Ang Paghari ni Amazia sa Juda
(2 Har. 14:1-20)
1Nagaedad si Amazia sing 25 ka tuig sang nangin hari siya. Sa Jerusalem siya nag-estar, kag naghari siya sa sulod sang 29 ka tuig. Ang iya iloy amo si Jehoadan25:1 Jehoadan: ukon, Jehoadin. nga taga-Jerusalem. 2Maayo ang ginhimo ni Amazia sa panulok sang Ginoo, pero indi gid bug-os ang pagsunod niya sa Ginoo. 3Sang malig-on na ang paghari ni Amazia, ginpapatay niya ang mga opisyal nga nagpatay sa iya amay nga hari. 4Pero wala niya ginpapatay ang ila mga anak, kay suno sa nasulat sa Libro sang Kasuguan ni Moises, nagsiling ang Ginoo, “Indi dapat pagpatyon ang mga ginikanan tungod sa sala sang ila mga anak, kag ang mga anak indi man dapat pagpatyon tungod sa sala sang ila mga ginikanan. Patyon lang ang tawo tungod sa iya kaugalingon nga sala.”
5Gin-organisar ni Amazia ang iya mga soldado nga halin sa Juda kag Benjamin. Gin-grupo niya sila suno sa ila pamilya kag ginbutangan sang mga kumander nga magadumala sang tag-100 kag tag-1,000 ka soldado. Dayon gin-isip niya ang iya mga soldado nga nagaedad 20 ka tuig paibabaw, kag ang kadamuon 300,000. Ini sila maayo sa bangkaw kag taming. 6Nagkuha man siya sang 100,000 ka maayo nga mga soldado halin sa Israel. Nagbayad siya sing mga 3,500 ka kilo nga pilak bilang suhol sa sini nga mga soldado.
7Pero may isa ka alagad sang Dios nga nagkadto kay Amazia kag nagsiling, “Mahal nga Hari, indi ka magkuha sang mga soldado halin sa Israel, kay wala na nagaupod ang Ginoo sa Israel. Ining katawhan sang Efraim wala na ginabuligan sang Ginoo. 8Kon paupdon ninyo sila sa inaway, mapierdi gid kamo bisan mag-away pa kamo sing maayo. Ang Dios lang ang makapadaog ukon makapalaglag sa inyo.”
9Nagsiling si Amazia sa alagad sang Dios, “Ti paano na lang ang ginbayad ko nga mga 3,500 ka kilo nga pilak?” Nagsabat siya, “Mas sobra pa dira ang ihatag sang Ginoo sa imo.” 10Gani ginpapauli ni Amazia ang mga soldado nga taga-Efraim. Nagpauli sila nga akig gid sa Juda.
11Nagpangisog si Amazia sa pagsalakay, kag ginpanguluhan niya ang iya mga soldado sa pagkadto sa kapatagan nga ginatawag Asin, nga sa diin nakapatay sila sang 10,000 ka mga Edomnon.25:11 Edomnon: sa Hebreo, mga kaliwat ni Seir. 12Nakadakop pa gid sila sang 10,000 ka soldado, kag gindala nila ini sa isa ka pil-as kag ginhulog, kag nagkaladugmok ang mga lawas sini.
13Sa pihak nga bahin, ang mga soldado nga ginpapauli ni Amazia kag wala ginpaupod sa inaway nagsalakay sa mga banwa sang Juda halin sa Samaria pakadto sa Bet Horon. Nakapatay sila sang 3,000 ka tawo, kag madamo nga mga pagkabutang ang ila ginpanguha.
14Pagbalik ni Amazia halin sa ila pagpamatay sa mga Edomnon, gindala niya ang mga dios-dios sang mga Edomnon.25:14 Edomnon: Tan-awa ang footnote sa 25:11. Ginhimo niya ini nga iya kaugalingon nga mga dios, ginsimba, kag ginhalaran sang mga halad. 15Gani naakig gid ang Ginoo kay Amazia. Nagpadala siya sang propeta kay Amazia sa pagsiling, “Ngaa nagadangop ka sa mga dios-dios nga indi gani makaluwas sa ila katawhan sa imo kamot?”
16Samtang nagahambal ang propeta, nagsabat ang hari, “Ngaa ginalaygayan mo ako? Ginhimo ko bala ikaw nga manuglaygay? Maghipos ka, kay kon indi ipapatay ko ikaw.” Gani naghipos ang propeta pagkatapos niya hambal sini: “Sigurado gid nga laglagon ka sang Dios tungod nga nagsimba ka sa mga dios-dios kag wala ka nagpamati sa akon.”
17Pagkatapos sugilanon ni Haring Amazia sa iya mga manuglaygay, nagpadala siya sang mensahi sa hari sang Israel nga si Jehoash nga anak ni Jehoahaz kag apo ni Jehu. Ginhangkat niya si Jehoash nga mag-inaway sila. 18Pero ginsabat siya ni Haring Jehoash paagi sa sini nga estorya: “Didto sa Lebanon may tunukon nga tanom nga nagpadala sang sini nga mensahi sa kahoy nga sedro: ‘Ipaasawa ang imo anak nga babayi sa akon anak nga lalaki.’ Pero may nag-agi nga talunon nga sapat kag gintasak-tasak niya ang tunukon nga tanom. 19Amazia, matuod nga napierdi mo ang Edom kag ginapabugal mo ina. Pero maayo pa nga indi ka na lang magpakig-away sa amon kundi magpabilin ka na lang sa imo lugar. Ngaa gusto mo gid ang gamo nga magadala lang sang kalaglagan sa imo kag sa Juda?”
20Pero indi magpamati si Amazia, kay nagpanghikot ang Dios nga malaglag siya ni Jehoash tungod sa iya pagsimba sa mga dios sang Edom. 21Gani ginsalakay siya ni Haring Jehoash kag sang iya mga soldado. Nag-away sila sa Bet Shemesh nga sakop sang Juda. 22Napierdi ang Juda sa Israel, kag ang tagsa ka soldado sang Juda nagpalagyo pauli. 23Nadakpan ni Haring Jehoash si Haring Amazia didto sa Bet Shemesh, kag gindala niya siya sa Jerusalem. Dayon gin-guba ni Jehoash ang mga pader sang Jerusalem halin sa Puwertahan sang Efraim pakadto sa Pamusod nga Puwertahan, nga mga 600 ka tapak ang kalabaon. 24Ginpanguha niya ang tanan nga bulawan, pilak, kag kagamitan nga iya nakita sa templo sang Dios nga ginaatipan sadto ni Obed Edom. Ginpanguha man niya ang mga manggad sa palasyo. Gindala niya ini kag ang mga bihag sa iya nga pagbalik sa Samaria.
25Nagkabuhi pa si Haring Amazia sang Juda sang 15 ka tuig sa tapos nga mapatay si Haring Jehoash sang Israel. 26Ang iban pa nga estorya parte sa paghari ni Amazia, halin sa umpisa hasta sa katapusan, nasulat sa Libro sang Kasaysayan sang mga Hari sang Juda kag Israel.
27Pagkatapos nga nagtalikod si Amazia sa Ginoo, may mga tawo nga nagplano sa pagpatay sa iya sa Jerusalem, gani nagpalagyo siya sa Lakish. Pero ginpasundan nila siya sa Lakish, kag ginpatay siya didto. 28Ang iya bangkay ginkarga sa kabayo kag gindala pabalik sa Jerusalem kag ginlubong sa ginlubngan sang iya mga katigulangan sa Banwa ni David.25:28 Banwa ni David: sa iban nga mga kopya sang Hebreo, Banwa sang Juda.
Ang Paghahari ni Amazia sa Juda
(2 Hari 14:1-20)
1Si Amazia ay 25 taong gulang nang siya ay naging hari. Sa Jerusalem siya tumira, at naghari siya roon sa loob ng 29 na taon. Ang ina niya ay si Jehoadin na taga-Jerusalem. 2Matuwid ang ginawa ni Amazia sa paningin ng Panginoon, pero hindi lubos ang pagsunod niya sa Panginoon. 3Nang matatag na ang paghahari ni Amazia, ipinapatay niya ang mga opisyal na pumatay sa kanyang amang hari. 4Pero hindi niya ipinapatay ang kanilang mga anak, dahil ayon sa nasusulat sa Aklat ng Kautusan ni Moises, sinabi ng Panginoon, “Huwag papatayin ang mga magulang dahil sa kasalanan ng kanilang mga anak, at ang mga anak ay hindi rin dapat patayin dahil sa kasalanan ng kanilang mga magulang. Papatayin lang ang tao dahil sa sarili niyang kasalanan.”
5Tinipon ni Amazia ang kanyang mga sundalo na mula sa Juda at Benjamin. Binukod-bukod niya sila ayon sa kanilang pamilya at nilagyan ng mga kumander na mamamahala ng tig-100 at tig-1,000 sundalo. Pagkatapos, binilang niya ang kanyang mga sundalo na nasa 20 taong gulang pataas, at ang bilang ay 300,000. Silaʼy mahuhusay sa sibat at pananggalang. 6Kumuha rin siya ng 100,000 sundalo mula sa Israel. Nagbayad siya ng 3,500 kilong pilak bilang upa sa mga sundalo.
7Pero may isang lingkod ng Dios na pumunta kay Amazia at nagsabi, “Mahal na Hari, huwag po kayong kumuha ng mga sundalong mula sa Israel, dahil ang bayang iyon ay hindi pinapatnubayan ng Panginoon. Ang mga mamamayan ng Efraim ay hindi na tinutulungan ng Panginoon. 8Kung pasasamahin nʼyo po sila sa labanan, matatalo kayo kahit makipaglaban pa kayo nang mabuti. Ang Dios lang ang makapagpapanalo o makapagpapatalo sa inyo.” 9Sinabi ni Amazia sa lingkod ng Dios, “Pero paano ang ibinayad kong 3,500 kilong pilak?” Sumagot ang lingkod ng Dios, “Higit pa po riyan ang ibibigay ng Panginoon sa inyo.” 10Kaya pinauwi ni Amazia ang mga sundalo na taga-Efraim. Umuwi sila na galit na galit sa Juda.
11Buong tapang na lumusob si Amazia at pinangunahan niya ang kanyang mga sundalo sa pagpunta sa Lambak ng Asin, kung saan nakapatay sila ng 10,000 Edomita.25:11 Edomita: sa Hebreo, angkan ni Seir. Ganito rin sa talatang 14. 12Nakadakip pa sila ng 10,000 sundalo, at dinala nila ito sa isang bangin at doon inihulog, kaya nagkabali-bali ang buto ng mga ito.
13Samantala, ang mga sundalong pinauwi ni Amazia at hindi pinasama sa labanan ay lumusob sa mga bayan ng Judea, mula sa Samaria hanggang sa Bet Horon. Nakapatay sila ng 3,000 tao, at maraming ari-arian ang kanilang sinamsam.
14Pagbalik ni Amazia mula sa pagpatay sa mga Edomita, dinala niya ang mga dios-diosan ng mga Edomita. Ginawa niya itong sariling dios, sinamba, at pinag-alayan ng mga handog. 15Kaya labis ang galit ng Panginoon kay Amazia. Nagpadala siya ng propeta kay Amazia para sabihin, “Bakit dumudulog ka sa mga dios-diosan na hindi nakapagligtas ng kanilang mga mamamayan sa iyong mga kamay?”
16Habang nagsasalita ang propeta, sumagot ang hari, “Bakit mo ako pinapayuhan? Ginawa ba kitang tagapayo? Tumahimik ka, dahil kung hindi, ipapapatay kita!” Kaya tumahimik ang propeta pagkatapos niyang sabihin, “Tiyak na lilipulin ka ng Dios dahil sinamba mo ang mga dios-diosan at hindi ka nakinig sa akin.”
17Matapos makipag-usap ni Haring Amazia sa kanyang mga tagapayo, nagpadala siya ng mensahe sa hari ng Israel na si Jehoash na anak ni Jehoahaz at apo ni Jehu. Hinamon niya si Jehoash na maglaban sila. 18Pero sinagot siya ni Haring Jehoash sa pamamagitan ng kwentong ito: “Doon sa Lebanon ay may halamang may tinik na nagpadala ng mensahe sa puno ng sedro: ‘Ipakasal mo ang iyong anak na babae sa aking anak na lalaki.’ Pero may dumaang hayop mula sa gubat at tinapak-tapakan ang halamang may tinik. 19Amazia, totoong natalo mo ang Edom, at ipinagyabang mo ito. Pero mabuti pang huwag ka na lang makipaglaban sa amin, manatili ka na lang sa iyong lugar. Bakit gustong-gusto mo ng gulo na magdadala lang ng kapahamakan sa iyo at sa Juda?”
20Pero hindi nakinig si Amazia, dahil kumikilos ang Dios para wasakin siya ni Jehoash dahil sa kanyang pagsamba sa mga dios ng Edom. 21Kaya nilusob siya ni Haring Jehoash at ng mga sundalo nito. Naglaban sila sa Bet Shemesh na sakop ng Juda. 22Natalo ng Israel ang Juda, at ang bawat sundalo ng Juda ay tumakas pauwi sa kanilang bahay. 23Nadakip ni Haring Jehoash si Haring Amazia roon sa Bet Shemesh, at dinala niya siya sa Jerusalem. Pagkatapos, giniba ni Jehoash ang mga pader ng Jerusalem mula sa Pintuan ng Efraim hanggang sa Sulok na Pintuan, na mga 600 talampakan ang haba. 24Kinuha niya ang lahat ng ginto, pilak at kagamitan na nakita niya sa templo ng Dios na iniingatan noon ni Obed Edom. Kinuha rin niya ang mga kayamanan sa palasyo. Dinala niya ito at ang mga bihag pagbalik sa Samaria.
25Nabuhay pa si Haring Amazia ng Juda ng 15 taon matapos mamatay si Haring Jehoash ng Israel. 26Ang iba pang salaysay tungkol sa paghahari ni Amazia, mula sa simula hanggang sa katapusan ay nakasulat sa Aklat ng Kasaysayan ng mga hari ng Juda at Israel.
27Matapos tumalikod ni Amazia sa Panginoon, may mga taga-Jerusalem na nagplanong patayin siya. Kaya tumakas siya papunta sa bayan ng Lakish pero nagpadala sila ng tao para sundan siya roon at patayin. 28Ikinarga sa kabayo ang bangkay niya pabalik sa Jerusalem at inilibing sa libingan ng mga ninuno niya sa Lungsod ni David.25:28 Lungsod ni David: sa ibang mga tekstong Hebreo, Lungsod ng Juda.
