Luka 7 – GKY & MTDS

Holy Bible in Gĩkũyũ

Luka 7:1-50

Wĩtĩkio wa Mũnene-wa-Thigari-Igana

17:1 Math 7:28Nake Jesũ aarĩkia kwaria maũndũ macio mothe andũ makĩmũiguaga, agĩtoonya Kaperinaumu. 2No kũu nĩ kwarĩ na ndungata ya mũnene-wa-thigari-igana, ĩrĩa mũmĩathi eendete mũno, nayo yarĩ ndwaru hakuhĩ gũkua. 3Nake mũnene ũcio wa thigari igana aigua ũhoro wa Jesũ, agĩtũma athuuri a Ayahudi kũrĩ we makamũũrie oke ahonie ndungata yake. 4Nao maakinya kũrĩ Jesũ, makĩmũthaitha magwatĩirie mũno, makĩmwĩra atĩrĩ, “Mũndũ ũyũ nĩagĩrĩirwo gwĩkwo ũguo nĩwe, 5tondũ nĩendete rũrĩrĩ rwitũ na nĩatwakĩire thunagogi.” 6Nĩ ũndũ ũcio Jesũ agĩthiĩ nao.

Na marĩ hakuhĩ gũkinya mũciĩ, mũnene ũcio wa thigari igana akĩmũtũmĩra arata makamwĩre atĩrĩ, “Mwathani, tiga gwĩthĩĩnia tondũ ndiagĩrĩire wee ũũke gwakwa mũciĩ. 77:7 Thab 107:20O na nokĩo itanona njagĩrĩire gũũka kũrĩ we. No uga o kiugo, na ndungata yakwa nĩĩkũhona. 8Nĩgũkorwo niĩ mwene ndĩ mũndũ wathagwo, na ndĩ na thigari njathaga. Ndeera ũmwe ‘Thiĩ,’ nĩathiiaga, na ndeera ũngĩ atĩrĩ, ‘Ũka,’ nĩokaga. Na ningĩ ndeera ndungata yakwa atĩrĩ, ‘Ĩka ũna,’ nĩĩkaga.”

9Rĩrĩa Jesũ aiguire ũguo, akĩgega, akĩhũgũkĩra kĩrĩndĩ kĩrĩa kĩamũrũmĩrĩire, agĩkĩĩra atĩrĩ, “Ngũmwĩra atĩrĩ, ndionete mũndũ ũrĩ na wĩtĩkio mũnene ũũ Isiraeli guothe!” 10Nao andũ arĩa maatũmĩtwo magĩcooka mũciĩ magĩkora ngombo ĩyo ĩrĩ honu.

Jesũ Kũriũkia Kamwana ka Mũtumia wa Ndigwa

11Ihinda inini rĩathira, Jesũ agĩthiĩ itũũra rĩetagwo Naini, nao arutwo ake na andũ gĩkundi kĩnene magĩthiĩ nake. 12Na rĩrĩa akuhĩrĩirie kĩhingo gĩa itũũra rĩu, mũndũ wakuĩte nĩarutagwo kuo na aarĩ mwana wa mũmwe, nake nyina aarĩ mũtumia wa ndigwa. Nao andũ aingĩ a itũũra rĩu maarĩ hamwe nake. 137:13 Luk 10:1; Joh 11:2Rĩrĩa Mwathani onire mũtumia ũcio, akĩmũiguĩra tha, akĩmwĩra atĩrĩ, “Tiga kũrĩra.”

147:14 Luk 8:54; Atũm 9:40Agĩcooka agĩthiĩ, akĩhutia ithandũkũ, nao arĩa maarĩkuuĩte makĩrũgama. Agĩcooka akiuga atĩrĩ, “Mwanake, ndakwĩra atĩrĩ, ũkĩra!” 15Mũndũ ũcio wakuĩte agĩũkĩra, akĩambĩrĩria kwaria, nake Jesũ akĩmũnengerana kũrĩ nyina.

167:16 Luk 1:65; Math 9:8; Math 21:11Andũ othe makĩiyũrwo nĩ guoya na makĩgooca Ngai, makiuga atĩrĩ, “Mũnabii mũnene nĩokĩte gatagatĩ gaitũ. Ngai nĩokĩte gũteithia andũ ake.” 177:17 Math 9:26Nayo ngumo ya Jesũ ĩkĩhunja Judea guothe o na bũrũri ũrĩa wagũthiũrũrũkĩirie.

Jesũ na Johana Mũbatithania

18Nao arutwo a Johana nĩmamũheire ũhoro wa maũndũ macio mothe. Nake Johana agĩĩta arutwo ake eerĩ, 19akĩmatũma kũrĩ Mwathani makamũũrie atĩrĩ, “Wee nĩwe ũrĩa werĩtwo nĩagooka kana tweterere mũndũ ũngĩ?”

20Nao arutwo acio maakinya kũrĩ Jesũ makĩmwĩra atĩrĩ, “Johana Mũbatithania aatũtũma kũrĩ we tũkũũrie atĩrĩ, ‘Wee nĩwe ũrĩa werĩtwo nĩagooka kana tweterere mũndũ ũngĩ?’ ”

217:21 Math 4:23Ihinda-inĩ o rĩu Jesũ akĩhonia andũ aingĩ arĩa maarĩ na mĩrimũ, na ndwari, na akĩingata ngoma thũku o na agĩtũma andũ aingĩ arĩa maarĩ atumumu macooke kuona. 227:22 Isa 29:18, 19; Luk 4:18Nĩ ũndũ ũcio agĩcookeria arĩa maatũmĩtwo atĩrĩ, “Cookai mũkeere Johana maũndũ marĩa muonete na mũkaigua: atĩ atumumu nĩ marona, na ithua nĩiretwara, na arĩa marĩ na mangũ nĩ marahonio, na andũ arĩa mataiguaga nĩmaraigua, na arĩa akuũ nĩmarariũkio, na Ũhoro-ũrĩa-Mwega nĩũrahunjĩrio arĩa athĩĩni. 23Kũrathimwo nĩ mũndũ ũrĩa ũtarahĩngwo nĩ ũndũ wakwa.”

24Andũ acio maatũmĩtwo nĩ Johana moima harĩ Jesũ, Jesũ akĩambĩrĩria kwarĩria andũ aingĩ ũhoro wa Johana, akĩmooria atĩrĩ, “Nĩ kĩĩ mwathiĩte kuona werũ-inĩ? Hihi mwathiĩte kuona kamũrangi kainainagio nĩ rũhuho? 25Angĩkorwo ti guo-rĩ, mwathiĩte kuona kĩ? Hihi nĩ mũndũ wĩhumbĩte nguo njega? Aca, arĩa mehumbaga nguo cia goro na magekenia na mĩago ya thĩ maikaraga nyũmba cia ũthamaki. 26Mwagĩthiĩte kuona kĩ? Hihi mwathiĩte kuona mũnabii? Ĩĩ, ngũmwĩra atĩrĩ, muonire mũndũ ũkĩrĩte mũnabii. 277:27 Mal 3:1; Math 11:10Ũyũ nĩwe ũrĩa ũhoro wake wandĩkĩtwo atĩrĩ:

“ ‘Nĩngatũma mũtũmwo wakwa athiĩ mbere yaku,

nake nĩagagũthondekera njĩra.’

28Ngũmwĩra atĩrĩ, harĩ andũ arĩa manaciarwo nĩ atumia-rĩ, gũtirĩ o na ũmwe mũnene gũkĩra Johana; no mũndũ ũrĩa mũnini mũno ũthamaki-inĩ wa Ngai, nĩ mũnene kũmũkĩra.”

297:29 Math 21:32; Luk 3:12(Andũ othe, o na etia mbeeca cia igooti, rĩrĩa maiguire ciugo cia Jesũ, magĩtĩkĩra atĩ njĩra ya Ngai nĩ ya ma, tondũ maabatithĩtio nĩ Johana. 307:30 Math 22:35No Afarisai na arutani a watho makĩregana na ũrĩa Ngai endaga meke, tondũ o matiabatithĩtio nĩ Johana.)

31Nake Jesũ akiuga atĩrĩ, “Andũ a rũciaro rũrũ ingĩmagerekania na kĩ? Matariĩ ta kĩ? 32Matariĩ ta ciana ciikarĩte ndũnyũ igĩĩta iria ingĩ, igaciĩra atĩrĩ:

“ ‘Twamũhuhĩire mũtũrirũ,

mũkĩaga kũina;

twamũinĩire rwĩmbo rwa macakaya,

no mũtiarĩrire.’

337:33 Luk 1:15Nĩgũkorwo Johana Mũbatithania ookire atekũrĩa na atekũnyua ndibei, na inyuĩ mũkiuga atĩrĩ, ‘Arĩ na ndaimono.’ 347:34 Luk 5:29, 30Mũrũ wa Mũndũ ookire akĩrĩĩaga na akĩnyuuaga, na inyuĩ mũkiuga atĩrĩ, ‘Onei mũndũ mũkoroku na mũrĩĩu, mũrata wa etia mbeeca cia igooti na “ehia”.’ 35No ũũgĩ nĩũmenyekaga nĩ wa kĩhooto nĩ ciana ciaguo ciothe.”

Jesũ Gũitĩrĩrio Maguta nĩ Mũndũ-wa-nja warĩ Mwĩhia

36Na rĩrĩ, Mũfarisai ũmwe nĩetire Jesũ gwake makarĩanĩre irio cia hwaĩ-inĩ nake, nĩ ũndũ ũcio Jesũ agĩthiĩ nyũmba ya Mũfarisai ũcio, agĩikara metha-inĩ. 37Rĩrĩa mũndũ-wa-nja watũũrĩte mũtũũrĩre wa mehia itũũra-inĩ rĩu aamenyire atĩ Jesũ nĩararĩa irio nyũmba ya Mũfarisai ũcio-rĩ, agĩũka na cuba wa maguta manungi wega, 38na akĩrũgama thuutha wake, o hau magũrũ-inĩ make, akĩrĩraga, na akĩambĩrĩria kũmũihũgia nyarĩrĩ na maithori make. Agĩcooka akĩmũgiria nyarĩrĩ na njuĩrĩ yake, agĩcimumunya, na agĩciitĩrĩria maguta manungi wega.

397:39 Luk 7:16Rĩrĩa Mũfarisai ũrĩa wamwĩtĩte onire ũndũ ũcio, akĩĩra na ngoro atĩrĩ, “Korwo mũndũ ũyũ nĩ mũnabii, nĩangĩamenya ũrĩa ũramũhutia nĩ mũndũ-wa-nja wa mũthemba ũrĩkũ, na atĩ nĩ mwĩhia.”

40Jesũ akĩmwĩra atĩrĩ, “Simoni, ndĩ na ũndũ wa gũkwĩra.”

Nake akiuga atĩrĩ, “Mũrutani, njĩĩra.”

41“Kũrĩ andũ eerĩ maarĩ na thiirĩ wa mũndũ wakombithanagia mbeeca. Ũmwe aarĩ na thiirĩ wa dinari magana matano, na ũrĩa ũngĩ dinari mĩrongo ĩtano. 42Na rĩrĩ, gũtirĩ o na ũmwe wao warĩ na mbeeca cia kũmũrĩha, nĩ ũndũ ũcio marĩ o eerĩ akĩmarekera thiirĩ ũcio. Rĩu-rĩ, acio eerĩ nũũ ũngĩmwenda makĩria?”

43Simoni akĩmũcookeria atĩrĩ, “Ngwĩciiria nĩ ũrĩa warekeirwo thiirĩ ũrĩa mũnene.”

Jesũ akiuga atĩrĩ, “Nĩwatua wega.”

447:44 Kĩam 18:4; 1Tim 5:10Agĩcooka akĩĩhũgũrĩra mũndũ-wa-nja ũcio, akĩĩra Simoni atĩrĩ, “Nĩũkuona mũndũ-wa-nja ũyũ? Njũkire nyũmba gwaku, no ndũnaahe maaĩ ma gwĩthamba nyarĩrĩ, no nĩanjihũgia nyarĩrĩ na maithori make, na acigiria na njuĩrĩ yake. 45Wee-rĩ, ndũnaamumunya, no mũndũ-wa-nja ũyũ, kuuma rĩrĩa ndonyire ndarĩ aratigithĩria kũmumunya nyarĩrĩ ciakwa. 467:46 Thab 23:5; Koh 9:8Wee-rĩ, ndũnanjitĩrĩria maguta mũtwe, no ũyũ nĩanjitĩrĩirie maguta manungi wega nyarĩrĩ. 47Nĩ ũndũ ũcio ngũkwĩra atĩrĩ, nĩarekeirwo mehia make maingĩ. Nĩgũkorwo nĩendanĩte mũno. No ũrĩa ũrekeirwo mehia manini, endanaga o hanini.”

487:48 Math 9:2Jesũ agĩcooka akĩĩra mũndũ-wa-nja ũcio atĩrĩ, “Nĩwarekerwo mehia maku.”

49Ageni arĩa angĩ makĩambĩrĩria kwĩrana atĩrĩ, “Kaĩ ũyũ akĩrĩ ũ, ũrarekanĩra o na mehia?”

507:50 Math 9:22; Atũm 15:33Jesũ akĩĩra mũndũ-wa-nja ũcio atĩrĩ, “Gwĩtĩkia gwaku nĩ gwakũhonokia; thiĩ na thayũ.”

Mushuj Testamento Diospaj Shimi

Lucas 7:1-50

Mandajpaj servijtami Jesús alliyachishca

(Mat 8:5-13)

1Jesusca, Paita uyajcunaman ña tucui rimashca qʼuipami, Capernaum puebloman yaicurca. 2Chaipica, patsaj soldadocunata mandajpaj achca cʼuyashca servijmi, ña huañunalla ancha ungushca siricurca. 3Chai mandaj soldadoca, Jesusmanta parlanacujtami uyarca. Chaimantami, israelcunata pushajcunamanta shujcunataca, paipaj servijta alliyachinaman shamuchun, Jesusta cayaj cacharca. 4Paicuna Jesuspajman chayashpaca, sumajtami cashna mañarcacuna:

—Chai mandajca alli shungumari. Pai mañashcata rurashpalla mingai tucupai. 5Paica ñucanchij israelcunata cʼuyashcamantamari, ñucanchij tandanacuna shuj huasitapish shayachirca— nircacunami.

6Chaimantami Jesusca, paicunahuan rirca. Ashtahuanpish huasiman chayanapaj ashalla illajpimi, patsaj soldadocunata mandajca, paipaj alli rijsishca runacunamanta shujcunataca, Jesusta cashna nichun cacharca:

—Apu, ¿ñucaca ima allillapish cajpichu ñuca huasimanca shaicuita shamunguiari? 7Chaimantami, quiquinta mashcanallamanpish mana ri tucurcani. ‘Alliyachun’ nishpa mandapailla, ñucata servijca alliyangallami. 8Ñucapish mandajcunata charishcamantaca, paicuna nishcatami caźuni. Shinallataj ñuca mandangapajpish, soldadocunata charinimi. Maijan soldadota: “Ri” nijpica, rinllami, maijanta: “Shamui” nijpipish shamunllami. Maijan servijta: “Caita rurai” nijpipish, chaita ruranllami— nircami.

9Chaita uyashpaca Jesusca, yuyana alli shimicunata nijpimi, Paita caticujcunapajman tigrarishpaca:

—Chai runa shina alli crijtaca, israelcunapurapipish manataj ricushcanichu, chaica chashnatajmi— nirca.

10Chashna nijpica, chai cachashca runacuna huasiman tigramushpaca, ungushca servijtaca ña alliyashcatami japircacuna.

Jesusca viudapaj churitami causachishca

11Chai qʼuipallami Jesusca, Paipaj yachacujcunandij, shujtaj achcacunandij Naín shuti puebloman ricurca. 12Chai pueblo punguman ña chayagricujpica, shuj viuda huarmipaj shujlla churi huañushcatami, pambanaman apacujta ricurca. Pambanamanca, chai pueblollamantataj achcacunapishmi ricurcacuna. 13Apunchij Jesusca, chai viudata ricushpa llaquishpami:

—Ama huacaichu— nirca.

14Chaimantaca, huañushcapajman cʼuchuyashpa tuparijpimi, huandujcunaca shayarircacuna. Chaipimi huañushcataca:

—Huambra, cantami nini, jatari— nirca.

15Chashna nincami huambraca, tiyarishpa rimai callarirca. Chashnami Jesusca, causajta mamaman curca. 16Chaita ricushpaca tucuicunami jatunta mancharishpa, Taita Diosta ‘Allimari cangui’ nircacuna. “Ñucanchijpurapica, Dios ima nishcata shuj jatun huillajmari llujshishca. Taita Diosmari Pai agllashcacunata ricuj shamushca” ninacurcacunapishmi.

17Jesús chashna rurashcataca tucui Judeapipish, tucui muyundij llajtacunapipishmi huashan huashan parlashpa yachaj chayachircacuna.

Bautiźaj Juanpaj ishqui yachacujcunami Jesusta tapugrishcacuna

(Mat 11:2-19)

18Chai tucui imalla tucushcacunataca, Juanpaj yachacujcunami paiman huillarcacuna. Chaimantami paicunamanta ishquita cayarca. 19Chai ishquitami: “¿Quiquinca, chai shamuna cashca Quishpichijchu cangui, mana cashpaca shujtajta shuyanarajchu canchij?” nishpa tapuchun, Jesuspajman cacharca.

20Paicuna Jesuspajman shamushpami:

—Bautiźaj Juanmari ñucanchijca: ‘¿Quiquinca shamuna cashca Quishpichijchu cangui, mana cashpaca shujtajta shuyanarajchu canchij?’ nishpa tapuchun Cambajman cachan— nircacuna.

21Paicuna tapunaman chayashpa chaillapitaj cajpimi Jesusca, ungushca causajcunatapish, purij ungüihuan cajcunatapish, millai espiritucuna japishcacunatapish alliyachirca. Mana ricujcunatapish, achcacunatami alliyachirca. 22Chaicunata rurashpami, Jesusca cashna nirca:

—Cancuna caipi imalla ricushcata, uyashcata Juanman huillagrichij. Ñahui mana ricujcunami ricucun, suchucunami puricun, leprahuan ungushcacunami alliyan, rinrin mana uyajcunami uyacun, huañushcacunapish causarinmi, huajchacunami alli huillaita uyacun. 23Ñuca pi cashcata mana pandarishpaca, cushicungami— nircami.

24Juan cachashcacuna ña rijpimi, Jesusca chaipi cajcunaman Juanmanta parlashpa cashna yuyachirca: «Cancunaca shitashca pambapica, ¿imatataj ricugrircanguichij? ¿Huairahuan caiman chaiman quihuiricuj carrizotachu ricugrircanguichij? 25¿Imatataj ricugrircanguichij? ¿Sumaj, ñañujlla churanacunata churarishca runatachu ricugrircanguichij? Jatun mandajcunapaj huasicunallapimi chashna sumaj, valij churanata churarishca runacunaca, aichata cushichishpalla tiyancuna. 26Shinashpaca, ¿imatataj ricugrircanguichij? ¿Dios ima nishcata huillajtachu ricugrircanguichij? Ari, chaitatajmari ricurcanguichij. Paica, Dios ima nishcata huillajtapish yallimari. 27Paimantami Dios Quillcachishcapica:

“Ñuca huillajtami Cambaj ñaupa cachani.

Paimi Can purina ñantaca, ñaupashpa allichinga” ninmi.

28Dios ima nishcata huillajcunapish, Bautiźaj Juanta yallica pi mana huacharishcachu. Shina cajpipish jahua pacha Dios mandacunpica, ashtahuan uchilla nishcapish Juanta yallimari, chaica chashnatajmi» nircami.

29Jesús chashna nijta uyajcunaca, impuestota japijcunacama tucuicunami, Taita Diosca allita huillanaman cachashcata ricurcacuna. Chaimantami Juan bautiźacujpica, bautiźarircacuna. 30Ashtahuanpish fariseocuna, Mandashca ima shinalla cashcata yachachijcunaca, Taita Dios paicunapajllataj allita rurasha nicushcataca, mana chasquishun nircacunachu. Chaimantami Juan bautiźacujpica, mana bautiźarircacuna.

31Chaimantami Apunchij Jesusca, cashna nirca: «Cashna runacunataca, ¿imahuantaj chʼimbapuraipaj cani? ¿Imaman rijchaj cashcatataj nishari? 32Caicunaca, plazapi pugllacuj huambracuna caishuj huambracunata:

“Flautapi tocajpipish mana tushunguichijca,

yupashpa yupashpa huacajpipish,

mana huacanguichijca” nishpa caparicuj shinamari.

33Chashna cashpami micunata mana micuj, vinota mana ubyaj Bautiźaj Juan shamujpica: “Supai japishca” nincuna. 34Cutin Runa Aichayuj Ñuca shamushpaca, micuni, vinotapish ubyanimi. Chaimantami Ñucataca: “Riquichij, cai runaca yallitaj micuj, vinotapish yallitaj ubyajmari. Apanacunatapish juchayujcunahuan, impuestota japijcunahuanmi apanacun” nincunami. 35Paicuna chashna nicujpipish, Diospaj huahuacunallami Pai tucuita yachaj cashpa cai allita rurashcataca chasquincuna» nircami.

Simón shuti fariseomi Jesustaca paipaj huasipi micuchun pushashca

36Shuj fariseomi, Jesustaca paipaj huasipi micuchun pusharca. Fariseopaj huasiman yaicushpaca, meźapimi tiyarirca. 37Chai fariseopaj huasipi Jesús meźapi micushpa tiyacujta yachashpami, chai pueblollamantataj shuj juchasapa huarmica, alabastro botellapi mishquijlla ashnacujta apashca chayamurca. 38Paica, Jesuspaj huashanijta chaquiman cʼuchuyashpami, achcata huacashpa, huiquihuan chaquita shutujyachirca. Chaimantaca paipaj ajchahuan chaquichishpami, chaquicunata muchashpa, mishquijllata ashnacujhuan chaquipi llihuirca. 39Chaita ricushpami micunaman Jesusta pushaj fariseoca: «Cai runaca, Dios ima nishcata huillaj cashpatajca, Paipaj chaquipi tuparicuj huarmitaca, pi cashcatapish, ima shina cashcatapish yachanmantajchari. Cai huarmica juchasapamari» niricurcami.

40Chashna yuyacujpitaj:

—Simón, cantaca shuj shimitamari nisha nini— nishpa Jesús rimajpimi, Simonca:

—Nipailla, Yachachij— nirca.

41Chashna nijpimi, cashna parlarca:

—Cullquita mañachij shuj runamanmi, ishqui runacuna cullquita manaraj tigrachirca. Shujca pichca patsaj denariota, caishujca pichca chunga denariotami tigrachina carca. 42Chai cullquita mana tigrachi tucujpimi, ishquitataj perdonarca. Cambaj ricuipica chai runataca, ¿maijanshi yalli cʼuyan?— nircami.

43Jesús chashna tapujpi, Simonca:

—Maijanta ashtahuan achca cullquita perdonashca cajpica, chaimi yalli cʼuyanga yuyanimi— nircami.

Shina nijpi Jesusca:

—Allitami ningui— nircami.

44Chaimantaca, chai huarmita tigralla ricushpami, Simontaca cashna nirca:

—¿Cai huarmi imata rurashcata ricunguichu? Canca cambaj huasiman Ñuca yaicumujpica, chaquita maillachun yacuta mana curcanguichu. Ashtahuanpish cai huarmica paipaj huiquihuanmari Ñuca chaquita maillashpa, ajchahuan chaquichin. 45Canca Ñucataca mana muchashpa chasquircanguichu. Ashtahuanpish cai huarmica, yaicumuimantapacha Ñuca chaquicunataca muchacunllamari. 46Canca, manamari Ñuca umata aceitehuan llihuircanguichu. Ashtahuanpish cai huarmica, Ñuca chaquicunatamari mishquijlla ashnajhuan llihuin. 47Riqui, caita uyai: Cai huarmica, paipaj achca juchacunata perdonajpimari Ñucataca achcata cʼuyan. Ashtahuanpish maijanta ashallata perdonashca cajpica, paipish ashallatami cʼuyan— nircami.

48Shina nishpa chai huarmitaca:

—Cambaj juchacunataca perdonanimi— nircami.

49Shina nijpimi Jesus-huan meźapi micucujcunaca, paicunapura: «Cai runaca, ¿ima cashpataj juchacunatapish perdonanchu, imamí?» ninacurca.

50Chashna ninacucujpitajmi, Jesusca chai huarmitaca:

—Canca crishcamantami quishpirishcangui, cunanca cushicushpa rilla— nircami.