1「瑪代人大流士元年，我去幫助、護衛米迦勒。 2現在我要把真相告訴你。波斯將再有三位王興起，隨後的第四位王遠比其他王富有。他靠財富強盛後，便會煽動眾民去攻打希臘國。 3那時必有一位英勇的王興起，執掌大權，隨心所欲。 4但他興起後不久，他的國必土崩瓦解，在天下一分為四，既不歸他的後代統治，也不如他掌權時強盛。因為他的國必被連根拔除，歸給外人。
5「南方王必強盛，他的將領中將有一位比他更強盛，這人執掌王權，勢力強大。 6若干年後，南方王將與北方王聯盟。南方王的女兒將到北方王那裡締結盟約。但她必保不住自己的勢力，王權也無法長久。她和她的隨從、父親和輔佐者必遭殺害。
7「她家族中必有一人繼承王位，率軍攻打北方王，侵入他們的堡壘，擊敗他們， 8將他們的神像、鑄造的偶像及金銀寶器擄到埃及。此後數年，他不再去攻擊北方王。 9後來，北方王必侵入南方王的國土，但終必撤回本國。
10「北方王的兒子們必發動戰爭，召集大軍，如洪水席捲而來，直打到南方王的堡壘。 11南方王必大怒，出來迎戰北方王的大軍，並擊敗他們。 12南方王獲勝後必心高氣傲，殺戮成千上萬的人，但他的勝利不能持久。 13因為數年後，北方王必召集更龐大的軍隊，帶著大量裝備捲土重來。
14「那時，許多人必起來反抗南方王。你同胞中的殘暴之徒也必反叛，從而使異象應驗，但他們必失敗。 15北方王必修築高臺攻取南方王的堅城，南方的軍兵必無力抵擋，就是精兵也抵擋不住。 16北方王必為所欲為，所向無敵。他必侵佔佳美之地，手握毀滅之權。 17他決意傾全國之力而來，與南方王建立聯盟，並將自己的女兒嫁給南方王，旨在推翻他的國。但北方王的計劃必然失敗，毫無收益。
18「後來，他將轉而攻打沿海地區，征服許多地方。但一位將領必制止他的囂張氣焰，使他自取其辱。 19他將返回本國的堡壘，從此一蹶不振，銷聲匿跡。 20繼承他王位的人將派稅吏橫徵暴斂，以維持王國的榮耀。但不久他必滅亡，並非死於民怨，也非死於戰爭。
21「接著繼位的是一個卑鄙的人。他無權繼位，卻乘人不備用奸計奪取王位。 22他橫掃千軍，擊潰他們，包括盟國的王。 23他與人結盟後，必行欺詐，藉不多的人掌握大權。 24他必乘人不備入侵最富庶的地區，行他祖先從未行過的事，將擄掠的財物分給部下，並策劃攻打堡壘，但這都是短暫的。 25他集中力量，鼓起勇氣，率領大軍進攻南方王。南方王也率領強大的軍隊迎戰，卻敵不過他，因為有人暗算南方王。 26南方王必遭親信暗算，全軍潰敗，許多人被殺。 27兩個王心懷叵測，同席而坐，爾虞我詐，但都不成功，因為結局必在所定的時間到來。 28北方王必帶著大量財物回國，但他決意反對聖約，在回國的路上任意妄為。
29「到了所定的時間，他必再次攻打南方，但結果與上次不同， 30因為基提的戰船必來攻擊他，使他喪膽而回。他必向聖約之民發洩憤怒，任意妄為，支持背棄聖約的人。 31他的軍隊必褻瀆聖地，褻瀆那堡壘，廢除日常獻的祭，設立帶來毀滅的可憎之物。 32他必花言巧語籠絡違背聖約的人，但認識上帝的人必奮起反抗。 33那些智者必教導許多民眾，但他們將在一段時間內被刀劍殺戮，或被燒死，或被擄去，或被搶掠。 34他們敗亡時必得不到多少援助，許多人並非真心實意地加入他們的行列。 35有些智者將被害，但這是為了熬煉、淨化他們，使他們潔白無瑕，一直到末了。因為結局必在所定的時間到來。
36「北方王必任意妄為，自高自大，自以為超越一切神明，肆意詆譭萬神之神。他必亨通，一直到上帝發烈怒的日子結束。因為所定的必然成就。 37他不尊崇他祖先的神明，也不尊崇婦女們愛慕的神明或其他任何神明，因為他自認為超越一切。 38他反倒祭拜他祖先不認識的堡壘之神，向它獻上金銀寶石及貴重的禮物。 39他必靠外族神明的幫助攻打堅固的堡壘，將尊榮賜給順從他的人，派他們治理民眾，分給他們土地作獎賞。
40「到了末後，南方王必與北方王交戰。北方王必率領戰車、騎兵和大批戰船攻擊他，又如洪水般橫掃列國。 41他必侵入佳美之地，殺死成千上萬的人，只有以東、摩押及亞捫人的首領得以逃脫。 42他必攻擊列國，埃及也無法倖免。 43他必掌管埃及的金銀財寶，利比亞人和古實人必歸順他。 44但從東方和北方傳來的消息必令他震驚，他必大怒，出兵殺戮、毀滅許多人。 45他必在海和榮美的聖山之間搭起他宮殿般的帳幕。但他必滅亡，無人相助。
111:1 Dan 5:31Mu mwaka ogw’olubereberye ogw’obufuzi bwa Daliyo Omumeedi, nayimirira okumugumya era n’okumunyweza.
Bakabaka ab’omu Bukiikaddyo, n’ab’omu Bukiikakkono
211:2 a Dan 10:21 b Dan 10:20“Kaakano nnaakutegeeza eby’amazima: Bakabaka basatu abalala balifuga mu Buperusi, n’owookuna aliba mugagga nnyo okusinga bali bonna; era bw’alimala okwenyweza olw’obugagga bwe, alikubiriza bonna okujeemera obwakabaka obwa Buyonaani. 311:3 Dan 8:4, 21N’oluvannyuma walirabika kabaka ow’amaanyi, alifuga n’obuyinza bungi n’akola nga bw’ayagala. 411:4 Dan 7:2; 8:22N’oluvannyuma obwakabaka bwe bulisasika ne bugabanyizibwa eri embuyaga ennya ez’omu ggulu. Ezzadde lye teriribugabana, era n’obwakabaka obwo tebuliba na buyinza bwe yalina kubanga obwakabaka bwe bulisigulwa ne buweebwa abalala.
5“Kabaka ow’obukiikaddyo aliba w’amaanyi, naye omu ku bakungu be aliba w’amaanyi okumusinga era alifuga obwakabaka bwe n’amaanyi mangi. 6Bwe waliyitawo emyaka, balyegatta wamu n’omuwala wa kabaka ow’obukiikaddyo, aligenda eri kabaka ow’obukiikakkono okumwegattako, naye talisigaza buyinza bwe so ne kabaka newaakubadde ezzadde lye tebaliwangaala. Mu biro ebyo aliweebwayo ye n’abo baayita nabo mu lubiri, awamu ne kitaawe, era n’oyo eyamuwagira.
711:7 nny 6“Ow’omu lulyo lwe, yaalitwala ekifo kye; alirumba eggye lya kabaka ow’obukiikakkono n’ayingira mu lubiri lwe, era alibalwanyisa n’abawangula. 811:8 a Is 37:19; 46:1-2 b Yer 43:12Aliddira bakatonda baabwe n’ebifaananyi byabwe ebisaanuuse n’ebintu byabwe eby’omuwendo ebya ffeeza n’ebya zaabu n’abitwala e Misiri, era alimala ebbanga nga tazzeeyo kulumba kabaka w’obukiikakkono. 9Kabaka w’obukiikakkono alirumba amatwale ga kabaka w’obukiikaddyo naye oluvannyuma aliwalirizibwa okuddayo mu nsi ye. 1011:10 Is 8:8; Yer 46:8; Dan 9:26Batabani be balyeteekateeka ne bakuŋŋaanya eggye eddene era balisaanyaawo ensi eyo ng’amazzi aganjaala n’amaanyi, era balituuka ku lubiri lwe.
1111:11 Dan 8:7-8“Mu busungu obungi, kabaka w’obukiikaddyo alirumba kabaka w’obukiikakkono ow’eggye eddene, n’amuwangula. 12Kabaka w’obukiikaddyo bw’alimala okuwangula eggye eryo eddene, n’aliwamba, alyegulumiza n’atta bangi ku bo, naye taliwangaala. 13Bwe waliyitawo ebbanga kabaka w’obukiikakkono alikuŋŋaanya n’afuna eggye eddene okusinga ery’olubereberye, n’oluvannyuma lw’emyaka emingi, alirumba n’eggye lye ng’alina ebyokulwanyisa ebiwera.
14“Mu biro ebyo bangi balijeemera kabaka w’obukiikaddyo; era n’abasajja ab’effujjo ab’omu ggwanga lyo balitandika okujeema, naye baliremwa, ebigambo bye wayolesebwa bituukirire. 1511:15 Ez 4:2Awo kabaka w’obukiikakkono alijja n’akola ebifunvu era aliwamba ekibuga ekiriko bbugwe. Eggye ery’omu bukiikaddyo teririsobola kumulwanyisa, newaakubadde abaserikale baabwe abatendeke abakugu ennyo okumusobola. 1611:16 a Dan 8:4 b Yos 1:5; Dan 8:7 c Dan 8:9Oyo alibalumba, alikola nga bw’ayagala so tewaliba n’omu alimuziyiza; era alyenyweza mu nsi ennungi, yonna n’ebeera mu buyinza bwe. 1711:17 Zab 20:4Alijja n’ekitiibwa eky’obwakabaka bwe kyonna ng’amaliridde okukola endagaano ne kabaka w’obukiikaddyo. Alimuwa muwala we okumufumbirwa awambe obwakabaka, naye enteekateeka ye terituukirira newaakubadde okumuyamba. 1811:18 a Is 66:19; Yer 25:22 b Kos 12:14N’oluvannyuma alikyuka n’alumba ensi ey’oku mabbali g’ennyanja n’agiwamba; naye walibaawo omuduumizi alikomya okujooga kwe, n’amwesasuza. 1911:19 a Zab 27:2 b Zab 37:36; Ez 26:21Oluvannyuma lw’ebyo alikyuka okwagala okuddayo mu mbiri ez’omu nsi ye, naye alyesittalira mu kkubo n’agwa, n’ataddayo kulabika.
2011:20 Is 60:17“Alimusikira, aliweereza omusolooza w’omusolo alituukiriza eby’obwakabaka, naye mu nnaku ntono alizikirizibwa, si mu lutalo newaakubadde mu busungu.
2111:21 a Dan 4:17 b Dan 8:25“Alidda mu kifo ky’oyo, aliba musajja mubi nnyo naye nga taweereddwa buyinza buva eri kabaka. Alirumba obwakabaka abantu nga batudde ntende, n’abuwamba ng’akozesa enkwe. 2211:22 Dan 8:10-11Oluvannyuma lw’ebyo eggye ery’amaanyi liriwangulwa ne lizikirizibwa mu maaso ge; n’omulangira ow’endagaano naye alizikirizibwa. 2311:23 Dan 8:25Awo bw’alimala okukola endagaano naye, alibeefuulira, n’aba w’amaanyi ng’ayambibwako abantu batono. 2411:24 Nek 9:25Mu biro eby’emirembe, alirumba amasaza amagagga, nga tebamwetegekedde, n’akola bajjajjaabe bye bataakolanga newaakubadde bajjajja ba bajjajjaabe. Aligabula abagoberezi be, ebinyage n’obugagga, ne yeekobaana okuwamba embiri, naye ekyo kirimala akaseera katono.
25“Alikuŋŋaanya eggye ddene mu maanyi ge n’obuvumu bwe n’alumba kabaka w’obukiikaddyo. Kabaka w’obukiikaddyo alyerwanako n’eggye eddene era ery’amaanyi ennyo; naye talimuyinza olw’enkwe ze baamusalira. 26N’abo abanaagabana ku bugagga bwa kabaka baligezaako okumuzikiriza, era eggye lye lirisaanawo, bangi ku bo ne bafiira mu lutalo. 2711:27 a Zab 64:6 b Zab 12:2; Yer 9:5 c Kbk 2:3Bakabaka bombi abaamalirira okukola eby’ekyejo mu mitima gyabwe, balituula ku mmeeza emu, ne bakuusagana naye tewalibaawo kya mazima kiteesebwa kubanga enkomerero erituuka mu biro ebyalagirwa. 28Kabaka w’obukiikakkono aliddayo mu nsi ye n’obugagga bungi, n’omutima gwe gulikyawa endagaano entukuvu. Era alikola kye yateekateeka mu mutima gwe n’oluvannyuma n’addayo mu nsi ye.
29“Mu bbanga eryagerebwa, alirumba obukiikaddyo nate, naye ku luno tekiriba nga bwe kyali mu biro eby’olubereberye. 3011:30 Lub 10:4Emmeeri ez’e Kittimu zirimulwanyisa era aliggwaamu amaanyi, n’oluvannyuma alikyuka okuddayo n’asunguwalira endagaano entukuvu. Bw’aliddayo alikolagana n’abo abakyawa endagaano entukuvu.
3111:31 Dan 8:11-13; 9:27; Mat 24:15*; Mak 13:14*“Amaggye ge galigolokoka okugwagwawaza awatukuvu wa yeekaalu era aliggyawo ekiweebwayo ekyokebwa ekya buli lunaku. N’oluvannyuma balissaawo eby’emizizo ebireeta ennaku n’okubonaabona. 3211:32 Mi 5:7-9Alisendasenda abo abaajeemera endagaano, naye abantu abamanyi Katonda waabwe baliyimirira ne bamuwakanya n’amaanyi.
3311:33 a Mal 2:7 b Mat 24:9; Yk 16:2; Beb 11:32-38“Ab’amagezi baliwabula bangi, newaakubadde nga balittibwa, n’abalala ne bookebwa omuliro, n’abalala ne bawambibwa, n’abalala ne banyagibwa okumala akaseera katono. 3411:34 Mat 7:15; Bar 16:18Bwe baligwa baliyambibwako akatono era bangi abatali ba mazima balibasendasenda ne babeegattako. 3511:35 Zab 78:38; Dan 12:10; Zek 13:9; Yk 15:2Abamu ku b’amagezi balyesittala, balyoke balongoosebwe, batukuzibwe, baleme kuba na bbala mu kiseera eky’enkomerero, kubanga ebiro ebyo byategekebwa era birituukirira.
Kabaka Eyeegulumiza
3611:36 a Kub 13:5-6 b Ma 10:17; Is 14:13-14; Dan 7:25; 8:11-12, 25; 2Bs 2:4 c Is 10:25; 26:20“Kabaka alikola nga bw’ayagala. Alyenyumiriza ne yeegulumiza okusinga katonda yenna, era alyogera ebitawulikikangako ku Katonda wa bakatonda. Aliba mugagga okutuusa ebiro eby’obusungu lwe birituukirira, kubanga ekyasalibwawo kiteekwa okutuukirira. 37Talissa kitiibwa mu bakatonda ba jjajjaabe newaakubadde oyo abakazi gwe beegomba, so talissa kitiibwa mu katonda yenna, naye alyegulumiza okusinga bonna. 38Mu kifo ky’abo, alissa ekitiibwa mu katonda w’embiri, katonda ataamanyibwa bajjajjaabe gwalitonera zaabu ne ffeeza, n’amayinja ag’omuwendo n’ebirabo eby’omuwendo omungi. 39Alirumba embiri ez’amaanyi ennyo ng’ayambibwako katonda omugwira, era abo abalissa ekimu naye, alibawa ekitiibwa kinene, n’abawa n’okufuga abantu bangi, n’ensi n’agigabanyaamu olw’amagoba.
4011:40 a Is 21:1 b Is 5:28 c Ez 38:4“Mu biro eby’enkomerero kabaka w’obukiikaddyo alimulumba, naye kabaka w’obukiikakkono alifubutuka n’ajja okumusisinkana ng’alina amagaali n’abeebagala embalaasi, n’emmeeri nnyingi, era alirumba ensi nnyingi n’aziyitamu ng’embuyaga. 4111:41 a Is 11:14 b Yer 48:47Alirumba Ensi Ennungi n’awamba n’amawanga mangi, naye Edomu ne Mowaabu n’abakulembeze ba Amoni balimuwona. 42Okufuga kwe kulyeyongera mu mawanga mangi, ne Misiri nga mw’omutwalidde. 4311:43 a Ez 30:4 b 2By 12:3; Nak 3:9Alifuga amawanika aga zaabu ne ffeeza, n’eby’obugagga byonna ebya Misiri, n’afuula Abalibiya n’Abaesiyopiya okuba abaddu be. 44Naye amawulire agaliva mu buvanjuba ne mu bukiikakkono galimukanga, olwo n’alyoka agolokoka mu busungu obungi ennyo okugenda okuzikiriza n’okumalawo bangi ku bo. 45Alisimba eweema ze ez’olubiri wakati w’ennyanja n’olusozi olulungi era olutukuvu; era naye alikoma so tewaliba amuyamba.
