1美名勝過巨富，
恩寵比金銀寶貴。
2富人和窮人相同：
都由耶和華所造。
3明哲人遇禍躲避，
愚昧人前往受害。
4心存謙卑、敬畏耶和華，
必得財富、尊榮和生命。
5奸徒之道有荊棘和陷阱，
想保全生命的必須遠避。
6教導孩童走正路，
他到老也不偏離。
7富人管轄窮人，
欠債的是債主的僕人。
8播種不義的必收災禍，
他的惡勢力終必瓦解。
9慷慨的人必蒙福，
因他給窮人食物。
10趕走嘲諷者，紛爭平息，
爭吵和羞辱也會消除。
11喜愛清心、口吐恩言的人，
必與君王為友。
12耶和華的眼目護衛真理，
祂必推翻奸徒的言論。
13懶惰人說：「外面有獅子，
我會喪命街頭。」
14淫婦的口是深坑，
耶和華憎惡的人必陷進去。
15愚昧纏住孩童的心，
教棍能遠遠趕走它。
16靠壓榨窮人斂財和送禮給富人的，
都必窮困潦倒。
智者之言
17你要側耳聽智者之言，
專心領受我的教誨，
18銘記在心、隨時誦詠，
方為美事。
19今天我將這些指示你，
為要使你倚靠耶和華。
20關於謀略和知識，
我已寫給你三十條，
21要使你認識真理，
能準確答覆差你來的人。
22不可仗勢剝削貧窮人，
法庭上不可欺凌弱者，
23因為耶和華必為他們伸冤，
奪去掠奪他們之人的性命。
24不可結交脾氣暴躁者，
不要跟易怒之人來往，
25免得你沾染他們的惡習，
不能自拔。
26不要為人擊掌作保，
不要為欠債的抵押。
27如果你還不起，
連你的床也會被抬走。
28不可移動祖先定下的界石。
29你看那精明能幹的人，
他必侍立在君王面前，
不會效力於泛泛之輩。
1Mas maayo nga pilion ang maayo nga reputasyon sang sa madamo nga manggad. Ang pagtahod sang mga tawo sa imo mas bilidhon pa sang sa bulawan kag pilak.
2Ang manggaranon kag ang imol pareho lang nga ginhimo sang Ginoo.
3Nagalikaw ang maalamon nga tawo kon masugata niya ang katalagman, pero wala nagalikaw ang tawo nga wala sing alam, gani nagaantos siya.
4Ang pagtahod sa Ginoo kag ang pagpaubos makahatag sa imo sang manggad, dungog, kag malawig nga kabuhi.
5Nagalakat ang mga malaot sa dalan nga tunukon kag may mga siod. Maglikaw ka sa sina nga dalan kon ginatipigan mo ang imo kabuhi.
6Tudlui ang bata sang husto nga pagginawi, kag dumdumon niya ina bisan tigulang na siya.
7Ang mga imol ginadumalahan sang mga manggaranon, kag ang mga nagautang ulipon sang mga nagapautang.
8Ang nagapanggas sang kalautan magaani sang kalaglagan, kag mauntat na ang iya pagpanghalit sa iban.
9Pakamaayuhon sang Dios ang mga mahinatagon nga nagahatag sang pagkaon sa mga imol.
10Kon palayason ang mga tawo nga nagapangyaguta, madula na ang pagbinaisay, pag-ilinaway, kag pag-insultuhanay.
11Mangin amigo sang hari ang tawo nga sinsero kag malulo maghambal.
12Ginabantayan maayo sang Ginoo ang mga maalamon, pero ginaguba niya ang mga plano sang mga maluibon.
13Ang matamad nga tawo indi magguwa sa balay kay kuno may leon sa guwa kag basi tukbon siya.
14Ang mga ginahambal sang malain nga babayi makahalit sa imo pareho sa madalom nga buho, kag sa sini nga buho nagakahulog ang mga ginakaugtan sang Ginoo.
15Batasan na sang mga bata ang pagbinuang, pero matadlong ini nga batasan kon disiplinahon sila.
16Magaimol ang tawo nga nagahatag sa mga manggaranon ukon nagapigos sa mga imol agod magmanggaranon siya.
Ang 30 ka Importante nga mga Hulubaton
17Ang mga masunod amo ang dugang pa nga ginasiling sang maalamon nga mga tawo. Pamatii ini sing maayo samtang ginatudlo ko ini sa imo, 18kay magmalipayon ka gid kon mahibaluan mo kag masaulo ini. 19Ginatudlo ko ini subong sa imo agod magsalig ka sa Ginoo.
20Nagsulat ako sang 30 ka hulubaton nga makalaygay kag makahatag sa imo sang kaalam. 21Paagi sini mahibaluan mo kon ano ang kamatuoran, kag makahatag ka sing masaligan nga sabat sa tawo nga magpamangkot sa imo.22:21 magpamangkot sa imo: sa literal, nagpadala sa imo.
‒1‒
22Indi ka magpamintaha sa mga imol, kag indi sila pagdaog-dauga sa korte, 23kay ang Ginoo amo ang magadepensa sa ila. Kag kon ano ang inyo himuon sa ila nga indi maayo amo man ang himuon sang Ginoo sa inyo.
‒2‒
24Indi ka magpakig-abyan sa tawo nga dali maakig, 25kay basi kon magpareho ka man sa iya, kag masiod ka sa sina nga batasan.
‒3‒
26Indi ka magpromisa nga ikaw ang magbayad sang utang sang iban. 27Kay kon indi ka makabayad, kuhaon nila bisan ang imo hiligdaan.
‒4‒
28Indi mo paghalinon ang muhon22:28 muhon: Tanda ini sang dulunan sang duta. Kon sa English, “landmark” ukon “boundary marker.” nga ginbutang sang una sang imo mga katigulangan.
‒5‒
29Ang tawo nga maayo mag-obra magaalagad sa mga hari kag indi sa ordinaryo nga mga tawo.
