Proverbios 30 – CST & GKY

Nueva Versión Internacional (Castilian)

Proverbios 30:1-33

Dichos de Agur

1Dichos de Agur hijo de Jaqué. Oráculo.30:1 hijo de Jaqué. Oráculo. Alt. hijo de Jaqué de Masa. Palabras de este varón:

«Cansado estoy, oh Dios;

cansado estoy, oh Dios, y débil.30:1 Cansado … y débil. Alt. A Itiel, a Itiel y a Ucal.

2»Soy el más ignorante de todos los hombres;

no hay en mí discernimiento humano.

3No he adquirido sabiduría,

ni tengo conocimiento del Dios santo.

4»¿Quién ha subido a los cielos

y descendido de ellos?

¿Quién puede atrapar el viento en su puño

o envolver el mar en su manto?

¿Quién ha establecido los límites de la tierra?

¿Quién conoce su nombre o el de su hijo?

5»Toda palabra de Dios es digna de crédito;

Dios protege a los que en él buscan refugio.

6No añadas nada a sus palabras,

no sea que te reprenda

y te exponga como a un mentiroso.

7»Solo dos cosas te pido, Señor;

no me las niegues antes de que muera:

8Aleja de mí la falsedad y la mentira;

no me des pobreza ni riquezas,

sino solo el pan de cada día.

9Porque teniendo mucho, podría desconocerte

y decir: “¿Y quién es el Señor?”

Y teniendo poco, podría llegar a robar

y deshonrar así el nombre de mi Dios.

10»No ofendas al esclavo delante de su amo,

pues podría maldecirte y sufrirías las consecuencias.

11»Hay quienes maldicen a su padre

y no bendicen a su madre.

12Hay quienes se creen muy puros,

pero no se han purificado de su impureza.

13Hay quienes se creen muy importantes,

y a todos miran con desdén.

14Hay quienes tienen espadas por dientes

y cuchillos por mandíbulas;

para devorar a los pobres de la tierra

y a los menesterosos de este mundo.

15»La sanguijuela tiene dos hijas

que solo dicen: “Dame, dame”.

»Tres cosas hay que nunca se sacian,

y una cuarta que nunca dice “¡Basta!”:

16el sepulcro, el vientre estéril,

la tierra, que nunca se sacia de agua,

y el fuego, que no se cansa de consumir.

17»Al que mira con desdén a su padre,

y rehúsa obedecer a su madre,

que los cuervos del valle le saquen los ojos

y que se lo coman vivo los buitres.

18»Tres cosas hay que me causan asombro,

y una cuarta que no alcanzo a comprender:

19el rastro del águila en el cielo,

el rastro de la serpiente en la roca,

el rastro del barco en alta mar,

y el rastro del hombre en la mujer.

20»Así procede la adúltera:

come, se limpia la boca,

y afirma: “Nada malo he cometido”.

21»Tres cosas hacen temblar la tierra,

y una cuarta la hace estremecer:

22el siervo que llega a ser rey,

el necio al que le sobra comida,

23la mujer rechazada que llega a casarse,

y la criada que suplanta a su señora.

24»Cuatro cosas hay pequeñas en el mundo,

pero que son más sabias que los sabios:

25las hormigas, animalejos de escasas fuerzas,

pero que almacenan su comida en el verano;

26los tejones, animalejos de poca monta,

pero que construyen su casa entre las rocas;

27las langostas, que no tienen rey,

pero que avanzan en formación perfecta;

28las lagartijas, que se atrapan con la mano,

pero que habitan hasta en los palacios.

29»Tres cosas hay que caminan con garbo,

y una cuarta de paso imponente:

30el león, poderoso entre las bestias,

que no retrocede ante nada;

31el gallo engreído,30:31 el gallo engreído. Lit. el apretado de hombros. el macho cabrío,

y el rey al frente de su ejército.30:31 el rey … ejército. Alt. el rey contra quien su pueblo no se subleva.

32»Si como un necio te has engreído,

o si algo maquinas, ponte a pensar30:32 ponte a pensar. Lit. mano a la boca.

33que batiendo la leche se obtiene mantequilla,

que sonándose fuerte sangra la nariz,

y que provocando la ira se acaba peleando».

Holy Bible in Gĩkũyũ

Thimo 30:1-33

Mĩario ya Aguri

130:1 Thim 22:17Ĩno nĩyo mĩario ya Aguri mũrũ wa Jake, na nĩ ndũmĩrĩri nditũ:

Mũndũ ũcio eerire Ithieli,

akĩĩra Ithieli na Ukali atĩrĩ:

2“Niĩ ndĩ mũndũ mũriitu gũkĩra andũ arĩa angĩ;

ndirĩ na ũtaũku ta wa mũndũ.

3Ndiĩrutĩte kũgĩa na ũũgĩ,

o na kana ngamenya Ũrĩa Mũtheru.

430:4 Joh 3:13; Isa 40:12; Kũg 19:12Nũũ wanambata igũrũ na agacooka agaikũrũka gũkũ thĩ?

Nũũ wanacookereria rũhuho ngundi-inĩ ciake?

Maaĩ namo-rĩ, nũũ ũrĩ wamoohania na nguo yake ya igũrũ?

Nũũ wahaandire ituri ciothe cia thĩ?

Etagwo atĩa, nake mũriũ etagwo atĩa?

Akorwo nĩũũĩ-rĩ, ndũkĩnjĩĩre!

530:5 Thab 12:6; Kĩam 15:1“Kiugo gĩothe kĩa Ngai gĩtirĩ mahĩtia;

nĩwe ngo ya arĩa moragĩra harĩ we.

630:6 Gũcook 4:2Ndũkanongerere ciugo ciake,

ndakae gũkũrũithia wonekane ũrĩ wa maheeni.

7“Nĩngũkũhooya maũndũ meerĩ, Wee Jehova;

ndũkanarege kũhe mo mbere ya ngue:

830:8 Math 6:11Atĩrĩrĩ, njehereria maũndũ matarĩ ma ma, na ma maheeni, cindaihĩrĩrie mũno;

ningĩ ndũkaahe ũthĩĩni kana ũtonga,

no ũũheage irio cia o mũthenya.

930:9 Josh 24:27; Hos 13:6Ndikaagĩe na indo nyingĩ mũno, ngũkaane,

njũũrie atĩrĩ, ‘Jehova nũũ?’

Kana thĩĩne mũno, njiye,

na nĩ ũndũ ũcio ngĩmenererie rĩĩtwa rĩa Ngai wakwa.

10“Ndũgacambie ndungata kũrĩ mũnene wayo,

ndĩgagĩkũrume, nawe ũrĩhio ũũru ũcio.

1130:11 Thim 20:20“Nĩ kũrĩ andũ marumaga maithe mao

o na matangĩrathima manyina mao;

12kũrĩ andũ arĩa meyonaga marĩ atheru maitho-inĩ mao,

o rĩrĩa matathambĩtio gĩko kĩao;

13nĩ arĩa marĩ maitho ma mwĩtĩĩo,

o arĩa maroraga andũ manyiira;

1430:14 Ayub 4:11; Amos 8:4nĩo arĩa magego mao mahaana ta hiũ cia njora,

na ngambucu ciao ihaana ta tũhiũ

twa gũtambuura arĩa athĩĩni, mahuke thĩ,

na arĩa abatari, mathire andũ-inĩ.

15“Thambara ĩrĩ airĩtu eerĩ.

Matitigithagĩria kuuga, ‘Tũhei! Tũhei!’

“Kũrĩ indo ithatũ itarĩ hĩndĩ ihũũnaga,

o na nĩ inya itarĩ hĩndĩ ingiuga, ‘Nĩndaigania!’

1630:16 Hab 2:5Nacio nĩ mbĩrĩra, na nda thaata,

na thĩ tondũ ndĩrĩ hĩndĩ ĩiganagia maaĩ,

na mwaki tondũ ndũrĩ hĩndĩ uugaga, ‘Nĩndaigania!’

1730:17 Gũcook 21:18-21; Ayub 15:23“Riitho rĩa mũndũ ũrĩa ũnyũrũragia ithe,

na akarurũka kũiguaga nyina,

rĩgaakũũrwo nĩ mahuru ma kĩanda-inĩ,

na rĩkaarĩĩo nĩ nderi.

18“Kũrĩ maũndũ matatũ mangegagia mũno makĩria,

o na nĩ mana marĩa niĩ itakuũkagĩrwo nĩmo:

19namo nĩ mũthiĩre wa nderi rĩera-inĩ,

na mũthiĩre wa nyoka rwaro-inĩ rwa ihiga,

na mũthiĩre wa marikabu ĩrĩ iria-inĩ gatagatĩ,

na mũthiĩre wa mũndũ makĩendana na mũirĩtu.

2030:20 Thim 5:6“Ũyũ nĩguo mũthiĩre wa mũndũ-wa-nja mũtharia:

Arĩĩaga na akehuura mĩromo,

akoiga atĩrĩ, ‘Ndirĩ ũndũ mũũru njĩkĩte.’

21“Kũrĩ maũndũ matatũ matũmaga thĩ ĩthingithe,

o na nĩ mana ĩtangĩĩtiiria:

2230:22 Thim 19:10namo nĩ ndungata ĩtuĩkĩte mũthamaki,

na mũndũ mũkĩĩgu ahũũnĩte irio,

23na mũndũ-wa-nja ũtangĩendeka ahikĩte,

na ndungata ya mũirĩtu ĩtuĩkĩte mũtumia wa mũthuuri wa mũmĩathi.

24“Nĩ kũrĩ nyamũ inya nini gũkũ thĩ,

no nĩ njũgĩ mũno:

2530:25 Thim 6:6-8Thigiriri-rĩ, nĩ ciũmbe itarĩ hinya,

no nĩciĩigagĩra mũthiithũ wa irio hĩndĩ ya riũa;

2630:26 Thab 104:18ikami nĩ ciũmbe itarĩ ũhoti,

no nĩciĩthondekagĩra ciikaro ciacio ndwaro-inĩ cia mahiga;30:26 Ikami nĩ mũthemba wa mbũkũ ciikaraga marima-inĩ ma irĩma irĩ ikundi.

2730:27 Thaam 10:4ngigĩ itirĩ mũthamaki wacio,

no nĩitwaranaga hamwe irĩ mbũtũ;

28njagathi no inyiitwo na rũhĩ,

no ĩtũũraga thĩinĩ wa nyũmba cia athamaki.

29“Kũrĩ indo ithatũ irĩ mũkinyũkĩrie mũgaacĩru,

o na nĩ inya ngaacĩru rĩrĩa igũthiĩ:

30nĩ mũrũũthi, arĩ guo ũrĩ hinya mũno gatagatĩ ka nyamũ iria ingĩ ciothe,

na ndũngĩeherera nyamũ ĩrĩkũ kana ĩrĩkũ njĩra;

31nĩ njamba ya ngũkũ ĩrĩa ĩkinyũkagia na nguthi, na thenge,

na mũthamaki mũthiũrũrũkĩrie nĩ mbũtũ ciake cia ita.

3230:32 Ayub 29:9“Angĩkorwo nĩwĩtuĩte mũndũ mũkĩĩgu, na ũgetũũgĩria,

kana ũkorwo nĩũthugundĩte gwĩka ũũru-rĩ,

humbĩra kanua gaku na rũhĩ!

33Nĩgũkorwo o ta ũrĩa iria rĩthũcagwo, rĩkoima thiagĩ,

na o ta ũrĩa iniũrũ rĩthioragwo rĩkoira thakame-rĩ,

ũguo noguo gũthogotha marakara kũrehaga ngũĩ.”