1Mũndũ ũrĩa ũtendaga gũtũũrania na andũ arũmagĩrĩra o merirĩria make;
ningĩ areganaga na matua mothe ma ũũgĩ ũrĩa mũkinyanĩru.
218:2 Thim 12:23Mũndũ mũkĩĩgu ndakenagĩra ũtaũku,
no akenagĩra kwaria woni wake mwene.
3Rĩrĩa waganu woka, ũrehaga ũirano,
nacio njono irehaga thoni.
418:4 Thab 18:16Ciugo cia kanua ka mũndũ nĩ ta ndia ndiku,
no gĩthima kĩa ũũgĩ nĩ karũũĩ gatherũkaga.
518:5 Thim 24:23-25; Thab 82:2Ti wega gũtĩĩra andũ arĩa aaganu maũthĩ,
kana kuogomia kĩhooto kĩa arĩa matehĩtie.
6Mĩromo ya mũndũ mũkĩĩgu ĩmũrehagĩra ngũĩ,
nako kanua gake geetagia rũthanju.
718:7 Thim 10:14; Koh 10:12Kanua ka mũndũ mũkĩĩgu nĩko kamũthũkagĩria maũndũ,
nayo mĩromo yake nĩ mũtego wa ngoro yake.
8Ndeto cia mũndũ wa mũhuhu nĩ ta twenyũ twega twa irio;
tũmerũkaga nginya tũturi-inĩ twa nda tũrĩa tũrĩ thĩinĩ mũno.
918:9 Thim 28:24Mũndũ kĩgũũta wĩra-inĩ wake
nĩ wa nyina na ũrĩa wanangaga.
10Rĩĩtwa rĩa Jehova nĩ mũthiringo ũrĩ hinya;
arĩa athingu moragĩra ho, nao magaikara marĩ agitĩre.
1118:11 Thim 10:15Ũtonga wa andũ arĩa atongu nĩguo itũũra rĩao rĩa hinya;
meciiragia nĩ rũthingo rũtangĩhaicĩka.
12Mbere ya mwanangĩko, ngoro ya mũndũ ĩkoragwo na mwĩtĩĩo,
no kwĩnyiihia nĩkuo gũtongoragia gĩtĩĩo.
1318:13 Thim 20:25Mũndũ ũrĩa ũcookagia ũhoro mbere ya kũũthikĩrĩria,
ũndũ ũcio nĩ ũrimũ na thoni ciake.
14Roho wa mũndũ nĩguo ũmũũmagĩrĩria rĩrĩa arĩ mũrũaru,
no roho mũthuthĩku nũũ ũngĩhota kũwĩtiiria?
1518:15 Thim 15:14Ngoro ya mũndũ mũkũũrani maũndũ nĩĩgĩagĩra ũmenyo;
matũ ma arĩa oogĩ nĩmaũcaragĩrĩria.
1618:16 Kĩam 32:13; 1Sam 10:4Kĩheo mũndũ aheanĩte kĩmuonagia njĩra ya kũhĩtũkĩra,
gĩkamũkinyia harĩ andũ arĩa anene.
17Mũndũ ũrĩa ũrehaga ciira wake mbere onekaga taarĩ we na ma,
o nginya rĩrĩa mũndũ ũrĩa maraciira nake ooka kũmũũria ciũria.
1818:18 Thim 16:33Ũcuuki wa mĩtĩ nĩũniinaga ngarari,
na ũgateithũrana andũ eerĩ njamba.
1918:19 1Sam 17:28Mũndũ mũrakarie nĩ mũrũ wa nyina nĩ hinya kwĩiguithania nake gũkĩra kwĩgwatĩra itũũra inene rĩirigĩre,
nacio ngarari nĩ ta mĩgĩĩko ĩrĩa ĩhingaga njeera.
2018:20 Thim 12:14Nda ya mũndũ nĩĩhũũnagio nĩ maciaro ma kanua gake;
nĩaiganagwo nĩ magetha ma mĩromo yake.
2118:21 Thab 12:4; Math 12:37Rũrĩmĩ rũrĩ na hinya wa gwathĩrĩra mũndũ muoyo kana gĩkuũ,
no arĩa marwendete no marĩĩage maciaro maaruo.
2218:22 Ayub 33:26; Thim 19:14Mũndũ ũrĩa wĩgĩĩagĩra na mũtumia nĩegĩagĩra na kĩndũ kĩega,
na nĩgũtugwo atugĩtwo nĩ Jehova.
23Mũndũ mũthĩĩni athaithanaga aiguĩrwo tha,
no gĩtonga gĩcookagia ũhoro na ũũru.
2418:24 1Sam 20:42; Ayub 15:13-15Mũndũ mũceeri na andũ aingĩ aahota kwĩyũnũhithia,
no nĩ kũrĩ mũrata ũnyiitanaga na mũndũ gũkĩra mũrũ wa nyina na mũndũ.
1O individualista, que faz tudo sempre sozinho, é um egoísta;
recusa toda a espécie de conselhos.
2Os loucos não querem saber como são as coisas na realidade;
só lhes interessa gritar aos quatro ventos aquilo que pensam.
3Aparecem os malfeitores
e com eles logo vem a infâmia, o desprezo, o insulto.
4As palavras de um homem sábio
exprimem profundas torrentes de pensamento.
5Quem favorece os malfeitores, a fim de poder condenar o inocente,
está a agir com profunda injustiça.
6As palavras do insensato provocam contendas;
a sua língua clama por açoites.
7A boca do insensato traz-lhe dissabores;
os seus lábios armam-lhe ciladas.
8As conversas do caluniador são como saborosos petiscos
que se engolem com muita facilidade.
9O preguiçoso que faz um trabalho com negligência
é como se estivesse a destruir uma obra de valor.
10O nome do Senhor é como uma poderosa fortaleza;
os justos acorrem e acham aí perfeita segurança.
11O rico considera a sua riqueza como uma cidade impenetrável,
como uma muralha perfeitamente segura.
12O orgulho acaba sempre na ruína,
mas a honra vem sempre precedida da humildade.
13Responder antes de ouvir é loucura;
é mesmo uma vergonha para quem o faz.
14A moral duma pessoa pode ajudá-la na doença,
mas para um espírito abatido que esperança haverá?
15Uma pessoa esclarecida está sempre pronta a adquirir novos conhecimentos;
tem o ouvido atento a tudo o que possa enriquecer o seu espírito.
16Os presentes são coisas que, por vezes, até fazem milagres;
conseguem dar acesso a pessoas consideradas muito importantes.
17Quando há um debate, o primeiro a falar parece ter toda a razão;
depois aparecem outros a contestá-lo e a rebater os seus argumentos.
18Tirar à sorte pode decidir o fim de uma discussão
e a posição de gente poderosa.
19Um irmão ofendido torna-se mais impenetrável que uma fortaleza militar;
as querelas fecham-no como se fossem ferrolhos dum velho castelo.
20Para a pessoa que sabe dar bons conselhos,
isso dá-lhe satisfação como um bom prato de comida, quando está com fome.
21A morte e a vida estão à mercê da força da língua;
os que a usam habilmente serão recompensados.
22Um homem que encontra uma esposa acha uma boa coisa;
ela é uma bênção da parte do Senhor.
23O pobre fala suplicando,
mas o rico responde duramente.
24Quem tem muitos amigos pode dar-se por muito satisfeito,
mas há um amigo que é mais chegado do que um irmão.