撒种的比喻
1当天，耶稣离开房子，坐在湖边。 2有一大群人聚集到祂周围，祂只好上船坐下，众人都站在岸上。 3祂用比喻给他们讲许多道理，说：“有一个农夫出去撒种。 4撒种的时候，有些种子落在路旁，被飞鸟吃掉了； 5有些落在石头地上，因为泥土不深，种子很快就发芽了，然而因为没有根， 6被太阳一晒，就枯萎了； 7有些落在荆棘丛中，荆棘长起来便把嫩苗挤住了； 8有些落在沃土里，就结出果实，收成多达三十倍、六十倍、一百倍。 9有耳朵的，都应当听。”
用比喻的目的
10门徒上前问耶稣：“你为什么要用比喻来教导他们呢？”
11耶稣回答说：“天国的奥秘只让你们知道，不让他们知道。 12因为凡有的，还要给他更多，他就丰富有余；凡没有的，连他仅有的也要夺去。 13我用比喻教导他们是因为他们视而不见，听而不闻，闻而不悟。 14以赛亚的预言正应验在他们身上，
“‘你们听了又听，却不明白；
看了又看，却不领悟。
15因为这些人心灵麻木，
耳朵发背，眼睛昏花，
以致眼睛看不见，耳朵听不见，
心里不明白，无法回心转意，
得不到我的医治。’
16“但你们的眼睛是有福的，因为看得见；你们的耳朵也是有福的，因为听得见。 17我实在告诉你们，以前有许多先知和义人曾渴望看见你们所看见的，听见你们所听见的，却未能如愿。
解释比喻
18“所以，你们应当留心这撒种的比喻。 19种子落在路旁，是指人听了天国的道理却不明白，魔鬼乘虚而入，把撒在他心里的夺走了； 20种子落在石头地上，是指人听了道后，立刻欢喜地接受了， 21但因为他心里没有根基，不过是暂时接受，一旦为道遭受患难或迫害，就立刻放弃了信仰； 22种子落在荆棘丛中，是指人虽然听过道，但生活的忧虑和钱财的迷惑把道挤住了，以致不能结出果实。 23种子落在沃土里，是指人听了道，并明白了道，就结出果实来，有的多达一百倍，有的六十倍，有的三十倍。”
毒麦的比喻
24耶稣又给他们讲了一个比喻，说：“天国就像一个人，将好种子撒在田里。 25人们睡觉的时候，仇敌过来把毒麦撒在他的麦田里，就走了。 26当麦子长苗吐穗时，毒麦也长起来了。 27奴仆看见了就来问主人，‘主人啊！你不是把好种子撒在田里了吗？从哪里来的毒麦呢？’
28“主人回答说，‘这是仇敌做的。’奴仆问道，‘要我们去拔掉它们吗？’
29“主人说，‘不用了，因为拔毒麦会连麦子一起拔掉。 30让它们跟麦子一起生长吧，到收割的时候，我会吩咐收割的工人先把毒麦收集起来，扎成捆，留着烧，然后将麦子存入谷仓。’”
芥菜种和面酵的比喻
31耶稣又给他们讲了一个比喻：“天国就像一粒芥菜种，人把它种在田里。 32它虽然是种子中最小的，却长得比其他蔬菜都大，并且长成一棵树，天空的飞鸟也来栖息。”
33祂又给他们讲了个比喻：“天国就像面酵，妇人拿来掺在三斗面里，使整盆面都发起来。”
34耶稣总是用比喻对众人讲这些事，祂每次对他们讲话时都用比喻。 35这是要应验先知的话：“我要开口讲比喻，道出创世以来隐藏的事。”
解释毒麦的比喻
36后来，耶稣离开人群，进到屋里。门徒也跟着进去，对耶稣说：“请为我们解释毒麦的比喻。”
37耶稣说：“那撒下好种子的就是人子， 38麦田代表整个世界，那些好种子就是天国的子民。毒麦就是那些属于魔鬼的人， 39撒毒麦的仇敌就是魔鬼。收割的日子便是世界的末日，收割的工人就是天使。
40“毒麦怎样被拔出来丢在火里烧，同样，在世界末日的时候， 41人子也将派天使把一切引人犯罪和作孽的人从祂国里挑出来， 42丢进火里。那时，他们将在那里哀哭切齿。 43那时，义人要在他们天父的国度像太阳一样发出光辉。有耳朵的，都应当听。
宝藏与珍珠的比喻
44“天国就像藏在地里的宝贝，有人发现了，就把它埋好，然后欢然变卖他所有的财产去买那块地。
45“天国就像一个四处搜购贵重珍珠的商人。 46他找到一颗极贵重的珍珠，就变卖了一切的产业，把它买下来。
撒网的比喻
47“天国就像一张渔网，撒在海里捕到了各种鱼。 48网满了，人们把网拉上岸，然后坐下来挑选，好的就收起来，不好的就丢掉。 49世界末日的时候也是这样。天使必把恶人从义人中拣出来， 50丢在火炉里，让恶人在那里哀哭切齿。 51你们明白这些事了吗？”
他们回答说：“我们明白了。”
52耶稣说：“律法教师成为天国的门徒后，就像一个家的主人，能从他的库房里拿出新的和旧的东西来。”
拿撒勒人厌弃耶稣
53耶稣讲完了这些比喻，就离开那里， 54回到自己的家乡拿撒勒，在会堂里教导人。人们很惊奇，说：“这个人从哪里得到如此的智慧和神奇的能力呢？ 55这不是那木匠的儿子吗？祂母亲不是玛丽亚吗？祂的弟弟不是雅各、约瑟、西门和犹大吗？ 56祂的妹妹们不也是住在我们这里吗？祂究竟从哪里得来这一身本领呢？” 57他们就对祂很反感。
耶稣对他们说：“先知到处受人尊敬，只有在本乡本家例外。” 58因为他们不信，耶稣就没有在那里多行神迹。
Ang Sambingay bahin sa Tigsabwag
(Mar. 4:1-9; Luc. 8:4-8)
1Nianang adlawa, migawas si Jesus sa balay ug miadto siya sa daplin sa linaw ug milingkod didto. 2Apan tungod kay gilibotan siya sa daghang mga tawo, misakay siya sa sakayan ug milingkod aron sa pagtudlo. Ang mga tawo diha sa daplin sa linaw naminaw samtang nagtudlo siya. 3Daghan ang iyang gitudlo kanila pinaagi sa mga sambingay. Miingon siya:
“May usa ka mag-uuma nga nagsabwag ug binhi. 4Nasabwag ang uban nga binhi sa daplin sa dalan, ug gituka kini sa mga langgam. 5Ang uban didto nasabwag sa kabatoan. Gamay lang ang yuta niini, busa dali ra nga mitubo ang binhi. 6Apan nalawos kini sa dihang nainitan sa adlaw, ug nalaya ra dayon tungod kay gamay ra ang gamot. 7Ang uban nga binhi mitubo sa yuta nga may tunokon nga mga sagbot, apan sa paglabong sa mga sagbot natabonan kini. 8Ang uban usab nga binhi nasabwag sa maayo nga yuta, mitubo ug namunga. Ang uban igo-igo lang ang bunga, ang uban daghan, ug ang uban daghan kaayo.13:8 Ang uban… daghan kaayo: sa literal, Ang uban 30, ang uban 60, ang uban 100. 9Kamo nga nagapaminaw, kinahanglan sabton gayod ninyo kining inyong nadungog.”
Ang Katuyoan sa mga Sambingay
(Mar. 4:10-12; Luc. 8:9-10)
10Unya miduol kang Jesus ang iyang mga tinun-an ug nangutana. “Nganong nakigsulti ka sa mga tawo pinaagi sa mga sambingay?” 11Mitubag si Jesus kanila, “Ang mga tinago mahitungod sa paghari sa Dios gisulti kaninyo sa pamaagi nga masabtan ninyo, apan sa uban wala kini isulti sa pamaagi nga masabtan nila. 12Kay ang tawo nga magtipig sa iyang nadungog nga kamatuoran hatagan pa ug pagsabot, ug daghan gayod ang idugang kaniya. Apan ang tawo nga wala magtipig sa iyang nadungog nga kamatuoran, bisan ang gamay niyang nasabtan, kuhaon pa gikan kaniya. 13Busa nagasulti ako kanila pinaagi sa mga sambingay tungod kay nagtan-aw sila apan dili makakita, ug naminaw sila apan dili makasabot. 14Busa natuman diha kanila ang giingon sa Dios pinaagi kang Propeta Isaias,
‘Sige lang kamog paminaw apan dili kamo makasabot.
Sige lang kamog tan-aw apan dili kamo makakita.
15Tungod kay gahig ulo kining mga tawhana.
Gisampongan nila ang ilang mga dalunggan,
ug gipiyong nila ang ilang mga mata.
Kay basin makakita sila ug makadungog,
ug makasabot ug moduol kanako,
ug ayohon ko sila.’13:15 Tan-awa usab ang Isa. 6:9-10.
16Apan bulahan kamong mga nagasunod kanako, kay nakakita kamo ug nakadungog. 17Sa pagkatinuod, daghan ang mga propeta ug matarong nga mga tawo kaniadto nga nagtinguha nga makakita ug makadungog sa inyong nakita ug nadungog karon, apan wala kini mahitabo sa ilang panahon.”
Gipasabot ni Jesus ang Kahulogan sa Sambingay
(Mar. 4:13-20; Luc. 8:11-15)
18“Busa, paminawa ug tun-i ninyo kon unsa ang kahulogan sa sambingay mahitungod sa tigsabwag. 19Ang naminaw sa pulong mahitungod sa paghari sa Dios apan wala makasabot, nahisama niadtong daplin sa dalan nga nasabwagan ug binhi. Miabot si Satanas, ug giilog niya ang pulong diha sa iyang kasingkasing. 20Ang kabatoan nga gamay lang ug yuta nga nasabwagan sa binhi mao ang tawo nga nakadungog ug midawat sa pulong sa Dios nga may kalipay. 21Apan dili kini kinasingkasing. Busa wala molungtad ang iyang pagtuo. Sa pag-abot sa kalisod o paglutos tungod sa iyang pagdawat sa pulong sa Dios, mibiya siya sa iyang pagtuo. 22Ang yuta nga may mga tunokon nga sagbot nga nasabwagan ug binhi mao ang tawo nga nakadungog sa pulong sa Dios. Apan tungod sa mga kabalaka sa panginabuhi ug pagpaningkamot nga makaangkon ug bahandi, nalimtan niya ang pulong sa Dios nga iyang nadungog ug wala kini namunga sa iyang kinabuhi. 23Apan ang maayo nga yuta nga nasabwagan ug binhi mao ang tawo nga naminaw gayod ug nakasabot sa pulong sa Dios. Namunga gayod ang pulong sa Dios sa iyang kinabuhi. Ang uban igo-igo lang ang bunga, ang uban daghan, ug ang uban daghan kaayo.”13:23 Ang uban… daghan kaayo: sa literal, Ang uban 30, ang uban 60, ang uban 100.
Ang Sambingay bahin sa Sagbot
24Nagpadayon si Jesus sa iyang pagtudlo sa mga tawo pinaagi sa sambingay. Miingon siya, “Ang paghari sa Dios nahisama sa tawo nga nagsabwag ug maayo nga binhi sa iyang yuta. 25Sa kagabhion, samtang ang mga tawo nangatulog, ang iyang kaaway miadto didto ug nagsabwag ug liso sa sagbot ug unya mipauli. 26Mitubo ang tanom, ug sa dihang namunga kini nakita nga may mga sagbot diay. 27Busa miadto kaniya ang iyang mga sulugoon ug miingon, ‘Dili ba maayo nga binhi ang atong gisabwag sa imong yuta? Asa gikan ang mga sagbot?’ 28Miingon ang ilang agalon, ‘Ang kaaway mao ang nagbuhat niini.’ Busa nangutana sila sa ilang agalon, ‘Ibton ba namo ang mga sagbot?’ 29Mitubag ang ilang agalon, ‘Ayaw lang, kay basig maibot ug apil ang mga tanom. 30Pasagdi lang ninyo hangtod nga moabot ang ting-ani. Sa ting-ani sugoon ko ang mga mag-aani nga unahon pagpangibot ang mga sagbot ug bugkoson aron sunogon. Pagkahuman, ipatigom ko kanila ang inani ngadto sa akong bodega.’ ”
Ang Sambingay bahin sa Binhi sa Mustasa
(Mar. 4:30-32; Luc. 13:18-19)
31Gisultihan usab niya sila niini nga sambingay, “Ang paghari sa Dios sama sa binhi sa mustasa13:31 mustasa: kini nga matang sa mustasa taas kaayo. nga gipugas sa usa ka tawo sa iyang yuta. 32Ang binhi sa mustasa mao ang labing gamay sa tanan nga binhi. Apan kon motubo na gani, kini mao ang labing taas sa mga utanon, ug sama na sa kahoy ang iyang katas-on. Bisan gani ang mga langgam makasalag diha sa iyang mga sanga.”
Ang Sambingay bahin sa Patubo sa Pan
(Luc. 13:20-21)
33Gisultihan na usab niya sila sa lain pa nga sambingay, “Ang paghari sa Dios nahisama usab sa patubo nga gisagol sa usa ka palanggana nga harina, ug gimasa sa babaye, ug mitubo ang tibuok niya nga minasa.”
Nganong Sambingay ang Gigamit ni Jesus sa Pagpanudlo?
(Mar. 4:33-34)
34Gipaagi ni Jesus sa mga sambingay ang iyang mga pagpanudlo mahitungod sa paghari sa Dios. Wala siyay gisulti nga wala niya ipaagi sa sambingay. 35Katumanan kini sa giingon sa Dios pinaagi sa iyang propeta:
“Mosulti ako pinaagi sa mga sambingay.
Isulti ko ang mga butang nga wala pa gayod mahibaloi sukad pa sa pagbuhat sa kalibotan.”13:35 Tan-awa usab ang Salmo 78:2.
Gipasabot ni Jesus ang Kahulogan sa Sambingay bahin sa Sagbot
36Human niadto gibiyaan ni Jesus ang mga tawo ug misulod siya sa balay. Misulod usab didto ang iyang mga tinun-an ug nangutana kaniya, “Sultihi kami kon unsa ang kahulogan sa sambingay mahitungod sa sagbot.” 37Miingon siya, “Ang tawo nga nagsabwag sa maayo nga binhi walay lain kondili ako nga Anak sa Tawo. 38Ang yuta nga gisabwagan mao ang kalibotan. Ang maayo nga binhi mao ang mga tawo nga nagapasakop sa paghari sa Dios. Ug ang mga sagbot mao ang mga tawo nga sakop ni Satanas. 39Si Satanas mao ang kaaway nga nagsabwag sa mga sagbot. Ang ting-ani mao ang kataposan sa kalibotan, ug ang mga mag-aani mao ang mga anghel. 40Sama nga ang mga sagbot ibton ug unya sunogon mao usab unya ang mahitabo sa kataposan sa kalibotan. 41Ako nga Anak sa Tawo magpadala sa akong mga anghel aron tigomon ug pagawason gikan sa akong gingharian ang tanan nga nagabuhat ug daota nga nahimong hinungdan sa pagpakasala sa uban. 42Ug itambog sila ngadto sa kalayo sa impiyerno. Ug didto maghilak sila ug magkagot ang ilang mga ngipon. 43Ang mga matarong mosidlak sama sa adlaw didto sa gingharian sa ilang Amahan. Kinahanglan sabton gayod ninyo kining inyong nadungog!”
Ang Sambingay bahin sa Bahandi nga Gilubong
44“Ang paghari sa Dios nahisama usab sa bahandi nga gilubong sa yuta nga nakaplagan sa usa ka tawo. Ang iyang gibuhat, gitabonan niya kini pag-usab, ug unya mipauli siya nga malipayon. Gibaligya niya ang tanan niyang kabtangan ug unya gipalit niya kadto nga yuta.”
Ang Sambingay bahin sa Perlas
45“Ang paghari sa Dios nahisama usab sa usa ka negosyante nga nangita ug mga maanindot nga perlas. 46Sa pagkakita niya sa mahalon kaayo nga perlas, mipauli siya ug gibaligya ang tanan niyang kabtangan ug unya gipalit niya kadto nga perlas.”
Ang Sambingay bahin sa Pukot
47“Ang paghari sa Dios nahisama usab sa pukot nga gitaktak didto sa dagat, ug nagkalain-lain ang mga isda nga nakuha. 48Sa dihang daghan na ang isda sulod sa pukot gibira kini ngadto sa daplin. Unya nanglingkod ang mga mangingisda aron mamili. Ang maayo nga mga isda gibutang nila sa mga bukag, apan ang mga dili maayo nga mga isda gipanglabay nila. 49Sama usab niini ang mahitabo sa kataposan sa kalibotan. Moabot dinhi ang mga anghel aron ilain ang mga tawo nga daotan gikan sa mga tawo nga matarong. 50Ug ang mga tawo nga daotan itambog ngadto sa kalayo sa impiyerno. Maghilak sila ug magkagot ang ilang mga ngipon.”
51Unya nangutana si Jesus kanila, “Nasabtan ba ninyo ang tanan ko nga gipanulti?” Mitubag sila, “Oo.” 52Midugang pag-ingon si Jesus, “Busa ang matag magtutudlo nga daghan ug natun-an mahitungod sa paghari sa Dios nahisama sa tagbalay nga daghan ug kabtangan sa iyang tipiganan. Kay dili lang ang mga daan ang iyang itudlo kondili hasta usab ang mga bag-o.”
Gisalikway si Jesus didto sa Nazaret
(Mar. 6:1-6; Luc. 4:16-30)
53-54Human nagtudlo si Jesus niining mga sambingay, miadto siya sa iyang lungsod. Nagtudlo siya didto sa sulod sa sinagoga sa mga Judio. Natingala ang mga nakadungog sa iyang mga gipanudlo. Ug nagpangutan-anay sila, “Asa ba siya nakakuha niana nga kaalam ug gahom sa pagbuhat ug mga milagro? 55Dili ba anak ra man siya sa panday? Dili ba si Maria man ang iyang inahan ug ang mga igsoon niya mao sila si Santiago, Jose, Simon, ug Judas? 56Dili ba dinhi man nagpuyo ang tanan niyang mga igsoong babaye? Asa ba siya nakakuha niining tanan?” 57Busa dili gayod sila motuo kaniya. Miingon si Jesus kanila, “Ang propeta tinahod bisan asa gawas lang diha sa iyang kaugalingon nga lungsod ug panimalay.” 58Busa wala si Jesus magbuhat ug daghang mga milagro didto tungod kay dili sila motuo kaniya.
