Mũthamaki Mũndũ-wa-nja wa Sheba Gũceerera Solomoni
19:1 Kĩam 10:7; Math 12:42Rĩrĩa mũthamaki-mũndũ-wa-nja wa Sheba aiguire ngumo ya Solomoni, agĩũka Jerusalemu kũmũgeria na ciũria nditũ. Agĩkinya arĩ na mũtongoro mũnene ma, wa ngamĩĩra ikuuĩte mahuti marĩa manungi wega, na thahabu nyingĩ mũno, na tũhiga twa goro, agĩthiĩ harĩ Solomoni, akĩaria nake maũndũ mothe marĩa maarĩ meciiria-inĩ make. 2Nake Solomoni agĩcookia ciũria ciake ciothe; gũtirĩ ũndũ o na ũmwe aaremirwo nĩkũmũtaarĩria. 39:3 1Ath 5:12Rĩrĩa mũthamaki-mũndũ-wa-nja ũcio wa Sheba onire ũũgĩ wa Solomoni, o na nyũmba ya ũthamaki ĩrĩa aakĩte, 4na irio iria ciarĩ metha-inĩ yake, na ũrĩa anene ake maikaraga metha-inĩ, na ũrĩa ndungata iria ciatungataga ciehumbĩte, na ũrĩa akuui ikombe mehumbĩte nguo ndaaya, na maruta ma njino marĩa aarutagĩra hekarũ-inĩ ya Jehova, agĩkĩgega mũno.
5Akĩĩra mũthamaki atĩrĩ, “Ũhoro ũrĩa ndaiguire ndĩ o bũrũri-inĩ wakwa ũkoniĩ maũndũ marĩa wĩkĩte o na ũũgĩ waku nĩ ma ma. 69:6 2Maũ 6:32No ndietĩkirie ũrĩa moigaga nginya rĩrĩa ndĩrokire na ndĩreyonera na maitho makwa niĩ mwene. Ti-itherũ, ũrĩa ndeerirwo o na ti nuthu ya ũnene wa ũũgĩ waku; nĩũkĩrĩte mũno makĩria ũhoro ũrĩa ndaiguĩte. 7Kaĩ gũkena nĩ andũ aku-ĩ! Ningĩ gũkena nĩ anene aku arĩa marũgamaga mbere yaku hĩndĩ ciothe makaiguaga ũũgĩ waku! 89:8 2Maũ 2:11Jehova Ngai waku arogoocwo, ũrĩa ũkenetio nĩwe, na agagũikarĩria gĩtĩ-inĩ gĩake kĩa ũnene ũrĩ mũthamaki wa gũthamaka nĩ ũndũ wa Jehova Ngai waku. Tondũ wa ũrĩa Ngai waku endete Isiraeli, na akeerirĩria kũmanyiitĩrĩra nginya tene-rĩ, nĩagũtuĩte mũthamaki ũmathamakagĩre, nĩgeetha ũtũũrie kĩhooto na ũthingu.”
9Ningĩ akĩhe mũthamaki taranda 1209:9 nĩ ta tani inya na nuthu (4.5) cia thahabu, na mahuti marĩa manungi wega maingĩ mũno na tũhiga twa goro. Gũtiakoretwo mahuti manungi wega ta macio mũthamaki-mũndũ-wa-nja ũcio wa Sheba aaheire Mũthamaki Solomoni.
109:10 2Maũ 8:18(Nao andũ a Hiramu na andũ a Solomoni nĩmarehire thahabu kuuma Ofiri; o na nĩmarehire mĩtĩ ya mĩthandari na tũhiga twa goro. 11Mũthamaki aahũthĩrire mĩthandari ĩyo gwaka ngathĩ cia hekarũ ya Jehova o na cia nyũmba ya ũthamaki, na gũthondekera aini inanda cia mũgeeto o na cia kĩnũbi cia kũhũũrwo. Gũtiarĩ indo ta icio cionetwo Juda mbere ĩyo.)
12Mũthamaki Solomoni nĩaheire mũthamaki-mũndũ-wa-nja wa Sheba kĩrĩa gĩothe eerirĩirie na kĩrĩa eetirie; akĩmũhe indo makĩria ma iria we aamũreheire. Mũthamaki mũndũ-wa-nja ũcio akiumagara hamwe na ndungata ciake, agĩcooka bũrũri wake mwene.
Riiri wa Solomoni
13Ũritũ wa thahabu ĩrĩa Solomoni aamũkagĩra o mwaka warĩ wa taranda 666,9:13 nĩ ta tani 25 149:14 Isa 21:13; Ezek 27:21ĩtataranĩirio na igooti rĩrĩa rĩarehagwo nĩ athũgũri na onjorithia. Ningĩ athamaki othe a Arabia na abarũthi a bũrũri nĩmarehagĩra Solomoni thahabu na betha.
15Mũthamaki Solomoni agĩthondeka ngo nene 200 cia thahabu hũũre; o ĩmwe yathondeketwo na ũritũ wa beka 6009:15 nĩ ta kilo ithatũ na nuthu (3.5) cia thahabu. 169:16 1Ath 7:2Ningĩ agĩthondeka ngo 300 cia thahabu hũũre, o ĩmwe yathondeketwo na thahabu ya ũritũ wa beka 300.9:16 nĩ ta kilo ĩmwe na robo ithatũ (1:75) Mũthamaki agĩciiga Nyũmba ya Ũthamaki ĩrĩa yetagwo Mũtitũ wa Lebanoni.
179:17 1Ath 22:39Ningĩ mũthamaki agĩthondeka gĩtĩ kĩnene kĩa ũthamaki kĩgemetio mwena wa na thĩinĩ na mĩguongo, na mwena wa na nja gĩkagemio na thahabu therie. 18Gĩtĩ kĩu kĩa ũnene kĩarĩ na ngathĩ ya makinya matandatũ, na gaturwa ga thahabu ga gũkinyithia magũrũ kanyiitithanĩtio nakĩo. Mĩena-inĩ yeerĩ ya gĩtĩ kĩu yarĩ na handũ ha kũigĩrĩra moko, na nĩ haarĩ na mĩhiano ya mĩrũũthi ĩrũgamĩte mĩena-inĩ yeerĩ ya moko macio. 19Mĩhiano ikũmi na ĩĩrĩ ya mĩrũũthi yarũgamĩtio ngathĩ-inĩ ĩyo ya makinya matandatũ, narĩo o ikinya rĩa ngathĩ rĩarĩ na mũhiano wa mũrũũthi o mwena. Gũtiarĩ gĩtĩ kĩngĩ ta kĩu gĩathondeketwo mbere ĩyo ũthamaki-inĩ ũngĩ o wothe. 20Indo ciothe iria Mũthamaki Solomoni aanyuuagĩra ciarĩ cia thahabu, na indo ciothe cia nyũmba iria ciarĩ Nyũmba ya Ũthamaki ĩrĩa yetagwo Mũtitũ wa Lebanoni ciarĩ cia thahabu therie. Gũtiarĩ kĩndũ gĩathondeketwo na betha, nĩgũkorwo betha yatuagwo kĩndũ gĩtarĩ bata mũno matukũ-inĩ macio ma Solomoni. 21Mũthamaki aarĩ na marikabu nyingĩ cia wonjoria iria ciarũgamagĩrĩrwo nĩ andũ a Hiramu. Ciacookaga o riita rĩmwe thĩinĩ wa mĩaka ĩtatũ, ikuuĩte thahabu, na betha, na mĩguongo, na ngĩma, na nũgũ.
229:22 1Ath 3:13Mũthamaki Solomoni aarĩ na ũtonga na ũũgĩ mũingĩ gũkĩra athamaki arĩa angĩ othe a thĩ. 23Athamaki othe a thĩ nĩmacaragia ũrĩa mangĩona Solomoni nĩguo maigue ũũgĩ ũrĩa Ngai eekĩrĩte ngoro-inĩ yake. 249:24 2Maũ 32:23; Isa 18:7Andũ arĩa mookaga kũmuona mwaka o mwaka nĩmamũrehagĩra iheo, nacio nĩ indo cia betha na thahabu, na nguo ndaaya, na indo cia mbaara, na mahuti manungi wega, na mbarathi na nyũmbũ.
25Solomoni aarĩ na nyũmba 4,000 cia mbarathi na ngaari cia ita, na mbarathi 12,000 iria ciaigĩtwo matũũra-inĩ manene ma ngaari cia ita, na akaiga iria ingĩ hakuhĩ nake kũu Jerusalemu. 269:26 1Ath 4:21; Kĩam 15:18-21Nake nĩathaga athamaki othe kuuma Rũũĩ rwa Farati nginya bũrũri wa Afilisti, o nginya mũhaka-inĩ wa bũrũri wa Misiri. 27Mũthamaki nĩatũmire betha cingĩhe Jerusalemu o ta mahiga, nayo mĩtarakwa yarĩ mĩingĩ o ta mĩtĩ ya mĩkũyũ ĩrĩa ĩrĩ magũrũ-inĩ ma irĩma. 28Mbarathi cia Solomoni ciarehetwo kuuma bũrũri wa Misiri, na kuuma mabũrũri marĩa mangĩ mothe.
Gĩkuũ gĩa Solomoni
299:29 2Sam 7:2; 2Maũ 10:2Maũndũ marĩa mangĩ makoniĩ wathani wa Solomoni, kuuma o kĩambĩrĩria nginya kĩrĩkĩro-rĩ, githĩ matiandĩkĩtwo maandĩko-inĩ ma Nathani ũrĩa mũnabii, na ũrathi-inĩ wa Ahija ũrĩa Mũshiloni, na cioneki-inĩ cia Ido ũrĩa wonaga maũndũ makoniĩ Jeroboamu mũrũ wa Nebati? 30Solomoni aathamakĩire Isiraeli rĩothe arĩ Jerusalemu mĩaka mĩrongo ĩna. 319:31 1Ath 2:10Agĩcooka akĩhurũka hamwe na maithe make, na agĩthikwo itũũra inene rĩa ithe Daudi. Nake mũriũ Rehoboamu agĩtuĩka mũthamaki ithenya rĩake.
示巴女王拜訪所羅門
1示巴女王聽聞所羅門的名聲，便來用難題考問他。她率領許多隨從，用駱駝馱著香料、寶石和大量的黃金到耶路撒冷晉見所羅門王，與所羅門談論她心中的疑問。 2所羅門王解答了她所有的問題，沒有一樣難得住他。 3示巴女王看見所羅門的智慧，又看見他建的宮殿、 4席上的美味、入座的群臣、侍立一旁的僕人、他們的服裝、酒政、以及他在耶和華殿裡獻的燔祭，感到萬分驚奇。 5她對所羅門王說：「我在本國聽到的有關你的功業和智慧原來都是真的。 6若不是親眼目睹，我不會相信。事實上，我聽到的還不到一半！你的智慧遠超過我聽到的傳聞。 7你的臣僕經常侍立在你面前聆聽智慧之言，真有福氣！ 8你的上帝耶和華當受稱頌！祂喜愛你，立你做王統治祂的子民。因為你的上帝愛以色列人，要使他們永遠堅立，所以立你為他們的王，使你秉公行義。」
9示巴女王將四噸黃金、大量香料和寶石獻給所羅門王。再無人像示巴女王那樣獻給所羅門王那麼多香料。 10希蘭的僕人和所羅門的僕人從俄斐運來黃金、檀香木和寶石。 11所羅門王用這些檀香木建造耶和華的殿和王宮的階梯，又製作歌樂手的琴瑟。在猶大從來沒有見過這樣的物品。 12所羅門王滿足了示巴女王的一切要求，回贈她的禮物超過了她帶來的。之後，女王和隨從就回示巴去了。
所羅門王的財富
13所羅門每年收到的黃金約二十三噸， 14此外還有商人、阿拉伯諸王和國內各總督送給他的金銀。 15所羅門王用錘好的金子打造了二百面大盾牌，每面用七公斤金子； 16又用錘好的金子打造了三百面小盾牌，每面用三點五公斤金子，全部放在黎巴嫩林宮。 17王又造了一個象牙大寶座，外面用純金包裹。 18這寶座有六級臺階，又有金腳凳與寶座相連，寶座兩旁有扶手，扶手兩邊各站著一頭獅子， 19六級臺階上共站著十二頭獅子，每級臺階兩端各站一頭。這寶座舉世無雙。 20所羅門王所有的杯子都是金的，黎巴嫩林宮裡所有的器皿都是純金的，沒有一件是用銀子造的，因為所羅門年間銀子不算什麼。 21王有船隊與希蘭的僕人一起出海去他施，每三年就運回金銀、象牙、猿猴和孔雀。 22所羅門王的財富和智慧超過天下諸王。 23天下的君王都紛紛來朝見所羅門，聆聽上帝賜給他的智言慧語。 24他們年年都帶來禮物，有金銀器皿、衣服、兵器、香料和騾馬。 25所羅門有四千個安置戰車和馬匹的棚，有一萬二千名騎兵，駐紮在屯車城和他所在的耶路撒冷。 26所羅門統管從幼發拉底河到非利士地區，遠至埃及邊境的諸王。 27王使耶路撒冷的金銀多如石頭，使香柏木多如丘陵的無花果樹。 28所羅門的馬匹都是從埃及和其他國家運來的。
所羅門逝世
29所羅門一生的事蹟，自始至終都記在拿單先知的史記、示羅人亞希雅的《預言書》和易多先見論尼八的兒子耶羅波安的《啟示書》中。 30所羅門在耶路撒冷統治以色列四十年， 31他與祖先同眠後，葬在他父親大衛的城裡。他兒子羅波安繼位。
