Mauumithio mangĩ ma Ũũgĩ
13:1 Thim 1:8; Thab 44:17Mũrũ wakwa, ndũkariganĩrwo nĩ ũrutani wakwa,
no ngoro yaku nĩĩrũmagie maathani makwa,
23:2 Gũcook 11:21nĩgũkorwo nĩmagakuongerera matukũ ũtũũre mĩaka mĩingĩ,
na matũme ũgaacĩre.
33:3 Thaam 13:9; 2Akor 3:3Ndũkanareke wendani na wĩhokeku ikweherere;
cioherere ngingo yaku,
ũciandĩke kĩhengere-inĩ kĩa ngoro yaku.
43:4 1Sam 2:26; Luk 2:52Weka ũguo nĩũgeetĩkĩrĩka, na ũgĩe na rĩĩtwa rĩega
maitho-inĩ ma Ngai o na ma andũ.
5Wĩhoke Jehova na ngoro yaku yothe,
na ndũkanehoke ũmenyo waku mwene;
63:6 Ayub 33:11; Isa 40:3mũmenyithagie mĩthiĩre yaku yothe,
na nĩarĩrũngaga njĩra ciaku.
7Tiga kwĩonaga ũrĩ mũũgĩ maitho-inĩ maku mwene;
wĩtigĩre Jehova na ũtheemage maũndũ marĩa mooru.
83:8 Ayub 21:24Ũndũ ũcio nĩũrĩkũrehagĩra ũgima wa mwĩrĩ,
na mahĩndĩ maku makoragwo marĩ na hinya.
93:9 Thaam 22:29Tĩĩaga Jehova na ũtonga waku,
ningĩ ũmũtĩĩage na maciaro mothe ma mbere ma irio ciaku cia mĩgũnda;
103:10 Thab 144:13; Joel 2:24namo makũmbĩ maku nĩmakaiyũrĩrĩra,
nayo mĩtũngi yaku ĩiyũrĩrĩre ndibei ya mũhihano.
11Mũrũ wakwa, tiga kũnyarara ihũũra rĩa Jehova,
na ndũgathũũre irũithia rĩake,
123:12 Gũcook 8:5; Ahib 12:5-6nĩgũkorwo Jehova arũithagia arĩa endete,
o ta ũrĩa ithe wa mũndũ arũithagia mũriũ ũrĩa akenagĩra.
13Kũrathimwo-rĩ, nĩ mũndũ ũrĩa wonete ũũgĩ,
mũndũ ũcio wĩgĩĩrĩire na ũmenyo,
143:14 Ayub 28:15nĩgũkorwo ũũgĩ nĩ wa bata mũno gũkĩra betha,
na ũciaraga uumithio ũkĩrĩte wa thahabu.
15Ũũgĩ ũrĩ goro gũkĩra ruru iria ndune;
kĩrĩa gĩothe ũngĩĩrirĩria gũtirĩ kĩngĩringithanio naguo.
163:16 Kĩam 15:15; 1Ath 3:13, 14Guoko-inĩ gwake kwa ũrĩo harĩ ũingĩ wa matukũ;
guoko-inĩ gwake kwa ũmotho harĩ na ũtonga na gĩtĩĩo.
17Mĩthiĩre ya ũũgĩ nĩ mĩthiĩre ya kwendeka,
na njĩra ciaguo ciothe nĩ cia thayũ.
183:18 Kĩam 2:9; Kũg 2:7Ũũgĩ nĩ mũtĩ wa muoyo kũrĩ arĩa maũhĩmbagĩria;
arĩa megĩagĩra naguo-rĩ, nĩmarĩrathimagwo.
193:19 Ayub 28:25-27Jehova aahandire mĩthingi ya thĩ na ũũgĩ,
na akĩrũmia igũrũ na ũmenyo wake;
20ũmenyo wake nĩguo wagayanirie kũrĩa kũriku,
namo matu magatatagia ime.
21Mũrũ wakwa tũũria matua mega na ũkũũrani maũndũ,
ndũkanareke ciehere maitho-inĩ maku;
223:22 Gũcook 30:20; Thim 1:8-9nĩcio igaagũtũũria muoyo, na nĩ ithaga rĩa kũgemagia ngingo yaku.
23Ningĩ ũrĩthiiaga na njĩra yaku ũrĩ na thayũ,
na kũgũrũ gwaku gũtikahĩngwo;
243:24 Alaw 26:6; Jer 31:26Wakoma-rĩ, ndũgetigĩra;
wakoma-rĩ, ũrĩkomaga toro mwega.
25Ndũgetigĩre mwanangĩko wa narua,
kana kĩhuhũkanio kĩrĩa gĩkoragĩrĩra andũ arĩa aaganu,
263:26 2Ath 18:5; 1Sam 2:9nĩgũkorwo Jehova nĩwe ũgaatuĩka mwĩhoko waku,
na amenyagĩrĩre kũgũrũ gwaku gũtikanyiitwo nĩ mũtego.
27Ndũkanagirĩrĩrie ũndũ mwega ũkinyĩre arĩa maagĩrĩirwo nĩgũkinyĩrĩrwo nĩguo,
rĩrĩa ũrĩ na ũhoti wa kũhingia ũndũ ũcio.
283:28 Luk 10:25-27; Alaw 19:13Ndũkaneere mũndũ wa itũũra rĩaku atĩrĩ,
“Thiĩ ũgooka rĩngĩ; kĩu ũrenda nĩngakũhe rũciũ,”
o rĩrĩa ũrĩ na kĩndũ kĩu hakuhĩ.
29Ndũkanaciirĩre gwĩka mũndũ wa itũũra rĩaku ũũru,
ũcio ũtũũraga hakuhĩ nawe akwĩhokete.
30Ndũkanarũithie mũndũ tũhũ,
rĩrĩa atarĩ ũndũ mũũru agwĩkĩte.
313:31 Thab 37:1; Thim 24:1-2Ndũkanacumĩkĩre maũndũ ma mũndũ wa ngũĩ,
kana ũthuure njĩra o na ĩmwe yake,
32nĩgũkorwo Jehova nĩathũire mũndũ mwaganu,
no nĩagĩĩaga ndundu na andũ arĩa arũngĩrĩru.
33Nyũmba ya arĩa aaganu ĩtũũraga na kĩrumi kĩa Jehova,
no mũciĩ wa arĩa athingu nĩaũrathimaga.
343:34 Jak 4:6; 1Pet 5:5Jehova nĩanyũrũragia andũ arĩa manyũrũranagia na mwĩtĩĩo,
no arĩa menyiihagia nĩamaheaga wega wake.
35Andũ arĩa oogĩ magayaga gĩtĩĩo,
no andũ arĩa akĩĩgu magayaga njono.
Dugang Kamahinungdanon sa Kaalam
1Anak, ayaw gayod kalimti ang gitudlo ko kanimo; tipigi sa imong kasingkasing ang akong mga sugo, 2kay makapauswag ug makapataas kini sa imong kinabuhi. 3Pabiling maayo ug matinud-anon. Ayaw kini walaa, hinuon tipigi gayod kini sa imong kasingkasing.3:3 Ayaw… kasingkasing: sa literal, Ihigot kana sa imong liog ug isulat sa imong kasingkasing. 4Kon himuon mo kini, kahimut-an ka sa Dios ug sa mga tawo, ug maayo ilang pagtan-aw kanimo.
5Salig sa Ginoo sa tibuok mong kasingkasing, ug ayaw pagsalig sa imong kaugalingong kaalam. 6Hinumdomi ang Ginoo sa tanan mong ginabuhat, ug tultolan ka niya sa hustong dalan. 7Ayaw paghunahuna nga maalamon ka na gayod. Tahora hinuon ang Ginoo ug ayaw paghimog daotan. 8Kay makapabaskog kini sa imong lawas. 9Pasidunggi ang Ginoo pinaagi sa paghalad kaniya sa unang bahin sa tanan mong abot. 10Kon himuon mo kini, manghinobra ang mga abot diha sa imong mga bodega ug ang duga sa ubas sa imong mga pug-anan.
11Anak, ayaw ipakadaotan ang pagdisiplina sa Ginoo kanimo.3:11 pagdisiplina sa Ginoo kanimo: o, pagtul-id sa Ginoo sa imong pamatasan. Ayaw ikasakit kon badlongon ka niya. 12Kay disiplinahon sa Ginoo ang iyang pinangga, sama sa ginahimo sa usa ka amahan ngadto sa anak nga iyang gikahimut-an.
13Bulahan ang tawo nga nakaangkon sa kaalam ug pagsabot. 14Kay mas mapuslanon pa kini kaysa pilak ug bulawan, 15ug mas bililhon pa sa mga alahas. Wala gayoy butang nga imong ginapangandoy nga makatupong niini. 16Magpauswag ug magpataas kini sa imong kinabuhi, ug maghatag kadungganan kanimo. 17Makatabang kini sa imong kinabuhi ug maghatag kanimog maayong kahimtang. 18Bulahan ang tawong padayong nagmaalamon; ang kaalam maghatag kaayohan ug magpataas sa iyang kinabuhi.3:18 maghatag kaayohan… kinabuhi: sa literal, kahoy nga nagahatag ug kinabuhi.
19-20Pinaagi sa kaalam ug kahibalo, gimugna sa Ginoo ang kalibotan ug ang kalangitan, ug mibugwak ang mga tuboran ug naghatag ang mga panganod ug ulan.
21Anak, tipigi gayod ang kaalam ug kahibalo sa pagdesisyon kon unsay ensakto. Ayaw tugoti nga mawala kini kanimo, 22kay makahatag kini kanimog taas ug matahom nga kinabuhi. 23Ug magkinabuhi ka nga luwas sa katalagman ug dili ka maunsa. 24Makatulog ka ug mahinanok nga walay gikahadlokan. 25Busa dili ka angayng mahadlok kon kalit nga moabot ang makalilisang nga panghitabo o laglagon ang mga daotan, 26kay makasalig ka nga bantayan ka sa Ginoo; ilikay ka niya sa katalagman.
27Tabangi ang angayng tabangan kutob sa imong mahimo. 28Ayaw na paugmai ang pagtabang sa imong isigka-tawo, kon mahimo mo ang pagtabang kaniya karon.
29Ayaw pagplano ug daotan sa imong isigka-tawo nga nagsalig kanimo nga iyang isigka-ingon.
30Ayaw pakiglalis sa imong isigka-tawo sa walay hinungdan kon wala siyay nahimong daotan kanimo.
31Ayaw kasina sa tawong bangis ni mosunod sa iyang mga binuhatan. 32Kay ngil-aran ang Ginoo sa mga walay puangod, apan saligan niya ang nagakinabuhing matarong.
33Tinunglo sa Ginoo ang panimalay sa mga daotan, apan panalanginan niya ang panimalay sa mga matarong.
34Ginatamay niya ang mga nagapangtamay, apan ginakaloy-an niya ang mga mapainubsanon.
35Ang mga maalamon pasidunggan, apan ang mga buang-buang pakaulawan.
