Proverbios 23 – CST & HLGN

Nueva Versión Internacional (Castilian)

Proverbios 23:1-35

6

1Cuando te sientes a comer con un gobernante,

fíjate bien en lo que23:1 en lo que. Alt. en quién. tienes ante ti.

2Si eres dado a la glotonería,

domina tu apetito.23:2 domina tu apetito. Lit. ponle un cuchillo a tu garganta.

3No codicies sus manjares,

pues tal comida no es más que un engaño.

7

4No te afanes acumulando riquezas;

no te obsesiones con ellas.

5¿Acaso has podido verlas? ¡No existen!

Es como si les salieran alas,

pues se van volando como las águilas.

8

6No te sientes a la mesa de un tacaño,23:6 un tacaño. Alt. un hombre mal intencionado.

ni codicies sus manjares,

7que son como un pelo en la garganta.23:7 que son … garganta (LXX); pues como él piensa en su interior, así es él (TM).

«Come y bebe», te dirá,

pero no te lo dirá de corazón.

8Acabarás vomitando lo que hayas comido,

y tus cumplidos no habrán servido de nada.

9

9A oídos del necio jamás dirijas palabra,

pues se burlará de tus sabios consejos.

10

10No cambies de lugar los linderos antiguos,

ni invadas la propiedad de los huérfanos,

11porque su Defensor es muy poderoso

y contra ti defenderá su causa.

11

12Aplica tu corazón a la disciplina

y tus oídos al conocimiento.

12

13No dejes de disciplinar al joven,

que de unos cuantos azotes no se morirá.

14Dale unos buenos azotes,

y así lo librarás del sepulcro.

13

15Hijo mío, si tu corazón es sabio,

también mi corazón se regocijará;

16en lo íntimo de mi ser me alegraré

cuando tus labios hablen con rectitud.

14

17No envidies en tu corazón a los pecadores;

más bien, muéstrate siempre celoso en el temor del Señor.

18Cuentas con una esperanza futura,

la cual no será destruida.

15

19Hijo mío, presta atención y sé sabio;

mantén tu corazón en el camino recto.

20No te juntes con los que beben mucho vino,

ni con los que se hartan de carne,

21pues borrachos y glotones, por su indolencia,

acaban harapientos y en la pobreza.

16

22Escucha a tu padre, que te engendró,

y no desprecies a tu madre cuando sea anciana.

23Adquiere la verdad y la sabiduría,

la disciplina y el discernimiento,

¡y no los vendas!

24El padre del justo experimenta gran regocijo;

quien tiene un hijo sabio se solaza en él.

25¡Que se alegren tu padre y tu madre!

¡Que se regocije la que te dio la vida!

17

26Dame, hijo mío, tu corazón

y no pierdas de vista mis caminos.

27Porque fosa profunda es la prostituta,

y estrecho pozo, la mujer ajena.

28Se pone al acecho, como un bandido,

y multiplica la infidelidad de los hombres.

18

29¿De quién son los lamentos? ¿De quién los pesares?

¿De quién son los pleitos? ¿De quién las quejas?

¿De quién son las heridas gratuitas?

¿De quién los ojos morados?

30¡Del que no suelta la botella de vino

ni deja de probar licores!

31No te fijes en lo rojo que es el vino,

ni en cómo brilla en la copa,

ni en la suavidad con que se desliza;

32porque acaba mordiendo como serpiente

y envenenando como víbora.

33Tus ojos verán alucinaciones,

y tu mente imaginará estupideces.

34Te parecerá estar durmiendo en alta mar,

acostado sobre el mástil mayor.

35Y dirás: «Me han herido, pero no me duele.

Me han golpeado, pero no lo siento.

¿Cuándo despertaré de este sueño

para ir a buscar otro trago?»

Ang Pulong Sang Dios

Hulubaton 23:1-35

‒6‒

1Kon magkaon ka upod sa isa ka pangulo, magbantay ka gid sa imo hulag. 2Kon palakaon ka, punggi ang imo kaugalingon. 3Indi ka magkaibog sa manamit nga pagkaon nga ginhanda niya, kay basi kon ginatilawan lang niya ang imo pagginawi.

‒7‒

4Indi pagpakapuyi ang imo kaugalingon sa sobra nga pagpaninguha nga magmanggaranon. Sa baylo, punggi ang imo kaugalingon kag hunahunaa kon ano ang husto. 5Ang kuwarta madula sa isa lang ka pamisok, nga daw sa may pakpak kag nagalupad palayo pareho sa agila.

‒8‒

6Indi ka magkaon ukon magkaibog sa pagkaon nga ginhanda sang kuripot nga tawo, bisan manamit pa ini. 7Kay ang tawo nga pareho sina nagabantay kon ano kadamo ang imo ginakaon.23:7 Kay… ginakaon: Indi klaro ang buot silingon sang Hebreo sini. Nagasiling siya, “Sige, kaon pa.” Pero ato gali indi tinagipusuon ang iya pagsiling. 8Gani iluad mo ang imo kinaon kag mangin wala sing pulos ang imo mga pagdayaw sa iya.

‒9‒

9Indi ka magpakigsugilanon sa mga buang-buang, kay bisan may kaalam pa ang imo ginahambal wala lang gihapon ini sing pulos para sa ila.

‒10‒

10Indi mo pag-agawon ang duta sang mga ilo paagi sa paghalin sang mga muhon sini nga dugay na. 11Kay ang Ginoo amo ang ila gamhanan nga manugdepensa. Siya ang magaapin sa ila kontra sa imo.

‒11‒

12Magpamati ka kon ginatadlong ang imo pamatasan agod makatuon ka.

‒12‒

13-14Indi ka magpabaya sa pagdisiplina sang imo bata. Ang paghanot indi makapatay sa iya, kundi makaluwas pa gani sa iya sa kamatayon.

‒13‒

15-16Anak, malipay gid ako kon mangin maalamon ka kag nagahambal sing husto.

‒14‒

17Indi ka magkahisa sa mga makasasala kundi magtahod ka permi sa Ginoo. 18Kag sigurado gid nga may maayo ka nga palaabuton, kag indi mapaslawan ang imo mga ginahandom.

‒15‒

19Anak, magpamati ka sa mga ginatudlo ko sa imo. Magmaalamon ka kag sunda ang husto nga dalan. 20-21Indi ka magpareho23:20-21 magpareho: ukon, mag-upod. sa mga palahubog kag palakaon, kay ina nga klase sang mga tawo dali mag-imol. Sagi lang sila katulog, gani sa ulihi magabayo na lang sila sang lapat.

‒16‒

22Magpamati ka sa imo ginikanan nga naghatag sa imo sang kabuhi, kag indi sila pagpakalaina kon tigulang na sila. 23Tinguhai nga makabaton ka sang kamatuoran, kaalam, pagtadlong sa imo pamatasan, kag pag-intiendi. Kag indi mo gid ini pag-ibaylo sa bisan ano nga butang. 24-25Magakalipay gid ang imo ginikanan kon matarong kag maalamon ka. Igakalipay nila nga sila ang imo amay kag iloy.

‒17‒

26Anak, pamatii ako sing maayo, kag sunda ang akon pagkabuhi. 27Kay ang babayi nga nagabaligya sang iya lawas makahalit sa imo pareho sa madalom kag makitid nga buho. 28Pareho siya sa tulisan nga nagahulat sang mabiktima, kag siya ang kabangdanan sang pagluib sang madamo nga mga bana sa ila mga asawa.

‒18‒

29Sin-o ang tawo nga miserable, nagapangaway, nagareklamo, nagakapilasan nga sarang niya kuntani malikawan, kag nagapalamula ang iya mata? 30Siya amo ang tawo nga palahubog, nga mahilig magtilaw sang sari-sari nga ilimnon. 31Indi ka magpaganyat sa maisog nga bino, nga kanami tulukon sa baso kag suwabe imnon. 32Kay kon mahubog ka na, magalain ang imo pamatyag, nga daw sa ginkagat ka sang dalitan nga man-og. 33Kag bisan ano na lang ang imo makita, kag indi ka makahunahuna sing maayo. 34Ang pamatyag mo daw ara ka sa tunga sang lawod nga nagahigda sa ibabaw sang palo23:34 palo: malaba nga kahoy nga sa diin naangot ang layag sang barko. sang barko. 35Magasiling ka, “May naglampos kag nagsumbag sa akon, pero wala lang ako kabatyag. San-o pa ako maumpawan agod makainom ako liwat?”