1El Señor aborrece las balanzas adulteradas,
pero aprueba las pesas exactas.
2Con el orgullo viene el oprobio;
con la humildad, la sabiduría.
3A los justos los guía su integridad;
a los falsos los destruye su hipocresía.
4En el día de la ira de nada sirve ser rico,
pero la justicia libra de la muerte.
5La justicia endereza el camino de los íntegros,
pero la maldad hace caer a los impíos.
6La justicia libra a los justos,
pero la codicia atrapa a los falsos.
7Muere el malvado, y con él su esperanza;
muere también su ilusión de poder.
8El justo se salva de la calamidad,
pero la desgracia le sobreviene al malvado.
9Con la boca el impío destruye a su prójimo,
pero los justos se libran por el conocimiento.
10Cuando el justo prospera, la ciudad se alegra;
cuando el malvado perece, hay gran regocijo.
11La bendición de los justos enaltece a la ciudad,
pero la boca de los malvados la destruye.
12El falto de juicio desprecia a su prójimo,
pero el entendido refrena su lengua.
13La gente chismosa revela los secretos;
quien es de fiar es discreto.
14Sin dirección, la nación fracasa;
el éxito depende de los muchos consejeros.
15El fiador de un extraño saldrá perjudicado;
negarse a dar fianza11:15 a dar fianza. Lit. a estrechar la mano. es vivir en paz.
16La mujer bondadosa se gana el respeto;
los hombres violentos solo ganan riquezas.
17El que es bondadoso se beneficia a sí mismo;
el que es cruel, a sí mismo se perjudica.
18El malvado obtiene ganancias ilusorias;
el que siembra justicia asegura su ganancia.
19El que es justo obtiene la vida;
el que persigue el mal se encamina a la muerte.
20El Señor aborrece a los de corazón perverso,
pero se complace en los que viven con rectitud.
21Una cosa es segura:11:21 Una cosa es segura. Lit. Mano a mano. Los malvados no quedarán impunes,
pero los justos saldrán bien librados.
22Como argolla de oro en hocico de cerdo
es la mujer bella pero indiscreta.
23Los deseos de los justos terminan bien;
la esperanza de los malvados termina mal.11:23 termina mal (LXX); es ira (TM).
24Unos dan a manos llenas, y reciben más de lo que dan;
otros ni sus deudas pagan, y acaban en la miseria.
25El que es generoso prospera;
el que reanima será reanimado.
26La gente maldice al que acapara el trigo,
pero colma de bendiciones al que gustoso lo vende.
27El que madruga para el bien, halla buena voluntad;
el que anda tras el mal, por el mal será alcanzado.
28El que confía en sus riquezas se marchita,
pero el justo se renueva como el follaje.
29El que perturba su casa no hereda más que el viento,
y el necio termina sirviendo al sabio.
30El fruto de la justicia11:30 de la justicia (LXX); del justo (TM). es árbol de vida,
pero el que arrebata vidas es violento.11:30 violento (LXX); sabio (TM).
31Si los justos reciben su pago aquí en la tierra,
¡cuánto más los impíos y los pecadores!
1Ginakangil-aran sang Ginoo ang mga nagapangdaya sa pagkilo, pero ginakalipay niya ang mga wala nagapangdaya.
2Ang nagapabugal mahuy-an, pero ang nagapaubos mangin maalamon.
3Ang tawo nga matarong makahibalo kon ano ang iya himuon tungod nga husto ang iya nga pagkabuhi, pero ang maluibon nga tawo malaglag tungod nga indi husto ang iya nga pagkabuhi.
4Ang manggad indi makabulig kon silutan na sang Dios ang tawo sing kamatayon, pero ang matarong nga pagkabuhi makaluwas sa iya sa kamatayon.
5Ang matarong nga pagkabuhi sang tawo nga wala sing kasawayan makapahapos sang iya pagpangabuhi, pero ang malaot nga pagkabuhi sang malaot nga tawo amo ang makapalaglag sa iya.
6Ang matarong nga pagkabuhi sang tawo nga nagakabuhi sing husto makaluwas sa iya, pero ang malaot nga mga handom sang maluibon nga tawo makahalit sa iya mismo.
7Kon mapatay ang mga malaot, madula ang ila paglaom; ang ila mga ginahandom mangin wala sing pulos.
8Ginaluwas sang Dios sa kalisod ang mga matarong pero ang mga malaot iya wala.
9Ginahalitan sang mga indi diosnon ang ila isigkatawo paagi sa ila ginahambal.
Nagakaluwas ang mga matarong paagi sa ila kaalam.
10Nagahinugyaw sa kalipay ang mga pumuluyo sang isa ka siyudad kon nagauswag ang mga matarong kag amo man kon nagakalamatay ang mga malaot.
11Nagauswag ang siyudad paagi sa pagbendisyon sang mga matarong, pero nagakalaglag ini paagi sa pagpakalain sang mga malaot.
12Ang tawo nga wala sing pag-intiendi nagayaguta sa iya isigkatawo, pero ang tawo nga may pag-intiendi wala nagayaguta.
13Ang palakutsokutso nagapanugid sang sekreto, pero ang masaligan nga tawo makatago sang sekreto.
14Malaglag ang isa ka nasyon kon wala ini sing mga manuglaygay, pero kon may madamo ini nga mga manuglaygay, may kalig-on ini.
15Delikado kon magpromisa ka nga magbayad sang utang sang iban. Gani kon indi mo gusto magkaproblema indi ina paghimua.
16Ang mabuot nga babayi nagaani sang pagpadungog, pero ang mapintas nga tawo hasta lang sa pag-angkon sang manggad.
17Kon maayo ka sa iban, makapaayo ini sa imo, pero kon mapintas ka, makahalit ini sa imo.
18Ang malaot nga tawo indi makabaton sang matuod nga balos, pero ang nagahimo sang matarong makabaton sang matuod nga balos.
19Ang tawo nga nagahimo sang matarong padayon nga magakabuhi, pero ang nagahimo sang malaot mapatay.
20Ginakangil-aran sang Ginoo ang mga tawo nga tiko ang ila panghunahuna, pero ginakalipay niya ang mga tawo nga ang ila pagkabuhi wala sing kasawayan.
21Sigurado gid nga pagasilutan ang mga malaot, pero ang mga matarong iya indi.
22Ang katahom sang babayi nga indi maalamon pareho lang sang bulawan nga singsing sa sungad sang baboy.
23Ang mga ginahandom sang mga matarong makapaayo, pero ang mga ginahandom sang mga malaot makapaakig.
24May mga tawo nga mahinatagon pero nagadugang pa gid ang ila manggad; may ara man nga mga dalok pero nagaimol pa gani.
25Ang mahinatagon nga tawo magauswag. Ang tawo nga nagabulig sa iban pagabuligan man.
26Ginapakamalaot sang mga tawo ang nagatago sang iya baligya agod ibaligya ini kon magtaas na ang presyo, pero ginadayaw sang mga tawo ang wala nagatago.
27Ang tawo nga nagahandom sang maayo pakitaan sang kaayo, pero ang tawo nga nagapangita sing gamo makita niya ini.
28Mapaslawan ang tawo nga nagasalig sa manggad, pero ang matarong magauswag pareho sa nagalambo nga tanom.
29Ang mga buang-buang nga nagadala sang gamo sa ila panimalay wala gid sing may mapanubli sa ulihi. Mangin ulipon lang sila sang mga maalamon.
30Ang mga binuhatan sang matarong nga tawo makabulig sa iban nga mag-ayo kag maglawig ang ila kabuhi.11:30 makabulig… kabuhi: sa literal, kahoy nga nagahatag sang kabuhi. Kag madala niya ang mga tawo sa iya kaalam.11:30 Kag… kaalam: Indi klaro ang buot silingon sang Hebreo sini.
31Kon ang mga matarong sa kalibutan nagabaton sang balos sa ila mga ginahimo, labi na gid nga balusan ang mga malaot kag mga makasasala.
