Si David, si Nabal, kag si Abigail
1Karon napatay si Samuel, kag ang tanan nga Israelinhon nagtipon kag nagpangasubo sa iya. Ginlubong nila siya sa iya banwa sa Rama.
Pagkatapos sadto, nagsaylo si David sa kamingawan sang Maon.25:1 Maon: Amo ini sa iban nga mga kopya sang Septuagint. Sa Hebreo, Paran. 2Didto sa Maon may isa ka tawo nga manggaranon gid, nga may duta25:2 duta: ukon, mga pagkabutang. sa Carmel. May 1,000 siya ka kanding kag 3,000 ka karnero nga iya ginapaguntingan sa Carmel. 3Ang iya ngalan amo si Nabal nga halin sa kaliwat ni Caleb, kag ang iya asawa amo si Abigail. Maalam kag matahom si Abigail, pero si Nabal iya dali maakig kag malain sing batasan.
4Karon, sang didto si David sa kamingawan, nabalitaan niya nga nagapagunting si Nabal sang iya mga karnero. 5-6Gani nagpadala siya sang napulo ka tawo sa Carmel. Ginsugo niya sila nga ihambal ini nga mensahi kay Nabal: “Kamusta! Kabay pa nga maangkon mo ang malawig nga kabuhi. Kag kabay pa nga maayo ang imo kahimtangan kag ang kahimtangan sang imo bug-os nga panimalay kag sang tanan nga ara sa imo. 7Nakabalita ako nga nagapagunting ka sang imo mga karnero. Sang kaupod namon ang imo mga manugbantay sang karnero sa Carmel, wala namon sila pagpintasi kag wala sing may nadula sa ila. 8Pamangkuta bala sila, kag sugiran ka nila. Karon, nagapangabay ako nga pakitaan mo sang kaayo ang akon mga tinawo, kay piesta man subong. Kabiga ako nga imo anak kag ang akon mga suluguon nga imo mga suluguon; hatagi kami sang bisan ano nga gusto mo ihatag sa amon.”
9Gani pag-abot sang mga tinawo ni David kay Nabal, ginhambal nila ang mensahi ni David. Dayon naghulat sila. 10Ginpanginwala ni Nabal si David. Siling niya sa mga tinawo ni David, “Sin-o bala ining si David nga anak ni Jesse? Subong nga mga inadlaw madamo nga mga suluguon ang nagapalagyo sa ila agalon. 11Ngaa ihatag ko sa inyo ang akon tinapay kag tubig kag ang karne sang sapat nga akon ginpaihaw para sa mga manuggunting sang akon mga karnero? Wala gani ako kahibalo kon sa diin kamo naghalin.”
12Nagbalik ang mga tinawo ni David kag ginsugid nila sa iya ang ginsiling ni Nabal. 13Dayon nagsiling si David sa iya mga tinawo, “Itaklos ang inyo mga espada!” Gani gintaklos nila ang ila mga espada, kag amo man ang ginhimo ni David. Mga 400 ka tawo ang nag-upod kay David. Nagpabilin ang 200 sa pagbantay sang mga kargaminto.
14Karon, ang isa sa mga suluguon ni Nabal nagsiling kay Abigail nga asawa ni Nabal, “Nagpadala diri si David sang mga mensahero halin sa kamingawan, kag nagpangamusta pa sila kay Nabal nga amon agalon, pero gin-insulto lang niya sila. 15Maayo gid ato nga mga tawo sa amon; wala nila kami pag-anha. Kag sa bug-os nga tion nga didto kami sa uma malapit sa ila, wala gid sang may nadula sa amon. 16Ginproteksyunan nila kami adlaw-gab-i sang nagabantay kami sang mga karnero. 17Karon maghunahuna ka kon ano ang imo mahimo, tungod kay magaabot ang katalagman sa imo bana kag sa iya bug-os nga panimalay. Puwerte sa iya kalaot, gani wala gid sing may mangahas nga mag-estorya sa iya.”
18Wala na mag-uyang sang tiyempo si Abigail. Nagpakuha siya sang 200 ka bilog nga tinapay, duha ka suludlan nga panit nga puno sang bino, lima ka gin-ihaw nga karnero, mga isa ka sako nga sinanlag nga uyas, 100 ka hakop sang pasas, kag 200 ka hakop sang binulad nga higos.25:18 higos: ang bunga sang kahoy nga higera (ukon, fig tree). Dayon ginpakarga niya ini sa mga asno, 19kag ginsilingan ang iya mga suluguon, “Mag-una kamo; masunod lang ako sa inyo.” Pero wala niya ginsugiran ang iya bana nga si Nabal.
20Samtang nagasakay si Abigail sa iya asno kag nagapaliko sa kilid sang bukid, nakita niya nga nagapadulong si David kag ang iya mga tinawo pakadto sa iya. 21Wala pa lang dugay nga nagsiling si David, “Wala sing pulos ang pagbantay ko sang mga pagkabutang ni Nabal sa kamingawan agod wala sing may madula. Ang kaayo nga ginpakita ko sa iya ginbalusan niya sang kalain. 22Kabay pa nga silutan ako sang Dios sing puwerte gid kon indi ko maubos pamatay hasta sa aga ang tanan nga lalaki nga sakop niya.”
23-24Sang makita ni Abigail si David, nagdali-dali siya panaog sa iya asno kag nagluhod kay David bilang pagtahod sa iya. Nagsiling siya, “Palihog, sir, pamatii ako. Ako na lang ang basula. 25Kabay nga indi mo pagsapakon ang malaot nga si Nabal. Bagay gid sa iya ang iya ngalan nga Nabal, nga ang buot silingon ‘buang-buang.’ Sir, ako iya wala gid makakita sa mga tawo nga imo ginpadala.
26“Karon, ginpunggan ka sang Ginoo sa pagtimalos kag sa pagpamatay. Ginasumpa ko sa buhi nga Ginoo kag sa imo nga kabay pa nga ang imo mga kaaway kag ang tanan nga gusto maghalit sa imo mangin pareho ang ila dangatan kay Nabal. 27Kon mahimo, sir, batuna ini nga mga regalo nga akon gindala sa imo, kag ihatag sa imo mga tinawo. 28Palihog patawara ako sa akon mga kakulangan. Sigurado gid nga paharion ka sang Ginoo kag ang imo mga kaliwat, tungod nga nagapakig-away ka para sa iya. Kabay pa nga wala sing malain nga matabo sa imo samtang nagakabuhi ka. 29Bisan may maglagas sa pagpatay sa imo, tipigan ka gihapon sang Ginoo nga imo Dios pareho sa tawo nga nagatipig sang malahalon nga butang. Pero ang imo mga kaaway ipanglabyog pareho sang paglabyog sang isa ka tawo sang bato. 30Kon matuman na ang tanan nga maayo nga mga butang nga ginpromisa sang Ginoo sa imo, kag mangin hari ka na sang Israel, 31indi ka pagkonsensyahon tungod nga wala ka nagtimalos kag nagpamatay nga wala sing kabangdanan. Kag kon pakamaayuhon ka sang Ginoo palihog indi ako pagkalimti.”
32Nagsiling si David kay Abigail, “Dalayawon ang Ginoo, ang Dios sang Israel, nga nagpadala sa imo subong nga adlaw sa pagpakigkita sa akon. 33Salamat sa Dios sa imo maayo nga panghunahuna kag sa pagpugong sa akon sa pagtimalos kag pagpamatay sa sini nga adlaw. 34Kon wala ka nagdali-dali sa pagpakigkita sa akon, wala kuntani sing may nabilin nga buhi sa mga tinawo ni Nabal pagkaaga. Kay amo ina ang akon ginsumpa sa buhi nga Ginoo, ang Dios sang Israel, nga nagpugong sa akon sa paghimo sang malain sa imo.” 35Ginbaton ni David ang mga regalo ni Abigail kag nagsiling, “Magpauli ka kag indi na magpalibog, kay tumanon ko ang imo pangabay.”
36Sang pag-abot ni Abigail sa ila balay, nagapapunsyon si Nabal nga daw sa hari. Malipayon gid siya kag puwerte kahubog. Gani wala siya pagsugiri ni Abigail hasta mag-aga. 37Sang naumpawan na siya sang aga, ginsugiran siya ni Abigail sa natabo. Gin-atake siya sa tagipusuon kag indi na siya makahulag. 38Pagkaligad sang napulo ka adlaw, ginpagrabe pa gid siya sang Ginoo kag napatay siya.
39Sang mabatian ni David nga napatay si Nabal, nagsiling siya, “Dalayawon ang Ginoo! Siya ang nagbalos kay Nabal sa iya pag-insulto sa akon, kag ginlikaw niya ako sa pagbalos. Ginsilutan niya si Nabal sa iya malain nga ginhimo sa akon.”
Dayon nagpadala si David sang mga mensahero sa pagpangabay kay Abigail nga pangasaw-on niya siya. 40Pag-abot sang mga mensahero ni David sa Carmel, nagsiling sila kay Abigail, “Ginpakadto kami ni David sa imo sa pagdala sa imo sa iya agod mangin asawa niya.” 41Nagluhod si Abigail bilang pagtahod sa ila kag nagsiling, “Huo, sugot ako. Handa ako sa pag-alagad sa iya bisan pa sa iya mga suluguon.”25:41 bisan pa sa iya mga suluguon: sa literal, kag sa paghugas sang mga tiil sang iya mga suluguon. 42Nagdali-dali dayon si Abigail sa pagsakay sa asno kag nag-upod sa mga mensahero ni David. Gindala niya ang lima niya ka suluguon nga babayi. Kag nangin asawa siya ni David. 43Ginpangasawa man ni David si Ahinoam nga taga-Jezreel, kag sila nga duha iya asawa. 44Ang iya asawa anay nga si Mical ginpaasawa ni Saul sa kay Paltiel nga taga-Galim, nga anak ni Laish.
Dawudi, Nabali ne Abbigayiri
125:1 a 1Sa 28:3 b Kbl 20:29; Ma 34:8 c Lub 21:21; 2By 33:20Awo Samwiri n’afa, Isirayiri yenna ne bakuŋŋaana okumukungubagira. Ne bamuziika ewuwe e Laama.
Awo Dawudi n’avaayo n’aserengeta mu ddungu Palani. 225:2 Yos 15:55; 1Sa 23:24Mu biro ebyo waaliwo omusajja omugagga ennyo mu Mawoni eyalina eby’obugagga e Kalumeeri. Yalina endiga enkumi ssatu n’embuzi lukumi. Byali biseera bya kusala byoya eby’endiga ze, e Kalumeeri. 325:3 a Nge 31:10 b Yos 15:13Erinnya ly’omusajja ye yali Nabali, ne mukyala we nga ye Abbigayiri. Yali mukyala mutegeevu era nga mulungi, nga bw’omutunuulira alabika bulungi, naye bba Omukalebu, nga wa kkabyo kyokka nga mukalabakalaba mu mirimu gye.
4Nabali yali ng’asala ebyoya by’endiga ze, Dawudi n’akiwulira. 5Dawudi n’atuma abavubuka kkumi, n’abagamba nti, “Mwambuke e Kalumeeri eri Nabali mumulamuse mu linnya lyange. 625:6 a Zab 122:7; Luk 10:5 b 1By 12:18Mumugambe nti, Emirembe gibeere ku ggwe n’ennyumba yo, ne ku bintu byo byonna.
725:7 nny 15“Mpulira nti ekiseera eky’okusala ebyoya by’endiga kituuse. Abasumba bo bwe baabeeranga awamu naffe, tetwabayisanga bubi, era n’ebbanga lyonna lye baamala e Kalumeeri tewali na kimu ku bintu byabwe ekyabula. 825:8 Nek 8:10Buuza abaweereza bo, be bajulirwa. Noolwekyo abavubuka bange balabe ekisa mu maaso go kubanga bazze mu kiseera eky’okukwatiramu embaga. Nkusaba obawe kyonna ky’olinawo, oweerezeeko ne mutabani wo Dawudi.”
9Awo abasajja ba Dawudi bwe baatuuka, ne bawa Nabali obubaka obwo mu linnya lya Dawudi, ne balindirira. 1025:10 Bal 9:28Nabali n’addamu abaweereza ba Dawudi nti, “Dawudi oyo ye ani? Mutabani wa Yese oyo ye ani? Ennaku zino abaweereza bangi badduka ku bakama baabwe. 1125:11 Bal 8:6Nnyinza ntya okuddira emigaati gyange, n’amazzi, n’ennyama bye ntekeddeteekedde abasajja bange abasala ebyoya ne mbiwa be sirina kye mbamanyiiko?”
12Awo abasajja ba Dawudi ne bakyuka ne baddayo ne bamutegeeza buli kigambo nga bwe bategeezebbwa. 1325:13 a 1Sa 23:13 b 1Sa 30:24Dawudi n’agamba abasajja be nti, “Mwesibe buli muntu ekitala kye!” Buli omu ku bo ne yeesiba ekitala kye, ne Dawudi ne yeesiba ekikye, abasajja nga bikumi bina ne bayambuka ne Dawudi, ebikumi bibiri ne basigala nga bakuuma eby’okukozesa.
1425:14 1Sa 13:10Omu ku baddu ba Nabali n’agamba Abbigayiri mukyala wa Nabali nti, “Dawudi yatuma ababaka ng’ali mu ddungu okulamusa mukama waffe naye n’abavuma; 1525:15 a nny 7 b nny 21ate nga abasajja abo baali ba kisa nnyo gye tuli, era tebalina kabi ke baatukola newaakubadde okubuza ekintu n’ekimu ku bintu byaffe bwe twali mu ddungu nabo. 1625:16 Kuv 14:22; Yob 1:10Baaberanga ng’ekisenge okutwetooloola emisana n’ekiro, ekiseera kyonna kye twamala nabo nga tulunda endiga. 1725:17 1Sa 20:7Kaakano kifumiitirizeeko, olabe ky’oyinza okukola, kubanga akabi kajjidde mukama waffe n’ennyumba ye yonna. Musajja atabuulirirwa.”
1825:18 a 1By 12:40 b 2Sa 16:1Awo amangwago Abbigayiri n’ayanguwa n’addira emigaati ebikumi bibiri, n’ebita bibiri ebya wayini, n’ennyama ey’endiga ttaano ennongoose obulungi, n’ebigero bitaano eby’eŋŋaano ensiike, n’ebitole kikumi eby’ezabbibu enkalu, n’ebitole ebikumi bibiri eby’ettiini, n’abiteeka ku ndogoyi. 1925:19 Lub 32:20N’agamba abaweereza be nti, “Munkulemberemu, nange nzija.” Naye n’atabuulirako bba Nabali.
20Awo bwe yali yeebagadde endogoyi ye, n’ayita kumpi n’olusozi nga lumukweka. N’asisinkana Dawudi n’abasajja be nabo nga baserengeta okumwolekera. 2125:21 Zab 109:5Dawudi yali yakamala okwogera nti, “Nakuumira bwereere ebintu byonna eby’omusajja ono bwe byali mu ddungu ne wataba na kimu ekyabula; bw’atyo bw’ansasudde, obubi olw’obulungi. 2225:22 a 1Sa 3:17; 20:13 b 1Bk 14:10; 21:21; 2Bk 9:8Kale Katonda akole bw’atyo abalabe ba Dawudi n’okukirawo, enkeera bwe wanaabaawo omusajja we n’omu anaasigala nga mulamu.”
2325:23 1Sa 20:41Awo Abbigayiri bwe yalengera Dawudi, n’ayanguwa okuva ku ndogoyi ye, n’avuunama mu maaso ga Dawudi. 24N’agwa ku bigere bye n’ayogera nti, “Mukama wange omusango gubeere ku nze nzekka. Nkwegayiridde leka omuweereza wo ayogere naawe; wuliriza omuweereza wo ky’anaayogera. 2525:25 Nge 14:16Mukama wange aleme okussa omwoyo ku musajja omusirusiru oyo Nabali, kubanga n’erinnya lye litegeeza musirusiru, atambulira mu busirusiru bwe. Naye nze omuweereza wo, ssaalabye bavubuka mukama wange be watumye.
2625:26 a nny 33 b Beb 10:30 c 2Sa 18:32“Kale nno mukama wange, nga Mukama bw’ali omulamu, akubedde obutayiwa musaayi newaakubadde obutawalana ggwanga n’omukono gwo, era naawe bw’oli omulamu, abalabe bo, n’abo abakuyigganya bonna mukama wange babeere nga Nabali. 2725:27 Lub 33:11; 1Sa 30:26Era n’ekirabo kino omuweereza wo ky’aleetedde mukama wange kiweebwe abavubuka abatambula ne mukama wange. 2825:28 a nny 24 b 2Sa 7:11, 26 c 1Sa 18:17 d 1Sa 24:11Nkwegayiridde osonyiwe ekyonoono kw’omuweereza wo, era Mukama talirema kuzimbira mukama wange obwakabaka obw’enkalakkalira, kubanga mukama wange alwana entalo za Mukama. Waleme okulabika ekikolwa ekikyamu kyonna mu ggwe ennaku zonna ez’obulamu bwo. 2925:29 Yer 10:18Ne bwe walibaawo omuntu yenna alikulumba okukuyigganya okutwala obulamu bwo, obulamu bwa mukama wange bukuumibwenga Mukama Katonda wo mu lulyo olw’abalamu. Naye obulamu bw’abalabe bo alibuvuumuula ng’ejjinja bwe liva mu nvuumuulo. 3025:30 1Sa 13:14Awo Mukama bw’alikolera mukama wange ebirungi byonna bye yamusuubiza, era n’amufuula okuba omukulembeze wa Isirayiri, 3125:31 Lub 40:14mukama wange talibeera na kulumirizibwa mu mutima olw’okuyiwa omusaayi awatali nsonga, wadde okwewalanira eggwanga. Era Mukama bw’alikukolera ebirungi mukama wange, ojjukiranga omuweereza wo.”
3225:32 Lub 24:27; Kuv 18:10; Luk 1:68Awo Dawudi n’agamba Abbigayiri nti, “Mukama Katonda wa Isirayiri atenderezebwe, akutumye okujja okunsisinkana leero. 3325:33 nny 26Akuwe omukisa oyo akubedde okusalawo obulungi, era akubedde okundabula obutayiwa musaayi leero n’obuteewalanira ggwanga. 34Kubanga mazima ddala nga Mukama Katonda wa Isirayiri bw’ali omulamu, ambedde obutakukolako kabi, singa toyanguye kujja kunsisinkana, tewandibadde musajja n’omu owa Nabali eyandiwonyeewo, obudde we bwandikeeredde enkya.”
3525:35 Lub 19:21; 1Sa 20:42; 2Bk 5:19Awo Dawudi n’akkiriza okutwala Abbigayiri bye yaleeta, n’ayogera nti, “Genda ewuwo mirembe. Mpulidde ebigambo byo, era nzikkirizza okwegayirira kwo.”
3625:36 a 2Sa 13:23 b Nge 20:1; Is 5:11, 22; Kos 4:11 c nny 19Awo Abbigayiri bwe yaddayo eri Nabali, n’amusanga ng’ali mu nnyumba, era ng’akoze embaga, ng’eya kabaka. Yali asanyuukiridde nnyo, era ng’atamidde, kyeyava tamunyega ku olwo, okutuusa enkeera. 37Awo bwe bwakya, Nabali omwenge nga gumuweddeko, mukyala we n’amutegeeza ebigambo ebyo byonna, naye omutima gwe ne gukakanyala, ne guba ng’ejjinja. 3825:38 1Sa 26:10; 2Sa 6:7Oluvannyuma lw’ennaku nga kkumi, Nabali n’afa ekikutuko.
39Awo Dawudi bwe yawulira Nabali ng’afudde, n’ayogera nti, “Mukama yeebazibwe anwaniridde, Nabali olw’obubi bwe yankola. Mukama ambedde, era akuumye omuweereza we obutakola kikyamu, n’ateeka ebikolwa bya Nabali ebibi ku mutwe ggwe.”
Awo Dawudi n’atumira Abbigayiri, n’amusaba afuuke mukazi we ng’amusaba okumuwasa. 40Abaweereza ba Dawudi ne bagenda e Kalumeeri ne bagamba Abbigayiri nti, “Dawudi atutumye tukutwale omufumbirwe.”
41N’avuunama amaaso ge n’ayogera nti, “Laba omuweereza wo mweteefuteefu okunaazanga ebigere by’abaweereza ba mukama wange.” 4225:42 Lub 24:61-67Awo Abbigayiri n’ayanguwa okwebagala endogoyi, ng’awerekeddwako abaweereza bataano, n’agenda n’ababaka ba Dawudi, n’amufumbirwa. 4325:43 a Yos 15:56 b 1Sa 27:3; 30:5Dawudi yali awasizza ne Akinoamu25:43 Akinoamu ye yali mukyala wa Dawudi eyasooka (27:3) era ye nnyina wa mutabani we omukulu ayitibwa Amunooni ow’e Yezuleeri, era bombi ne baba bakyala be. 4425:44 a 2Sa 3:15 b Is 10:30Kyokka Sawulo yali agabidde muwala we Mikali, eyali mukyala wa Dawudi, Paluti mutabani wa Layisi ow’e Galimu.
