1智慧的女子建立家園，
愚昧的女子親手拆毀。
2行為正直的人敬畏耶和華，
行事邪僻的人輕視耶和華。
3愚人的狂言招來鞭打，
智者的唇舌保護自己。
4沒有耕牛槽頭淨，
五穀豐登需壯牛。
5忠實的證人不會撒謊，
虛假的證人謊話連篇。
6嘲諷者徒然尋智慧，
明哲人輕易得知識。
7你要遠離愚昧人，
他口中毫無知識。
8明哲憑智慧辨道，
愚人被愚昧欺騙。
9愚妄人戲看罪惡，
正直人彼此恩待。
10心頭的愁苦，唯有自己明白；
心中的喜樂，外人無法分享。
11惡人的房屋必遭毀滅，
正直人的帳篷必興盛。
12有的路看似正確，
最終卻通向死亡。
13歡笑難消內心的痛苦，
歡樂過後，悲傷猶在。
14背棄正道，自食惡果；
善人行善，必得善報。
15愚昧人什麼都信，
明哲人步步謹慎。
16智者小心謹慎，遠離惡事；
愚人驕傲自負，行事魯莽。
17急躁易怒的人做事愚昧，
陰險奸詐之人遭人痛恨。
18愚昧人得愚昧作產業，
明哲人得知識為冠冕。
19壞人俯伏在善人面前，
惡人俯伏在義人門口。
20窮人遭鄰舍厭，
富人朋友眾多。
21藐視鄰舍是罪過，
憐憫窮人蒙福樂。
22圖謀惡事的步入歧途，
行善的受愛戴和擁護。
23殷勤工作，帶來益處；
滿嘴空談，導致貧窮。
24智者以財富為冠冕，
愚人以愚昧為裝飾。
25誠實的證人挽救性命，
口吐謊言者欺騙他人。
26敬畏耶和華的信心堅定，
他的子孫也有庇護所。
27敬畏耶和華是生命的泉源，
可以使人避開死亡的陷阱。
28人民眾多，是君王的榮耀；
沒有臣民，君主必然敗亡。
29不輕易發怒者深明事理，
魯莽急躁的人顯出愚昧。
30心平氣和，滋潤生命；
妒火中燒，啃蝕骨頭。
31欺壓窮人等於侮辱造物主，
憐憫貧弱就是尊敬造物主。
32惡人因惡行而滅亡，
義人到死仍有倚靠。
33智慧存在哲士心裡，
愚人心中充滿無知。
34公義能叫邦國興盛，
罪惡是人民的恥辱。
35明智的臣子蒙王喜悅，
可恥的僕人惹王發怒。
1Ang maalamon nga asawa nagapalig-on sang iya panimalay, pero ang buang-buang iya nagaguba sang iya panimalay.
2Ang tawo nga nagakabuhi sing husto nagatahod sa Ginoo, pero ang wala nagakabuhi sing husto nagatamay sa iya.
3Ang mga ginahambal sang buang-buang nga tawo makahalit sa iya, pero ang mga ginahambal sang maalamon nga tawo makatipig sa iya.
4Kon wala ka sing sapat nga inug-arado wala ka sing anihon, pero kon may sapat ka, kag makusog pa, madamo ang imo anihon.
5Ang masaligan nga saksi wala nagabutig, pero ang indi masaligan puro kabutigan ang iya ginahambal.
6Ang tawo nga nagapangyaguta indi gid makaangkon sang kaalam bisan ano pa niya katinguha, pero ang tawo nga may pag-intiendi dali lang makatuon.
7Likawi ang mga buang-buang kay wala ka sing may matun-an nga maayo sa ila.
8Ang kaalam sang tawo nga nakahibalo magtimbang-timbang kon diin ang husto ukon indi amo ang nagahatag sa iya sang ihibalo kon ano ang iya himuon, pero ang kabuangan sang buang-buang nga tawo nagapatalang sa iya.
9Daw sa wala lang sa mga buang-buang kon makasala sila, pero sa mga matarong nga tawo nga nagakabuhi sing husto, gusto nila nga batunon sila sang Dios.14:9 Indi klaro ang buot silingon sang Hebreo sa sini nga bersikulo.
10Ikaw lang ang nakahibalo kon ano ka gid kamalipayon ukon kamasinulub-on.
11Pagalaglagon ang panimalay sang mga malaot, pero pauswagon ang panimalay sang mga nagakabuhi sing husto.
12Mahimo nga nagahunahuna ka nga ara ka sa husto nga dalan, pero gali ang padulungan sini amo ang kamatayon.
13Puwede mo matago ang imo kasubo sa imo nga pagkadlaw, pero kon tapos ka na kadlaw ang kasubo ara man gihapon.
14Ang tawo pagabalusan sang nagakabagay gid sa iya nga mga ginhimo, maayo man ukon malain.
15Ang tawo nga wala sing alam nagapati sang bisan ano; ang tawo nga nakahibalo magtimbang-timbang kon diin ang husto ukon indi nagabantay gid sang iya mga tikang.
16Ang maalamon nga tawo nagahalong sang iya kaugalingon kag nagalikaw sa gamo, pero ang buang-buang nga tawo wala nagahalong kundi nagapadasodaso.
17Ang tawo nga dali lang maakig nagahimo sang kabuangan. Ang tawo nga nagapadihot sing malain ginakaugtan sang Dios. 14:17 Dios: ukon, iya isigkatawo.
18Makita ang kabuangan sa tawo nga wala sing alam, pero makita ang kaalam sa tawo nga nakahibalo magtimbang-timbang kon diin ang husto ukon indi.
19Magasaludo kag magapakitluoy ang mga malaot sa mga matarong.
20Wala kaayo sing may nagapakig-abyan sa mga imol, bisan ang ila mga kaingod, pero ang mga manggaranon iya madamo sing mga abyan.
21Makasasala ang tawo nga nagatamay sa iya isigkatawo nga imol, pero bulahan ang tawo nga maayo sa imol.
22Makasala ka lang kon magplano ka sing malain sa imo isigkatawo, pero kon magplano ka sing maayo, may mga tawo nga magahigugma kag magaunong sa imo.
23Ang pagtrabaho sing tudo may pulos, pero ang pagsagi wakal magapaimol lang sa tawo.
24Ang balos sa mga maalamon amo ang ila manggad, pero ang balos sa mga buang-buang sa ila nga kabuangan amo ang dugang nga kabuangan.
25Ang saksi nga nagasugid sang matuod makaluwas sa kabuhi sang tawo. Traidor ang saksi nga nagabutig.
26Ang pagtahod sa Ginoo nagahatag sang sigurado nga kalig-on kag proteksyon sa tawo kag sa iya mga anak.
27Ang pagtahod sa Ginoo makapaayo kag makapalawig sang imo kabuhi,14:27 makapaayo… kabuhi: sa literal, tuburan nga nagahatag sang kabuhi. kag makapalikaw sa imo sa kamatayon.
28Ang pagkagamhanan sang hari nagadepende sa kadamuon sang iya katawhan; kon wala ang iya katawhan malaglag ang hari.
29Ang mapinasensyahon nga tawo maalamon gid, pero ang tawo nga dali maakig nagapakita sang iya pagkabuang-buang.
30Ang malinong nga panghunahuna makapaayo sa lawas, pero ang kahisa14:30 kahisa: ukon, kaimon. pareho sa sakit nga nagaut-ot sa mga tul-an.
31Ang nagapigos sa mga imol nagainsulto sa Dios nga naghimo sa ila, pero ang nagakaluoy sa mga imol nagapadungog sa Dios.
32Ginalaglag sang Dios ang mga malaot tungod sang ila malaot nga mga binuhatan, pero ginaprotektaran niya ang mga matarong tungod sang ila pagkadiosnon.14:32 tungod sang ila pagkadiosnon: Amo ini sa Septuagint kag sa Syriac. Sa Hebreo, sa ila kamatayon.
33Ang kaalam ara sa hunahuna sang tawo nga may pag-intiendi, pero ang mga buang-buang wala sing14:33 wala sing: Wala ini sa Hebreo, pero ara sa Septuagint kag sa Syriac. may nahibaluan parte sa kaalam.
34Magauswag ang isa ka nasyon kon ang mga pumuluyo sini magkabuhi sing matarong, pero kon magpakasala sila, mahuy-an ang ila nasyon.
35Nagakalipay ang hari sa maalamon nga suluguon, pero ginakaugtan niya ang suluguon nga nagapakahuya sa iya.
