米該雅先知警告亞哈王
1亞蘭和以色列之間三年無戰事。 2第三年，猶大王約沙法來見以色列王亞哈。 3以色列王對臣僕說：「你們都知道基列的拉末是我們的領土，我們豈能坐視不理，不從亞蘭王手中奪回來呢？」 4他問約沙法：「你願意跟我一起去攻打基列的拉末嗎？」約沙法回答說：「你我不分彼此，我的民就是你的民，我的馬就是你的馬。」 5約沙法又對以色列王說：「你要先求問耶和華。」
6於是，以色列王就召來了大約四百名先知，問他們：「我可以去攻打基列的拉末嗎？」他們說：「可以去，主必把那城交在王手中。」 7但約沙法問：「這裡沒有耶和華的先知供我們求問嗎？」 8以色列王回答說：「這裡還有一個人，是音拉的兒子米該雅，我們可以託他求問耶和華。可是我厭惡他，因為他給我的預言都是有凶無吉。」約沙法說：「王不要這樣說。」 9以色列王召來一名內侍，說：「你快把音拉的兒子米該雅帶來。」 10以色列王和猶大王約沙法在撒瑪利亞城門前的麥場，身穿朝服，坐在寶座上，眾先知都在他們面前說預言。 11基拿拿的兒子西底迦造了兩隻鐵角，說：「耶和華這樣說，『你必用這鐵角牴亞蘭人，直到毀滅他們。』」 12所有的先知也都預言說：「去攻打基列的拉末吧，一定得勝，耶和華必將那城交在王的手中。」
13去召米該雅的使者對米該雅說：「眾先知都異口同聲地向王說吉言，你就像他們一樣說些吉言吧。」 14米該雅回答說：「我憑永活的耶和華起誓，耶和華對我說什麼，我就說什麼。」 15米該雅來到以色列王面前，王就問他：「米該雅啊，我可不可以去攻打基列的拉末？」米該雅回答說：「上去攻打吧，一定得勝，耶和華必將那城交在王手中。」 16王卻說：「我要囑咐你多少次，你才肯奉耶和華的名對我說實話呢？」 17米該雅說：「我看見以色列人四散在山上，好像沒有牧人的羊群一樣。耶和華說，『這些人沒有主人，讓他們各自平安地回家去吧。』」 18以色列王對約沙法說：「我不是告訴過你嗎？他給我的預言都是有凶無吉。」 19米該雅說：「你要聽耶和華的話。我看見耶和華坐在寶座上，眾天軍侍立在祂左右。 20耶和華說，『誰願意去引誘亞哈到基列的拉末去送死呢？』眾天軍議論紛紛。 21後來，有一個靈站出來對耶和華說他願意去。 22耶和華問他用什麼方法，他說，『我要做謊言之靈，進入他眾先知的口中。』耶和華說，『你必能成功，就這樣做吧。』 23現在，耶和華已經把謊言之靈放進這些先知口中，耶和華已決意降禍給你。」
24基拿拿的兒子西底迦聽了米該雅的話就上前打他的臉，說：「耶和華的靈怎會離開我向你說話呢？」 25米該雅說：「你躲進密室的那天就知道了。」 26以色列王下令說：「把米該雅交給亞們總督和約阿施王子， 27告訴他們，『王說，要把這人關在監牢，只給他一些餅和水，直到我平安地回來。』」 28米該雅說：「如果你能夠平安地回來，耶和華就沒有藉著我說話。」他又說：「眾民啊，你們都記住我的話。」
亞哈之死
29以色列王和猶大王約沙法出兵攻打基列的拉末。 30以色列王對約沙法說：「我要改裝上陣，你就穿王袍吧。」以色列王就改裝上陣。 31亞蘭王已經吩咐他的三十二名戰車長不要跟對方的大小軍兵交鋒，只攻擊以色列王。 32戰車長看見約沙法，以為他一定是以色列王，便轉過來攻擊他。約沙法高聲喊叫， 33戰車長見他不是以色列王，便不再追殺他。 34有人隨手放了一箭，射進了以色列王的鎧甲縫中。王對駕車的說：「調轉車頭拉我離開戰場吧，我受了重傷。」 35那天的戰事非常激烈，亞哈王被人扶著站在車上，迎戰亞蘭人。到了黃昏，王就死了，車上流滿了血。 36太陽快要下山的時候，以色列軍中傳出號令，叫人各回本鄉本城。
37王死後，他們把王的屍體運回撒瑪利亞安葬， 38並在撒瑪利亞妓女洗浴的池邊洗他的戰車，有狗來舔他的血，正如耶和華所言。 39亞哈其他的事，他的一切所作所為和他建造的象牙宮及各城邑，都記在以色列的列王史上。 40亞哈與祖先同眠後，他兒子亞哈謝繼位。
約沙法做猶大王
41亞哈做以色列王第四年，亞撒的兒子約沙法登基做猶大王。 42約沙法三十五歲登基，在耶路撒冷執政二十五年。他母親叫阿蘇巴，是示利希的女兒。 43約沙法事事效法他父親亞撒，不偏不離，做耶和華視為正的事。但他沒有拆毀邱壇，百姓仍然在那裡獻祭燒香。 44約沙法與以色列王修好。
45約沙法其他的事，包括他的功業和戰績，都記在猶大的列王史上。 46約沙法除掉了他父親亞撒時代遺留的男廟妓。 47那時以東沒有王，由總督治理。 48約沙法又建造了一批他施船，要到俄斐去運載黃金，可是沒有成行，因為船隻在以旬·迦別失事了。 49後來，亞哈的兒子亞哈謝請求約沙法讓他的人跟約沙法的人一起出海，但約沙法拒絕了。 50約沙法與祖先同眠後葬在大衛城他的祖墳裡。他兒子約蘭繼位。
亞哈謝做以色列王
51猶大王約沙法執政第十七年，亞哈的兒子亞哈謝在撒瑪利亞登基做以色列王，執政兩年。 52他做耶和華視為惡的事，步他父母的後塵，效法使以色列人陷入罪中的尼八之子耶羅波安。 53他像他父親一樣供奉、祭拜巴力，惹以色列的上帝耶和華發怒。
Ũrathi wa Mikaya wa Gũũkĩrĩra Ahabu
1Na rĩrĩ, kwa ihinda rĩa mĩaka ĩtatũ gũtiarĩ na mbaara gatagatĩ ga Suriata na Isiraeli. 2No mwaka-inĩ wa gatatũ, Jehoshafatu mũthamaki wa Juda agĩikũrũka, agĩthiĩ gũceerera mũthamaki wa Isiraeli. 322:3 Gũcook 4:43Mũthamaki wa Isiraeli nĩakoretwo eera anene ake atĩrĩ, “Githĩ mũtiũĩ atĩ Ramothu-Gileadi nĩ itũũra riitũ, na gũtirĩ ũndũ tũreka wa kũrĩoya rĩngĩ kuuma kũrĩ mũthamaki wa Suriata?”
422:4 2Ath 3:7Nĩ ũndũ ũcio akĩũria Jehoshafatu atĩrĩ, “Nĩũgũthiĩ na niĩ tũkahũũranĩre itũũra rĩa Ramothu-Gileadi?”
Nake Jehoshafatu agĩcookeria mũthamaki wa Isiraeli atĩrĩ, “Niĩ nawe tũrĩ ũndũ ũmwe, andũ akwa no ta andũ aku, na mbarathi ciakwa no ta mbarathi ciaku.” 522:5 Thaam 33:7; Ayub 38:2; 2Ath 3:11No Jehoshafatu agĩcooka akĩĩra mũthamaki wa Isiraeli atĩrĩ, “Amba ũtuĩrie na ũmenye ũtaaro wa Jehova.”
622:6 Atiir 18:6Nĩ ũndũ ũcio mũthamaki wa Isiraeli agĩcookanĩrĩria anabii hamwe, nao maarĩ anabii ta magana mana, akĩmooria atĩrĩ, “Thiĩ ngahũũranĩre itũũra rĩa Ramothu-Gileadi, kana ndigathiĩ?”
Makĩmũcookeria atĩrĩ, “Thiĩ, nĩgũkorwo Jehova nĩekũneana itũũra rĩu moko-inĩ ma mũthamaki.”
722:7 Ndar 27:21; 2Ath 3:11Nowe Jehoshafatu akĩũria atĩrĩ, “Kaĩ gũkũ gũtarĩ mũnabii wa Jehova ũrĩa tũngĩtuĩria ũhoro kuuma kũrĩ we?”
822:8 Amos 5:10; Jer 23:17Mũthamaki wa Isiraeli agĩcookeria Jehoshafatu atĩrĩ, “Nĩ kũrĩ mũndũ ũmwe ũrĩa ũngĩtũtuĩrĩria ũhoro kuuma kũrĩ Jehova, no nĩndĩmũthũire tondũ gũtirĩ hĩndĩ andathagĩra ũndũ mwega, no maũndũ mooru hĩndĩ ciothe. Nake nĩwe Mikaya mũrũ wa Imula.”
No Jehoshafatu agĩcookia atĩrĩ, “Mũthamaki ndagĩrĩirwo nĩ kuuga ũguo.”
9Nĩ ũndũ ũcio mũthamaki wa Isiraeli agĩĩta ũmwe wa anene ake, akĩmwĩra atĩrĩ, “Ndehera Mikaya mũrũ wa Imula narua.”
10Hĩndĩ ĩyo mũthamaki wa Isiraeli na Jehoshafatu mũthamaki wa Juda mehumbĩte nguo ciao cia ũthamaki na magaikarĩra itĩ ciao cia ũnene hau kĩhuhĩro-inĩ kĩa ngano, itoonyero-inĩ rĩa kĩhingo gĩa itũũra rĩa Samaria, nao anabii othe maarĩ ho makĩratha me mbere yao. 1122:11 Gũcook 33:17; Zek 1:18-21Na rĩrĩ, Zedekia mũrũ wa Kenaana nĩathondekete hĩa cia kĩgera, nake akiuga atĩrĩ, “Jehova ekuuga ũũ: ‘Ici nĩcio mũgatheeca Asuriata nacio nginya mũmaniine.’ ”
12Nao anabii acio angĩ othe maarathaga o ũndũ ũmwe, makoiga atĩrĩ, “Tharĩkĩra Ramothu-Gileadi na nĩũgũtooria, tondũ Jehova nĩekũrĩneana moko-inĩ ma mũthamaki.”
13Mũndũ ũrĩa watũmĩtwo ageete Mikaya akĩmwĩra ũũ, “Atĩrĩrĩ, anabii arĩa angĩ othe maarĩtie o ta mũndũ ũmwe, nao mararathĩra mũthamaki ũhootani. Reke kiugo gĩaku gĩĩtĩkanie na kĩao, na warie ũndũ mwega.”
1422:14 Ndar 22:18Nowe Mikaya akiuga atĩrĩ, “Ti-itherũ o ta ũrĩa Jehova atũũraga muoyo, niĩ ngũmwĩra o ũrĩa Jehova ekũnjĩĩra.”
15Hĩndĩ ĩrĩa aakinyire-rĩ, mũthamaki akĩmũũria atĩrĩ, “Mikaya, tũthiĩ tũkahũũranĩre itũũra rĩa Ramothu-Gileadi, kana tũtigaathiĩ?”
Nake Mikaya akĩmũcookeria atĩrĩ, “Rĩtharĩkĩre na ũhootane, tondũ Jehova nĩekũrĩneana moko-inĩ ma mũthamaki.”
16Mũthamaki akĩmwĩra atĩrĩ, “Nĩ maita maigana ngũtũũra ngwĩhĩtithagia ndũkae kũnjĩĩra ũhoro ũngĩ, tiga ũhoro wa ma thĩinĩ wa rĩĩtwa rĩa Jehova?”
1722:17 Math 9:36Nake Mikaya akĩmũcookeria atĩrĩ, “Ndĩronire andũ a Isiraeli othe mahurunjũkĩire irĩma-inĩ ta ngʼondu itarĩ na mũrĩithi, nake Jehova aroiga atĩrĩ, ‘Andũ aya matirĩ na mwathi. O mũndũ nĩarekwo ainũke gwake na thayũ.’ ”
18Nake mũthamaki wa Isiraeli akĩĩra Jehoshafatu atĩrĩ, “Githĩ ndikwĩrire atĩ ndarĩ hĩndĩ angĩndathĩra ũhoro mwega, tiga o ũrĩa mũũru?”
1922:19 Isa 6:1; Dan 7:9; Ayub 1:6Mikaya agĩthiĩ na mbere, akiuga atĩrĩ, “Nĩ ũndũ ũcio thikĩrĩria kiugo kĩa Jehova: Ndĩronire Jehova aikarĩire gĩtĩ gĩake kĩa ũnene arĩ na mbũtũ yothe ya igũrũ ĩrũgamĩte ĩmũthiũrũkĩirie mwena wa ũrĩo na wa ũmotho. 20Nake Jehova akĩũria atĩrĩ, ‘Nũũ ũkũheenereria Ahabu nĩguo atharĩkĩre Ramothu-Gileadi, nĩgeetha athiĩ agakuĩre kuo?’
“Ũmwe akiuga ũũ, na ũrĩa ũngĩ ũũ. 21Marigĩrĩrio-inĩ roho ũmwe ũkiumĩra, ũkĩrũgama mbere ya Jehova, ũkiuga atĩrĩ, ‘Nĩ niĩ ngũmũheenereria.’
2222:22 Atiir 9:23; 2Athe 2:11“Jehova akĩũria atĩrĩ, ‘Ũkũmũheenereria atĩa?’
“Naguo ũkiuga atĩrĩ, ‘Nĩgũthiĩ ngũthiĩ nduĩke roho wa maheeni tũnua-inĩ twa anabii ake othe.’
“Jehova akiuga atĩrĩ, ‘Wee nĩũkũhota kũmũheenereria. Thiĩ ũgeeke ũguo.’
2322:23 Ezek 14:9; Gũcook 31:29“Nĩ ũndũ ũcio Jehova nĩekĩrĩte roho wa maheeni tũnua-inĩ twa anabii aya aku othe. Jehova nĩagwathĩrĩirie mwanangĩko.”
24Hĩndĩ ĩyo Zedekia mũrũ wa Kenaana agĩkuhĩrĩria na akĩgũtha Mikaya rũhĩ rwa ũthiũ. Akĩmũũria atĩrĩ, “Kaĩ roho wa Jehova aragereire kũ rĩrĩa aroimire kũrĩ niĩ, nĩguo aarie nawe?”
2522:25 1Ath 20:30Mikaya agĩcookia atĩrĩ, “Nĩũkamenya mũthenya ũrĩa ũgaathiĩ kwĩhitha kanyũmba ka na thĩinĩ.”
26Mũthamaki wa Isiraeli agĩathana, akiuga atĩrĩ, “Oyai Mikaya mũmũcookie kũrĩ Amoni mwathi wa itũũra inene, na kũrĩ Joashu mũrũ wa mũthamaki, 2722:27 2Maũ 16:10; Ahib 11:36na muge atĩrĩ, ‘Mũthamaki ekuuga ũũ: Mũndũ ũyũ nĩaikio njeera na ndakaheo kĩndũ gĩa kũrĩa tiga mũgate na maaĩ, nginya rĩrĩa ngaacooka na thayũ.’ ”
2822:28 Gũcook 18:22Mikaya akiuga atĩrĩ, “Ũngĩgaacooka na thayũ-rĩ, no gũtuĩkire atĩ Jehova ndaarĩtie na niĩ.” Agĩcooka akiuga atĩrĩ, “Iguai ũhoro wakwa, inyuĩ andũ aya inyuothe!”
Ahabu Kũũragĩrwo Ramothu-Gileadi
29Nĩ ũndũ ũcio mũthamaki wa Isiraeli na Jehoshafatu mũthamaki wa Juda makĩambata nginya Ramothu-Gileadi. 3022:30 1Sam 28:8Nake mũthamaki wa Isiraeli akĩĩra Jehoshafatu atĩrĩ, “Nĩngũtoonya mbaara-inĩ ndĩĩgarũrĩte ndikamenyeke, no wee wĩkĩre nguo cia ũthamaki.” Nĩ ũndũ ũcio mũthamaki wa Isiraeli akĩĩgarũra ndakamenyeke na agĩtoonya mbaara-inĩ.
3122:31 Kĩam 10:22; 2Sam 10:19Na rĩrĩ, mũthamaki wa Suriata nĩathĩte anene ake mĩrongo ĩtatũ na eerĩ a ngaari cia ita, akoiga atĩrĩ, “Mũtikarũe na mũndũ o na ũmwe, mũnene kana mũnini, tiga o mũthamaki wa Isiraeli.” 32Rĩrĩa anene a mbũtũ cia ngaari cia ita moonire Jehoshafatu magĩĩciiria atĩrĩ, “Ti-itherũ ũyũ nĩwe mũthamaki wa Isiraeli” Nĩ ũndũ ũcio makĩgarũrũka mamũtharĩkĩre, no rĩrĩa Jehoshafatu aakaire-rĩ, 33anene acio a ngaari cia ita makĩona atĩ ũcio ti mũthamaki wa Isiraeli, magĩtiga kũmũingatithia.
3422:34 2Ath 9:24; 2Maũ 35:23No mũndũ ũmwe akĩgeeta ũta wake, agĩikia mũguĩ o ro ũguo, naguo ũkĩratha mũthamaki wa Isiraeli o gatagatĩ-inĩ ka magathĩkanĩrio ma nguo yake ya mbaara. Nake mũthamaki akĩĩra mũtwarithia wa ngaari yake ya ita atĩrĩ, “Garũra ngaari ũndute mbaara-inĩ. Nĩndagurario.” 35Nayo mbaara ĩkĩneneha, ĩgĩthiĩ na mbere mũthenya wothe, nake mũthamaki agĩikara anyiitĩrĩirwo ngaari-inĩ yake ya ita angʼetheire Asuriata. Nayo thakame ĩkiura kuuma kĩronda gĩake hau aagurarĩtio, ĩgĩitĩka ngaari-inĩ ya ita, na hwaĩ-inĩ ũcio agĩkua. 36Riũa rĩgĩthũa, gũkĩanĩrĩrwo kũrĩ mbũtũ cia ita, ikĩĩrwo atĩrĩ, “O mũndũ nĩainũke itũũra rĩake; o mũndũ nĩacooke bũrũri wake!”
37Nĩ ũndũ ũcio mũthamaki wa Isiraeli agĩkua na agĩtwarwo Samaria, makĩmũthika kuo. 3822:38 1Ath 21:19Nao magĩthambĩria ngaari ĩyo ya ita karia-inĩ ga Samaria, (harĩa maraya meethambagĩra), nacio ngui igĩcũna thakame yake, o ta ũrĩa kiugo kĩa Jehova kĩoigĩte.
3922:39 Thab 45:8; Amos 3:15Namo maũndũ marĩa mangĩ makoniĩ wathani wa Ahabu, hamwe na maũndũ marĩa we eekire, na nyũmba ya ũthamaki ĩrĩa aakithirie na ĩkĩgemio na mĩguongo, o na matũũra marĩa airigire na thingo cia hinya, githĩ maũndũ macio matiandĩkĩtwo ibuku-inĩ rĩa maũndũ ma athamaki a Isiraeli? 40Ahabu akĩhurũka hamwe na maithe make. Nake mũriũ Ahazia agĩtuĩka mũthamaki ithenya rĩake.
Jehoshafatu Mũthamaki wa Juda
41Jehoshafatu mũrũ wa Asa aatuĩkire mũthamaki wa Juda mwaka-inĩ wa ĩna wa Ahabu mũthamaki wa Isiraeli. 42Jehoshafatu aarĩ na ũkũrũ wa mĩaka mĩrongo ĩtatũ na ĩtano rĩrĩa aatuĩkire mũthamaki, na agĩthamaka arĩ Jerusalemu mĩaka mĩrongo ĩĩrĩ na ĩtano. Nyina eetagwo Azuba mwarĩ wa Shilihi. 4322:43 2Maũ 17:3; 1Ath 3:2No maũndũ-inĩ mothe, aarũmĩrĩire mĩthiĩre ya ithe Asa na ndarĩ hĩndĩ aatiganire nayo; nĩekire maũndũ marĩa magĩrĩire maitho-inĩ ma Jehova. O na kũrĩ ũguo-rĩ, kũndũ kũrĩa gũtũũgĩru gũtieheririo, nao andũ magĩthiĩ na mbere kũrutĩra magongona na gũcinĩra ũbumba kuo. 44Ningĩ Jehoshafatu magĩikara marĩ na thayũ na mũthamaki wa Isiraeli.
45Maũndũ marĩa mangĩ makoniĩ wathani wa Jehoshafatu, na maũndũ marĩa aahingirie, o na ũhootani wake mbaara-inĩ, githĩ matiandĩkĩtwo ibuku-inĩ rĩa maũndũ ma athamaki a Juda? 4622:46 Gũcook 23:17Nake akĩniina bũrũri-inĩ arũme arĩa maahũũraga ũmaraya na arũme arĩa angĩ mahooero-inĩ, arĩa maatigaire kuo kuuma hĩndĩ ya ũthamaki wa ithe Asa. 4722:47 2Ath 3:9; 8:20Hĩndĩ ĩyo gũtiarĩ mũthamaki Edomu; mũnini wa mũthamaki nĩwe waathanaga.
4822:48 1Ath 9:26; Ndar 33:35Nake Jehoshafatu nĩaakire marikabu nyingĩ cia wonjoria, cia gũthiĩ kũgĩĩra thahabu Ofiri, no itiigana gũthiĩ, tondũ nĩcioinĩkangĩire kũu Ezioni-Geberi. 49Hĩndĩ ĩyo Ahazia mũrũ wa Ahabu akĩĩra Jehoshafatu atĩrĩ, “Ĩtĩkĩria andũ akwa matherere hamwe na andũ aku,” nowe Jehoshafatu akĩrega.
50Nake Jehoshafatu akĩhurũka hamwe na maithe make, agĩthikwo hamwe nao itũũra-inĩ rĩa ithe Daudi. Nake mũriũ Jehoramu agĩthamaka ithenya rĩake.
Ahazia Mũthamaki wa Isiraeli
51Ahazia mũrũ wa Ahabu aatuĩkire mũthamaki wa Isiraeli kũu Samaria mwaka-inĩ wa ikũmi na mũgwanja wa Jehoshafatu, mũthamaki wa Juda, nake agĩthamakĩra Isiraeli mĩaka ĩĩrĩ. 5222:52 1Ath 15:26Nake agĩĩka maũndũ mooru maitho-inĩ ma Jehova, tondũ nĩarũmĩrĩire mĩthiĩre ya ithe na nyina na mĩthiĩre ya Jeroboamu mũrũ wa Nebati, ũrĩa watũmire Isiraeli mehie. 5322:53 Atiir 2:11; 1Ath 21:25Nake agĩtungatĩra Baali, akĩmĩinamĩrĩra akĩmĩhooya, na akĩrakaria Jehova Ngai wa Isiraeli o ta ũrĩa ithe eekĩte.
