Ang mga Opisyal ni Solomon
1Naghari si Solomon sa bug-os nga Israel. 2Kag amo ini ang iya mataas nga mga opisyal:
Ang pangulo nga pari amo si Azaria nga kaliwat ni Zadok.
3Ang mga sekretaryo sang hari amo si Elihoref kag si Ahia nga mga anak ni Shisha.
Ang nagadumala sang mga kasulatan sang ginharian amo si Jehoshafat nga anak ni Ahilud.
4Ang kumander sang mga soldado amo si Benaya nga anak ni Jehoyada.
Ang mga pari amo si Zadok kag si Abiatar.
5Ang pangulo sang mga gobernador sa mga distrito sang Israel amo si Azaria nga anak ni Natan.
Ang personal nga manuglaygay sang hari amo si Zabud nga pari, nga anak man ni Natan.
6Ang manugdumala sang palasyo amo si Ahishar.
Kag ang nagadumala sa mga ulipon nga ginapilit sa pag-obra amo si Adoniram nga anak ni Abda.
7May ara man si Solomon sang dose ka gobernador sa mga distrito sang bug-os nga Israel. Sila ang nagahatag sang pagkaon sang hari kag sang iya panimalay. Kada isa sa ila nagahatag sang pagkaon sa isa ka bulan kada tuig. 8Amo ini ang ila mga ngalan:
Si Ben Hur, nga nagadumala sa kabukiran sang Efraim.
9Si Ben Deker, nga nagadumala sa Makaz, Shaalbim, Bet Shemesh, kag sa Elon Bet Hanan.
10Si Ben Hesed, nga nagadumala sa Arubot, lakip na diri ang Soco kag ang bug-os nga duta sang Hefer.
11Si Ben Abinadab, nga nagadumala sa Nafot Dor. (Bana siya ni Tafat nga anak ni Solomon.)
12Si Baana nga anak ni Ahilud, nga nagadumala sa Taanac, Megido, sa bug-os nga Bet Shean malapit sa Zaretan sa ubos sang Jezreel, kag sa mga lugar nga halin sa Bet Shean pakadto sa Abel Mehola kag sa tabok sang Jokmeam.
13Si Ben Geber, nga nagadumala sa Ramot Gilead, lakip na diri ang mga banwa ni Jair nga anak ni Manase, kag sa mga distrito sang Argob sa Bashan, lakip na ang iya sini 60 ka dalagko nga mga banwa nga napalibutan sang mga pader, nga ang mga trangka sang mga puwertahan sini saway.
14Si Ahinadab nga anak ni Iddo, nga nagadumala sa Mahanaim.
15Si Ahimaaz, nga nagadumala sa Naftali. (Bana siya ni Basemat nga anak ni Solomon.)
16Si Baana nga anak ni Hushai, nga nagadumala sa Asher kag sa Alot.
17Si Jehoshafat nga anak ni Parua, nga nagadumala sa Isacar.
18Si Shimei nga anak ni Ela, nga nagadumala sa Benjamin.
19Si Geber nga anak ni Uri, nga nagadumala sa Gilead, nga sakop sadto ni Sihon nga hari sang mga Amornon kag ni Og nga hari sang Bashan. Si Geber lang ang gobernador sa sining bug-os nga distrito.4:19 Si Geber lang… distrito: ukon, Kag may isa ka gobernador nga gintugyanan sa bug-os nga duta sang Juda. Ini suno sa iban nga mga Griego nga teksto.
Ang Kabuganaan kag ang Kaalam ni Solomon
20Ang kadamuon sang katawhan sang Juda kag Israel daw pareho sa balas sa baybayon nga indi maisip. Bugana ang ila pagkaon kag ilimnon, kag malipayon sila. 21Si Solomon ang nagadumala sa tanan nga ginharian halin sa Suba sang Eufrates pakadto sa duta sang mga Filistinhon hasta sa dulunan sang Egipto. Ini nga mga ginharian nagabayad sang ila buhis kay Solomon kag nagapasakop sa iya samtang buhi siya.
22Ang kalan-on nga kinahanglanon ni Solomon sa iya palasyo kada adlaw amo ini: 100 ka sako nga maayo nga klase nga harina, 200 ka sako nga ordinaryo nga harina, 2310 ka baka nga ginpatambok sa toril, 20 ka baka nga ginbuy-an lang sa palahalban, 100 ka karnero ukon kanding, wala labot sang nagkalain-lain nga klase sang mga usa, kag maayo nga klase sang mga pispis kag mga manok.
24Sakop ni Solomon ang bug-os nga duta sa nakatundan sang Suba sang Eufrates, halin sa Tifsa hasta sa Gaza. Kag maayo ang iya relasyon sa tanan nga nasyon sa iya palibot. 25Gani samtang nagakabuhi si Solomon, may kalinong sa Juda kag sa Israel halin sa Dan hasta sa Beersheba. Ang kada tawo nagapungko sa idalom sang iya tanom nga ubas kag kahoy nga higera nga may kalinong.
26May 40,0004:26 40,000: sa iban nga mga kopya sang Septuagint, 4,000. Tan-awa man ang 2 Cro. 9:25. ka kuwadra si Solomon para sa iya mga kabayo nga pangkarwahe, kag may 12,000 siya ka manugkabayo.4:26 manugkabayo: ukon, mga kabayo. 27Ang mga gobernador sa mga distrito amo ang nagahatag sang kunsomo ni Haring Solomon kag sang tanan nga ara sa palasyo. Ang kada isa sa ila may turno sa paghatag kada bulan. Ginasiguro gid nila nga mahatag nila ang mga kinahanglanon ni Solomon. 28Nagahatag man sila sang barley kag kumpay para sa mga kabayo nga pangkarwahe kag sa iban pa nga mga kabayo. Ginadala nila ini sa lugar nga dapat sini dal-an sa tion sang ila turno.
29Ginhatagan sang Dios si Solomon sang pinasahi nga kaalam kag pag-intiendi, kag ihibalo nga indi matungkad. 30Ang iya kaalam labaw pa sa kaalam sang tanan nga maalamon sa sidlangan kag sa Egipto. 31Siya ang pinakamaalam sa tanan. Mas maalam pa siya sang sa kay Etan nga Ezranhon, kag sa mga anak ni Mahol nga sila ni Heman, Calcol, kag Darda. Kag nangin bantog siya sa palibot nga mga nasyon. 32Naghimo siya sang 3,000 ka hulubaton kag 1,005 ka kanta. 33Makasugid siya parte sa tanan nga klase sang mga tanom, halin sa dalagko nga mga kahoy hasta sa magagmay nga mga tanom.4:33 halin sa dalagko… tanom: sa literal, halin sa sedro sang Lebanon hasta sa isopo nga nagatubo sa dingding. Makasugid man siya parte sa tanan nga klase sang sapat: ang nagalakat, ang nagakamang, ang nagalupad, kag ang nagalangoy. 34Nabatian sang tanan nga hari sa kalibutan ang kaalam ni Solomon, gani nagpadala sila sang mga tawo sa pagpamati sa iya kaalam.
Сановники и наместники Сулеймана
1Царь Сулейман правил всем Исраилом. 2Вот его главные сановники:
Азария, сын Цадока, – священнослужитель;
3Элихореф и Ахия, сыновья Шиши, – писари;
Иосафат, сын Ахилуда, – летописец;
4Беная, сын Иодая, – начальник войска;
Цадок и Авиатар – священнослужители;
5Азария, сын Нафана, – начальник над наместниками;
Завуд, сын Нафана, – священнослужитель и личный советник царя;
6Ахишар – смотритель дворца;
Адонирам, сын Авды, – надсмотрщик за подневольными рабочими.
7Ещё у Сулеймана было двенадцать наместников над всем Исраилом, которые поставляли для царя и для царского дома продовольствие. Каждый из них должен был поставлять припасы на один месяц в году. 8Вот их имена:
Бен-Хур управлял в нагорьях Ефраима;
9Бен-Декер – в Макаце, Шаалбиме, Бет-Шемеше и Елон-Бет-Ханане;
10Бен-Хесед – в Арубботе (ему принадлежали Сохо и вся земля Хефер);
11Бен-Авинадав – на возвышенностях Дора4:11 Или: «в Нафот-Доре». (его женой была Тафат, дочь Сулеймана);
12Баана, сын Ахилуда, – в Таанахе, и в Мегиддо, и во всей территории вокруг Бет-Шеана, что рядом с Цартаном, ниже Изрееля, и от Бет-Шеана до Авель-Мехолы, и даже за Иокмеамом;
13Бен-Гевер – в Рамоте Галаадском (ему принадлежали селения Иаира, сына Манассы, в Галааде, а также область Аргова в Башане, включая шестьдесят больших, обнесённых стенами городов с бронзовыми засовами на воротах);
14Ахинадав, сын Иддо, – в Маханаиме;
15Ахимаац – в земле рода Неффалима (он женился на Басемафе, дочери Сулеймана);
16Баана, сын Хушая, – в земле рода Ашира и в Алоте;
17Иосафат, сын Паруаха, – в земле рода Иссахара;
18Шимей, сын Елы, – в земле рода Вениамина;
19Гевер, сын Ури, – в Галааде (в стране Сигона, царя аморреев, и Ога, царя Башана). Он один был наместником над этими землями.
Величие царства Сулеймана
20Народ Иудеи и Исраила был многочислен, как песок на морском берегу; они ели, пили и веселились. 21И Сулейман правил всеми царствами от реки Евфрат до земли филистимлян и до самой границы Египта. Эти страны платили дань и служили Сулейману во все дни его жизни.
22Каждый день ко двору Сулеймана поставлялось более четырёх тонн лучшей муки и более восьми тонн4:22 Букв.: «тридцать… шестьдесят ко́ров». муки крупного помола, 23десять голов крупного скота, откормленного в стойле, двадцать голов крупного скота с пастбища и сто голов мелкого, не считая оленей, серн, косулей и откормленной птицы.
24Ведь он правил всеми царствами к западу от реки Евфрат, от Тифсаха до Газы, и пребывал в мире со всеми окрестными странами. 25Во времена жизни Сулеймана Иудея и Исраил жили в безопасности от Дана на севере до Беэр-Шевы на юге – каждый человек под своей виноградной лозой и инжиром.
26У Сулеймана было четыре4:26 В других рукописях: «сорок», но см. 2 Лет. 9:25. тысячи стойл для колесничных коней и двенадцать тысяч коней4:26 Или: «колесничих»; или: «всадников»..
27Наместники, каждый в свой месяц, поставляли продовольствие для царя Сулеймана и для всех, кто приходил есть за царским столом. Они смотрели, чтобы ни в чём не было недостатка. 28Ещё они доставляли в нужное место ячмень и сено для колесничных и прочих коней, каждый свою долю.
Мудрость Сулеймана
29Всевышний даровал Сулейману мудрость, великую проницательность и глубокий ум, неизмеримый, как песок на морском берегу. 30Мудрость Сулеймана превосходила мудрость всех людей Востока и всю мудрость Египта. 31Он был мудрее любого человека, считая и Етана Эзрахитянина, и Емана, и Халкола, и Дарды, сыновей Махола. Его слава прошла по всем окрестным народам. 32Он произнёс три тысячи мудрых изречений, а песен его было тысяча и пять. 33Он исследовал жизнь растений – от ливанского кедра до иссопа, что растёт из стен. Он изучал животных и птиц, пресмыкающихся и рыб. 34Мудрость Сулеймана приходили послушать люди из всех народов, от всех царей мира, которые прослышали о ней.
