Ang mga Opisyal ni Solomon
1Naghari si Solomon sa bug-os nga Israel. 2Kag amo ini ang iya mataas nga mga opisyal:
Ang pangulo nga pari amo si Azaria nga kaliwat ni Zadok.
3Ang mga sekretaryo sang hari amo si Elihoref kag si Ahia nga mga anak ni Shisha.
Ang nagadumala sang mga kasulatan sang ginharian amo si Jehoshafat nga anak ni Ahilud.
4Ang kumander sang mga soldado amo si Benaya nga anak ni Jehoyada.
Ang mga pari amo si Zadok kag si Abiatar.
5Ang pangulo sang mga gobernador sa mga distrito sang Israel amo si Azaria nga anak ni Natan.
Ang personal nga manuglaygay sang hari amo si Zabud nga pari, nga anak man ni Natan.
6Ang manugdumala sang palasyo amo si Ahishar.
Kag ang nagadumala sa mga ulipon nga ginapilit sa pag-obra amo si Adoniram nga anak ni Abda.
7May ara man si Solomon sang dose ka gobernador sa mga distrito sang bug-os nga Israel. Sila ang nagahatag sang pagkaon sang hari kag sang iya panimalay. Kada isa sa ila nagahatag sang pagkaon sa isa ka bulan kada tuig. 8Amo ini ang ila mga ngalan:
Si Ben Hur, nga nagadumala sa kabukiran sang Efraim.
9Si Ben Deker, nga nagadumala sa Makaz, Shaalbim, Bet Shemesh, kag sa Elon Bet Hanan.
10Si Ben Hesed, nga nagadumala sa Arubot, lakip na diri ang Soco kag ang bug-os nga duta sang Hefer.
11Si Ben Abinadab, nga nagadumala sa Nafot Dor. (Bana siya ni Tafat nga anak ni Solomon.)
12Si Baana nga anak ni Ahilud, nga nagadumala sa Taanac, Megido, sa bug-os nga Bet Shean malapit sa Zaretan sa ubos sang Jezreel, kag sa mga lugar nga halin sa Bet Shean pakadto sa Abel Mehola kag sa tabok sang Jokmeam.
13Si Ben Geber, nga nagadumala sa Ramot Gilead, lakip na diri ang mga banwa ni Jair nga anak ni Manase, kag sa mga distrito sang Argob sa Bashan, lakip na ang iya sini 60 ka dalagko nga mga banwa nga napalibutan sang mga pader, nga ang mga trangka sang mga puwertahan sini saway.
14Si Ahinadab nga anak ni Iddo, nga nagadumala sa Mahanaim.
15Si Ahimaaz, nga nagadumala sa Naftali. (Bana siya ni Basemat nga anak ni Solomon.)
16Si Baana nga anak ni Hushai, nga nagadumala sa Asher kag sa Alot.
17Si Jehoshafat nga anak ni Parua, nga nagadumala sa Isacar.
18Si Shimei nga anak ni Ela, nga nagadumala sa Benjamin.
19Si Geber nga anak ni Uri, nga nagadumala sa Gilead, nga sakop sadto ni Sihon nga hari sang mga Amornon kag ni Og nga hari sang Bashan. Si Geber lang ang gobernador sa sining bug-os nga distrito.4:19 Si Geber lang… distrito: ukon, Kag may isa ka gobernador nga gintugyanan sa bug-os nga duta sang Juda. Ini suno sa iban nga mga Griego nga teksto.
Ang Kabuganaan kag ang Kaalam ni Solomon
20Ang kadamuon sang katawhan sang Juda kag Israel daw pareho sa balas sa baybayon nga indi maisip. Bugana ang ila pagkaon kag ilimnon, kag malipayon sila. 21Si Solomon ang nagadumala sa tanan nga ginharian halin sa Suba sang Eufrates pakadto sa duta sang mga Filistinhon hasta sa dulunan sang Egipto. Ini nga mga ginharian nagabayad sang ila buhis kay Solomon kag nagapasakop sa iya samtang buhi siya.
22Ang kalan-on nga kinahanglanon ni Solomon sa iya palasyo kada adlaw amo ini: 100 ka sako nga maayo nga klase nga harina, 200 ka sako nga ordinaryo nga harina, 2310 ka baka nga ginpatambok sa toril, 20 ka baka nga ginbuy-an lang sa palahalban, 100 ka karnero ukon kanding, wala labot sang nagkalain-lain nga klase sang mga usa, kag maayo nga klase sang mga pispis kag mga manok.
24Sakop ni Solomon ang bug-os nga duta sa nakatundan sang Suba sang Eufrates, halin sa Tifsa hasta sa Gaza. Kag maayo ang iya relasyon sa tanan nga nasyon sa iya palibot. 25Gani samtang nagakabuhi si Solomon, may kalinong sa Juda kag sa Israel halin sa Dan hasta sa Beersheba. Ang kada tawo nagapungko sa idalom sang iya tanom nga ubas kag kahoy nga higera nga may kalinong.
26May 40,0004:26 40,000: sa iban nga mga kopya sang Septuagint, 4,000. Tan-awa man ang 2 Cro. 9:25. ka kuwadra si Solomon para sa iya mga kabayo nga pangkarwahe, kag may 12,000 siya ka manugkabayo.4:26 manugkabayo: ukon, mga kabayo. 27Ang mga gobernador sa mga distrito amo ang nagahatag sang kunsomo ni Haring Solomon kag sang tanan nga ara sa palasyo. Ang kada isa sa ila may turno sa paghatag kada bulan. Ginasiguro gid nila nga mahatag nila ang mga kinahanglanon ni Solomon. 28Nagahatag man sila sang barley kag kumpay para sa mga kabayo nga pangkarwahe kag sa iban pa nga mga kabayo. Ginadala nila ini sa lugar nga dapat sini dal-an sa tion sang ila turno.
29Ginhatagan sang Dios si Solomon sang pinasahi nga kaalam kag pag-intiendi, kag ihibalo nga indi matungkad. 30Ang iya kaalam labaw pa sa kaalam sang tanan nga maalamon sa sidlangan kag sa Egipto. 31Siya ang pinakamaalam sa tanan. Mas maalam pa siya sang sa kay Etan nga Ezranhon, kag sa mga anak ni Mahol nga sila ni Heman, Calcol, kag Darda. Kag nangin bantog siya sa palibot nga mga nasyon. 32Naghimo siya sang 3,000 ka hulubaton kag 1,005 ka kanta. 33Makasugid siya parte sa tanan nga klase sang mga tanom, halin sa dalagko nga mga kahoy hasta sa magagmay nga mga tanom.4:33 halin sa dalagko… tanom: sa literal, halin sa sedro sang Lebanon hasta sa isopo nga nagatubo sa dingding. Makasugid man siya parte sa tanan nga klase sang sapat: ang nagalakat, ang nagakamang, ang nagalupad, kag ang nagalangoy. 34Nabatian sang tanan nga hari sa kalibutan ang kaalam ni Solomon, gani nagpadala sila sang mga tawo sa pagpamati sa iya kaalam.
Solomon’s Officials and Governors
1So King Solomon ruled over the whole nation of Israel.
2Here are the names of his chief officials.
Azariah was the priest. He was the son of Zadok.
3Elihoreph and Ahijah were secretaries. They were the sons of Shisha.
Jehoshaphat kept the records. He was the son of Ahilud.
4Benaiah was the commander in chief. He was the son of Jehoiada.
Zadok and Abiathar were priests.
5Azariah was in charge of the local governors. He was the son of Nathan.
Zabud was a priest. He was also the king’s adviser. He was the son of Nathan.
6Ahishar was in charge of the palace.
Adoniram was in charge of those who were forced to work for the king. He was the son of Abda.
7Solomon had 12 local governors over the whole land of Israel. They provided supplies for the king and the royal family. Each governor had to provide supplies for one month out of each year.
8Here are their names and areas.
Ben-Hur’s area was the hill country of Ephraim.
9Ben-Deker’s area was Makaz, Shaalbim, Beth Shemesh and Elon Bethhanan.
10Ben-Hesed’s area was Arubboth. Sokoh and the whole land of Hepher were included in his area.
11Ben-Abinadab’s area was Naphoth Dor. He married Solomon’s daughter Taphath.
12Baana’s area was Taanach, Megiddo and the whole territory of Beth Shan. Beth Shan was next to Zarethan below Jezreel. Baana’s area reached from Beth Shan all the way to Abel Meholah. It also went across to Jokmeam. Baana was the son of Ahilud.
13Ben-Geber’s area was Ramoth Gilead. The settlements of Jair, the son of Manasseh, were included in his area in Gilead. The area of Argob in Bashan was also included. That area had 60 large cities that had high walls around them. The city gates were made secure with heavy bronze bars.
14Ahinadab’s area was Mahanaim. He was the son of Iddo.
15Ahimaaz’s area was Naphtali. He had married Basemath. She was Solomon’s daughter.
16Baana’s area was Asher and Aloth. He was the son of Hushai.
17Jehoshaphat’s area was Issachar. He was the son of Paruah.
18Shimei’s area was Benjamin. He was the son of Ela.
19Geber’s area was Gilead. He was the only governor over the area. He was the son of Uri. Gilead had been the country of Sihon and Og. Sihon had been king of the Amorites. Og had been king of Bashan.
Solomon’s Daily Supplies
20There were many people in Judah and Israel. In fact, they were as many as the grains of sand on the seashore. They ate, drank and were happy. 21Solomon ruled over all the kingdoms from the Euphrates River to the land of the Philistines. He ruled as far as the border of Egypt. All those countries brought the gifts he required them to bring him. And Solomon ruled over those countries for his whole life.
22Here are the supplies Solomon required every day.
five and a half tons of the finest flour
11 tons of meal
23ten oxen that had been fed by hand
20 oxen that had been fed on grasslands
100 sheep and goats
deer, antelopes and roebucks
the finest birds
24Solomon ruled over all the kingdoms that were west of the Euphrates River. He ruled from Tiphsah all the way to Gaza. And he had peace and rest on every side. 25While Solomon was king, Judah and Israel lived in safety. They were secure from Dan all the way to Beersheba. Everyone had their own vine and their own fig tree.
26Solomon had 4,000 spaces where he kept his chariot horses. He had a total of 12,000 horses.
27The local governors provided supplies for King Solomon. They provided them for all who ate at the king’s table. Each governor provided supplies for one month every year. The governors made sure the king had everything he needed. 28They also brought barley and straw for the chariot horses and the other horses. Each of the governors brought the amounts required of them. They brought them to the proper places.
God Makes Solomon Very Wise
29God made Solomon very wise. His understanding couldn’t even be measured. It was like the sand on the seashore. People can’t measure that either. 30Solomon’s wisdom was greater than the wisdom of all the people of the east. It was greater than all the wisdom of Egypt. 31Solomon was wiser than anyone else. He was wiser than Ethan, the Ezrahite. He was wiser than Heman, Kalkol and Darda. They were the sons of Mahol. Solomon became famous in all the nations around him. 32He spoke 3,000 proverbs. He wrote 1,005 songs. 33He spoke about plants. He knew everything about them, from the cedar trees in Lebanon to the hyssop plants that grow out of walls. He spoke about animals and birds. He also spoke about reptiles and fish. 34The kings of all the world’s nations heard about how wise Solomon was. So they sent their people to listen to him.
