Ang mga Bilin ni David kay Solomon
1Sang madali na lang mapatay si David, may mga bilin siya kay Solomon nga iya anak. Amo ini ang iya mga bilin: 2“Madali na lang ako mapatay. Gani magpakabakod ka kag magpakaisog, 3kag tumana ang mga ginapatuman sang Ginoo nga imo Dios. Magsunod ka sa iya mga pamaagi, kag tumana ang iya mga pagsulundan kag mga sugo nga nasulat sa Kasuguan ni Moises, agod magmainuswagon ka sa tanan mo nga ginahimo, bisan diin ka magkadto. 4Kon himuon mo ini, tumanon sang Ginoo ang iya ginpromisa sa akon, nga kon ang akon mga kaliwat nagakabuhi sing husto kag nagasunod sa akon sing matutom sa bug-os nila nga kabuhi, may isa gid permi sa ila nga magahari sa Israel.
5“Ari pa ang akon bilin sa imo: Nahibaluan mo kon ano ang ginhimo sa akon ni Joab nga anak ni Zeruya sa iya nga pagpatay sa duha ka kumander sang mga soldado sang Israel nga si Abner nga anak ni Ner kag si Amasa nga anak ni Jeter. Ginpatay niya sila nga daw sa mga kaaway, pero ginhimo niya ato sang panahon nga wala sing inaway. Siya ang may salabton sa ila kamatayon.2:5 Siya ang may salabton sa ila kamatayon: sa mas literal, ginmantsahan niya ang iya paha kag sandalyas sang dugo sa inaway. 6Gani himua ang nagakadapat sa iya suno sa imo hunahuna nga maayo himuon, pero indi pag-itugot nga mapatay siya sa katigulangon nga may kalinong.
7“Pero magmaayo ka sa mga anak ni Barzilai nga taga-Gilead, kag pakan-a sila permi upod sa imo, kay ginbuligan nila ako sang nagpalagyo ako sa imo utod nga si Absalom.
8“Tandaan mo gid si Shimei nga anak ni Gera, nga isa ka Benjaminhon nga taga-Bahurim. Puwerte gid ang iya pagpakamalaot sa akon sang nagkadto ako sa Mahanaim. Pero sang pagkitaay namon sa Suba sang Jordan, nagsumpa ako sa iya sa ngalan sang Ginoo nga indi ko siya pagpatyon. 9Pero karon, ikaw ang magsilot sa iya. Maalam ka, kag nahibaluan mo kon ano ang dapat nga himuon. Bisan tigulang na siya, ipapatay siya.”
10Sang ulihi napatay si David kag ginlubong sa iya banwa.2:10 iya banwa: sa Hebreo, Banwa ni David. 11Naghari siya sa bug-os nga Israel sa sulod sang 40 ka tuig—7 ka tuig sa Hebron kag 33 ka tuig sa Jerusalem. 12Si Solomon ang nagbulos sa iya amay nga si David bilang hari, kag malig-on gid ang iya ginharian.
Napatay si Adonia
13Karon, si Adonia nga anak ni Hagit nagkadto kay Batsheba nga iloy ni Solomon. Nagpamangkot si Batsheba sa iya, “Maayo bala ang imo tuyo sa pagkadto diri?” Nagsabat si Adonia, “Huo, maayo. 14May ipangabay lang ako sa imo.” Nagpamangkot si Batsheba, “Ano bala ina?” 15Nagsabat si Adonia, “Nahibaluan mo nga ako na kuntani ang hari, kag ginpaabot ini sang bug-os nga Israel. Pero lain ang natabo; ang akon utod amo ang nangin hari, kay amo ina ang gusto sang Ginoo. 16Karon, may pangabay ako sa imo. Kag kon mahimo indi ako pagbalibari.” Nagpamangkot si Batsheba, “Ano bala ina?” 17Nagsabat si Adonia, “Palihog pangabaya si Haring Solomon nga ipaasawa niya sa akon si Abishag nga taga-Shunem. Nahibaluan ko nga indi gid siya magbalibad sa imo.” 18Nagsabat si Batsheba, “Sige, silingon ko ang hari.”
19Gani nagkadto si Batsheba kay Haring Solomon sa paghambal sa iya parte sa ginpangabay ni Adonia. Pagkakita ni Solomon sa iya, nagtindog si Solomon sa iya trono sa pagsugata sa iya, kag dayon nagluhod siya sa iya iloy bilang pagtahod sa iya. Pagkatapos nagpungko siya sa iya trono. Nagpakuha siya sang pulungkuan kag ginpabutang sa iya tuo, kag ginpapungko didto ang iya iloy. 20Nagsiling si Batsheba, “May ara ako sang gamay nga ipangabay sa imo. Kag palihog indi ako pagbalibari.” Nagsiling ang hari, “Ano ina, Nay? Indi ko ikaw pagbalibaran.” 21Nagsiling si Batsheba, “Ipaasawa si Abishag nga taga-Shunem sa imo utod nga si Adonia.”
22Nagsiling si Haring Solomon, “Ngaa ginapangabay mo gid nga ipaasawa si Abishag kay Adonia? Basi kon ipangabay mo man nga ihatag ko sa iya ang akon ginharian, kay magulang siya sa akon kag apin sa iya si Abiatar nga pari kag si Joab nga anak ni Zeruya!” 23Dayon nagsumpa si Haring Solomon sa ngalan sang Ginoo, “Kabay pa nga silutan gid ako sang Dios kon indi ko mapatay si Adonia tungod sining iya ginpangabay. 24Ang Ginoo amo ang nagpili kag nagbutang sa akon sa trono sang akon amay nga si David. Gintuman niya ang iya promisa nga ihatag niya ang ginharian sa akon kag sa akon mga kaliwat. Gani nagasumpa ako sa buhi nga Ginoo nga mapatay si Adonia subong gid nga adlaw.” 25Dayon nagmando si Haring Solomon kay Benaya, nga anak ni Jehoyada, nga patyon si Adonia, kag ginpatay niya si Adonia.
26Dayon nagsiling si Haring Solomon kay Abiatar nga pari, “Magpauli ka sa imo uma sa Anatot. Bagay ka man kuntani nga patyon, pero indi ko ikaw pagpatyon subong kay ikaw ang gintugyanan sang Kahon sang Ginoong Dios sang kaupod ka pa sang akon amay nga si David, kag nagpakigbahin ka sa iya mga pag-antos.” 27Gani ginpahalin ni Solomon si Abiatar sa iya katungdanan bilang pari sang Ginoo. Kag natuman ang ginsiling sang Ginoo didto sa Shilo parte sa panimalay ni Eli.
Napatay si Joab
28Si Joab wala nagbulig kay Absalom nga mangin hari, pero nagbulig siya kay Adonia. Gani sang mabalitaan niya ang pagkapatay ni Adonia, nagpalagyo siya pakadto sa tolda sang Ginoo2:28 tolda sang Ginoo: Tan-awa ang footnote sa 1:39. kag nag-uyat sa mga sulosungay nga mga pamusod sang halaran.2:28 Tan-awa ang footnote sa 1:50. 29Sang mabalitaan ni Haring Solomon nga nagpalagyo si Joab pakadto sa tolda sang Ginoo kag nagpalapit sa halaran, ginsugo niya si Benaya nga patyon si Joab. 30Gani nagkadto si Benaya sa tolda sang Ginoo kag ginsilingan si Joab, “Magguwa ka siling sang hari!” Pero nagsabat si Joab, “Indi ako magguwa; diri ako mapatay!” Nagbalik si Benaya sa hari kag ginsugid ang sabat ni Joab. 31-32Nagsiling si Solomon kay Benaya, “Himua ang iya ginsiling. Patya siya didto sa tolda kag ilubong, agod ako kag ang panimalay sang akon amay indi manabat sa pagpatay niya kay Abner nga anak ni Ner, nga kumander sang mga soldado sang Israel, kag kay Amasa nga anak ni Jeter, nga kumander sang mga soldado sang Juda. Ginpatay niya ining inosente nga mga tawo nga wala nakahibalo ang akon amay. Mas matarong kag maayo pa sila sang sa iya. Karon balusan siya sang Ginoo sa iya ginhimo sa ila. 33Siya kag ang iya mga kaliwat amo ang manabat hasta san-o sa kamatayon sang sini nga mga tawo. Pero ang akon amay nga si David kag ang iya mga kaliwat kag ang iya ginharian hatagan sang maayo nga kahimtangan2:33 maayo nga kahimtangan: Ang Hebreo sini amo ang “shalom,” nga nagakahulugan sang kalinong, kauswagan, maayo nga relasyon, kalipay, kadalag-an. hasta san-o.”
34Gani ginkadtuan ni Benaya si Joab kag ginpatay. Ginlubong siya malapit sa iya balay2:34 malapit sa iya balay: ukon, sa iya lulubngan. sa kamingawan. 35Dayon ginhimo sang hari si Benaya nga kumander sang mga soldado sa pagbulos kay Joab. Kag ang ginbulos niya kay Abiatar amo si Zadok nga pari.
Ang Pagkapatay ni Shimei
36Karon, ginpatawag sang hari si Shimei kag ginsilingan, “Magpatindog ka sang imo kaugalingon nga balay sa Jerusalem kag mag-estar ka dira. Indi ka gid maghalin sa siyudad kag magkadto sa iban nga lugar. 37Sa tion nga maghalin ka kag magtabok sa Kidron nga ililigan sang tubig, sigurado gid nga mapatay ka, kag ikaw mismo ang basulon kon matabo ini.” 38Nagsabat si Shimei, “Maayo man ang imo ginsiling, tumanon ko gid ina!” Gani nag-estar si Shimei sa Jerusalem sa malawig nga tion. 39Pero sang ikatatlo nga tuig, ang duha sa mga suluguon ni Shimei naglayas kag nagkadto sa hari sang Gat nga si Akish, nga anak ni Maaca. Sang mabalitaan ini ni Shimei, 40gintakdan niya sang pulungkuan ang iya asno kag nagsakay, kag nagkadto kay Akish sa Gat sa pagpangita sa iya duha ka suluguon. Nakita niya sila kag gindala pauli.
41Sang mabalitaan ni Solomon nga naghalin si Shimei sa Jerusalem kag nagkadto sa Gat, kag nakabalik na, 42ginpatawag niya si Shimei kag ginsilingan, “Indi bala nga ginpasumpa ko ikaw sa ngalan sang Ginoo kag ginpaandaman nga sa tion nga maghalin ka sa Jerusalem kag magkadto sa iban nga lugar sigurado gid nga mapatay ka? Kag indi bala nga nagsiling ka nga maayo ang akon ginsiling kag tumanon mo ini? 43Ti, ngaa wala mo gintuman ang imo ginsumpa sa Ginoo? Ngaa wala mo gintuman ang akon sugo sa imo?”
44Nagsiling pa gid ang hari sa iya, “Sigurado nga nadumduman mo gid ang tanan nga malain nga ginhimo mo sa akon amay nga si David. Karon balusan ka sang Ginoo sa imo malain nga mga ginhimo. 45Pero ako pakamaayuhon sang Ginoo, kag ang ginharian sang akon amay nga si David padayon niya nga palig-unon hasta san-o.”
46Dayon ginmanduan sang hari si Benaya nga patyon si Shimei. Gani gindala ni Benaya si Shimei sa guwa kag ginpatay.
Naglig-on pa gid ang ginharian sa idalom sang pagdumala ni Solomon.
大卫对所罗门的叮嘱
1大卫临终时，叮嘱他儿子所罗门说： 2“我要走世人都必走的那条路了。你要刚强，做大丈夫。 3你要遵从你的上帝耶和华的话，遵行祂的道，照摩西的律法遵守上帝的律例、诫命、典章和法度。这样，你无论做什么、去哪里都必亨通， 4耶和华必履行给我的应许，祂对我说，‘如果你的子孙谨慎自守，忠心地事奉我，你的王朝必世代相传。’
5“你知道洗鲁雅的儿子约押怎样对我，他杀了以色列的两名元帅——尼珥的儿子押尼珥和益帖的儿子亚玛撒。他在太平的时候把他们当作战场的敌手杀害，腰带和鞋子上沾满了他们的血。 6你要用智慧处置他，不可让他安享天年。
7“你要恩待基列人巴西莱的众子，让他们成为你的座上宾，因为我逃避你哥哥押沙龙的时候，他们曾接待我。
8“别放过巴户琳的便雅悯人基拉的儿子示每。我逃亡到玛哈念的时候，他曾用恶毒的话咒骂我。后来他到约旦河迎接我的时候，我曾凭耶和华起誓不杀他。 9但你不要放过他。你是个聪明人，应该知道怎样处置他。你要让他白头落地，不得善终。”
10大卫与祖先同眠后，葬在大卫城。 11他做以色列王四十年，在希伯仑做王七年，在耶路撒冷做王三十三年。 12所罗门继承大卫的王位，国势强盛。
所罗门巩固王位
13一天，哈姬的儿子亚多尼雅来见所罗门的母亲拔示芭，拔示芭问他：“你是为平安而来吗？”亚多尼雅说：“是为平安而来。” 14又说：“我有事禀告。”拔示芭说：“你说吧。” 15亚多尼雅说：“你知道，王位本该是我的，整个以色列原指望我做王。不料，王位归了我兄弟，因为这是上帝的旨意。 16现在我有一个请求，请你不要推辞。”拔示芭说：“你说吧。” 17他说：“请你求所罗门王将那书念女子雅比莎赐我为妻，他不会拒绝你。” 18拔示芭说：“好吧，我会为你向王请求。”
19拔示芭就为亚多尼雅的事去见所罗门王，王离座迎接，向她下拜，然后坐回位上，命人在自己右边为她摆设座位。 20拔示芭说：“我有一件小事求你，请你不要推辞。”王说：“母亲请说，我必不推辞。” 21拔示芭说：“请将书念女子雅比莎赐给你哥哥亚多尼雅为妻。”
22所罗门王回答说：“为何只为亚多尼雅求书念女子雅比莎呢？你也为他求整个国家吧！他是我哥哥，又有亚比亚他祭司和洗鲁雅的儿子约押支持。” 23所罗门王就凭耶和华起誓说：“亚多尼雅若不为他这样的要求付出性命，愿上帝重重地惩罚我。 24耶和华让我稳稳地坐在父亲大卫的宝座上，照祂的应许为我建立了王朝，我凭永活的耶和华起誓，亚多尼雅今天必被处死。” 25于是，所罗门王命令耶何耶大的儿子比拿雅杀死亚多尼雅。
26王对亚比亚他祭司说：“你回亚拿突的老家去吧。你本是该死的，但我念你在我父大卫面前抬过主耶和华的约柜，曾经与我父亲患难与共，才饶你一命。” 27所罗门就罢免了亚比亚他的职位，不许他再做耶和华的祭司。这事应验了耶和华在示罗所说的有关以利家的预言。
28约押虽然没有支持押沙龙，但却支持了亚多尼雅。他听见风声，就逃进圣幕，抓住祭坛的角。 29有人把这消息告诉所罗门王，说约押已经逃进圣幕，躲在祭坛旁边。所罗门就派耶何耶大的儿子比拿雅去杀他。 30比拿雅来到耶和华的圣幕，对约押说：“王吩咐你出来！”约押却回答说：“不，我要死在这里。”比拿雅回去禀告王。
31王说：“你就照他的话成全他吧，你要埋葬他，把他滥杀无辜的罪从我和我父亲家清除。 32耶和华要让他血债血还。因为他背着我父亲杀了两名比他良善正直的人，即尼珥的儿子以色列元帅押尼珥和益帖的儿子犹大元帅亚玛撒。 33所以，杀这二人的血债必永远归到约押和他后代身上。愿耶和华的平安永远伴随大卫和他的后代、他的家、他的国。” 34耶何耶大的儿子比拿雅就去把约押杀死，葬在旷野约押自己的墓地。 35王委派耶何耶大的儿子比拿雅替代约押为元帅，命撒督祭司代替亚比亚他。
36王又派人将示每召来，对他说：“你要在耶路撒冷建屋居住，不得出城去其他地方。 37你哪天越过汲沦溪，哪天必死无疑，你的死是咎由自取。” 38示每说：“好，仆人必照我主我王说的做。”示每就一直住在耶路撒冷。 39过了三年，示每的两个仆人逃到迦特王玛迦的儿子亚吉那里。示每知道后， 40就备上驴到迦特的亚吉那里找他的仆人，并把他们带了回来。
41所罗门听说示每从耶路撒冷前往迦特，已经返回， 42就派人召来示每，问道：“我不是叫你凭耶和华起誓不离开耶路撒冷吗？我警告过你，你哪天离开这里，哪天必死无疑。当时你也同意。 43现在你为何不守你向耶和华起的誓，不遵行我的命令？” 44王又说：“你以前如何恶待我父大卫，你自己心里明白，现在耶和华要追究你的罪行了。 45但所罗门王必蒙祝福，大卫的王位在耶和华面前必永远稳固。”
46于是，王命令耶何耶大的儿子比拿雅杀死示每。这样所罗门的江山得以稳固。
