Mauumithio mangĩ ma Ũũgĩ
13:1 Thim 1:8; Thab 44:17Mũrũ wakwa, ndũkariganĩrwo nĩ ũrutani wakwa,
no ngoro yaku nĩĩrũmagie maathani makwa,
23:2 Gũcook 11:21nĩgũkorwo nĩmagakuongerera matukũ ũtũũre mĩaka mĩingĩ,
na matũme ũgaacĩre.
33:3 Thaam 13:9; 2Akor 3:3Ndũkanareke wendani na wĩhokeku ikweherere;
cioherere ngingo yaku,
ũciandĩke kĩhengere-inĩ kĩa ngoro yaku.
43:4 1Sam 2:26; Luk 2:52Weka ũguo nĩũgeetĩkĩrĩka, na ũgĩe na rĩĩtwa rĩega
maitho-inĩ ma Ngai o na ma andũ.
5Wĩhoke Jehova na ngoro yaku yothe,
na ndũkanehoke ũmenyo waku mwene;
63:6 Ayub 33:11; Isa 40:3mũmenyithagie mĩthiĩre yaku yothe,
na nĩarĩrũngaga njĩra ciaku.
7Tiga kwĩonaga ũrĩ mũũgĩ maitho-inĩ maku mwene;
wĩtigĩre Jehova na ũtheemage maũndũ marĩa mooru.
83:8 Ayub 21:24Ũndũ ũcio nĩũrĩkũrehagĩra ũgima wa mwĩrĩ,
na mahĩndĩ maku makoragwo marĩ na hinya.
93:9 Thaam 22:29Tĩĩaga Jehova na ũtonga waku,
ningĩ ũmũtĩĩage na maciaro mothe ma mbere ma irio ciaku cia mĩgũnda;
103:10 Thab 144:13; Joel 2:24namo makũmbĩ maku nĩmakaiyũrĩrĩra,
nayo mĩtũngi yaku ĩiyũrĩrĩre ndibei ya mũhihano.
11Mũrũ wakwa, tiga kũnyarara ihũũra rĩa Jehova,
na ndũgathũũre irũithia rĩake,
123:12 Gũcook 8:5; Ahib 12:5-6nĩgũkorwo Jehova arũithagia arĩa endete,
o ta ũrĩa ithe wa mũndũ arũithagia mũriũ ũrĩa akenagĩra.
13Kũrathimwo-rĩ, nĩ mũndũ ũrĩa wonete ũũgĩ,
mũndũ ũcio wĩgĩĩrĩire na ũmenyo,
143:14 Ayub 28:15nĩgũkorwo ũũgĩ nĩ wa bata mũno gũkĩra betha,
na ũciaraga uumithio ũkĩrĩte wa thahabu.
15Ũũgĩ ũrĩ goro gũkĩra ruru iria ndune;
kĩrĩa gĩothe ũngĩĩrirĩria gũtirĩ kĩngĩringithanio naguo.
163:16 Kĩam 15:15; 1Ath 3:13, 14Guoko-inĩ gwake kwa ũrĩo harĩ ũingĩ wa matukũ;
guoko-inĩ gwake kwa ũmotho harĩ na ũtonga na gĩtĩĩo.
17Mĩthiĩre ya ũũgĩ nĩ mĩthiĩre ya kwendeka,
na njĩra ciaguo ciothe nĩ cia thayũ.
183:18 Kĩam 2:9; Kũg 2:7Ũũgĩ nĩ mũtĩ wa muoyo kũrĩ arĩa maũhĩmbagĩria;
arĩa megĩagĩra naguo-rĩ, nĩmarĩrathimagwo.
193:19 Ayub 28:25-27Jehova aahandire mĩthingi ya thĩ na ũũgĩ,
na akĩrũmia igũrũ na ũmenyo wake;
20ũmenyo wake nĩguo wagayanirie kũrĩa kũriku,
namo matu magatatagia ime.
21Mũrũ wakwa tũũria matua mega na ũkũũrani maũndũ,
ndũkanareke ciehere maitho-inĩ maku;
223:22 Gũcook 30:20; Thim 1:8-9nĩcio igaagũtũũria muoyo, na nĩ ithaga rĩa kũgemagia ngingo yaku.
23Ningĩ ũrĩthiiaga na njĩra yaku ũrĩ na thayũ,
na kũgũrũ gwaku gũtikahĩngwo;
243:24 Alaw 26:6; Jer 31:26Wakoma-rĩ, ndũgetigĩra;
wakoma-rĩ, ũrĩkomaga toro mwega.
25Ndũgetigĩre mwanangĩko wa narua,
kana kĩhuhũkanio kĩrĩa gĩkoragĩrĩra andũ arĩa aaganu,
263:26 2Ath 18:5; 1Sam 2:9nĩgũkorwo Jehova nĩwe ũgaatuĩka mwĩhoko waku,
na amenyagĩrĩre kũgũrũ gwaku gũtikanyiitwo nĩ mũtego.
27Ndũkanagirĩrĩrie ũndũ mwega ũkinyĩre arĩa maagĩrĩirwo nĩgũkinyĩrĩrwo nĩguo,
rĩrĩa ũrĩ na ũhoti wa kũhingia ũndũ ũcio.
283:28 Luk 10:25-27; Alaw 19:13Ndũkaneere mũndũ wa itũũra rĩaku atĩrĩ,
“Thiĩ ũgooka rĩngĩ; kĩu ũrenda nĩngakũhe rũciũ,”
o rĩrĩa ũrĩ na kĩndũ kĩu hakuhĩ.
29Ndũkanaciirĩre gwĩka mũndũ wa itũũra rĩaku ũũru,
ũcio ũtũũraga hakuhĩ nawe akwĩhokete.
30Ndũkanarũithie mũndũ tũhũ,
rĩrĩa atarĩ ũndũ mũũru agwĩkĩte.
313:31 Thab 37:1; Thim 24:1-2Ndũkanacumĩkĩre maũndũ ma mũndũ wa ngũĩ,
kana ũthuure njĩra o na ĩmwe yake,
32nĩgũkorwo Jehova nĩathũire mũndũ mwaganu,
no nĩagĩĩaga ndundu na andũ arĩa arũngĩrĩru.
33Nyũmba ya arĩa aaganu ĩtũũraga na kĩrumi kĩa Jehova,
no mũciĩ wa arĩa athingu nĩaũrathimaga.
343:34 Jak 4:6; 1Pet 5:5Jehova nĩanyũrũragia andũ arĩa manyũrũranagia na mwĩtĩĩo,
no arĩa menyiihagia nĩamaheaga wega wake.
35Andũ arĩa oogĩ magayaga gĩtĩĩo,
no andũ arĩa akĩĩgu magayaga njono.
Faida Nyingine Za Hekima
13:1 Kum 30:16; Za 44:17; Mit 4:5Mwanangu, usisahau mafundisho yangu,
bali zitunze amri zangu moyoni mwako,
23:2 Mit 9:6; 4:10kwa kuwa zitakuongezea miaka mingi ya maisha yako
na kukuletea mafanikio.
33:3 Kum 6:8; Mit 6:21; 2Kor 3:3Usiache kamwe upendo na uaminifu vitengane nawe;
vifunge shingoni mwako,
viandike katika ubao wa moyo wako.
43:4 1Sam 2:26; Lk 2:52; Mdo 2:47Ndipo utapata kibali na jina zuri
mbele za Mungu na mwanadamu.
53:5 Za 4:5; Yer 9:23Mtumaini Bwana kwa moyo wako wote
wala usizitegemee akili zako mwenyewe;
63:6 1Nya 28:9; Ay 33:11; Yer 42:3katika njia zako zote mkiri yeye,
naye atayanyoosha mapito yako.
73:7 Isa 5:21; Rum 12:16; Kum 4:6Usiwe mwenye hekima machoni pako mwenyewe;
mche Bwana ukajiepushe na uovu.
83:8 Za 38:3; Mit 4:22; Ay 21:24Hii itakuletea afya mwilini mwako,
na mafuta kwenye mifupa yako.
93:9 Kut 23:19; 26:1-15Mheshimu Bwana kwa mali zako na
kwa malimbuko ya mazao yako yote;
103:10 Kum 28:8; Za 144:13; Ay 22:21; Mal 3:10-12ndipo ghala zako zitakapojaa hadi kufurika,
viriba vyako vitafurika kwa mvinyo mpya.
113:11 Mit 1:8-9; Ay 5:17Mwanangu, usiidharau adhabu ya Bwana
na usichukie kukaripiwa naye,
123:12 Mit 13:24; Ufu 3:19; Ay 3:19; 5:17; Ebr 12:5-6kwa sababu Bwana huwaadibisha wale awapendao,
kama vile baba afanyavyo
kwa mwana apendezwaye naye.
133:13 Mit 8:34, 35Heri mtu yule aonaye hekima,
mtu yule apataye ufahamu,
143:14 Ay 28:15; Mit 16:16kwa maana hekima ana faida kuliko fedha
na mapato yake ni bora kuliko ya dhahabu safi.
153:15 Ay 28:17-19Hekima ana thamani kuliko marijani;
hakuna chochote unachokitamani
kinachoweza kulinganishwa naye.
163:16 1Fal 3:13-14; Mit 8:18Maisha marefu yako katika mkono wake wa kuume;
katika mkono wake wa kushoto
kuna utajiri na heshima.
173:17 Mit 16:7; Mt 11:28-30Njia zake zinapendeza,
mapito yake yote ni amani.
183:18 Mwa 2:9; Ufu 2:7Yeye ni mti wa uzima kwa wale wanaomkumbatia;
wale wamshikao watabarikiwa.
193:19 Ay 28:25-27; Za 104:24; Mit 8:27-29Kwa hekima Bwana aliiweka misingi ya dunia,
kwa ufahamu aliziweka mbingu mahali pake;
203:20 Kum 33:28; Ay 36:28kwa maarifa yake vilindi viligawanywa,
nayo mawingu yanadondosha umande.
213:21 Mit 1:8-9; 6:20; 4:20-22Mwanangu, hifadhi maamuzi mema na busara,
usiache vitoke machoni pako;
223:22 Kum 30:20; Mit 4:20-22ndipo vitakapokuwa uzima nafsini mwako
na pambo la neema shingoni mwako.
23Kisha utaenda katika njia yako salama,
wala mguu wako hautajikwaa;
243:24 Law 26:6; Za 3:5; Ay 11:18; Yer 31:25ulalapo, hautaogopa;
ulalapo usingizi wako utakuwa mtamu.
253:25 Za 91:5; 112:7Usiogope maafa ya ghafula
au maangamizi yanayowapata waovu,
263:26 1Sam 2:9kwa kuwa Bwana atakuwa tumaini lako
na kuepusha mguu wako kunaswa katika mtego.
273:27 Rum 13:7; Gal 6:10Usizuie wema kwa wale wanaostahili
ikiwa katika uwezo wako kutenda.
283:28 Law 19:13; Lk 10:25-37; Kum 24:15Usimwambie jirani yako,
“Njoo baadaye, nitakupa kesho”:
wakati wewe unacho kitu kile karibu nawe.
293:29 Zek 8:17Usifanye hila ya kumdhuru jirani yako,
ambaye anaishi karibu na wewe akikuamini.
303:30 Rum 12:18Usimshtaki mtu bila sababu,
wakati hajakutenda dhara lolote.
313:31 Za 37:1; Mit 24:1-2Usimwonee wivu mtu mwenye jeuri
wala kuchagua njia yake iwayo yote,
323:32 Za 101:4; Ay 29:4kwa kuwa Bwana humchukia mtu mpotovu,
lakini siri yake iko kwa mwenye haki.
333:33 Ay 5:3; Mal 2:2; Zek 5:4Laana ya Bwana i juu ya nyumba ya mwovu,
lakini yeye huibariki nyumba ya mwenye haki.
343:34 Za 18:25-27; Mt 23:12Huwadhihaki wale wanaodhihaki,
lakini huwapa neema wale wanyenyekevu.
35Wenye hekima hurithi heshima,
bali huwaaibisha wapumbavu.
