Atiirĩrĩri 1 – GKY & HLGN

Holy Bible in Gĩkũyũ

Atiirĩrĩri 1:1-36

Andũ a Isiraeli Kũhũũrana na Andũ a Kaanani arĩa Maatigaire

11:1 Josh 24:29; Atiir 20:18Thuutha wa Joshua gũkua, andũ a Isiraeli makĩũria Jehova atĩrĩ, “Nĩ a mekwambata mathiĩ mbere magatũhũũranĩre kũrĩ andũ a Kaanani?”

21:2 Kĩam 49:10Nake Jehova agĩcookia atĩrĩ, “Andũ a Juda nĩo megũthiĩ, tondũ nĩneanĩte bũrũri ũcio moko-inĩ mao.”

31:3 Atiir 1:17Hĩndĩ ĩyo andũ a Juda makĩĩra andũ a Simeoni, ariũ a ithe wao,1:3 Andũ a Simeoni na a Juda maarĩ a rũciaro rwa Lea. atĩrĩ, “Ũkai mwambatanie na ithuĩ tũtoonye bũrũri ũrĩa twagaĩirwo, tũkahũũrane na andũ a Kaanani, na ithuĩ nĩtũgaacooka tũthiĩ na inyuĩ tũkahũũranĩre igai rĩanyu.” Nĩ ũndũ ũcio andũ a Simeoni magĩthiĩ hamwe nao.

41:4 Kĩam 13:7; 1Sam 11:8Rĩrĩa andũ a Juda maamatharĩkĩire-rĩ, Jehova akĩneana andũ a Kaanani na Aperizi moko-inĩ mao, nao andũ a Juda makĩũraga arũme 10,000 kũu Bezeki. 51:5 Atiir 1:6, 7Kũu nĩkuo maakorire Adoni-Bezeki, makĩhũũrana nake, magĩtooria andũ a Kaanani na Aperizi. 6Adoni-Bezeki akĩũra, no makĩmũtengʼeria, makĩmũnyiita, makĩmũtinia ciara iria nene cia moko na iria nene cia magũrũ.1:6 Mũtugo wa gũtinia ciara iria nene cia moko na iria nene cia magũrũ ma mĩgwate ya mbaara warĩ wa kũmagiria gũthiĩ mbaara.

71:7 Alaw 24:19; Josh 10:1Nake Adoni-Bezeki akiuga atĩrĩ, “Athamaki mĩrongo mũgwanja1:7 Bũrũri wa Kaanani wagayanĩtio tũtũũra tũingĩ tũnini tũrĩa twathiũrũrũkĩirie itũũra inene; o gatũũra kaarĩ na mũthamaki wako. matinĩtio ciara ciao iria nene cia moko na iria nene cia magũrũ, moonganagia rũitĩki rwa irio rungu rwa metha yakwa. Na rĩrĩ, Ngai nĩandĩhĩte nĩ ũndũ wa ũrĩa ndeekire.” Nao makĩmũtwara Jerusalemu, na agĩkuĩra kuo.

81:8 Atiir 1:21; 2Sam 5:6Ningĩ andũ a Juda magĩtharĩkĩra itũũra rĩa Jerusalemu, o narĩo makĩrĩtunyana, makĩũraga andũ a itũũra rĩu na hiũ cia njora, magĩcooka makĩrĩcina na mwaki.

91:9 Ndar 13:17; Kĩam 12:9; Isa 30:6Thuutha wa ũguo, andũ a Juda magĩikũrũka makahũũrane na andũ a Kaanani arĩa maatũũraga bũrũri ũrĩa ũrĩ irĩma wa Negevu na magũrũ-inĩ ma irĩma cia mwena wa ithũĩro. 101:10 Kĩam 13:18; Josh 15:14Ningĩ magĩthiĩ kũhũũrana na andũ a Kaanani arĩa maatũũraga kũu Hebironi (kũrĩa tene gwetagwo Kiriathu-Ariba) maathiĩ makĩhoota Sheshai, na Ahimani, na Talimai.

111:11 Josh 10:38Kuuma kũu magĩthiĩ kũrũa na andũ arĩa maatũũraga Debiri (kũrĩa tene gwetagwo Kiriathu-Sefari.) 12Nake Kalebu akiuga atĩrĩ, “Mũndũ ũrĩa ũgũtharĩkĩra na atunyane Kiriathu-Sefari-rĩ, ũcio nĩwe ngũhe mwarĩ wakwa Akisa, amũhikie.” 13Nake Othinieli, mũrũ wa Kenazu, mũrũ wa ithe na Kalebu ũrĩa mũnini, nĩwe watunyanire itũũra rĩu. Nĩ ũndũ ũcio Kalebu akĩmũhe mwarĩ Akisa atuĩke mũtumia wake.

14Mũthenya ũmwe Akisa nĩathiire kũrĩ Othinieli, nake akĩringĩrĩria Akisa ahooe mũgũnda kũrĩ ithe Kalebu. Aarĩkia kuuma igũrũ rĩa ndigiri yake, Kalebu akĩũria mwarĩ atĩrĩ, “Ũkwenda ngwĩkĩre atĩa?”

151:15 Ndar 13:6Nake akĩmũcookeria atĩrĩ, “Ndagũthaitha ũndathime. Tondũ nĩũũheete bũrũri wa Negevu, he ithima cia maaĩ o nacio.” Nĩ ũndũ ũcio Kalebu akĩmũhe ithima cia mwena wa rũgongo na cia mwena wa kĩanda.

161:16 Ndar 10:29; Gũcook 34:3Nacio njiaro cia mũthoni-we wa Musa, ũrĩa Mũkeni, ikĩambata ikiuma Itũũra Inene rĩa Mĩkĩndũ irĩ hamwe na andũ a Juda, igĩthiĩ gũtũũrania na andũ a werũ wa Juda ũrĩa ũrĩ Negevu gũkuhĩ na Aradi.

171:17 Ndar 14:45Nao andũ a Juda magĩthiĩ hamwe na andũ a Simeoni ariũ a ithe wao, na magĩtharĩkĩra andũ a Kaanani arĩa maatũũraga Zefathu, nao makĩananga itũũra rĩu inene biũ. Nĩ ũndũ ũcio rĩgĩtwo Horoma. 181:18 Josh 11:22O na ningĩ andũ a Juda magĩtunyana matũũra manene ma Gaza, na Ashikeloni, na Ekironi, o itũũra inene na bũrũri warĩo.

191:19 Ndar 13:17; Josh 17:16Jehova aarĩ hamwe na andũ a Juda. Magĩkĩĩnyiitĩra bũrũri ũrĩa ũrĩ irĩma, no matiahotire kũingata andũ arĩa maatũũraga kũrĩa kwaraganu, nĩgũkorwo maarĩ na ngaari cia ita cia igera. 201:20 Josh 10:36Na o ta ũrĩa Musa eeranĩire, Hebironi kwaheirwo Kalebu, nake akĩingata ariũ atatũ a Anaki kuuma kuo. 211:21 Josh 15:63No rĩrĩ, andũ a Benjamini nĩmaremirwo nĩ kũingata andũ a Jebusi arĩa maatũũraga Jerusalemu. Andũ a Jebusi matũũranagia na andũ a Benjamini kũu Jerusalemu nginya ũmũthĩ.

22Na rĩrĩ, andũ a nyũmba ya Jusufu magĩtharĩkĩra Betheli, nake Jehova aarĩ hamwe nao. 231:23 Kĩam 28:19Rĩrĩa maatũmire andũ magathigaane Betheli (kũrĩa mbere ĩyo gwetagwo Luzu), 24athigaani acio makĩona mũndũ akiuma kũu itũũra-inĩ rĩu inene, makĩmwĩra atĩrĩ, “Tuonie ũrĩa tũngĩtoonya itũũra rĩĩrĩ inene, na nĩtũgaagwĩka maũndũ mega.” 251:25 Josh 6:25Nĩ ũndũ ũcio akĩmoonia, nao makĩũraga andũ a itũũra rĩu inene na rũhiũ rwa njora, no makĩhonokia mũndũ ũcio na nyũmba yake yothe. 261:26 Gũcook 7:1Mũndũ ũcio agĩcooka agĩthiĩ bũrũri wa Ahiti, kũrĩa aakire itũũra inene, na akĩrĩĩta Luzu, na nĩrĩo rĩĩtwa rĩarĩo o na ũmũthĩ.

271:27 1Ath 9:21; Josh 17:11No andũ a Manase matiaingatire andũ a Bethi-Shani, kana andũ a Taanaka, kana andũ a Dori kana andũ a Ibileamu, kana andũ a Megido na matũũra marĩa maamarigiicĩirie, tondũ andũ a Kaanani nĩmatuĩte itua rĩa gũtũũra bũrũri ũcio. 281:28 Josh 14:4; Atiir 5:14Na rĩrĩ, rĩrĩa andũ a Isiraeli maagĩire na hinya, makĩrutithia andũ a Kaanani wĩra wa hinya, no matiigana kũmaingata biũ. 291:29 Atiir 5:14; Josh 16:10O nao andũ a Efiraimu matiigana kũingata andũ a Kaanani arĩa maatũũraga kũu Gezeri, no andũ acio a Kaanani maathiire o na mbere gũtũũrania hamwe nao. 30O nao andũ a Zebuluni matiigana kũingata andũ a Kaanani arĩa maatũũraga kũu Kitironi kana Nahaloli, arĩa maatigaire gatagatĩ kao; no nĩmamarutithirie wĩra na hinya. 31O na andũ a Asheri matiigana kũingata andũ othe arĩa maatũũraga Ako, kana arĩa matũũraga Sidoni, kana arĩa maatũũraga Ahalabu, kana arĩa maatũũraga Akizibu, kana arĩa maatũũraga Heliba, kana arĩa maatũũraga Afeku, kana arĩa maatũũraga Rehobu, 32na tondũ wa ũguo andũ a Asheri magĩtũũrania na andũ a Kaanani arĩa maatũũraga bũrũri ũcio. 33O nao andũ a Nafitali matiigana kũingata andũ arĩa maatũũraga kũu Bethi-Shemeshu, o na kana arĩa maatũũraga Bethi-Anathu; no andũ a Nafitali o nao maatũũranirie na andũ a Kaanani arĩa maatũũraga bũrũri ũcio, nao andũ arĩa maatũũraga Bethi-Shemeshu na Bethi-Anathu magĩtuĩka andũ ao a kũrutithagio wĩra wa hinya. 34Andũ a Aamori makĩhingĩrĩria andũ a Dani kũu bũrũri ũrĩa ũrĩ irĩma, makĩmagirĩrĩria gũikũrũka kũrĩa kwaraganu. 35Ningĩ Aamori nĩmatuĩte itua rĩa gũtũũra Kĩrĩma-inĩ kĩa Herezu, na kĩa Aijaloni, na kĩa Shaalubimu, no rĩrĩa andũ a nyũmba ya Jusufu maagĩire na hinya, o nao Aamori magĩtuĩka a kũrutithio wĩra wa hinya. 361:36 Josh 15:3; Isa 16:1; Thab 106:34Mũhaka wa Aamori woimĩte Ituĩkanĩrio rĩa Akirabimu, ũgakinya Sela na ũkahĩtũka.

Ang Pulong Sang Dios

Hukom 1:1-36

Ginbihag sang Tribo ni Juda kag sang Tribo ni Simeon si Adoni Bezek

1Sa tapos mapatay si Josue, nagpamangkot ang mga Israelinhon sa Ginoo kon sin-o sa ila mga tribo ang una nga magpakig-away sa mga Canaanhon. 2Nagsabat ang Ginoo, “Ang tribo ni Juda, kay ginatugyan ko sa ila ang amo nga duta.” 3Gani nagsiling ang tribo ni Juda sa tribo ni Simeon nga ila kadugo, “Buligi ninyo kami sa pagsakop sang lugar sang mga Canaanhon nga para sa amon, kay buligan man namon kamo sa pagsakop sang lugar nga para sa inyo.” Gani nag-upod ang tribo ni Simeon sa tribo ni Juda sa pagpakig-away.

4-5Sang nagsalakay ang tribo ni Juda, ginpadaog sila sang Ginoo kontra sa mga Canaanhon kag Periznon. 10,000 ka tawo ang ila napatay sa Bezek. Samtang nagapakig-away sila sa Bezek, naengkwentro nila didto ang hari sang amo nga lugar nga si Adoni Bezek. 6Nagpalagyo si Adoni Bezek, pero ginlagas siya sang mga Israelinhon kag nadakpan siya. Gin-utod nila ang iya mga kumalagko sa kamot kag sa tiil. 7Nagsiling si Adoni Bezek, “70 ka hari ang ginpang-utdan ko sang kumalagko sa kamot kag sa tiil kag namulot sila sang usik sa idalom sang akon lamisa. Kag karon ginhimo man sang Dios sa akon ang ginhimo ko sa ila.” Dayon gindala nila si Adoni Bezek sa Jerusalem, kag didto siya napatay.

8Ginsalakay sang mga kaliwat ni Juda ang Jerusalem kag naagaw nila ini. Ginpamatay nila ang mga pumuluyo sini kag ginsunog ang siyudad. 9Pagkatapos sadto, ginsalakay nila ang mga Canaanhon nga nagaestar sa mga kabukiran, sa Negev, kag sa mga bulobukid sa nakatundan.1:9 mga bulobukid sa nakatundan: sa Hebreo, Shefela. 10Ginsalakay man nila ang mga Canaanhon nga nagaestar sa Hebron (nga sang una ginatawag nga Kiriat Arba), kag ginpamatay nila si Sheshai, si Ahiman, kag si Talmai.

Gindaog ni Otniel ang Banwa sang Debir

(Jos. 15:13-19)

11Halin sa Hebron, ginsalakay pa gid nila ang mga nagaestar sa Debir (nga sang una ginatawag nga Kiriat Sefer). 12Nagsiling si Caleb, “Ipaasawa ko ang akon anak nga si Acsa sa tawo nga magsalakay kag mag-agaw sa Kiriat Sefer.” 13Si Otniel nga anak ni Kenaz nga manghod ni Caleb amo ang nakaagaw sang banwa. Gani ginpaasawa ni Caleb sa iya ang iya anak nga si Acsa. 14Sang makasal na sila, ginkombinsi ni Acsa ang iya bana nga magpangayo sila sang dugang nga duta sa iya amay. Dayon nagkadto si Acsa kay Caleb, kag sang nagapanaog na siya sa iya asno, ginpamangkot siya ni Caleb kon ano ang iya kinahanglan. 15Nagsabat si Acsa, “Hatagi man ako sang pabor. Gusto ko kuntani nga hatagan mo ako sang mga tuburan, kay ang duta nga ginhatag mo sa akon sa Negev wala sing tuburan.” Gani ginhatag ni Caleb sa iya ang lugar nga may tuburan sa ibabaw kag sa ubos.

Ang mga Pagdaog sang Tribo ni Juda kag sang Tribo ni Benjamin

16Paghalin sang mga kaliwat ni Juda sa banwa sang Jerico,1:16 banwa sang Jerico: sa Hebreo, banwa sang mga palma. nag-upod sa ila ang mga Kenhanon, nga mga kaliwat sang ugangan ni Moises, pakadto sa kamingawan sang Juda. Nag-estar sila upod sa mga tawo didto, malapit sa banwa sang Arad sa Negev.

17Dayon ang tribo naman ni Simeon ang ginbuligan sang tribo ni Juda sa pagsakop sang banwa sang Zefat nga ginaestaran man sang mga Canaanhon. Ginlaglag nila sing bug-os1:17 Ginlaglag nila sing bug-os: Ang Hebreo nga pulong sini nagakahulugan sang mga gintugyan sa Ginoo paagi sa paghalad ukon paglaglag sini. ini nga banwa, gani gintawag ini nga Horma.1:17 Horma: buot silingon sa Hebreo, kalaglagan. 18Nasakop man nila ang Gaza, Ashkelon, kag Ekron, pati ang ila sini mga teritoryo sa palibot.

19Ginbuligan sang Ginoo ang tribo ni Juda. Nasakop nila ang mga kabukiran, pero indi nila matabog ang mga tawo nga nagaestar sa mga kapatagan tungod kay ini nga mga tawo may mga karwahe nga salsalon. 20Kag suno sa ginpromisa ni Moises, ang Hebron ginhatag kay Caleb. Gintabog ni Caleb ang tatlo ka pamilya nga nagaestar sa sini nga lugar nga mga kaliwat ni Anak. 21Pero indi matabog sang mga kaliwat ni Benjamin ang mga Jebusnon nga nagaestar sa Jerusalem. Gani hasta subong padayon nga nagaestar ang mga Jebusnon sa Jerusalem upod sa mga kaliwat ni Benjamin.

Ginsakop sang Duha ka Tribo ni Jose ang Betel

22-23Karon, ginsalakay sang mga tribo ni Jose ang banwa sang Betel (nga sang una ginatawag nga Luz), kag ginbuligan sila sang Ginoo. Sang nagpadala sila sang mga espiya sa Betel, 24may nakita ang mga espiya nga isa ka tawo nga nagapaguwa halin sa amo nga banwa. Nagsiling sila sa iya, “Tudlui kami kon paano makasulod sa banwa kag indi ka namon pag-anhon.” 25Gani gintudluan niya sila. Kag ginpamatay nila ang tanan nga nagaestar sa sina nga banwa. Pero wala nila pag-anha ang tawo nga nagtudlo sa ila kag ang bug-os niya nga panimalay. 26Ang ini nga tawo nagkadto sa duta sang mga Hithanon, kag didto nagtukod siya sang isa ka banwa nga gintawag niya nga Luz. Amo man gihapon ang ngalan sini hasta subong.

Ang mga Katawhan nga Wala Matabog sang mga Israelinhon sa Ila mga Duta

27Wala matabog1:27 Wala matabog: ukon, Wala pagtabuga. Amo man sa 1:29-31, 33. sang tribo ni Manase ang mga pumuluyo sang Bet Shean, Taanak, Dor, Ibleam, Megido, kag ang mga banwa sa palibot sini, kay determinado ang ini nga mga Canaanhon nga indi maghalin sa sina nga duta. 28Sang naggamhanan na ang mga Israelinhon, ginpuwersa nila ang mga Canaanhon nga magtrabaho para sa ila, pero wala nila sila pagtabuga.

29Wala man matabog sang tribo ni Efraim ang mga pumuluyo sang Gezer. Gani ini nga mga Canaanhon padayon nga nagaestar kaupod nila.

30Wala man matabog sang tribo ni Zebulun ang mga pumuluyo sang Kitron kag Nahalol. Gani ini nga mga Canaanhon padayon nga nagaestar kaupod nila. Pero ginpuwersa sila nga magtrabaho para sa ila.

31Wala man matabog sang tribo ni Asher ang mga pumuluyo sang Acco, Sidon, Alab, Aczib, Helba, Afik, kag Rehob. 32Gani ini nga mga Canaanhon padayon nga nagaestar kaupod nila.

33Wala man matabog sang tribo ni Naftali ang mga pumuluyo sang Bet Shemesh kag Bet Anat. Gani ini nga mga Canaanhon padayon nga nagaestar kaupod nila. Pero ginpuwersa sila nga magtrabaho para sa ila.

34Kon parte sa kaliwat ni Dan, wala sila pagtuguti sang mga Amornon nga mag-estar sa kapatagan, gani didto lang sila nagpabilin sa kabukiran. 35Determinado ang mga Amornon nga indi maghalin sa Bukid sang Heres, Ayalon, kag Shaalbim. Pero sang naggamhanan ang mga tribo ni Jose, ginpuwersa sila nga magtrabaho para sa ila. 36Ang dulunan sang duta sang mga Amornon nagahalin sa Taklaran sang Akrabim pakadto sa unhan pa sang Sela.