Andũ a Isiraeli Gwathwo Moime Horebu
11:1 Ndar 13:29; Josh 3:16; Ndar 10:2Ũyũ nĩguo ũhoro ũrĩa Musa aarĩirie andũ a Isiraeli othe kũu werũ-inĩ mwena wa irathĩro wa Rũũĩ rwa Jorodani, na kũu nĩkuo Araba, kũngʼethera Sufi, gatagatĩ ka Parani na Tofeli, na Labani, na Hazerothu na Dizahabu. 21:2 Thaam 3:1; Kĩam 14:7; Ndar 24:18(Kuuma Horebu1:2 Kĩrĩma kĩa Horebu kĩoĩkaine na rĩĩtwa rĩngĩ ta Kĩrĩma gĩa Sinai. gũthiĩ Kadeshi-Barinea, kugerera njĩra ya kĩrĩma gĩa Seiru, nĩ rũgendo rwa mĩthenya ikũmi na ũmwe.)
31:3 Ndar 14:33; Kĩam 50:3Mwaka-inĩ wa mĩrongo ĩna kuuma andũ a Isiraeli moima bũrũri wa Misiri mũthenya wa mbere wa mweri wa ikũmi na ũmwe-rĩ, Musa akĩarĩria andũ a Isiraeli akĩmeera ũrĩa wothe Jehova aamwathĩte ameere. 41:4 Ndar 21:33-35; Kĩam 10:16Ũndũ ũyũ wekĩkire thuutha wake gũkorwo atooretie Sihoni mũthamaki wa Aamori, ũrĩa wathamakaga Heshiboni, na ningĩ nĩatooretie Ogu mũthamaki wa Bashani, ũrĩa wathamakaga Ashitarothu arĩ kũu Edirei.
51:5 Ndar 21:11Musa arĩ kũu mwena wa irathĩro wa Rũũĩ rwa Jorodani bũrũri-inĩ wa Moabi, nĩambĩrĩirie gũtaarĩria ũhoro wa watho ũyũ, akiuga atĩrĩ:
61:6 Ndar 10:13; Thaam 3:1Jehova Ngai witũ aatwĩrire tũrĩ kũu Horebu atĩrĩ, “Ihinda rĩrĩa mũikarĩte kĩrĩma-inĩ gĩkĩ nĩrĩiganĩte. 71:7 Ndar 10:13; Gũcook 11:24Thariai kambĩ mũthiĩ bũrũri ũrĩa ũrĩ irĩma wa Aamori; mũthiĩ kũrĩ ndũrĩrĩ iria ciothe iriganĩtie cia Araba, na irĩma-inĩ, na magũrũ-inĩ ma irĩma cia mwena wa ithũĩro, na Negevu o na gũtwarana na hũgũrũrũ cia iria, gũthiĩ o nginya bũrũri wa Akaanani, o na kũu Lebanoni, o nginya rũũĩ rũrĩa rũnene rwa Farati. 81:8 Josh 23:13; Thaam 13:11; Ndar 14:23Atĩrĩrĩ, nĩndĩmũheete bũrũri ũyũ. Thiĩi kuo mwĩgwatĩre bũrũri ũcio Jehova eehĩtire na mwĩhĩtwa akiuga nĩakaũhe maithe manyu Iburahĩmu, na Isaaka, na Jakubu, o na aũhe njiaro ciao iria igooka thuutha wao.”
Gũthuurwo gwa Atongoria
91:9 Thab 38:1; Thaam 18:18Hĩndĩ ĩyo ndaamwĩrire atĩrĩ, “Wĩra wa kũmũrora nĩ mũritũ mũno, ndingĩũhota ndĩ o nyiki. 101:10 Kĩam 15:5; Ezek 33:24Jehova Ngai wanyu nĩamũingĩhĩtie mũno nginya ũmũthĩ mũrĩ aingĩ o ta njata cia igũrũ. 111:11 1Maũ 21:3; Thaam 32:13Jehova, o we Ngai wa maithe manyu, aromũingĩhia maita ngiri, na amũrathime o ta ũrĩa eeranĩire! 121:12 Thaam 5:22No rĩrĩ, ingĩhota atĩa gũkuua mathĩĩna manyu, na mĩrigo yanyu, o na maciira manyu ndĩ o nyiki? 131:13 Kĩam 47:6Thuurai andũ oogĩ, na amenyi maũndũ, o na atĩĩku kuuma kũrĩ mĩhĩrĩga yanyu ndĩmatue anene mamũrorage.”
14Inyuĩ mwanjookeirie atĩrĩ, “Ũndũ ũcio watua nĩ ũgwĩka nĩ mwega.”
151:15 Thaam 18:25; Josh 1:10Nĩ ũndũ ũcio ngĩoya atongoria a mĩhĩrĩga yanyu, acio maarĩ oogĩ na atĩĩku, ngĩmatua a kũmwathaga, marĩ atongoria a ikundi cia andũ ngiri ngiri, na cia igana igana, na cia mĩrongo ĩtano na cia ikũmi, matuĩke anene a mĩhĩrĩga. 161:16 1Ath 3:9; Kĩam 31:37Na nĩndathire atuithania ciira anyu ihinda-inĩ rĩu ngĩmeera atĩrĩ: Thikagĩrĩriai maciira gatagatĩ-inĩ ka ariũ a ithe wanyu, na mũmatuithanagie na kĩhooto, kana nĩ ciira ũrĩ gatagatĩ ka Mũisiraeli na Mũisiraeli ũngĩ, kana Mũisiraeli na mũndũ wa kũngĩ. 171:17 Thaam 18:16; Jak 2:1Mũtikanathutũkanie mũgĩtua ciira; thikagĩrĩriai andũ arĩa anene na arĩa anini o ũndũ ũmwe. Mũtikanetigĩre mũndũ o na ũrĩkũ, nĩgũkorwo ũtuanĩri ciira nĩ wa Ngai. Ndehagĩrai ciira ũrĩa wothe wamũritũhĩra, na nĩndĩũthikagĩrĩria. 18Na hĩndĩ ĩyo ngĩmwĩra maũndũ mothe marĩa mwagĩrĩirwo nĩ gwĩka.
Athigaani Gũtũmwo
191:19 Gũcook 8:15; Hos 13:5Ningĩ o ta ũrĩa Jehova Ngai witũ aatwathire-rĩ, nĩtwoimire Horebu, tũgĩthiĩ twerekeire bũrũri ũrĩa ũrĩ irĩma wa Aamori tũtuĩkanĩirie werũ-inĩ ũcio mũnene na wa gwĩtigĩrwo, o ũcio mweyoneire, na nĩ ũndũ ũcio tũgĩkinya Kadeshi-Barinea. 20Hĩndĩ ĩyo ngĩmwĩra atĩrĩ, “Nĩmũkinyĩte bũrũri ũrĩa ũrĩ irĩma wa Aamori, ũrĩa Jehova Ngai witũ aratũhe. 211:21 Josh 1:6, 9, 18; Gũcook 7:18Atĩrĩrĩ, Jehova Ngai wanyu nĩamũheete bũrũri ũcio. Ambatai mũthiĩ mũwĩgwatĩre ũtuĩke wanyu, o ta ũrĩa Jehova Ngai wa maithe manyu aamwĩrire. Mũtikanetigĩre; kana mukue ngoro.”
22Ningĩ inyuĩ, inyuothe mũgĩũka harĩ niĩ mũkĩnjĩĩra atĩrĩ, “Reke tũtũme andũ mathiĩ mbere iitũ magatũthigaanĩre bũrũri ũcio, matũcookerie ũhoro ũkoniĩ njĩra ĩrĩa twagĩrĩirwo kũgerera na matũũra marĩa tũgũkora.”
23Rĩciiria rĩu ngĩona rĩ-rĩega; nĩ ũndũ ũcio ngĩthuura andũ ikũmi na eerĩ thĩinĩ wanyu, o mũhĩrĩga hakiuma mũndũ ũmwe. 241:24 Ndar 13:21-25Makiumagara makĩambata bũrũri ũcio, wa irĩma, magĩkinya Gĩtuamba kĩa Eshikoli na magĩtuĩria ũhoro wakĩo. 251:25 Ndar 13:27; Josh 1:2Nĩmakuire matunda mamwe ma bũrũri ũcio, magĩtũrehere, na magĩtũcookeria ũhoro atĩrĩ, “Bũrũri ũcio Jehova Ngai witũ araatũhe nĩ mwega.”
Ũremi wa Gũũkĩrĩra Jehova
261:26 Ndar 14:1-4No inyuĩ mũtiendaga kwambata mũthiĩ kuo; nĩ mwaremeire rĩathani rĩa Jehova Ngai wanyu. 271:27 Gũcook 9:28; Thab 106:25Mũkĩnugunĩka mũrĩ thĩinĩ wa hema cianyu, mũkiuga atĩrĩ, “Jehova nĩatũthũire; nĩkĩo aatũrutire bũrũri wa Misiri oke atũneane moko-inĩ ma Aamori nĩguo matũniine. 281:28 Ndar 13:33; Gũcook 9:1-3Tũngĩgĩthiĩ na kũ? Ariũ a ithe witũ nĩmatũmĩte tũũrwo nĩ hinya tondũ maroiga atĩrĩ, ‘Andũ acio marĩ na hinya gũtũkĩra, na nĩ araihu kũrĩ ithuĩ; matũũra mao nĩ manene mũno, na mairigĩirwo na thingo ikinyĩte o matu-inĩ. O na nĩtũronire ariũ a Anaki1:28 Aanaki nĩo maatũũraga Kaanani, na nĩo magwetetwo ta marimũ ma andũ. kuo.’ ”
29Niĩ na niĩ ngĩmwĩra atĩrĩ, “Mũtikamake, na mũtikametigĩre. 301:30 Thaam 14:14Jehova Ngai wanyu, ũrĩa ũrathiĩ amũtongoretie, nĩekũmũrũĩrĩra, o ta ũrĩa aamũrũĩrĩire kũu bũrũri wa Misiri mũkĩĩonagĩra na maitho manyu, 311:31 Gũcook 32:10-12; Atũm 13:18na kũu werũ-inĩ kũu nĩmuonire Jehova Ngai wanyu ũrĩa aamũtwaraga amũkuuĩte, o ta ũrĩa mũndũ athiiaga akuuĩte mũriũ, akĩmũkuua kũrĩa guothe mwagereire nginya mũgĩkinya gũkũ.”
321:32 Thab 106:24; Zef 3:2No o na muonete ũguo-rĩ, mũtiigana kwĩhoka Jehova Ngai wanyu, 331:33 Thaam 13:21; Ndar 10:33ũrĩa wathiiaga amũtongoretie mũrĩ rũgendo-inĩ rwanyu arĩ gĩtugĩ-inĩ kĩa mwaki ũtukũ, na arĩ itu-inĩ mũthenya, na akamũcaragĩria kũrĩa mũngĩamba hema o na akamuonagia njĩra ĩrĩa mũkũgera.
341:34 Ndar 14:23; Ahib 3:11Rĩrĩa Jehova aaiguire ũrĩa mwoigire, akĩrakara na akĩĩhĩta, akiuga atĩrĩ: 35“Gũtirĩ mũndũ o na ũmwe wa rũciaro rũrũ rwaganu ũkoona bũrũri ũcio mwega ũrĩa ndehĩtire atĩ nĩngaũhe maithe manyu ma tene, 36tiga o Kalebu mũrũ wa Jefune. Nĩakawona, na nĩngamũhe bũrũri ũcio aakinyĩte na magũrũ make, marĩ na njiaro ciake, tondũ nĩarũmĩrĩire Jehova na ngoro yake kũna.”
37O na niĩ Jehova nĩandakarĩire akĩnjĩĩra atĩrĩ, “O nawe ndũgatoonya bũrũri ũcio. 38No ndungata yaku, Joshua mũrũ wa Nuni nĩakaũtoonya. Mũmagĩrĩrie, tondũ nĩwe ũgaatongoria Isiraeli mathiĩ makaũgae. 391:39 Ndar 14:3; Isa 7:15-16Na rĩrĩ, andũ anyu arĩa anini arĩa mwoigire atĩ nĩmagatahwo, na ciana cianyu o icio itakũũranĩte wega na ũũru, nĩigatoonya bũrũri ũcio. Nĩngaũheana kũrĩ o, nao megwatĩre ũtuĩke wao. 40No inyuĩ-rĩ, hũndũkai, mumagare mũthiĩ na njĩra ya werũ-inĩ mũrorete Iria Itune.”
41Hĩndĩ ĩyo mũkĩnjookeria atĩrĩ, “Nĩtũhĩtĩirie Jehova. Nĩtũkwambata tũkarũe, o ta ũrĩa Jehova Ngai witũ aatwathĩte.” Nĩ ũndũ ũcio inyuĩ inyuothe o mũndũ o mũndũ akĩĩoha indo ciake cia mbaara, mwĩciirĩtie atĩ nĩ ũndũ mũhũthũ kwambata mũthiĩ bũrũri ũcio ũrĩ irĩma.
421:42 Ndar 14:41-43No Jehova akĩnjĩĩra atĩrĩ, “Meere ũũ, ‘Tigai kwambata mũkarũe, tondũ ndigũkorwo hamwe na inyuĩ. Nĩmũgũtoorio nĩ thũ cianyu.’ ”
43Nĩ ũndũ ũcio na niĩ ngĩmwĩra, no mũtiigana kũnjigua. Nĩmwaremeire watho wa Jehova, na nĩ ũndũ wa rũnano rwanyu mũkĩambata mũgĩthiĩ bũrũri ũcio ũrĩ irĩma. 441:44 Thab 118:12; Ndar 24:18Nao Aamori arĩa maatũũraga kũu irĩma-inĩ makĩmũtharĩkĩra, makĩmũingata ta mĩrumbĩ ya njũkĩ, nao makĩmũhũũra kuuma Seiru o nginya Horoma. 45Mwacookire mũgĩũka mũkĩrĩraga mbere ya Jehova, no ndaigana kũrũmbũiya kĩrĩro kĩanyu, na akĩrega kũmũthikĩrĩria. 461:46 Ndar 20:1Na nĩ ũndũ ũcio mũgĩikara kũu Kadeshi matukũ maingĩ, ihinda rĩu rĩothe mwaikarire kuo.
前言
1以下是摩西对以色列人说的话。当时以色列人在约旦河东的旷野、疏弗对面的亚拉巴，即巴兰、陀弗、拉班、哈洗录和底撒哈之间。 2从何烈山取道西珥山到加低斯·巴尼亚，需十一天。 3在离开埃及后第四十年的十一月一日，摩西把耶和华的一切吩咐告诉了以色列人。 4那时，他已经打败了希实本的亚摩利王西宏以及盘踞在以得来和亚斯她录的巴珊王噩。 5摩西在约旦河东的摩押讲解律法，说： 6“我们的上帝耶和华在何烈山对我们说，‘你们在这里已经住了多日， 7现在该启程前往亚摩利人的山区、亚拉巴地区、山地、丘陵、南地、沿海一带、迦南和黎巴嫩，直到幼发拉底河。 8看啊，我把那片土地赐给你们了，你们去占领吧，那是耶和华起誓赐给你们祖先亚伯拉罕、以撒、雅各和他们后裔的地方。’
摩西设立首领
9“那时，我对你们说，‘我无法独自承担管理你们的重任， 10因为你们的上帝耶和华使你们人丁兴旺，以致今天人数多如天上的星星。 11愿你们祖先的上帝耶和华使你们人数更增千倍，照祂的应许赐福给你们。 12但我怎能独自担当解决你们问题和争端的重任呢？ 13你们要从各支派中选出有智慧、有见识、受尊重的人，我要立他们做你们的首领。’ 14你们都同意这样的做法。 15于是，我把各支派中有智慧和受敬重的人立为你们的首领，即千夫长、百夫长、五十夫长、十夫长和其他官长，治理你们。 16我吩咐这些官员要聆听案件，公正地审理同胞之间或与外族人之间的诉讼， 17不可偏私，不分贵贱，不惧情面，因为判决来自上帝。如果案件太难，可以交给我处理。 18那时，我把一切当行之事都告诉了你们。
派人打探迦南
19“我们照我们上帝耶和华的吩咐，从何烈山出发，走过你们所见的那大而可怕的旷野，前往亚摩利山区，来到加低斯·巴尼亚。 20我对你们说，‘我们的上帝耶和华赐给我们的亚摩利山区到了。 21看啊，你们祖先的上帝耶和华已把那片土地赐给你们，你们要照着祂的应许去占领那里，不要惧怕，不要气馁。’ 22你们来对我说，‘我们要先派人去打探那地方，回来好告诉我们当走哪条路，当占哪些城。’ 23我同意你们的建议，便从你们当中选出十二人，每支派选一人。 24他们前往山区，到了以实各谷，打探那地方。 25他们带回来一些那里的果子，禀告说，‘我们的上帝耶和华赐给我们的地方很好。’
26“但你们却违背你们上帝耶和华的命令，不肯上去。 27你们在帐篷中埋怨说，‘耶和华憎恨我们，所以才领我们离开埃及，要把我们交在亚摩利人手里，让他们消灭我们。 28我们怎能上去呢？那些弟兄的报告令我们胆战心惊，他们说那里的人比我们高大，城邑雄伟，城墙高达云霄，还有亚衲人在那里。’ 29我对你们说，‘不要惊慌，不要怕他们。 30你们的上帝耶和华必带领你们，为你们争战，正如祂当着你们的面在埃及所行的一样。 31你们在旷野曾目睹你们的上帝耶和华像父亲抱儿子一样，一路把你们抱到这地方。’ 32-33祂为你们开路，为你们找安营的地方，夜间用火柱、白天用云柱为你们引路。尽管如此，你们还是不信靠你们的上帝耶和华。
惩罚叛逆
34“你们的埋怨惹耶和华发怒，祂起誓说， 35‘这邪恶的一代没有一人能看见我起誓要赐给他们祖先的佳美之地， 36只有耶孚尼的儿子迦勒能看见，我必把他所踏之地赐给他和他的后代，因为他全心全意地跟从我。’ 37因为你们的缘故，耶和华也向我发怒，说，‘你也不能进入那片土地， 38但你的助手——嫩的儿子约书亚可以进入。你要鼓励他，因为他将带领以色列承受那片土地。 39你们说你们的子女会被掳去，但这些还不知善恶的孩子都将进入那片土地，我要把那里赐给他们，他们将占领那里。 40而你们要掉头，沿红海的路回到旷野。’
41“于是，你们对我说，‘我们得罪了耶和华，现在我们愿意遵从我们的上帝耶和华的吩咐，上去作战。’你们便各自拿起兵器，以为可以轻易攻占山区。 42但耶和华让我告诉你们，‘不要上去作战，以免被敌人击败，因为耶和华不会与你们同在。’ 43我把耶和华的话转告了你们，但你们不听，违背耶和华的命令，擅自前往山区。 44住在山区的亚摩利人蜂拥出击，打败了你们，从西珥追杀你们，一直追到何珥玛。 45你们回来在耶和华面前哭泣，但耶和华不理会你们的哭声。 46因此，你们在加低斯住了很久。
