Luka 11 – GKY & CARS

Holy Bible in Gĩkũyũ

Luka 11:1-54

Ũrutani wa Jesũ ũkoniĩ Mahooya

111:1 Luk 3:21Na rĩrĩ, mũthenya ũmwe Jesũ aarĩ handũ akĩhooya. Rĩrĩa aarĩkirie kũhooya, mũrutwo ũmwe wake akĩmwĩra atĩrĩ, “Mwathani, tũrute kũhooya o ta ũrĩa Johana aarutire arutwo ake.”

2Nake Jesũ akĩmeera atĩrĩ, “Rĩrĩa mũkũhooya, ugagai atĩrĩ:

“ ‘Ithe witũ (ũrĩ Igũrũ),

rĩĩtwa rĩaku nĩrĩamũrwo,

ũthamaki waku nĩũũke.

(Ũrĩa wendete nĩwĩkagwo gũkũ thĩ,

o ta ũrĩa gwĩkagwo kũu igũrũ.)

3Tũheage o mũthenya irio ciitũ cia gũtũigana.

411:4 Math 18:35; Math 11:25Na ũtũrekere mehia maitũ,

o ta ũrĩa o na ithuĩ tũrekagĩra arĩa othe matwĩhagĩria.

Na ndũgatũtware magerio-inĩ

(no kũhonokia ũtũhonokagie ũũru-inĩ).’ ”

5Agĩcooka akĩmeera atĩrĩ, “Mũndũ ũmwe wanyu angĩkorwo arĩ na mũrata nake athiĩ gwake ũtukũ gatagatĩ amwĩre atĩrĩ, ‘Mũrata wakwa, he mĩgate ĩtatũ, 6nĩgũkorwo ndĩ na mũrata wakwa wanjeerera, na ndirĩ na kĩndũ gĩa kũmũhe arĩe.’

7“Nake mũndũ ũcio ũrĩ nyũmba thĩinĩ amũcookerie atĩrĩ, ‘Tiga gũũthĩĩnia. Nĩndĩkĩtie kũhinga mũrango na tũrĩ toro hamwe na ciana ciakwa. Ndingĩhota gũũkĩra ngũhe mĩgate.’ 811:8 Luk 18:1-6Ngũmwĩra atĩrĩ, o na angĩkorwo ndangĩũkĩra amũhe mĩgate ĩyo nĩ ũndũ wa ũrata-rĩ, no nĩ ũndũ wa ũrĩa amũringĩrĩirie-rĩ, mũndũ ũcio nĩegũũkĩra amũhe kĩrĩa gĩothe abatairio nĩkĩo.”

911:9 Math 7:7“Nĩ ũndũ ũcio ngũmwĩra atĩrĩ: Hooyai na nĩmũkũheo; mathaai na nĩmũkuona; ringaringai mũrango na nĩmũkũhingũrĩrwo. 10Nĩgũkorwo ũrĩa wothe ũhooyaga nĩaheagwo; na ũrĩa ũmaathaga nĩonaga; na ũrĩa ũringaringaga mũrango nĩahingũragĩrwo.

11“Nĩ mũciari ũrĩkũ thĩinĩ wanyu ũngĩĩtio thamaki nĩ mwana wake, nake amũhe nyoka? 12Kana eetio itumbĩ amũhe kangʼaurũ? 13Angĩkorwo inyuĩ, o na mũrĩ ooru, nĩmũũĩ kũhe ciana cianyu iheo njega-rĩ, Ithe wanyu ũrĩa ũrĩ Igũrũ githĩ ndarĩkĩragĩrĩria kũhe Roho Mũtheru kũrĩ arĩa mamũhooyaga!”

Jesũ na Beelizebuli

1411:14 Math 9:32, 33Na rĩrĩ, Jesũ nĩaingataga ndaimono yume thĩinĩ wa mũndũ ũtaaragia. Rĩrĩa ndaimono ĩyo yoimire, mũndũ ũcio ũtaaragia akĩaria, nakĩo kĩrĩndĩ kĩa andũ gĩkĩgega. 15No amwe ao makiuga atĩrĩ, “Aingataga ndaimono na hinya wa Beelizebuli ũrĩa mũnene wa ndaimono.” 1611:16 Math 12:38Nao andũ angĩ makĩmũgeria, makĩmũũria amaringĩre kĩama kiumĩte igũrũ.

17Jesũ nĩamenyire ũrĩa meciiragia, nake akĩmeera atĩrĩ: “Ũthamaki o wothe ũngĩgayũkana ũũkanĩrĩre guo mwene no ũharagane, nayo nyũmba ĩngĩgayũkana yũkanĩrĩre yo nyene no ĩgwe. 1811:18 Math 4:10Angĩkorwo Shaitani nĩagayũkanĩte akeyũkĩrĩra we mwene-rĩ, ũthamaki wake ũngĩkĩĩhaanda atĩa? Ndoiga ũguo tondũ mũroiga atĩ niĩ nyingataga ndaimono na hinya wa Beelizebuli. 19Ningĩ angĩkorwo niĩ nyingataga ndaimono na hinya wa Beelizebuli-rĩ, arũmĩrĩri anyu maingataga ndaimono na hinya wa ũ? Nĩ ũndũ ũcio-rĩ, acio nĩo makaamũtuĩra ciira. 2011:20 Thaam 8:19; Math 3:2Na rĩrĩ, ingĩkorwo nyingataga ndaimono na hinya wa kĩara kĩa Ngai-rĩ, ũthamaki wa Ngai nĩũũkĩte kũrĩ inyuĩ.

21“Rĩrĩa mũndũ njamba oya indo ciake ciothe cia mbaara, arangĩre nyũmba yake mwene, indo ciake ciikaraga irĩ ngitĩre. 22No rĩrĩ, mũndũ ũngĩ ũrĩ na hinya kũmũkĩra angĩmũtharĩkĩra amũtoorie, nĩamũtunyaga indo ciake cia mbaara iria ehokete, na akagaĩra andũ indo iria akoragwo atahĩte.

2311:23 Math 12:30; Luk 9:50“Mũndũ ũrĩa ũtarĩ hamwe na niĩ, ũcio nĩ thũ yakwa, na ũrĩa ũtacookanagĩrĩria hamwe na niĩ, ũcio nĩ kũhurunja ahurunjaga.

24“Na rĩrĩ, hĩndĩ ĩrĩa ngoma thũku yoima thĩinĩ wa mũndũ, ĩtuĩkanagĩria werũ-inĩ ĩgĩcaria ũhurũko na ĩkawaga. Hĩndĩ ĩyo ĩkoiga atĩrĩ, ‘Nĩngũcooka nyũmba ĩrĩa ndoimire.’ 25Na yacooka ĩgakora nyũmba ĩyo ĩrĩ haate, ĩgathondekwo wega. 2611:26 2Pet 2:20Hĩndĩ ĩyo ngoma ĩyo thũku ĩkagĩĩra ngoma ingĩ mũgwanja thũku makĩria mayo, igatoonya, igaikara kuo. Naguo mũikarĩre wa mũndũ ũcio ũgathũka gũkĩra wa mbere.”

27Rĩrĩa Jesũ aaragia maũndũ maya-rĩ, mũndũ-wa-nja warĩ gatagatĩ-inĩ ga kĩrĩndĩ akĩanĩrĩra na mũgambo mũnene, akiuga atĩrĩ, “Kũrathimwo nĩ maitũguo ũrĩa wagũciarire na agĩkuongithia.”

2811:28 Ahib 4:12; Luk 8:21; Joh 14:21Nake Jesũ agĩcookia atĩrĩ, “Kũrathimwo nĩ arĩa maiguaga kiugo kĩa Ngai na magagĩathĩkĩra.”

Kĩmenyithia kĩa Jona

29Na rĩrĩa kĩrĩndĩ kĩa andũ kĩongererekire-rĩ, Jesũ akiuga atĩrĩ, “Rũrũ nĩ rũciaro rwaganu. Rũũragia rũringĩrwo kĩama, no gũtirĩ kĩama rũkaringĩrwo tiga o kĩrĩa kĩaringĩirwo Jona. 30Nĩgũkorwo o ta ũrĩa Jona aarĩ kĩmenyithia kũrĩ andũ a Nineve, ũguo noguo Mũrũ wa Mũndũ egũkorwo arĩ kĩmenyithia kũrĩ rũciaro rũrũ. 3111:31 1Ath 10:1Mũtumia-mũthamaki ũrĩa wa mwena wa Gũthini nĩakarũgama hĩndĩ ya ciira hamwe na andũ a rũciaro rũrũ arũtuĩre ciira, nĩgũkorwo oimire ituri cia thĩ oke athikĩrĩrie ũũgĩ wa Solomoni, na rĩu ũmwe mũnene gũkĩra Solomoni arĩ haha. 3211:32 Jon 3:5Andũ a Nineve nĩmakarũgama hĩndĩ ya ciira hamwe na rũciaro rũrũ marũtuĩre ciira; nĩgũkorwo nĩmeririre maahunjĩirio nĩ Jona, na rĩu ũmwe mũnene gũkĩra Jona arĩ haha.

Tawa wa Mwĩrĩ

33“Gũtirĩ mũndũ ũgwatagia tawa agacooka akaũiga handũ ũtangĩoneka kana akaũiga rungu rwa irebe, no aũigaga handũ igũrũ nĩguo arĩa megũtoonya nyũmba mathererwo nĩ ũtheri. 34Riitho rĩaku nĩrĩo tawa wa mwĩrĩ waku. Rĩrĩa maitho maku marĩ mega, mwĩrĩ waku wothe o naguo ũkoragwo ũiyũrĩte ũtheri. No rĩrĩa matarĩ mega-rĩ, mwĩrĩ waku o naguo ũkoragwo ũiyũrĩte nduma. 35Hakĩrĩ ũguo-rĩ, menyerera ũtheri ũrĩa ũrĩ thĩinĩ waku ndũgatuĩke nduma. 36Nĩ ũndũ ũcio-rĩ, mwĩrĩ waku wothe ũngĩiyũrwo nĩ ũtheri, na ndũrĩ handũ harĩ nduma, nĩũrĩtheragĩrwo nĩ ũtheri biũ, o ta ũrĩa ũtheri wa tawa ũkũmũrĩkagĩra.”

Haaro Ithathatũ

37Hĩndĩ ĩrĩa Jesũ aarĩkirie kwaria, Mũfarisai ũmwe akĩmũnyiita ũgeni gwake makarĩanĩre; nĩ ũndũ ũcio agĩthiĩ, agĩikara metha-inĩ. 3811:38 Mar 7:3, 4No Mũfarisai ũcio ona ũguo akĩgega nĩ ũndũ Jesũ ndaambire gwĩthamba moko atanarĩa irio.

3911:39 Math 23:25, 26Nake Mwathani akĩmwĩra atĩrĩ, “Inyuĩ Afarisai mũthambagia gĩkombe na thaani mwena wa na igũrũ, no thĩinĩ wanyu mũiyũrĩtwo nĩ ũkoroku na waganu. 40Inyuĩ irimũ ici! Githĩ ũrĩa wombire mwena wa na nja to we wombire mwena wa na thĩinĩ? 41No rĩrĩ, heagai athĩĩni kĩrĩa kĩrĩ thĩinĩ wa thaani, na hĩndĩ ĩyo indo ciothe nĩigũtuĩka theru harĩ inyuĩ.”

4211:42 Luk 18:12; Math 23:23“Kaĩ mũrĩ na haaro inyuĩ Afarisai-ĩ! Tondũ mũrutagĩra Ngai gĩcunjĩ gĩa ikũmi gĩa terere, na togotia na nyeni cia mĩthemba yothe no mũkaaga kũrũmbũiya kĩhooto na wendani wa Ngai. Mwaagĩrĩirwo nĩ gwĩkaga maũndũ macio mũtegũtiganĩria macio mangĩ ma mbere.

43“Kaĩ mũrĩ na haaro inyuĩ Afarisai-ĩ! Tondũ mwendaga gũikarĩra itĩ iria cia mbere thunagogi-inĩ na mũgeithagio mũrĩ ndũnyũ-inĩ.

4411:44 Math 23:27“Kaĩ mũrĩ na haaro-ĩ, tondũ mũtariĩ ta mbĩrĩra itarĩ rũũri iria andũ mageragĩra igũrũ rĩacio matekũmenya.”11:44 Ayahudi nĩmahakaga mbĩrĩra ciao coka nĩgeetha gũtikagĩe na mũndũ ũngĩcihutia tondũ ũguo nĩkũngĩatũmire mũndũ anyiitwo nĩ thaahu.

45Mũrutani ũmwe wa Watho akĩmũcookeria, akĩmwĩra atĩrĩ, “Mũrutani, rĩrĩa ũkwaria maũndũ macio-rĩ, nĩũratũruma o na ithuĩ.”

4611:46 Math 23:4Nake Jesũ akĩmũcookeria atĩrĩ, “O na inyuĩ arutani a Watho kaĩ mũrĩ na haaro-ĩ! Tondũ mũkuuithagia andũ mĩrigo mĩritũ ĩrĩa matangĩhota gũkuua, na inyuĩ ene mũtingĩmĩhutia o na kaara kamwe mũmateithie.

47“Kaĩ mũrĩ na haaro-ĩ! Tondũ mwakagĩra anabii mbĩrĩra, o arĩa mooragirwo nĩ maithe manyu ma tene. 48Nĩ ũndũ ũcio mũgakĩruta ũira atĩ nĩmwĩtĩkanĩtie na ũrĩa maithe manyu meekire; atĩ nĩo mooragire anabii, na inyuĩ mũkamaakĩra mbĩrĩra. 4911:49 1Akor 1:24, 30; Math 23:34Tondũ wa ũguo ũũgĩ wa Ngai uugĩte atĩrĩ, ‘Nĩngamatũmĩra anabii na atũmwo, moorage amwe ao na manyariire arĩa angĩ.’ 50Nĩ ũndũ ũcio rũciaro rũrũ nĩrũgaciirithĩrio thakame ya anabii othe ĩrĩa yanaitwo kuuma o kĩambĩrĩria gĩa thĩ, 5111:51 Kĩam 4:8; 2Maũ 24:20, 21kuuma thakame ya Habili nginya thakame ya Zekaria ũrĩa woragĩirwo gatagatĩ-inĩ ga kĩgongona na handũ harĩa hatheru. Ĩĩ nĩguo, ngũmwĩra atĩrĩ, rũciaro rũrũ nĩrũkaherithĩrio thakame ĩyo.

5211:52 Math 23:13“Kaĩ mũrĩ na haaro inyuĩ arutani a watho-ĩ! Tondũ nĩmweheretie kĩhingũro kĩa ũmenyo. Inyuĩ ene mũtiigana gũtoonya, na arĩa marenda gũtoonya mũkamagiria.”

53Jesũ aarĩkia kuuma kũu, Afarisai na arutani a watho makĩambĩrĩria kũmũkararia marĩ na ũũru mũno na kũmũũgita na kũmũũria ciũria nĩguo aarie maũndũ maingĩ, 54makĩgeria kũmũtega maigue kana nĩ harĩ ũndũ mũũrũ angĩaria.

Священное Писание

Лука 11:1-54

Иса Масих учит учеников молиться

(Мат. 6:9-13; 7:7-11)

1Однажды Иса молился, и когда Он закончил, один из учеников попросил Его:

– Повелитель, научи нас молиться, как и Яхия научил своих учеников.

2Он сказал им:

– Когда вы молитесь, говорите так:

Небесный Отец,

пусть прославится имя Твоё!

Пусть наступит Царство Твоё!

3Хлеб наш насущный давай нам каждый день,

4и прости нам грехи наши,

ведь и мы прощаем всем должникам нашим.

Не дай нам поддаться искушению11:4 В некоторых рукописях присутствуют слова: «…но защити нас от зла»..

5Потом Иса сказал им:

– Предположим, что у кого-то из вас есть друг, и ты, придя к нему в полночь, попросишь: «Друг, одолжи мне три лепёшки. 6Ко мне с дороги заехал гость, и мне нечего ему предложить». 7А тот, находясь в доме, ответит: «Не беспокой меня. Дверь уже заперта, дети мои со мною в постели, не могу я сейчас встать и дать тебе хлеба». 8Говорю вам, что даже если он не встанет и не даст тебе по дружбе, то ему всё-таки придётся сделать то, о чём ты его попросил, из-за твоей назойливости11:8 Или: «…только чтобы не осрамиться». Смысл притчи в следующем: если даже человек из-за назойливости своего товарища (или чтобы избежать позора) ответил на его просьбу, то насколько больше Всевышний желает ответить на молитвы Своих детей..

9Поэтому Я говорю вам: просите – и вам дадут, ищите – и найдёте, стучите – и вам откроют. 10Потому что каждый, кто просит, получает, и кто ищет, находит, и тому, кто стучит, откроют.

11Есть ли среди вас такой отец, который даст своему сыну змею, когда тот попросит рыбы? 12Или, если тот попросит яйцо, даст ему скорпиона? 13Если вы, будучи злы, умеете давать своим детям благие дары, то тем более Небесный Отец даст Святого Духа тем, кто просит у Него!

Иса Масих изгоняет демонов силой Всевышнего

(Мат. 12:22-30; Мк. 3:22-27)

14Однажды Иса изгнал демона немоты. И когда демон вышел, человек, который был нем, заговорил. Люди удивлялись. 15Но некоторые говорили:

– Он изгоняет демонов силой Баал-Зевула (сатаны), повелителя демонов.

16Другие, желая испытать Ису, попросили, чтобы Он показал им знамение с неба. 17Но Иса, зная их мысли, сказал им:

– Любое царство, разделившееся на враждующие части, приходит в запустение, и дом, где есть распря, рушится. 18И если сатана враждует против самого себя, то как устоит его царство? Я говорю это потому, что вы заявляете, будто Я изгоняю демонов силой Баал-Зевула. 19Обвиняя Меня в том, что Я изгоняю демонов силой Баал-Зевула, вы, тем самым, обвиняете и ваших последователей, которые также изгоняют демонов. Так что они будут вам судьями. 20Но если Я изгоняю демонов властью Всевышнего, то это значит, что Всевышний уже устанавливает среди вас Своё Царство.

21Когда сильный и хорошо вооружённый человек охраняет свой дом, то его имущество в безопасности. 22Но если кто-то более сильный нападёт и одолеет его, то он заберёт оружие, на которое полагался хозяин, и разделит добычу.

23Кто не со Мной, тот против Меня, и кто не собирает со Мной, тот растрачивает.

Возвращение нечистого духа

(Мат. 12:43-45)

24– Когда нечистый дух выходит из человека, то он скитается по безводным местам, ища место для отдыха, и не находит его. Тогда он говорит: «Возвращусь-ка я в дом, из которого вышел». 25Когда он возвращается, то находит дом чисто выметенным и убранным. 26Тогда он идёт и берёт семь других духов, ещё более злых, чем он сам, и они приходят и поселяются там. И это для человека ещё хуже того, что было вначале.

Истинное благословение

27Иса ещё говорил, когда одна женщина из толпы крикнула:

– Благословенна та мать, что родила Тебя и выкормила!

28Иса ответил:

– Благословеннее те, кто слышит слово Всевышнего и исполняет его.

Знамение пророка Юнуса

(Мат. 12:39-42)

29Когда людей собралось ещё больше, Иса начал говорить:

– Это поколение – злое. Оно ищет знамения, но им не будет дано никакого знамения, кроме знамения пророка Юнуса. 30И как Юнус стал знамением для жителей Ниневии, так и Ниспосланный как Человек станет знамением для этого поколения11:30 История пророка Юнуса находится в Книге Пророков. То, что пророк Юнус три дня провёл в желудке огромной рыбы, а затем чудным образом был освобождён Всевышним, было прообразом того, что Исе предстояло три дня провести в могильной пещере, а затем воскреснуть (см. Мат. 12:40).. 31Царица Юга11:31 Царица Юга – т. е. царица Шевы (Шева – современная юго-западная Аравия). Её встреча с царём Сулейманом описана в 3 Цар. 10:1-13. встанет в Судный день и обвинит людей этого поколения, потому что она приходила с другого конца света послушать мудрость царя Сулеймана. Сейчас же с вами Тот, Кто больше Сулеймана. 32Жители Ниневии встанут в Судный день и обвинят это поколение, потому что они покаялись от проповеди Юнуса11:32 См. Юнус 3:6-9.. Сейчас же с вами Тот, Кто больше Юнуса.

О внутреннем свете

(Мат. 6:22-23)

33– Никто, зажёгши светильник, не ставит его в погреб или под горшок, наоборот, его ставят на подставку, чтобы все входящие видели свет. 34Твой глаз – светильник твоего тела. Когда твой глаз ясен11:34 Это был фразеологический оборот, обозначающий человека щедрого, в отличие от человека скупого, имеющего «дурной глаз»., тогда и всё твоё тело полно света. Если же у тебя глаз замутнён11:34 Букв.: «если он дурной». Выражение «дурной глаз» было фразеологическим оборотом, обозначающим жадного или завистливого человека (см. Мат. 20:15)., то и всё твоё тело темно. 35Так что смотри, не тьма ли тот свет, который внутри тебя. 36Итак, если всё твоё тело полно света и в нём нет ни одной тёмной части, то оно всё будет светло, как бывает, когда светильник освещает тебя сиянием.

Обличение религиозных вождей

(Мат. 23:1-36)

37Когда Иса так говорил, один блюститель Закона пригласил Его к себе на обед. Иса пришёл и возлёг у стола. 38Блюстителя Закона удивило, что Он не совершил перед едой ритуального омовения11:38 У древних иудеев существовал особый ритуал омовения рук перед приёмом пищи, подобный тому, что можно наблюдать среди народов Востока.. 39Но Повелитель сказал ему:

– Вот вы, блюстители Закона, очищаете чаши и тарелки только снаружи, в то время как внутри вы полны алчности и злобы. 40Глупцы! Разве Тот, Кто сотворил внешнее, не сотворил и внутреннее? 41Что же касается внутреннего, то давайте милостыню11:41 Или: «Но давайте милостыню от всего сердца»; или: «Но давайте милостыню из того, что внутри чаши и тарелки»., и тогда всё у вас будет чисто.

42– Но горе вам, блюстители Закона, потому что вы даёте десятую часть с мяты, руты и других трав, а справедливостью и любовью Всевышнего вы пренебрегаете. И то нужно делать, и другого не оставлять.

43– Горе вам, блюстители Закона, потому что вы любите занимать почётные места в молитвенных домах и любите, когда вас приветствуют в людных местах.

44– Горе вам, вы подобны никак не обозначенным могилам, по которым люди ходят, даже не подозревая об их существовании.

45Один из учителей Таурата сказал Ему:

– Учитель, говоря это, Ты и нас обижаешь.

46Иса ответил:

– Горе и вам, учители Таурата, потому что вы взваливаете на людей ноши, которые невозможно нести, а сами и пальцем не шевельнёте, чтобы помочь им.

47– Горе вам, потому что вы строите надгробные памятники пророкам, которых убили ваши предки. 48Вы сами свидетельствуете о том, что одобряете действия ваших предков: те убивали пророков, а вы строите им надгробные памятники. 49Поэтому и Мудрость Всевышнего11:49 Мудрость Всевышнего – многие толкователи видят здесь указание на Ису Масиха (ср. Мат. 23:34; 1 Кор. 1:24). сказала: «Я пошлю к ним пророков и посланников, но они одних убьют, а других будут преследовать». 50Поэтому нынешнее поколение понесёт ответственность за кровь всех пророков, пролитую от создания мира, 51от крови Авеля и до крови Закарии, убитого во дворе храма, возле жертвенника11:51 У иудеев был другой порядок книг Священного Писания. И согласно ему убийство Закарии последнее из упоминаемых там (см. 2 Лет. 24:20-22). Смерть же Авеля была первым убийством на земле (см. Нач. 4:1-10).. Да, говорю вам, это поколение ответит за всё.

52– Горе вам, учители Таурата, потому что вы присвоили ключ знания. Но и сами не вошли, и тем, кто хотел войти, воспрепятствовали.

53Когда Иса вышел из дома, учители Таурата и блюстители Закона обрушились на Него с яростными обвинениями и каверзными вопросами. 54Они ставили Ему ловушки, пытаясь поймать на слове.