Nabucodonozor, levantei os olhos para o céu, retomei o meu entendimento normal, louvei e adorei o Deus altíssimo; honrei aquele que vive eternamente, cujo domínio não tem fim, cujo reino dura para sempre. 35Os povos da Terra são como nada comparados com ele. Faz o que entende por melhor com os habitantes do céu, tal como os moradores da Terra. Ninguém se lhe pode opor nem perguntar-lhe: “Para que serve o que fazes?”
36Quando readquiri as faculdades mentais, também me foi devolvida a honra e a glória do meu reino. Os meus conselheiros e ministros regressaram à corte e fui restabelecido como senhor do meu reino, com ainda maior magnificência do que antes. 37Agora, eu, Nabucodonozor, louvo, glorifico e honro o Rei do céu, o juiz da humanidade, cujas obras são sempre justas e boas. Ele pode humilhar os que se conduzem com soberba!
