Proverbios 14 – CST & APSD-CEB

Nueva Versión Internacional (Castilian)

Proverbios 14:1-35

1La mujer sabia edifica su casa;

la necia, con sus manos la destruye.

2El que va por buen camino teme al Señor;

el que va por mal camino lo desprecia.

3De la boca del necio brota arrogancia;

los labios del sabio son su propia protección.

4Donde no hay bueyes, el granero está vacío;

con la fuerza del buey aumenta la cosecha.

5El testigo verdadero jamás engaña;

el testigo falso propaga mentiras.

6El insolente busca sabiduría y no la halla;

para el entendido, el conocimiento es cosa fácil.

7Mantente a distancia del necio,

pues en sus labios no hallarás conocimiento.

8La sabiduría del prudente es discernir sus caminos,

pero al necio lo engaña su propia necedad.

9Los necios hacen mofa de sus propias faltas,

pero los íntegros cuentan con el favor de Dios.

10Cada corazón conoce sus propias amarguras,

y ningún extraño comparte su alegría.

11La casa del malvado será destruida,

pero la morada del justo prosperará.

12Hay caminos que al hombre le parecen rectos,

pero que acaban por ser caminos de muerte.

13También de reírse duele el corazón,

y hay alegrías que acaban en tristeza.

14El inconstante recibirá todo el pago de su inconstancia;

el hombre bueno, el premio de sus acciones.

15El ingenuo cree todo lo que le dicen;

el prudente se fija por dónde va.

16El sabio teme al Señor y se aparta del mal,

pero el necio es arrogante y demasiado confiado.

17El iracundo comete locuras,

pero el prudente sabe aguantar.14:17 sabe aguantar (LXX); es odiado (TM).

18Herencia de los inexpertos es la necedad;

corona de los prudentes, el conocimiento.

19Los malvados se postrarán ante los buenos;

los impíos, ante el tribunal14:19 ante el tribunal. Lit. ante la puerta. de los justos.

20Al pobre hasta sus amigos lo aborrecen,

pero son muchos los que aman al rico.

21Es un pecado despreciar al prójimo;

¡dichoso el que se compadece de los pobres!

22Pierden el camino los que maquinan el mal,

pero hallan amor y verdad los que hacen el bien.

23Todo esfuerzo tiene su recompensa,

pero quedarse solo en palabras lleva a la pobreza.

24La corona del sabio es su sabiduría;14:24 su sabiduría (LXX); su riqueza (TM).

la de los necios, su necedad.

25El testigo veraz se libra de la muerte,

pero el testigo falso miente.

26El temor del Señor es un baluarte seguro

que sirve de refugio a los hijos.

27El temor del Señor es fuente de vida,

y aleja al hombre de las redes de la muerte.

28Gloria del rey es gobernar a muchos;

un príncipe sin súbditos está arruinado.

29El que es paciente muestra gran discernimiento;

el que es agresivo muestra mucha insensatez.

30El corazón tranquilo da vida al cuerpo,

pero la envidia corroe los huesos.

31El que oprime al pobre ofende a su creador,

pero honra a Dios quien se apiada del necesitado.

32El malvado cae por su propia maldad;

el justo halla refugio en su integridad.14:32 en su integridad (LXX y Siríaca); en su muerte (TM).

33En el corazón de los sabios mora la sabiduría,

pero los necios ni siquiera la conocen.14:33 los necios ni siquiera la conocen (LXX y Siríaca); los necios la conocen (TM).

34La justicia enaltece a una nación,

pero el pecado deshonra a todos los pueblos.

35El rey favorece al siervo inteligente,

pero descarga su ira sobre el sinvergüenza.

Ang Pulong Sa Dios

Panultihon 14:1-35

1Ang maalamon nga asawa mopalig-on sa iyang panimalay, apan ang buang-buang nga asawa moguba sa iyang panimalay.

2Ang tawo nga nagakinabuhi nga matarong nagatahod sa Ginoo, apan kadtong wala nagakinabuhi nga matarong nagatamay kaniya.

3Ang mga pulong sa tawong buang-buang magpasakit kaniya, apan ang mga pulong sa tawong maalamon magtipig kaniya.

4Kon wala kay mananap nga igdadaro wala kay maani, apan kon may mananap ka, ug kusgan pa, daghan kag maani.

5Ang masaligan nga saksi nagasulti sa tinuod, apan ang bakakon dili masaligan.

6Ang tawong bugalbugalon dili gayod makaangkon ug kaalam bisan unsaon ug paningkamot, apan ang tawo nga may pagsabot dali rang makakat-on.

7Likayi ang mga buang-buang kay wala kay maayong makat-onan gikan kanila.

8Ang kaalam sa tawong kahibalo motimbang-timbang kon unsay maayo o dili maoy nagahatag kaniyag kahibalo kon unsay angay niyang buhaton, apan ang kabuang sa tawong buang-buang maoy magpahisalaag kaniya.

9Daw sa wala lang sa mga buang-buang kon makasala sila, apan niadtong mga matarong nga nagkinabuhi sa ensakto, gusto nila nga dawaton sila sa Dios.

10Ikaw ray nasayod kon unsa ka kamalipayon o kon unsa ka kamasulob-on.

11Laglagon ang panimalay niadtong mga daotan, apan pauswagon ang panimalay niadtong nagkinabuhi sa ensakto.

12Tingali naghunahuna ka nga nagsubay ka sa ensaktong dalan, apan padulong diay kini sa kalaglagan.

13Matago ang imong kasubo pinaagi sa pagkatawa, apan human sa katawa anaa ra gihapon ang kasubo.

14Anaa gayoy balos sa binuhatan sa tawo, maayo man o daotan.

15Bisag unsa ray tuohan sa tawong walay alamag; apan ang tawong kahibalo motimbang-timbang kon unsay husto o dili nagmatngon sa iyang mga lakang.

16Ang tawong maalamon nagaamping sa iyang kaugalingon ug nagalikay sa kasamok; apan ang buang-buang danghag ug walay pagpugong sa kaugalingon.

17Ang tawong dali rang masuko makabuhat ug kabuang. Ang tawong nagalaraw ug daotan kapungtan sa Dios.14:17 kapungtan sa Dios: o, kapungtan sa uban.

18Makita ang kabuang sa tawong walay alamag, apan makita gayod nga may kaalam ang tawong mahibalo motimbang-timbang kon unsay husto o dili.

19Ang mga daotan moluhod ug magpakilooy sa mga matarong.

20Wala kaayoy makighigala sa mga kabos, bisan gani ang ilang mga isigka-ingon, apan ang mga adunahan daghag higala.

21Makasala ang tawo nga nagatamay sa iyang isigka-tawo nga kabos, apan bulahan ang tawo nga maayo sa mga kabos.

22Makasala ka kon magplano kag daotan sa imong isigka-tawo, apan kon magplano kag maayo, may mga tawo nga maghigugma ug mounong kanimo.

23Ang pagtrabaho ug maayo anaay pulos, apan kon pulos ra estorya mapobre ang tawo.

24Ang balos nga madawat sa mga maalamon mao ang ilang bahandi, apan ang kabuang sa mga buang-buang moanig dugang pang kabuang.

25Ang saksi nga nagasugilon sa tinuod makaluwas sa kinabuhi sa tawo, apan ang magsaksig bakak usa ka maluibon.

26Ang pagtahod sa Ginoo maghatag ug seguridad ug kalig-on ngadto sa tawo ug sa ilang mga anak.

27Ang pagtahod sa Ginoo makaayo ug mopalugway sa imong kinabuhi,14:27 makaayo… kinabuhi: sa literal, tuboran nga nagahatag sa kinabuhi. ug makapalikay kanimo sa kamatayon.

28Ang pagkagamhanan sa hari nagdepende sa kadaghan sa iyang katawhan; kon wala ang iyang katawhan mapukan ang hari.

29Ang tawong mapailubon maalamon gayod, apan ang tawo nga daling masuko nagapakita sa iyang pagkabuang-buang.

30Ang malinawong hunahuna makaayo sa lawas, apan ang kasina sama sa sakit nga mokutkot sa kabukogan.

31Ang nagapaantos sa mga kabos nagatamay sa Dios nga naghimo kanila, apan ang maloloy-on sa mga kabos nagapasidungog sa Dios.

32Laglagon sa Dios ang mga daotan tungod sa ilang daotang mga binuhatan, apan panalipdan niya ang mga matarong tungod sa ilang pagkadiosnon.14:32 tungod sa ilang pagkadiosnon: Mao kini sa Septuagint ug sa Syriac; apan sa Hebreo, bisan sa ilang kamatayon.

33Ang kaalam anaa sa hunahuna sa tawong may pagsabot, apan ang mga buang-buang walay14:33 walay: Wala kini sa Hebreo, apan anaa sa Septuagint ug sa Syriac. nahibaloan bahin sa kaalam. 34Mouswag ang usa ka nasod kon ang mga lumulupyo niini magkinabuhi nga matarong; apan kon magpakasala sila, maulawan ang ilang nasod.

35Makapalipay sa hari ang maalamon nga sulugoon, apan kapungtan niya ang sulugoon nga nagapakaulaw kaniya.