2 Hari 18 – HLGN & CST

Ang Pulong Sang Dios

2 Hari 18:1-37

Ang Paghari ni Hezekia sa Juda

(2 Cro. 29:1, 2; 31:1)

1Nangin hari sang Juda si Hezekia nga anak ni Ahaz sang ikatatlo nga tuig sang paghari ni Hoseas, nga anak ni Elah, sa Israel. 2Nagaedad si Hezekia sang 25 ka tuig sang nangin hari siya. Sa Jerusalem siya nag-estar, kag naghari siya sa sulod sang 29 ka tuig. Ang iya iloy amo si Abia nga anak ni Zacarias. 3Maayo ang ginhimo ni Hezekia sa panulok sang Ginoo, pareho sa ginhimo sang iya katigulangan nga si David. 4Ginpaguba niya ang mga simbahan sa mataas nga mga lugar, ginpadugmok ang mga handumanan nga bato, kag ginpautod ang hulohaligi nga simbolo sang diosa nga si Ashera. Ginpadugmok man niya ang saway nga man-og nga ginhimo ni Moises, kay hasta sadto nga tion ginasimba ato sang mga Israelinhon paagi sa pagsunog sang mga insenso. Ining saway nga man-og gintawag nga Nehushtan.

5Nagsalig si Hezekia sa Ginoo, ang Dios sang Israel. Wala gid sing hari sa Juda nga pareho sa iya, bisan ang mga nauna sa iya kag ang mga sunod sa iya. 6Matutom gid siya sa pagsunod sa Ginoo, kag wala gid siya nag-untat sa pagsunod sa iya. Kag gintuman niya ang mga sugo nga ginhatag sang Ginoo kay Moises. 7Gin-updan siya sang Ginoo, kag madinalag-on siya sa tanan niya nga ginahimo. Nagrebelde siya sa hari sang Asiria kag wala nag-alagad sa iya. 8Halin sa magagmay nga mga baryo18:8 baryo: ukon, tore. hasta sa dalagko nga mga banwa nga napaderan, ginpierdi niya ang mga Filistinhon hasta sa Gaza kag sa mga lugar nga sakop sini.

9Sang ikaapat nga tuig sang paghari ni Hezekia, nga amo ang ikapito nga tuig sang paghari ni Hoseas sa Israel, nagsalakay si Haring Shalmaneser sang Asiria sa Samaria kag ginkibon ini. 10Pagkaligad sang tatlo ka tuig, sang ikaanom nga tuig sang paghari ni Hezekia kag sang ikasiyam nga tuig sang paghari ni Hoseas, naagaw sang Asiria ang Samaria. 11Gindala sang hari sang Asiria ang mga taga-Israel sa Asiria bilang mga bihag, kag ginpaestar sila sa banwa sang Hala, sa mga lugar nga malapit sa Suba sang Habor sa Gozan, kag sa mga banwa sang mga Medianhon. 12Natabo ini sa mga taga-Israel tungod kay wala sila nagtuman sa Ginoo nga ila Dios, kundi ginlapas nila ang kasugtanan sang Ginoo sa ila—ang tanan nga sugo nga ginhatag sang Ginoo paagi sa iya alagad nga si Moises. Wala sila nagpamati ukon nagtuman sini.

Ginsalakay sang Asiria ang Juda

(2 Cro. 32:1-19; Isa. 36:1-22)

13Sang ika-14 nga tuig sang paghari ni Hezekia, ginsalakay ni Haring Senakerib sang Asiria ang tanan nga napaderan nga mga banwa sang Juda kag gin-agaw niya ini. 14Gani nagpadala sang sini nga mensahi si Haring Hezekia sa hari sang Asiria sa Lakish: “Nakasala ako sa akon pagrebelde sa imo. Pero hatagan ko ikaw sang bisan ano nga imo pangayuon, basta maghalin lang kamo sa amon.” Gani nangayo ang hari sang Asiria kay Haring Hezekia sing mga napulo ka tonelada nga pilak kag isa ka tonelada nga bulawan. 15Ginhatag ni Hezekia sa iya ang tanan nga pilak sa templo sang Ginoo kag sa bodega sang palasyo. 16Ginpanguha ni Hezekia pati ang mga bulawan nga iya ginhaklap sa mga puwertahan sang templo sang Ginoo kag sa mga hamba18:16 hamba: sa English, doorpost. sini, kag ginhatag ini sa hari sang Asiria.

17Pero samtang didto si Senakerib sa Lakish, ginsugo niya ang iya pangulo nga kumander, ang pangulo nga opisyal, kag ang iya kumander nga may madamo nga mga soldado, nga magkadto sa Jerusalem sa pagpakigkita kay Haring Hezekia. Sang didto na sila sa guwa sang Jerusalem, nagpundo sila malapit sa ililigan sang ibabaw nga punong, didto dampi sa dalan pakadto sa lugar nga ginapanglabhan. 18Ginpatawag nila si Haring Hezekia, pero ang ginpakadto sang hari amo si Eliakim nga anak ni Hilkia, nga administrador sang palasyo, si Shebna nga sekretaryo, kag si Joa nga anak ni Asaf, nga manugdumala sang mga kasulatan sang ginharian. 19Nagsiling sa ila ang kumander, “Hambala ninyo si Hezekia nga amo ini ang ginasiling sang gamhanan nga hari sang Asiria:

“ ‘Ano ang imo ginasaligan? 20Nagahunahuna ka bala nga madaog mo ang inaway sa pulong lamang kag indi sa abilidad kag kusog sang imo mga soldado? Sin-o bala ang imo ginasaligan nga nagrebelde ka sa akon? 21Ang Egipto bala? Ini nga nasyon kag ang iya hari pareho lang sa bali nga baston nga kon gamiton mo nga panukod makapilas sang imo kamot. 22Pero basi kon magsiling kamo sa akon nga nagasalig kamo sa Ginoo nga inyo Dios. Pero indi bala nga ginpaguba mo gani ang iya mga simbahan sa mataas nga mga lugar pati ang mga halaran sini, kag ginhambalan mo ang mga taga-Juda kag taga-Jerusalem nga dapat magsimba sila sa isa lang ka halaran didto sa Jerusalem?’

23“Karon may ginatanyag sa imo ang akon agalon, ang hari sang Asiria. Hatagan ka namon sang 2,000 ka kabayo, ina kon may 2,000 ka man ka manugkabayo! 24Wala ka gid padaog bisan sa pinakanubo nga opisyal sang akon agalon. Nagasalig ka man lang sa Egipto nga maghatag sa imo sang mga karwahe kag mga manugkabayo. 25Nagahunahuna ka bala nga wala ako pagsugua sang Ginoo sa pagkadto diri sa paglaglag sang sini nga nasyon? Ang Ginoo mismo ang nagsugo sa akon sa pagsalakay kag sa paglaglag sang sini nga nasyon.”

26Nagsiling si Eliakim, Shebna, kag Joa sa kumander, “Palihog maghambal ka sa amon sa lingguahe nga Aramico, kay naintiendihan namon ini. Indi ka maghambal sa Hebreo kay mabatian ka sang mga tawo nga ara sa mga pader sang siyudad.” 27Pero nagsabat ang kumander, “Ginsugo ako sang akon agalon nga ipahibalo ini nga mga butang sa tanan nga pumuluyo sang Jerusalem, indi lang sa inyo kag sa inyo hari. Kamo tanan gutumon kag uhawon sa tion nga salakayon namon kamo. Gani kaunon ninyo ang inyo tai kag imnon ninyo ang inyo ihi.”

28Dayon nagtindog ang kumander kag nagsinggit sa lingguahe nga Hebreo, “Pamatii ninyo ang mensahi sang gamhanan nga hari sang Asiria! 29Amo ini ang iya ginasiling: Indi kamo magpatunto kay Hezekia. Indi siya makaluwas sa inyo sa akon mga kamot! 30Indi kamo magpahaylo sa iya nga magsalig sa Ginoo kon magsiling siya, ‘Sigurado gid nga luwason kita sang Ginoo; ini nga siyudad indi pag-itugyan sa kamot sang hari sang Asiria.’

31“Indi kamo magpamati kay Hezekia! Amo ini ang ginasiling sang hari sang Asiria: ‘Indi na kamo magkontra sa akon; magsurender na lang kamo! Dayon tugutan ko kamo nga makakaon sang bunga sang inyo ubas kag higera, kag makainom sa inyo mga pulunduhan sang tubig, 32hasta nga magabalik ako kag dal-on ko kamo sa duta nga pareho sang inyo duta—ang duta nga may mga talamnan sang ubas nga makahatag sa inyo sang duga sang ubas kag may mga uyas nga mahimo ninyo nga tinapay, kag may ara man sang mga kahoy nga olibo kag mga dugos. Tumana ninyo ang akon ginasiling agod mabuhi kamo kag indi mapatay. Indi kamo magpamati kay Hezekia kay ginapatalang lang niya kamo sa iya ginasiling nga luwason kamo sang Ginoo. 33May mga dios bala sa bisan diin nga nasyon nga nakaluwas sa ila nasyon sa kamot sang hari sang Asiria? 34May nahimo bala ang mga dios sang Hamat, Arpad, Sefarvaim, Hena, kag Iva? Naluwas bala sang mga dios sang Samaria ang ila duta sa akon mga kamot? 35Sin-o sa mga dios sang sini nga mga nasyon ang nakaluwas sa ila nasyon sa akon? Gani paano maluwas sang Ginoo ang Jerusalem sa akon mga kamot?’ ” 36Pero wala nagsabat ang mga tawo kay nagmando si Haring Hezekia nga indi sila magsabat. 37Dayon gin-gisi ni Eliakim, Shebna, kag Joa ang ila mga bayo tungod sa kasubo, kag nagkadto sila kay Hezekia kag ginsugid nila ang mga ginsiling sang kumander.

Nueva Versión Internacional (Castilian)

2 Reyes 18:1-37

Ezequías, rey de Judá

18:2-42Cr 29:1-2; 31:1

18:5-72Cr 31:20-21

18:9-122R 17:3-7

1En el tercer año de Oseas hijo de Elá, rey de Israel, Ezequías hijo de Acaz, rey de Judá, ascendió al trono. 2Tenía veinticinco años cuando ascendió al trono, y reinó en Jerusalén veintinueve años. Su madre era Abí hija de Zacarías. 3Ezequías hizo lo que agrada al Señor, pues en todo siguió el ejemplo de su antepasado David. 4Quitó los altares paganos, destrozó las piedras sagradas y quebró las imágenes de la diosa Aserá. Además, destruyó la serpiente de bronce que Moisés había hecho, pues los israelitas todavía le quemaban incienso, y la llamaban Nejustán.18:4 la llamaban Nejustán. Alt. la llamó Nejustán. Este nombre suena como las palabras hebreas que significan bronce y serpiente.

5Ezequías puso su confianza en el Señor, Dios de Israel. No hubo otro como él entre todos los reyes de Judá, ni antes ni después. 6Se mantuvo fiel al Señor y no se apartó de él, sino que cumplió los mandamientos que el Señor le había dado a Moisés. 7El Señor estaba con Ezequías, y por tanto este tuvo éxito en todas sus empresas. Se rebeló contra el rey de Asiria y no se sometió a él. 8Y derrotó a los filisteos, tanto en las torres de vigilancia como en las ciudades fortificadas, hasta llegar a Gaza y sus alrededores.

9En el año cuarto del reinado de Ezequías, es decir, en el año séptimo del reinado de Oseas hijo de Elá, rey de Israel, Salmanasar, rey de Asiria, marchó contra Samaria y la sitió. 10Al cabo de tres años logró conquistarla. Era el año sexto del reinado de Ezequías, es decir, el año noveno del reinado de Oseas, rey de Israel. 11El rey de Asiria deportó a los israelitas a Asiria, y los estableció en Jalaj, en Gozán (que está junto al río Jabor) y en las ciudades de los medos. 12Esto sucedió porque no obedecieron al Señor su Dios, sino que violaron su pacto. No cumplieron ni pusieron en práctica lo que Moisés, siervo del Señor, les había ordenado.

13En el año catorce del reinado de Ezequías, Senaquerib, rey de Asiria, atacó y tomó todas las ciudades fortificadas de Judá. 14Entonces Ezequías le envió este mensaje al rey de Asiria, que se encontraba en Laquis: «He actuado mal. Si te retiras, te pagaré cualquier tributo que me impongas». El rey de Asiria le impuso a Ezequías, rey de Judá, un tributo de nueve mil novecientos kilos de plata y novecientos noventa kilos18:14 nueve mil novecientos kilos … novecientos noventa kilos. Lit. trescientos talentos … treinta talentos. de oro. 15Así que Ezequías le entregó a Senaquerib toda la plata que había en el templo del Señor y en los tesoros del palacio real. 16Fue entonces cuando Ezequías, rey de Judá, les quitó a las puertas y los quiciales del templo del Señor el oro con que él mismo los había cubierto, y se lo entregó al rey de Asiria.

Senaquerib amenaza a Jerusalén

18:13,17-37Is 36:1-22

18:17-352Cr 32:9-19

17Desde Laquis, el rey de Asiria envió a su virrey, al funcionario18:17 funcionario. Lit. eunuco. principal y a su comandante en jefe,18:17 comandante en jefe. Alt. copero mayor. al frente de un gran ejército, para hablar con el rey Ezequías en Jerusalén. Marcharon hacia Jerusalén y, al llegar, se detuvieron junto al acueducto del estanque superior, en el camino que lleva al Campo del Lavandero. 18Entonces llamaron al rey, y salió a recibirlos Eliaquín hijo de Jilquías, que era el administrador del palacio, junto con el cronista Sebna y el secretario Joa hijo de Asaf.

19El comandante en jefe les dijo:

―Decidle a Ezequías que así dice el gran rey, el rey de Asiria: “¿En qué se basa tu confianza? 20Tú dices que tienes estrategia y fuerza militar, pero estas no son más que palabras sin fundamento. ¿En quién confías, que te rebelas contra mí? 21Ahora bien, tú confías en Egipto, ¡ese bastón de caña astillada, que traspasa la mano y hiere al que se apoya en él! Porque eso es el faraón, el rey de Egipto, para todos los que en él confían. 22Y, si vosotros me decís: ‘Nosotros confiamos en el Señor, nuestro Dios’, ¿no se trata acaso, Ezequías, del Dios cuyos altares y santuarios paganos tú mismo quitaste, diciéndoles a Judá y a Jerusalén: ‘Debéis adorar solamente ante este altar en Jerusalén’?”

23»Ahora bien, Ezequías, haz este trato con mi señor, el rey de Asiria: Yo te doy dos mil caballos si tú consigues otros tantos jinetes para montarlos. 24¿Cómo podrás rechazar el ataque de uno solo de los funcionarios más insignificantes de mi señor, si confías en obtener de Egipto carros de combate y jinetes? 25¿Acaso he venido a atacar y a destruir este lugar sin el apoyo del Señor? ¡Si fue él mismo quien me ordenó: “Marcha contra este país y destrúyelo!”»

26Eliaquín hijo de Jilquías, Sebna y Joa le dijeron al comandante en jefe:

―Por favor, háblales a tus siervos en arameo, ya que lo entendemos. No nos hables en hebreo, que el pueblo que está sobre el muro nos escucha.

27Pero el comandante en jefe respondió:

―¿Acaso mi señor me envió a deciros estas cosas solo a ti y a tu señor, y no a los que están sentados en el muro? ¡Si tanto ellos como vosotros tendrán que comerse su excremento y beberse su orina!

28Dicho esto, el comandante en jefe se puso de pie y a gran voz gritó en hebreo:

―¡Oíd las palabras del gran rey, el rey de Asiria! 29Así dice el rey: “No os dejéis engañar por Ezequías. ¡Él no puede libraros de mis manos! 30No dejéis que Ezequías os persuada a confiar en el Señor, diciendo: ‘Sin duda el Señor nos librará; ¡esta ciudad no caerá en manos del rey de Asiria!’ ”

31»No le hagáis caso a Ezequías. Así dice el rey de Asiria: “Haced las paces conmigo, y rendíos. De este modo cada uno podrá comer de su vid y de su higuera, y beber agua de su propio pozo, 32hasta que yo venga y os lleve a un país como el vuestro, país de grano y de mosto, de pan y de viñedos, de aceite de oliva y de miel. Así viviréis en vez de morir”.

»No le hagáis caso a Ezequías, que os quiere seducir cuando dice: “El Señor nos librará”. 33¿Acaso alguno de los dioses de las naciones pudo librar a su país de las manos del rey de Asiria? 34¿Dónde están los dioses de Jamat y de Arfad? ¿Dónde están los dioses de Sefarvayin, de Hená y de Ivá? ¿Acaso libraron a Samaria de mis manos? 35¿Cuál de todos los dioses de estos países ha podido salvar de mis manos a su país? ¿Cómo entonces podrá el Señor librar de mis manos a Jerusalén?»

36Pero el pueblo permaneció en silencio y no respondió ni una sola palabra, porque el rey había ordenado: «No le respondáis».

37Entonces Eliaquín hijo de Jilquías, administrador del palacio, el cronista Sebna, y el secretario Joa hijo de Asaf, con las vestiduras rasgadas en señal de duelo, fueron a ver a Ezequías y le contaron lo que había dicho el comandante en jefe.