Thimo 14 – GKY & HTB

Holy Bible in Gĩkũyũ

Thimo 14:1-35

1Mũtumia mũũgĩ nĩ gwaka akaga nyũmba yake,

no mũtumia mũkĩĩgu nĩgũtharia atharagia nyũmba yake na moko make mwene.

2Mũndũ ũrĩa ũthiiaga na mĩthiĩre mĩrũngĩrĩru nĩwe mwĩtigĩri Jehova,

no ũrĩa mĩthiĩre yake ĩrĩ mĩhĩtanu nĩamũmenete.

314:3 Koh 10:12; Thim 12:6Mĩario ya mũndũ mũkĩĩgu nĩ rũthanju rwa kũmũhũũra,

no mĩromo ya arĩa oogĩ nĩĩmagitagĩra.

4Kũrĩa gũtarĩ ndegwa mĩharatĩ ĩkoragwo ĩrĩ mĩtheru,

no maciaro maingĩ moimanaga na hinya wa ndegwa.

514:5 Thim 12:17Mũira mwĩhokeku ndaheenanagia,

no mũira wa maheeni aaragia o maheeni.

6Mũnyũrũrania acaragia ũũgĩ na ndangĩwona,

no kũgĩa na ũmenyo nĩ ũhũthũ kũrĩ mũndũ ũrĩa ũkũũranaga maũndũ.

7Ikara kũraya na mũndũ mũkĩĩgu,

nĩgũkorwo ndũrĩ ũmenyo ũngĩona kuuma mĩromo-inĩ yake.

8Ũũgĩ wa arĩa abaarĩrĩri nĩũtũmaga mamenye ũhoro wa njĩra ciao,

no ũrimũ wa andũ arĩa akĩĩgu nĩũmahĩtithagia.

9Andũ arĩa akĩĩgu manyũrũragia horohio ya mehia,

no ũtugi wonekaga harĩ arĩa arũngĩrĩru.

10Ngoro o yothe nĩyũũĩ ũrũrũ wayo,

o na gĩkeno-inĩ kĩayo gũtirĩ mũndũ ũngĩnyiitanĩra nayo.

1114:11 Ayub 8:22; Thab 72:7Nyũmba ya mũndũ mwaganu nĩĩkanangwo,

no hema ya mũndũ mũrũngĩrĩru nĩĩkagaacĩra.

1214:12 Thim 16:25Kũrĩ njĩra mũndũ onaga ta yagĩrĩire,

no marigĩrĩrio mayo yerekagĩria mũndũ o gĩkuũ-inĩ.

1314:13 Koh 2:2O na hĩndĩ ya gũtheka ngoro no ĩkorwo ĩgĩtuura,

na gĩkeno no kĩrigĩrĩrie na kĩeha.

1414:14 Thim 1:31; 2Maũ 15:7Andũ arĩa matarĩ ehokeku nĩmakarĩhwo kũna nĩ ũndũ wa mĩthiĩre yao,

nake mũndũ mwega aheo kĩheo kũringana na mĩthiĩre yake.

15Mũndũ ũtarĩ ũũgĩ etĩkagia ũndũ o wothe,

no mũndũ mũbaarĩrĩri nĩacũũranagia ũhoro wa makinya make.

1614:16 Thaam 20:20; Thim 22:3Mũndũ mũũgĩ nĩetigagĩra Jehova na akeherera ũũru,

no mũndũ mũkĩĩgu ekaga maũndũ na kwĩgerera atekũmenyerera ũndũ.

1714:17 2Ath 5:12; Esit 5:9Mũndũ ũhiũhaga kũrakara ekaga maũndũ ma ũrimũ,

nake mũndũ mwara nĩamenagwo.

18Andũ arĩa matarĩ ũũgĩ magayaga ũrimũ,

no arĩa abaarĩrĩri mahumbagwo thũmbĩ ya ũmenyo.

19Andũ arĩa ooru nĩmakainamĩrĩra harĩ arĩa ega,

na arĩa aaganu mainamĩrĩre ihingo-inĩ cia arĩa athingu.

2014:20 Thim 19:4, 7Andũ arĩa athĩĩni mathũũragwo o na nĩ andũ a itũũra rĩao,

no itonga irĩ arata aingĩ.

21Mũndũ ũrĩa ũmenaga mũndũ wa itũũra rĩake nĩ kwĩhia ehagia,

no kũrathimwo nĩ ũrĩa ũiguagĩra athĩĩni tha.

2214:22 Thim 4:16-17Andũ arĩa mathugundaga ũũru githĩ ti njĩra mahĩtagia?

No arĩa mabangaga maũndũ mega monaga ũtugi na wĩhokeku.

23Wĩra wothe wa hinya ũrehaga uumithio,

no mĩario mĩtheri ĩrehaga o ũthĩĩni.

24Ũtonga wa andũ arĩa oogĩ nĩguo thũmbĩ yao,

no ũrimũ wa andũ akĩĩgu ũciaraga ũrimũ.

2514:25 Thim 12:17Mũira mwĩhokeku nĩahonokagia mĩoyo,

no mũira wa maheeni nĩ mũheenania.

26Mũndũ ũrĩa wĩtigagĩra Jehova arĩ na kĩĩhitho kĩrũmu,

o na ciana ciake nĩho irĩũragĩra.

2714:27 Thim 10:11; Thab 18:5Gwĩtigĩra Jehova nĩ gĩthima kĩa muoyo,

kũhũndũraga mũndũ kuuma mĩtego-inĩ ya gĩkuũ.

2814:28 2Sam 19:7Ũingĩ wa andũ nĩguo riiri wa mũthamaki,

no mũnene ũtarĩ andũ a gwatha nĩ mwanangĩku.

2914:29 2Ath 5:12; Koh 7:8-9Mũndũ mũkirĩrĩria arĩ ũmenyo mũingĩ,

no mũndũ ũhiũhaga kũrakara onanagia ũrimũ.

30Ngoro ĩrĩ na thayũ ĩheaga mwĩrĩ muoyo,

no ũiru ũbuthagia mahĩndĩ.

3114:31 Thim 17:5; Math 10:42Mũndũ ũrĩa ũhinyagĩrĩria athĩĩni nĩkũnyarara anyararaga Ũrĩa wamombire,

no ũrĩa wothe ũiguagĩra athĩĩni tha, nĩ Ngai atĩĩaga.

32Rĩrĩa mũtino woka, arĩa aaganu matungumanagio thĩ,

no arĩa athingu, o na gĩkuũ-inĩ makoragwo marĩ na rĩũrĩro.

33Ũũgĩ nĩ ũikaraga ngoro-inĩ ya ũrĩa ũũĩ gũkũũrana maũndũ,

o na gatagatĩ ka irimũ nĩwĩmenyithanagia.

34Ũthingu nĩgũtũũgĩria ũtũũgagĩria rũrĩrĩ,

no mehia nĩ gĩconoko harĩ andũ o othe.

3514:35 Math 24:45-51Mũthamaki nĩakenagio nĩ ndungata njũgĩ,

no nĩangʼũrĩkagio nĩ ndungata ĩrĩa ĩmũconorithagia.

Het Boek

Spreuken 14:1-35

1Iedere verstandige vrouw zorgt goed voor haar huishouden en gezin, terwijl dwaze vrouwen dat met eigen handen afbreken.

2Iemand die oprecht leeft, geeft blijk van eerbiedig ontzag voor de Here. Wie dat niet doet, veracht Hem.

3De woorden van een dwaas zijn als een zweep die anderen maar ook de dwaas zelf ranselt. De wijze wordt echter beschermd door wat hij zegt.

4Als er geen ossen zijn, blijven voederbak en tafel leeg, maar is er wel een os, dan komt er loon naar werken.

5Een eerlijke getuige zal niet liegen, maar een vals getuige is een bron van leugens.

6De spotter zoekt vergeefs naar wijsheid, maar de kennis wijst de verstandige de weg.

7Laat een zot links liggen, want van hem zijn geen verstandige woorden te verwachten.

8De wijsheid toont een verstandig mens welke weg hij volgen moet, maar het onverstand van de zot brengt hem en anderen op een dwaalspoor.

9Iedere dwaas zal zijn zonde verbloemen of daar misschien niet zwaar aan tillen, maar oprechte mensen komen eerlijk uit voor wat zij fout deden.

10Elk hart kent zijn eigen verdriet en een ander kan zijn vreugde niet begrijpen.

11Alles wat de goddeloze tot het zijne rekent, wordt verwoest. Het bezit van de oprechte zal echter toenemen.

12Soms denkt iemand op de goede weg te zijn, maar blijkt die naar de dood te voeren.

13Het hart kan bedroefd zijn, ook al lacht het gezicht, die lach kan eindigen in een traan.

14Wie God verlaat, zal de gevolgen in zijn leven merken, maar een goed mens is tevreden.

15Een onverstandig mens kan men alles wijsmaken, maar een schrander mens denkt na bij wat hij doet.

16De wijze koestert ontzag en laat het kwaad links liggen, de zot is zorgeloos en kent geen angst.

17Een heethoofd doet snel domme dingen en een man die gemene dingen doet, wordt gehaat.

18Onverstandige mensen valt dwaasheid ten deel, maar kennis zal de verstandigen sieren.

19De kwaden moeten buigen voor de goeden, evenals de goddelozen voor de deuren van de rechtvaardigen.

20Wie arm is heeft niet veel vrienden, maar bij de rijke zijn ze niet te tellen.

21Wie op zijn naaste neerkijkt, zondigt, maar gelukkig is hij die zich ontfermt over mensen die het moeilijk hebben.

22Graven kwaadstichters niet hun eigen graf? Maar wie goed doet, wordt gewaardeerd en dankbaar bejegend.

23Eerlijk en hard werk levert iets op, nutteloos geklets niet.

24Het sieraad van de verstandigen is hun rijkdom, dwaasheid blijft de dwaasheid van de zotten.

25Een eerlijke getuige kan levens redden, een vals getuige kan iemand door bedrog de dood injagen.

26Eerbiedig ontzag voor de Here geeft een sterk vertrouwen en Hij zal zijn kinderen een veilig toevluchtsoord bieden.

27Het eerbiedig ontzag voor de Here is een bron van leven en helpt dodelijke vallen te ontlopen.

28Een groot volk geeft een koning aanzien, maar een tekort aan onderdanen leidt tot zijn ondergang.

29Een geduldig mens geeft blijk van veel verstand, maar een heethoofd zet zichzelf voor schut.

30Een zuiver hart doet goed aan eigen en andermans leven, maar haat en nijd bederven alles.

31Wie een arme onderdrukt, raakt ook zijn Schepper. Wie echter hulpbehoevenden steunt, eert Hem.

32De goddeloze wordt het slachtoffer van zijn eigen kwaad, maar de rechtvaardige gaat zelfs vol vertrouwen de dood in.

33In het hart van een verstandig mens ligt wijsheid, zelfs dwazen moeten dat erkennen.

34Als er rechtvaardigheid heerst, wordt een volk geëerd, maar als de zonde hoogtij viert, is dat een schande voor een land.

35Een verstandige dienaar wordt door de koning goed behandeld, maar als een dienaar zich slecht gedraagt, zal hij de woede van de koning oproepen.