Kuweruza Kolungama kwa Mulungu
1Choncho, iwe amene umaweruza munthu wina, ulibe pokanira pakuti nthawi iliyonse pamene uweruza wina ukudzitsutsa wekha chifukwa iwe amene umaweruzawe umachitanso zinthu zomwezo. 2Tsopano ife tikudziwa kuti chiweruzo cha Mulungu, chotsutsa amene amachita zinthu zotere, nʼchokhazikika pa choonadi. 3Kodi ukuganiza kuti udzathawa chiweruzo cha Mulungu iwe munthu wamba, pamene uweruza ena, iwe ndi kumachitanso zomwezo? 4Kodi kapena ukupeputsa kukoma mtima kwa Mulungu, kuleza mtima kwake ndi kupirira kwake? Kodi sukuzindikira kuti kukoma mtima kwakeko, nʼkofuna kuti iweyo ulape machimo ako?
5Koma pakuti ndiwe wosamvera ndi wa mtima wosafuna kulapa, ukudzisungira chilango pa tsiku la mkwiyo wa Mulungu, pamene chiweruzo cholungama cha Mulungu chidzaonetsedwa. 6Mulungu adzabwezera aliyense molingana ndi ntchito zake. 7Iye adzapereka moyo wosatha kwa amene amafunafuna ulemerero, ulemu ndi moyo pochita ntchito zabwino mopirira. 8Koma Mulungu adzakhuthulira mkwiyo ndi ukali wake pa amene amachita zofuna zawo ndi kukana choonadi nʼkumatsatira zoyipa. 9Masautso ndi zowawa zidzagwera munthu aliyense amene amachita zonyansa, kuyambira Myuda kenaka anthu a mitundu ina. 10Koma ulemerero, ulemu ndi mtendere zidzakhala kwa aliyense amene amachita zabwino, kuyambira Myuda kenaka anthu a mitundu ina. 11Pajatu Mulungu alibe tsankho.
12Onse amene amachimwa osadziwa Malamulo, adzawonongeka ngakhale kuti sadziwa Malamulowo. Ndipo onse amene amachimwa akudziwa Malamulo adzaweruzidwa potsata Malamulowo. 13Pakuti si amene amangomva Malamulo amene amakhala wolungama pamaso pa Mulungu, koma ndi okhawo amene amachita zili mʼMalamulomo amene adzatchedwa olungama. 14Ndithu, pamene a mitundu ina, amene alibe Malamulo, koma mwachikhalidwe chawo amachita zimene zili mʼMalamulo, iwowo ndi Malamulo pa iwo okha, ngakhale kuti alibe Malamulowo. 15Ntchito zawo zimaonetsa kuti Malamulowo alembedwa mʼmitima mwawo. Chikumbumtima chawonso chimawachitira umboni pakuti maganizo awo amawatsutsa kapena kuwavomereza. 16Izi zidzachitika pa tsiku limene Mulungu adzaweruza zinsinsi za anthu kudzera mwa Yesu Khristu, monga momwe Uthenga wanga Wabwino unenera.
Ayuda ndi Malamulo
17Koma iweyo, amene umadzitcha kuti ndiwe Myuda, umadalira Malamulo, ndipo umanyadira ubale wako ndi Mulungu, 18ngati umadziwa chifuniro chake, ndi kudziwa zoyenera kuchita chifukwa unaphunzitsidwa ndi Malamulo; 19ngati umadziwadi kuti ndiwe mtsogoleri wa osaona, nyale yowunikira amene ali mu mdima, 20mlangizi wa anthu opusa, mphunzitsi wa makanda, chifukwa umadziwa kuti mʼMalamulo uli nayo nzeru yonse ndi choonadi, 21tsono, iwe amene umaphunzitsa ena, sudziphunzitsa wekha kodi? Kodi iwe amene umalalikira kuti anthu asabe, umabanso? 22Kodi iwe amene umanena kuti anthu asachite chigololo, umachitanso chigololo? Kodi iwe amene umanyasidwa ndi mafano, umalandanso za mʼnyumba zopembedzera mafanowo? 23Kodi iwe amene umadzitama ndi Malamulo, umamuchititsa manyazi Mulungu posamvera Malamulowo? 24Monga kwalembedwa, “Dzina la Mulungu likuchitidwa chipongwe pakati pa a mitundu ina chifukwa cha inu.”
25Mdulidwe umakhala ndi phindu ngati usunga Malamulo, koma ngati sumvera Malamulo, iweyo umakhala ngati kuti sunachite mdulidwe. 26Ngati amene sanachite mdulidwe achita zomwe zili mʼMalamulo, kodi sadzatengedwa ngati ochita mdulidwe? 27Munthu amene sanachite mdulidwe mʼthupi koma amamvera Malamulo adzakutsutsa iwe wosamvera Malamulowe, ngakhale kuti uli nawo Malamulo olembedwawo.
28Myuda weniweni si amene angooneka ngati Myuda pamaso pa anthu, ndipo mdulidwe weniweni si umene umangochitika mʼthupi pamaso pa anthu. 29Ayi, Myuda weniweni ndi amene ali Myuda mu mtima mwake, ndipo mdulidwe weniweni ndi wa mtima, wochitika ndi Mzimu, osati ndi malamulo olembedwa. Woyamikira munthu wotere ndi Mulungu, osati anthu ayi.
فقط خدا می‌تواند بر گناهكاران داوری كند
1شايد كسی پيش خود فكر كند اين مردم چقدر پست هستند كه دست به چنين كارهايی می‌زنند. اما كسی كه چنين فكر می‌كند، خودش نيز بهتر از آنها نيست. هرگاه كسی بگويد كه اين اشخاص بدكار بايد مجازات شوند، در حقيقت خودش را محكوم می‌كند، چون او نيز همان گناهان را مرتكب می‌شود. 2اما می‌دانيم كه خدا هر كسی را كه مرتكب چنين اعمالی شود، عادلانه و به سختی مجازات خواهد كرد. 3ای آدمی، آيا تصور می‌كنی كه خدا ديگران را برای اين گناهان مجازات خواهد كرد، اما از گناهان تو چشم‌پوشی خواهد نمود؟ 4اگر خدا تا به حال نسبت به تو صبر و تحمل نشان داده است، آيا اين را نتيجهٔ ضعف او می‌دانی؟ آيا متوجه نيستی كه خدا در تمام اين مدت كه تو را مجازات نكرده، در واقع به تو فرصت داده تا از گناهانت دست بكشی؟ بلی، مهربانی خدا برای اين بوده است كه تو توبه كنی.
5اگر دل خودت را سخت كنی و توبه نكنی برای خود مجازات وحشتناكی فراهم می‌آوری، زيرا بزودی روز خشم و غضب خدا فرا می‌رسد روزی كه در آن خدا تمام مردم جهان را عادلانه محكوم خواهد كرد، 6و به هر کس مطابق كارهايش پاداش يا كيفر خواهد داد. 7او زندگی جاويد را به كسانی می‌بخشد كه با صبر و تحمل آنچه راست است به عمل می‌آورند و خواستار جلال و بزرگی و بقايی هستند كه خدا عطا می‌كند. 8اما آنانی را كه با حقيقت وجود خدا ضديت می‌كنند و به راههای گناه‌آلود خود می‌روند، به شدت مجازات خواهد كرد. بلی، ايشان مورد خشم و غضب خدا واقع خواهند شد. 9رنج و عذاب گريبانگير همهٔ كسانی خواهد گرديد كه گناه می‌ورزند، از يهودی گرفته تا غيريهودی. 10اما جلال و سربلندی و آرامش الهی نصيب همهٔ آنانی خواهد شد كه از خدا اطاعت می‌كنند، چه يهودی و چه غيريهودی، 11زيرا خدا تبعيض قائل نمی‌شود.
12-15خدا شخص گناهكار را، هر كه باشد، مجازات خواهد كرد. به عنوان مثال، مردم وحشی و از همه جا بی‌خبر كه در جنگلها زندگی می‌كنند اگر مرتكب گناه شوند، خدا مجازاتشان خواهد كرد، چون ايشان با اينكه هيچگاه كتاب آسمانی و احكام نوشته شدهٔ خدا را نخوانده‌اند، اما در عمق وجدانشان، خوب را از بد تشخيص می‌دهند. پس در حقيقت احكام خدا در وجدانشان نوشته شده است و به همين دليل، وقتی كاری نيک انجام می‌دهند، وجدانشان آرام می‌گيرد و هرگاه عمل بدی مرتكب می‌شوند، وجدانشان ايشان را سرزنش می‌كند. از طرف ديگر، اشخاصی كه دارای دين و مذهب هستند نيز اگر گناه كنند، خدا مجازاتشان خواهد كرد. چون ايشان با اينكه دارای كتاب آسمانی و احكام نوشته شدهٔ خدا هستند و آنها را می‌خوانند، اما از آنها اطاعت نمی‌كنند. ايشان راه راست را می‌دانند اما در آن قدم نمی‌زنند. بنابراين، بايد گفت كه دانستن احكام خدا سبب نجات نمی‌شود، بلكه اجرای آنها. 16مسلماً آن روز خواهد آمد كه عيسی مسيح به حكم خدا، افكار و انگيزه‌های مخفی همه را مورد داوری قرار دهد. همهٔ اينها، بخشی از نقشهٔ عظيم خداست كه من اعلام می‌كنم.
داشتن شريعت كافی نيست، بايد مطابق آن زندگی كرد
17و اما شما يهوديان، تصور می‌كنيد كه چون خدا شريعت و احكام خود را به شما عطا كرده است، بنابراين از شما خشنود است، و می‌باليد به اينكه برگزيدگان خدا هستيد. 18شما اراده و خواست خدا را می‌دانيد و خوب را از بد تشخيص می‌دهيد، چون احكام او را از كودكی آموخته‌ايد، 19شما يقين كامل داريد كه راه خدا را به خوبی می‌شناسيد؛ به همين جهت خود را راهنمای نابينايان می‌دانيد، و خويشتن را چراغهايی می‌پنداريد كه راه خدا را به آنانی كه در تاريكی گمراه شده‌اند، نشان می‌دهند. 20شما گمان می‌كنيد كه راهنمای مردم نادان هستيد و می‌توانيد امور الهی را حتی به كودكان نيز بياموزيد، زيرا تصور می‌كنيد احكام خدا را كه پر از معرفت و راستی است، می‌دانيد.
21حال، شما كه ديگران را تعليم می‌دهيد، چرا خودتان نمی‌آموزيد؟ به ديگران می‌گوييد كه دزدی نكنيد؛ آيا خودتان دزدی نمی‌كنيد؟ 22می‌گوييد كه زنا كردن گناه است؛ آيا خودتان زنا نمی‌كنيد؟ می‌گوييد كه نبايد بت‌پرستی كرد؛ آيا خودتان ماديات را همچون بت نمی‌پرستيد؟ 23شما به داشتن كتاب آسمانی افتخار می‌كنيد؛ ولی آيا با زير پا گذاشتن دستورات آن، به خدا توهين نمی‌كنيد؛ 24همانطور كه كتاب آسمانی می‌فرمايد: «مردم دنيا به خاطر شما يهوديان، به نام خدا بی‌احترامی می‌كنند!»
25يهودی بودن شما، در صورتی ارزش دارد كه از دستورات خدا اطاعت كنيد. در غير اين صورت، از بت‌پرستان هم بدتريد. 26زيرا اگر بت‌پرستان احكام خدا را اطاعت كنند، آيا خدا تمام امتيازات و افتخاراتی را كه قصد داشت به شما يهوديان بدهد، به ايشان نخواهد داد؟ يقيناً خواهد داد. 27در اين صورت وضع بت‌پرستان نامختون كه احكام خدا را اطاعت می‌كنند، در پيشگاه خدا از وضع شما يهوديان خيلی بهتر خواهد بود، زيرا شما با وجود اينكه ختنه شده‌ايد و صاحب كتاب آسمانی هستيد، باز احكام خدا را اطاعت نمی‌كنيد.
28فراموش نكنيد كه هر كه پدر و مادرش يهودی باشند و خود نيز ختنه شده باشد، يهودی نيست. 29بلكه يهودی واقعی كسی است كه دلش در نظر خدا پاک باشد. زيرا ختنهٔ بدنی، خدا را راضی نمی‌سازد؛ خدا از كسانی راضی و خشنود می‌شود كه آرزوها و افكارشان ختنه و دگرگون شده باشد. هر كه زندگی‌اش به اين صورت تغيير يافته باشد، اگر هم شما او را تحسين نكنيد، خدا او را تحسين خواهد كرد.
