Elija na Obadia
118:1 Luk 4:25; Gũcook 28:12Thuutha wa ihinda iraaya, mwaka-inĩ wa gatatũ, kiugo kĩa Jehova gĩgĩkinyĩra Elija, akĩĩrwo atĩrĩ, “Ũkĩra ũthiĩ ũkeyonanie harĩ Ahabu, na thuutha wa ũguo nĩnguuria mbura bũrũri-inĩ ũyũ.” 218:2 Alaw 26:26Nĩ ũndũ ũcio Elija agĩthiĩ kwĩonania kũrĩ Ahabu.
Na rĩrĩ, ngʼaragu yarĩ nene mũno kũu Samaria, 318:3 1Ath 16:9; Neh 7:2nake Ahabu nĩatũmanĩire Obadia ũrĩa warĩ mũrũgamĩrĩri wa nyũmba yake ya ũthamaki. (Obadia aarĩ mwĩtĩkia weheanĩte mũno kũrĩ Jehova. 418:4 1Ath 21:23; Jer 26:24Rĩrĩa Jezebeli ooragithagia anabii a Jehova, Obadia nĩoete anabii igana rĩmwe akamahitha ngurunga-inĩ igĩrĩ, o ĩmwe andũ mĩrongo ĩtano, na akamaheaga irio na maaĩ.) 518:5 Jer 14:3; Kĩam 47:4Ahabu akĩĩra Obadia atĩrĩ, “Thiũrũrũka bũrũri wothe ũthiĩ ithima-inĩ ciothe, na ituamba-inĩ. No gũkorwo tuona handũ harĩ nyeki ĩngĩtũũria mbarathi na nyũmbũ muoyo, nĩguo tũtikoorage nyamũ o na ĩmwe iitũ.” 6Nĩ ũndũ ũcio makĩgayana bũrũri ũcio o eerĩ o mũndũ kũrĩa egũtuĩkanĩria, Ahabu agĩthiĩ mwena ũmwe na Obadia agĩthiĩ mwena ũrĩa ũngĩ.
718:7 2Ath 1:8; Zek 13:4Rĩrĩa Obadia aathiiaga-rĩ, agĩtũngana na Elija. Obadia akĩmũmenya, akĩinamĩrĩra, agĩturumithia ũthiũ thĩ, akĩmũũria atĩrĩ, “Ti-itherũ nĩwe, mwathi wakwa Elija?”
8Nake agĩcookia atĩrĩ, “Ĩĩ nĩ niĩ, thiĩ ũkeere Ahabu mwathi waku atĩrĩ, ‘Elija arĩ gũkũ.’ ”
9Obadia akĩmũũria atĩrĩ, “Kaĩ njĩkĩte ũũru ũrĩkũ, nĩguo ũũneane niĩ ndungata yaku moko-inĩ ma Ahabu njũragwo? 1018:10 1Ath 17:3Ti-itheru o ta ũrĩa Jehova Ngai waku atũũraga muoyo-rĩ, gũtirĩ rũrĩrĩ kana ũthamaki mwathi wakwa atarĩ aatũmana ũgacario. Na rũrĩrĩ kana ũthamaki o wothe woiga ndũrĩ kuo, nake akehĩtithia andũ akuo moige na ma atĩ matikuonete. 11Na rĩu ũranjĩĩra thiĩ kũrĩ mwathi wakwa ngamwĩre atĩrĩ, ‘Elija arĩ gũkũ.’ 1218:12 2Ath 2:16; Ezek 3:14; Atũm 8:39Niĩ ndiũĩ kũrĩa Roho wa Jehova angĩgũtwara twatigana nawe. Ingĩthiĩ njĩĩre Ahabu ũguo na acooke akwage-rĩ, nĩekũnjũraga. No niĩ ndungata yaku ndũire hooyaga Jehova kuuma ndĩ o mũnini. 13Wee mwathi wakwa-rĩ, kaĩ ũtarĩ waigua ũrĩa ndeekire rĩrĩa Jezebeli ooragaga anabii a Jehova, ũrĩa ndaahithire anabii a Jehova igana rĩmwe ngurunga-inĩ igĩrĩ, o ĩmwe anabii mĩrongo ĩtano, na ngamaheaga irio na maaĩ? 14Na rĩu ũranjĩĩra thiĩ kũrĩ mwathi wakwa ngamwĩre atĩrĩ, ‘Elija arĩ gũkũ.’ Nĩekũnjũraga!”
15Elija akĩmwĩra atĩrĩ, “O ta ũrĩa Jehova Mwene-Hinya-Wothe ũrĩa ndungatagĩra atũũraga muoyo-rĩ, ti-itherũ nĩngwĩonithania niĩ mwene kũrĩ Ahabu ũmũthĩ.”
Elija Kĩrĩma-inĩ gĩa Karimeli
16Nĩ ũndũ ũcio Obadia agĩthiĩ gũtũnga Ahabu akĩmwĩra ũhoro ũcio, nake Ahabu agĩthiĩ gũtũnga Elija. 1718:17 Josh 7:25; 1Ath 21:20Rĩrĩa Ahabu onire Elija, akĩmwĩra atĩrĩ, “Wee nĩwe, wee mũnyariiri wa Isiraeli?”
1818:18 1Ath 16:33Elija akĩmũcookeria atĩrĩ, “Niĩ ndinyariirĩte Isiraeli. No wee na nyũmba ya thoguo, nĩ inyuĩ mwĩkĩte ũguo. Nĩmwatiganĩirie maathani ma Jehova na mũkĩrũmĩrĩra Baali. 1918:19 2Ath 10:19; Josh 19:26Rĩu tũmana andũ moime Isiraeli guothe, moke tũcemanie nao Kĩrĩma-inĩ gĩa Karimeli. Na ũrehe anabii arĩa a Baali magana mana ma mĩrongo ĩtano na anabii a Ashera magana mana, arĩa marĩĩagĩra metha-inĩ ya Jezebeli.”
2018:20 2Ath 2:25; 4:25Nĩ ũndũ ũcio Ahabu agĩtũmana Isiraeli guothe na agĩcookanĩrĩria anabii Kĩrĩma-inĩ gĩa Karimeli. 2118:21 Josh 24:15; 2Ath 17:41; Math 6:24Elija agĩthiĩ mbere ya andũ akĩmeera atĩrĩ, “Nĩ nginya rĩ mũgũtũũra mũthanganagĩria njĩra igĩrĩ? Angĩkorwo Jehova nĩwe Ngai-rĩ, mũrũmĩrĩrei, no angĩkorwo Baali nĩwe Ngai-rĩ, mũkĩmũrũmĩrĩre we.”
No andũ acio matiamũcookeirie ũndũ o na ũmwe.
2218:22 1Ath 19:10; Jer 2:8Hĩndĩ ĩyo Elija akĩmeera atĩrĩ, “Niĩ nyiki no niĩ ndigĩtwo ndĩ mũnabii wa Jehova, no Baali arĩ na anabii magana mana ma mĩrongo ĩtano. 23Tũreherei ndegwa igĩrĩ. Reke methuurĩre ndegwa ĩmwe, na mamĩtinangie icunjĩ, macooke mamĩigĩrĩre ngũ igũrũ, no matigaakie mwaki. Na niĩ haarĩrie ndegwa ĩyo ĩngĩ, na ndĩmĩigĩrĩre ngũ igũrũ, na ndigwakia mwaki. 2418:24 1Sam 7:8; Alaw 9:24Ningĩ mũcooke mũkaĩre rĩĩtwa rĩa ngai wanyu, na niĩ ngaĩre rĩĩtwa rĩa Jehova. Na ngai ũrĩa ũgũcookia mahooya na ũndũ wa kũrehe mwaki-rĩ, ũcio nĩwe Ngai.”
Nao andũ othe makiuga atĩrĩ, “Ũguo woiga nĩ wega.”
25Elija akĩĩra anabii a Baali atĩrĩ, “Thuurai ndegwa ĩmwe, mwambĩrĩrie kũmĩhaarĩria, tondũ nĩ inyuĩ mũkĩrĩ aingĩ. Mũkaĩre rĩĩtwa rĩa ngai wanyu, na mũtigaakie mwaki.” 2618:26 Thab 115:4-5; 1Akor 8:4; 12:2Tondũ ũcio makĩoya ndegwa ĩrĩa maaheirwo makĩmĩhaarĩria.
Magĩkaĩra rĩĩtwa rĩa Baali kuuma rũciinĩ nginya mĩaraho, makĩanĩrĩra makiugaga atĩrĩ, “Wee Baali tũigue!” No matiigana gũcookerio, tondũ gũtiarĩ mũndũ wa kũmacookeria. Nao makĩrũgarũga, makĩinaga, na magĩthiũrũrũkaga kĩgongona kĩu maathondekete.
27Mĩaraho yakinya-rĩ, Elija akĩambĩrĩria kũmanyũrũria, akĩmeera atĩrĩ, “Anĩrĩrai mũno! Ti-itherũ we akĩrĩ ngai! No gũkorwo e na maũndũ areciiria, kana e na mĩhangʼo, kana agathiĩ rũgendo. No gũkorwo nĩakomete na no nginya okĩrio.” 2818:28 Alaw 19:28Tondũ ũcio makĩanĩrĩra mũno, na magĩĩtemanga na hiũ cia njora na matimũ, nginya thakame ĩkĩambĩrĩria kũnyũrũrũka, tondũ ũcio nĩguo warĩ mũtugo wao. 2918:29 Thaam 29:41; 2Ath 19:12; Isa 16:12Na rĩrĩ, mĩaraho yahĩtũka-rĩ, magĩthiĩ o na mbere na ũrathi wao wa matũhũhũ nginya ihinda rĩa igongona rĩa hwaĩ-inĩ. No gũtiarĩ na macookio, na gũtiarĩ o na ũmwe wa kũmacookeria, na gũtiarĩ o na ũmwe wa kũmarũmbũiya.
3018:30 1Ath 19:10Ningĩ Elija akĩĩra andũ othe atĩrĩ, “Okokaai hakuhĩ na niĩ” Nao andũ acio magĩthiĩ hakuhĩ nake. Elija agĩcookereria kĩgongona kĩa Jehova tondũ nĩgĩathũkangĩtio. 3118:31 2Ath 17:34; Kĩam 17:5Elija akĩoya mahiga ikũmi na meerĩ kũringana na mĩhĩrĩga ya njiarwa cia Jakubu, ũrĩa wakinyĩirwo nĩ kiugo kĩa Jehova akĩĩrwo atĩrĩ, “Ũrĩĩtagwo Isiraeli.” 3218:32 Akol 3:17; Gũcook 18:7Nake agĩaka kĩgongona na mahiga macio rĩĩtwa-inĩ rĩa Jehova, na akĩenja mũtaro mwariĩ ũngĩiganĩra ibaba igĩrĩ18:32 nĩ ta kilo 15 cia mbegũ, ũkĩrigiicĩria kĩgongona kĩu. 3318:33 Kĩam 22:9Akĩara ngũ, agĩtinangia ndegwa ĩyo icunjĩ, na akĩmĩigĩrĩra ngũ igũrũ. Ningĩ akĩmeera atĩrĩ, “Iyũriai mĩtũngi ĩna mĩnene maaĩ, mũmaitĩrĩrie igũrũ rĩa iruta na igũrũ rĩa ngũ.”
34Akĩmeera atĩrĩ, “Ĩkai ũguo rĩngĩ,” nao magĩĩka o ro ũguo.
Akĩmaatha akĩmeera atĩrĩ, “Ĩkai ũguo riita rĩa gatatũ,” nao magĩĩka ũguo riita rĩa gatatũ. 35Namo maaĩ macio magĩtherera gũthiũrũrũka kĩgongona, o na makĩiyũra mũtaro.
3618:36 Thaam 29:39, 41; Josh 4:24; Ndar 16:28Ihinda rĩa kũruta igongona-rĩ, mũnabii Elija agĩokooka hau mbere na akĩhooya atĩrĩ: “Wee Jehova Ngai wa Iburahĩmu, na Isaaka, na Isiraeli, reke kũmenyeke ũmũthĩ atĩ Wee nĩwe Ngai thĩinĩ wa Isiraeli, na ningĩ atĩ niĩ ndĩ ndungata yaku na njĩkĩte maũndũ maya mothe o ta ũrĩa ũnjathĩte. 3718:37 Josh 4:24Njigua, Wee Jehova, njigua, nĩgeetha andũ aya mamenye atĩ Wee Jehova nĩwe Ngai, na atĩ nĩũkũgarũra ngoro ciao igũcookerere.”
3818:38 Alaw 9:24; 1Maũ 21:26; Ayub 1:16Naguo mwaki wa Jehova ũgĩikũrũka ũgĩcina igongona, na ngũ icio, na mahiga, o na tĩĩri, ningĩ ũkĩngʼaria maaĩ marĩa maarĩ mũtaro.
3918:39 Alaw 9:24; Thab 46:10Hĩndĩ ĩrĩa andũ othe moonire ũndũ ũcio, makĩgũa, magĩturumithia mothiũ thĩ, makĩanĩrĩra makiuga atĩrĩ, “Jehova nĩwe Ngai! Jehova nĩwe Ngai!”
4018:40 Atiir 4:7; Thaam 22:20Nake Elija agĩatha andũ acio akĩmeera atĩrĩ, “Nyiitai anabii acio a Baali. Mũtikareke o na ũmwe wao oore!” Nao makĩmanyiita, nake Elija akiuga maikũrũkio gĩtuamba-inĩ gĩa Kishoni mooragĩrwo kuo.
41Nake Elija akĩĩra Ahabu atĩrĩ, “Thiĩ ũrĩe na ũnyue tondũ kũrĩ na mũhũyũko wa mbura nene.” 4218:42 Jak 5:18; Isa 5:18Nĩ ũndũ ũcio Ahabu agĩthiĩ, akĩrĩa na akĩnyua, nowe Elija akĩambata Kĩrĩma igũrũ gĩa Karimeli, akĩinamĩrĩra nginya thĩ, agĩtoonyia mũtwe gatagatĩ ka maru make.
43Nake akĩĩra ndungata yake atĩrĩ, “Thiĩ ũcũthĩrĩrie iria-inĩ,” nayo ĩkĩambata ĩgĩcũthĩrĩria.
Ĩkiuga atĩrĩ, “Hatirĩ kĩndũ.”
Nake Elija akĩmĩĩra ĩcooke ho rĩngĩ na rĩngĩ maita mũgwanja.
4418:44 Josh 6:15; Luk 12:54Riita rĩa mũgwanja ndungata ĩyo ĩkĩmwĩra atĩrĩ, “Nĩ harĩ na gatu kanini kaigana guoko kwa mũndũ karoimĩra kuuma iria-inĩ.”
Nĩ ũndũ ũcio Elija akĩmĩĩra atĩrĩ, “Thiĩ ũkeere Ahabu atĩrĩ, ‘Ohania ngaari yaku ya ita, ũikũrũke ũtanahingĩrĩrio nĩ mbura.’ ”
4518:45 Ayub 37:13; Hos 1:4Hĩndĩ ĩyo igũrũ rĩgĩthimba nĩ ũndũ wa matu, na rũhuho rũkĩhurutana, gũkiura mbura nene, nake Ahabu akĩhaica ngaari yake agĩthiĩ Jezireeli. 4618:46 Atiir 3:10; 2Ath 4:29Naguo hinya wa Jehova ũgĩũka igũrũ rĩa Elija, akĩĩhotora akĩrũmia nguo yake na mũcibi, akĩhanyũka e mbere ya Ahabu, o nginya Jezireeli.
以利亞戰勝巴力的先知
1旱災持續了三年。一天，耶和華吩咐以利亞說：「你去見亞哈。我要降雨在地上。」 2以利亞就去見亞哈。當時，撒瑪利亞正遭受嚴重的饑荒。 3-4亞哈的宮廷總管俄巴底非常敬畏耶和華，耶洗別屠殺耶和華的眾先知時，他救了一百名先知，把他們分別藏在兩個山洞裡，每洞五十人，並供應他們飲食。亞哈召見俄巴底， 5對他說：「我們去各地的水泉和河谷，也許可以找到草救活騾馬，不致喪失牲畜。」 6於是，亞哈和俄巴底分頭到不同地區尋找。
7俄巴底在路上遇見了以利亞，俄巴底認出了他，就俯伏在地上說：「你是我主以利亞嗎？」 8以利亞回答說：「我就是，你去告訴你主人我在這裡。」 9俄巴底說：「僕人犯了什麼罪，你竟叫我去亞哈那裡送死？ 10我憑你的上帝——永活的耶和華起誓，王派人到各邦各國尋找你，任何邦國若說你不在那裡，王就要他們起誓說真的找不到你。 11現在，你叫我去告訴我主人你在這裡， 12我離開你以後，不知道耶和華的靈會把你帶到哪裡。如果我去告訴亞哈，他來了卻找不到你，必定會殺我。然而，僕人自幼就敬畏耶和華。 13耶洗別屠殺耶和華的眾先知時，我把一百名先知分別藏在兩個山洞裡，每洞五十人，供應他們飲食。我主沒有聽說這事嗎？ 14現在，你要我去告訴我主人你在這裡，這是讓我去送死。」 15以利亞說：「我事奉的是永活的萬軍之耶和華，我憑祂起誓，我今天必出現在亞哈面前。」
16於是，俄巴底去稟告亞哈，亞哈就來找以利亞， 17見到以利亞後，就說：「給以色列帶來災禍的就是你嗎？」 18以利亞回答說：「給以色列帶來災禍的不是我，而是你和你父親家，因為你們拋棄耶和華的誡命，去隨從巴力。 19現在，你快派人去召集所有的以色列人到迦密山來見我，把巴力的四百五十名先知和耶洗別所供養的四百名亞舍拉的先知也帶來。」
20亞哈便派人把以色列人和那些先知招聚到迦密山。 21以利亞走到眾人面前說：「你們三心二意要到什麼時候呢？如果耶和華是上帝，你們當跟從祂；如果巴力是上帝，你們就跟從他吧！」他們都默不作聲。 22以利亞繼續對眾人說：「耶和華的先知現在只剩下我一人，巴力的先知卻有四百五十人。 23請給我們牽兩頭公牛來，巴力的先知可以選一頭，切成塊放在柴上，但不要點火；我會把另一頭公牛預備好，放在柴上，也不點火。 24然後，你們求告你們神明的名字，我求告耶和華，那聽禱告降下火來的就是上帝。」眾人非常贊同他的主意。 25以利亞對巴力的先知說：「你們人數眾多，可先選一頭公牛預備好，然後呼求你們的神明，但不可點火。」 26他們取了公牛預備好，然後從早上到正午不斷地呼求：「巴力啊，求你應允我們！」可是毫無動靜。他們又繞著自己築的祭壇跳個不停。
27中午時分，以利亞譏諷他們說：「喊大聲一點，他肯定是神明！也許他在沉思冥想，也許太忙了，也許出遊了，也許睡著了，需要人叫醒他！」 28於是，他們更加大聲呼求，並按自己的教規用刀槍自割自刺，直到身體流血。 29他們不斷地狂呼亂叫，直到獻晚祭的時候，仍然毫無動靜，沒有半點反應。
30以利亞把眾人召集到自己跟前，他重修已遭毀壞的耶和華的祭壇， 31拿了十二塊石頭分別代表雅各子孫的十二支派。耶和華曾經對雅各說：「你的名字要叫以色列。」 32以利亞就奉耶和華的名用那些石頭築了一座祭壇，又在壇的周圍挖了一條能盛十五升穀種的溝， 33然後在壇上擺好柴，把公牛切成塊放在柴上，對眾人說：「你們去打四桶水倒在祭物和柴上。」他們照做了。 34以利亞吩咐他們再倒一次，他們又倒了一次。以利亞又吩咐他們倒第三次，他們就倒了第三次。 35水流到壇的四周，溝裡也灌滿了。
36到了獻晚祭的時候，以利亞先知走到壇前禱告：「亞伯拉罕、以撒、以色列的上帝耶和華啊，求你今天讓這些人知道你是以色列的上帝，我是你的僕人，我是按你的命令做這一切事。 37耶和華啊，求你應允我，應允我，好讓眾人知道你耶和華是上帝，你要使他們回心轉意。」 38於是，耶和華降火燒盡了祭物、木柴、石頭、塵土，甚至溝裡的水。 39眾人看見這情景，都俯伏在地高呼：「耶和華是上帝！耶和華是上帝！」 40以利亞對他們說：「抓住巴力的先知，別放走一個人！」眾人就抓住他們，以利亞把他們帶到基順河邊，在那裡殺了他們。
上帝降雨
41以利亞對亞哈說：「你去吃喝吧，因為我已聽見大雨將臨的聲音。」 42亞哈就去吃喝。以利亞上到迦密山頂，跪在地上，臉伏在雙膝之間。 43他吩咐僕人：「你去向海的方向觀看。」僕人就去觀看，然後說：「什麼也沒有。」以利亞又讓他去觀看，前後共七次。 44第七次，僕人說：「我看見一朵手掌那麼大的雲從海裡升起來了。」以利亞便吩咐他：「你去告訴亞哈，叫他套車下山，免得被雨阻擋。」 45霎時間，天上烏雲密佈，狂風大作，下起大雨。亞哈坐著馬車回耶斯列。 46耶和華的靈降在以利亞身上，他就束上腰帶，飛奔回城，在亞哈之前到達耶斯列的城門。
