保羅在以弗所傳道
1當亞波羅在哥林多時，保羅已取道內陸重回以弗所，在那裡遇見幾個門徒。 2保羅問他們：「你們信的時候有沒有領受聖靈？」
他們說：「沒有！我們從來沒有聽過聖靈的事。」
3保羅說：「那麼，你們受的是什麼洗禮呢？」
他們說：「是約翰的洗禮。」
4保羅說：「約翰的洗禮是悔改的洗禮，約翰告訴百姓要信在他以後來的那位——耶穌。」
5他們聽後，立刻奉主耶穌的名受了洗。 6保羅把手按在他們身上時，聖靈便降在他們身上，他們就說方言，講上帝的信息。 7這次共有十二個人。
8保羅一連三個月勇敢地在會堂裡傳道，與人辯論上帝國的事，勸導他們。 9可是有些人仍然頑固不信，還當眾毀謗上帝的道。保羅便帶著門徒離開他們，天天在推喇奴的學堂辯論。 10這樣持續了兩年，亞細亞全境的居民，無論是猶太人還是希臘人，都聽見了主的道。 11上帝又藉著保羅的手行了一些非凡的神蹟， 12甚至只要將保羅身上的手帕或圍裙放在病人身上，病人就痊癒了，邪靈也會離開所附的人。
13那時，有幾個走江湖的猶太術士也想用耶穌的名趕鬼，他們向那些被邪靈附身的人說：「我奉保羅所傳講的耶穌之名，命令你們出來！」 14做這事的有猶太祭司長士基瓦的七個兒子。
15邪靈回答說：「耶穌，我認識；保羅，我也知道。但你們是誰？」 16被邪靈附身的人隨即撲向他們，攻擊他們，制伏了他們，使他們赤著身子帶著傷從屋裡逃走了。
17全以弗所的猶太人和希臘人知道了這件事，都驚懼不已。主耶穌的名因此大受尊崇。 18許多已經信耶穌的人都前來認罪，公開承認自己的惡行。 19又有許多行邪術的人把他們的書堆在一起，當眾焚燒。根據當時的估價，這些書約值五萬銀幣。 20主的道就這樣傳開了，大大興旺起來。
21這些事以後，保羅決定經過馬其頓和亞該亞回到耶路撒冷。他說：「到了那裡之後，我必須去羅馬看看。」 22於是，他派提摩太和以拉都兩位同工先去馬其頓，自己暫時留在亞細亞。
以弗所的騷亂
23就在這時，由於主的道，以弗所又起了很大的騷亂。 24一個名叫底米丟的銀匠以製造亞底米女神銀龕為業，使從事這門生意的工匠獲利豐厚。 25他召集了工匠和同行的人，說：「各位都知道我們靠這一行發財， 26可是你們都看到了，也聽見了，那個保羅在以弗所和亞細亞全境說服、誤導了許多人，說什麼人手所造的不是神。 27這樣下去，不但我們的行業會遭人貶抑，連亞底米女神廟也會被人輕看，甚至全亞細亞及普世尊崇的女神也會威嚴掃地！」
28眾人聽後，怒氣填胸，高聲喊叫：「以弗所人的亞底米女神真偉大！」 29全城陷入一片混亂。眾人抓住保羅的兩個同伴——馬其頓人該猶和亞里達古，拖著他們衝進戲院。 30保羅想進去，但門徒不許他去。 31他的好友——亞細亞的幾位官員也派人勸他別冒險進入戲院。
32這時，戲院裡面的人都在大喊大叫，混亂不堪。其實大部分人根本不知道自己為什麼聚在那裡。 33這時，人群中的猶太人把亞歷山大推到前面，請他解釋。亞歷山大舉手示意大家安靜，聽他發言。 34但眾人認出他是個猶太人，便又開始一起高呼：「以弗所人的亞底米女神真偉大！」這樣喊了兩個小時。
35最後，城裡的書記官出面調停，說：「各位以弗所市民，誰不知道以弗所城守護著亞底米女神廟和從宙斯那裡掉下來的神像呢？ 36既然這是無可否認的事實，你們就該安靜，不可魯莽行事。 37你們帶來的這些人既沒有偷廟裡的東西，也沒有褻瀆我們的女神。 38如果底米丟和他的同行要控告誰，大可到法庭或總督那裡提出訴訟。 39倘若你們還有其他的要求，也可以通過合法的會議解決。 40今天的騷亂實在沒有道理，難免會被查問，到時候我們很難交代。」 41說完，便叫眾人散去。
پۆڵس لە ئەفەسۆس
1لە کاتێکدا کە ئەپۆلۆس لە کۆرنسۆس بوو، پۆڵس بە ڕێگاکانی ناوەوە تێپەڕی و هاتە ئەفەسۆس. لەوێ چاوی بە هەندێک قوتابی کەوت، 2لێی پرسین: «کاتێک باوەڕتان هێنا، ڕۆحی پیرۆزتان وەرگرت؟»
کەچی وەڵامیان دایەوە: «نەخێر! تەنانەت نەمانبیستووە کە ڕۆحی پیرۆز هەیە!»
3گوتی: «کەواتە چ جۆرە لە ئاو هەڵکێشانێکتان وەرگرتووە؟»
گوتیان: «لەئاوهەڵکێشانەکەی یەحیا.»
4پۆڵس گوتی: «لەئاوهەڵکێشانەکەی یەحیا لەئاوهەڵکێشانی تۆبەکردن بوو، بە خەڵکی دەگوت باوەڕ بهێنن بەوەی لەدوای دێت، واتا بە عیسا.» 5کاتێک ئەمەیان بیست بە ناوی عیسای خاوەن شکۆوە لە ئاو هەڵکێشران. 6جا پۆڵس دەستی لەسەر دانان، ڕۆحی پیرۆز هاتە سەریان، بە زمانی ڕۆحی دوان و پێشبینییان کرد. 7بە هەموویان نزیکەی دوازدە پیاو دەبوون.
8ئینجا پۆڵس چووە کەنیشت و بۆ زیاتر لە سێ مانگ ئازایانە دەدوا، گفتوگۆی دەکرد و سەبارەت بە کاروباری شانشینی خودا قەناعەتی بە خەڵک دەهێنا. 9بەڵام هەندێک کەللەڕەقییان کرد و باوەڕیان نەهێنا، لەبەردەم خەڵکەکە جنێویان بە ڕێگاکە19:9 ڕێگای پاشایەتی عیسا، بڕوانە کردار 24:14. دا. جا پۆڵس لێیان کشایەوە و قوتابییەکانی برد، ڕۆژانە لە قوتابخانەی تیرانۆس گفتوگۆی دەکرد. 10بۆ ماوەی دوو ساڵ لەسەر ئەمە بەردەوام بوو، هەتا وای لێهات هەموو ئەوانەی لە ئاسیادا دانیشتبوون، جولەکە و یۆنانی، پەیامی مەسیحی خاوەن شکۆیان بیست.
11خوداش پەرجووی سەرسوڕهێنەری بە دەستی پۆڵس ئەنجام دەدا، 12تەنانەت ئەو دەستەسڕ و بەروانکانەش کە بەر لەشی پۆڵس کەوتبوون، دەهێنران و دەخرانە سەر نەخۆش و نەخۆشییەکەیان نەدەما و ڕۆحە پیسەکان لە لەشیان دەردەچوون.
کوڕانی سکاوا
13هەندێک لەو جولەکە گەڕۆکانەی ڕۆحی پیسیان دەردەکرد، هەوڵیان دا ناوی عیسای خاوەن شکۆ بۆ ئەوانە بەکاربهێنن کە ڕۆحی پیسیان تێدایە، دەیانگوت: «بە ناوی عیسا، ئەوەی پۆڵس ڕایدەگەیەنێت، فەرمانت پێ دەکەم، دەربچیت.» 14سکاوا کە کاهینێکی باڵای جولەکە بوو، حەوت کوڕی ئەم کارەیان دەکرد. 15ڕۆحە پیسەکەش وەڵامی دانەوە: «عیسا دەناسم و دەربارەی پۆڵسیش دەزانم، بەڵام ئێوە کێن؟» 16ئینجا ئەو پیاوەی کە ڕۆحە پیسەکەی تێدابوو پەلاماری دان و بەسەر هەموویاندا زاڵبوو، بە جۆرێک لێیدان کە بە ڕووتی و بریندارییەوە لەو ماڵەی کە لێی بوون ڕایانکرد.
17کاتێک ئەو جولەکە و یۆنانییانەی کە لە ئەفەسۆس دەژیان بەمەیان زانی، هەموو ترس دایگرتن و ناوی عیسای خاوەن شکۆ بەرزبووەوە. 18هەروەها زۆر لەوانەی باوەڕیان هێنا، دەهاتن و بە ئاشکرا دانیان بە کردەوەکانیاندا دەنا. 19ژمارەیەک لەوانەی خەریکی جادووگەریێتی بوون، پەڕتووکەکانیان کۆدەکردەوە و لەبەردەم هەموواندا دەیانسووتاندن. نرخەکانیان هەژمارد کرد، بینییان پەنجا هەزار پارچە زیوە19:19 هەر پارچە زیوێک نزیکەی ڕۆژانەی کرێکارێک بووە.. 20بەم شێوەیە پەیامی مەسیحی خاوەن شکۆ بە تواناوە گەشەی دەکرد و بەهێز دەبوو.
شڵەژانێکی ترسناک لە ئەفەسۆس
21لەدوای ئەوەی ئەم شتانە ڕوویاندا، پۆڵس بڕیاری دا بە مەکدۆنیا و ئەخایادا تێبپەڕێت و بچێتە ئۆرشەلیم، گوتی: «پاش ئەوەی لەوێ دەبم، دەبێت ڕۆماش ببینم.» 22جا پۆڵس دووان لە یاریدەدەرەکانی نارد بۆ مەکدۆنیا کە تیمۆساوس و ئەراستۆس بوون، خۆشی ماوەیەک لە هەرێمی ئاسیا مایەوە.
23لەو کاتەدا لەبەر ڕێگاکە19:23 ڕێگای پاشایەتی عیسا، بڕوانە کردار 24:14. ئاژاوەیەکی گەورە سەریهەڵدا. 24لەوێ زیوگەرێک بە ناوی دیمیتریۆس هەبوو کە پەرستگای بچووکی زیوینی ئەرتەمیسی دروستدەکرد و قازانجێکی باشی هەبوو بۆ پیشەوەران. 25ئیتر کرێکارەکانی خۆی و هاوپیشەکانی کۆکردەوە و گوتی: «کوڕینە، هەروەک دەزانن لەم پیشەیەوە داهاتێکی باشمان دەستدەکەوێت، 26بینیوتانە و بیستووتانە کە نەک تەنها لە ئەفەسۆس، بگرە لە هەموو ئاسیا، ئەم پۆڵسە قەناعەتی بە خەڵکێکی زۆر هێناوە و لەڕێ لایداون، دەڵێت ئەوانەی دەستکردن خودا نین. 27نەک تەنها ئیشەکەمان دەکەوێتە مەترسییەوە بەڵکو پەرستگاکەی ئەرتەمیسی خواژنی گەورەش هیچ بەهایەکی نامێنێت، ئەوەی هەموو ئاسیا و جیهان دەیپەرستن پایەبەرزییەکەی لەدەست دەدات.»
28کاتێک گوێیان لێبوو تووڕە بوون و هاواریان دەکرد: «پایە بەرزە ئەرتەمیسی ئەفەسۆسییەکان!» 29ئەم شڵەژانە هەموو شارەکەی گرتەوە، خەڵکەکە گایۆس و ئەریستارخۆسی مەکدۆنییان ڕاکێشایە ناو گۆڕەپانی شانۆی شار، کە هاوڕێی پۆڵس بوون لە گەشتەکەیدا. 30پۆڵس ویستی بچێتە ناو خەڵکەکە، بەڵام قوتابییەکان نەیانهێشت. 31هەروەها هەندێک گەورە پیاوی ئاسیا کە دۆستی بوون، پەیامیان بۆ نارد و لێی پاڕانەوە کە نەچێتە شانۆکە.
32ئیتر هەندێک هاواری شتێکیان دەکرد و هەندێک شتێکی دیکە، چونکە کۆڕەکە19:32 یۆنانی: ئێکلێسیا: کڵێسا. شێوا بوو، زۆربەشیان نەیاندەزانی بۆچی کۆبوونەتەوە. 33ئینجا جولەکەکان بۆ پێشەوە پاڵیان بە ئەسکەندەرەوە دەنا، هەندێک لەو خەڵکە هۆکاری ئەو ئاژاوەیان بۆ ئەو دەگەڕاندەوە. ئەویش دەستی بەرزکردەوە و دەیویست لەبەردەم خەڵکەکە بەرگری لە خۆی بکات. 34بەڵام کە زانییان جولەکەیە، نزیکەی دوو کاتژمێر هەموویان بەیەکەوە هاواریان دەکرد: «پایە بەرزە ئەرتەمیسی ئەفەسۆسییەکان!»
35ئینجا فەرمانڕەوای شارەکە خەڵکەکەی هێمن کردەوە و گوتی: «پیاوانی ئەفەسۆس، کێ هەیە نەزانێت کە شاری ئەفەسۆسییەکان پاسەوانی پەرستگای ئەرتەمیسی گەورە و ئەو پەیکەرەیە کە لە ئاسمانەوە کەوتە خوارەوە؟ 36بۆیە کە ئەمانە نکۆڵییان لێ ناکرێت، پێویستە هێمن بنەوە و هیچ شتێک بە سەرەڕۆیی نەکەن. 37ئێوە ئەم دوو پیاوەتان هێناوە، کە نە پەرستگایان بڕیوە نە کفریان سەبارەت بە خواژنەکەمان کردووە. 38بەڵام ئەگەر دیمیتریۆس و ئەو پیشەوەرانەی کە لەگەڵ ئەون سکاڵایان لە کەسێک هەیە، ئەوا دادگاکان کراونەتەوە و دادوەر هەیە، با سکاڵا لە یەکتری بکەن. 39ئەگەر داوای شتێکی دیکەش دەکەن، ئەوا لە کۆڕی یاساییدا سەیر دەکرێت. 40لە ڕاستیدا لە مەترسیداین بەوەی کە تاوانبار بکرێن بە ئاژاوەنانەوە، لەبەر ئەوەی ئەمڕۆ، هیچ پاساوێکمان نییە بۆ پاکانەی ئەم کۆبوونەوەیە.» 41کە ئەم شتانەی گوت، کۆمەڵەکەی19:41 یۆنانی: ئێکلێسیا: کڵێسا. بڵاوە پێکرد.
