1心中的策划在于人，
应对之言来自耶和华。
2人看自己的行为都纯全，
但是耶和华却衡量人心。
3把你的事交托耶和华，
你的计划必实现。
4耶和华所造的万物各有其用，
连恶人也是为灾难之日所造。
5耶和华厌恶心骄气傲者，
他们必逃不过祂的责罚。
6慈爱和忠信可让罪恶得赎，
敬畏耶和华使人远离罪恶。
7人所行的若蒙耶和华喜悦，
耶和华必使仇敌与他和好。
8财物虽少但行事公义，
胜过家财万贯却不公义。
9人心中筹划自己的道路，
但耶和华决定他的脚步。
10王口中有上帝的话，
断案时必无差错。
11公道的秤与天平属于耶和华，
袋中一切的砝码由祂制定。
12君王憎恨恶行，
因王位靠公义而立。
13王喜爱公义的言词，
器重说话正直的人。
14王的烈怒如死亡使者，
然而智者能平息王怒。
15王的笑容带给人生命，
他的恩惠像春雨之云。
16得智慧胜过得黄金，
获悟性胜过获白银。
17正直人的大道远离罪恶，
坚守正道的保全性命。
18骄横是沦亡的前奏，
狂傲是败落的预兆。
19宁可谦卑地与贫寒人相处，
也不跟狂傲人共享战利品。
20听从训言的人受益匪浅，
信靠耶和华的人蒙祝福。
21智者以明辨著称，
甜言能说服人心。
22智慧是智者的生命泉，
愚昧为愚人带来惩罚。
23智者三思而后言，
其言使人长见识。
24良言如蜜，
使人心灵甘甜、身体康健。
25有一条路看似正确，
最终却通向死亡。
26工人的胃口促他工作，
口腹之需是他的动力。
27不务正业的人图谋恶事，
他的口舌如烈焰般危险。
28邪僻的人散播纷争，
造谣的人破坏友情。
29残暴之徒引诱邻舍走入歧途。
30恶人眯起眼睛图谋不轨，
歹徒咬着嘴唇策划恶事。
31白发是荣耀的冠冕，
行为公义方能得到。
32不轻易发怒者胜过勇士，
能自我控制胜过攻陷城池。
33人可以摇签求问，
但耶和华决定一切。
Mukama Agera Ekkubo ly’Omuntu
116:1 Nge 19:21Omuntu ateekateeka by’ayagala okukola mu mutima gwe,
Naye okuddamu kuva eri Mukama.
216:2 Nge 21:2Amakubo g’omuntu gonna gaba matuufu mu maaso ge ye,
naye Mukama y’apima ebigendererwa.
316:3 Zab 37:5-6; Nge 3:5-6Emirimu gyo gyonna gikwasenga Mukama,
naye anaatuukirizanga entegeka zo.
416:4 a Is 43:7 b Bar 9:22Mukama buli kimu akikola ng’alina ekigendererwa,
n’abakozi b’ebibi y’abakolera olunaku lwe batuukibwako ebizibu.
516:5 a Nge 6:16 b Nge 11:20-21Buli muntu alina omutima ogw’amalala wa muzizo eri Mukama;
weewaawo talirema kubonerezebwa.
616:6 Nge 14:16Olw’okwagala n’olw’obwesigwa, ekibi kisasulibwa,
n’okutya Mukama kuleetera omuntu okwewala okukola ebibi.
7Amakubo g’omuntu bwe gaba gasanyusa Mukama,
aleetera abalabe b’omuntu oyo okubeera naye mu mirembe.
816:8 Zab 37:16Akatono akafune mu butuukirivu,
kasinga obugagga obungi obufune mu bukyamu.
916:9 Yer 10:23Omutima gw’omuntu guteekateeka ekkubo lye,
naye Mukama y’aluŋŋamya bw’anaatambula.
10Kabaka ky’ayogera kiba ng’ekiva eri Katonda,
n’akamwa ke tekasaanye kwogera bitali bya bwenkanya.
1116:11 Nge 11:1Ebipimo ne minzaani ebituufu bya Mukama,
ebipimo byonna ebikozesebwa y’abikola.
1216:12 Nge 25:5Kya muzizo bakabaka okukola ebibi,
kubanga entebe ye ey’obwakabaka enywezebwa butuukirivu.
1316:13 Nge 14:35Akamwa akogera eby’amazima bakabaka ke basanyukira,
era baagala oyo ayogera amazima.
1416:14 Nge 19:12Obusungu bwa kabaka buli ng’ababaka abaleese okufa,
omusajja ow’amagezi alibukkakkanya.
1516:15 Yob 29:24Kabaka bw’asanyuka kireeta obulamu;
n’okuganza kwe, kuli nga ekire eky’enkuba16:15 Ekire ky’enkuba mu biseera ebya ttoggo etegeeza kujimuka, era kabonero ka kukulaakulana na ssanyu mu biseera ebya ttoggo.
1616:16 Nge 8:10, 19Okufuna amagezi nga kusinga nnyo okufuna zaabu,
era n’okufuna okutegeera kikira ffeeza!
17Ekkubo ly’abagolokofu kwe kwewala ebibi,
n’oyo eyeekuuma mu kutambula kwe, awonya emmeeme ye.
1816:18 Nge 11:2; 18:12Amalala gakulembera okuzikirira,
n’omwoyo ogwegulumiza gukulembera ekigwo.
19Okubeera n’omwoyo ogwetoowaza era n’okubeera n’abaavu,
kisinga okugabana omunyago n’ab’amalala.
2016:20 Zab 2:12; 34:8; Nge 19:8; Yer 17:7Oyo assaayo omwoyo ku kuyigirizibwa alikulaakulana,
era alina omukisa oyo eyeesiga Mukama.
2116:21 nny 23Abalina emitima egy’amagezi baliyitibwa bategeevu,
n’enjogera ennungi eyongera okuyamba okutegeera.
2216:22 Nge 13:14Amagezi nsulo ya bulamu eri oyo agalina,
naye obusirusiru buleetera abasirusiru okubonerezebwa.
23Omutima gw’omuntu ow’amagezi gumuwa enjogera ennungi,
era akamwa ke kayigiriza abalala.
2416:24 Nge 24:13-14Ebigambo ebirungi biri ng’ebisenge by’omubisi gw’enjuki,
biwoomera emmeeme, ne biwonya n’amagumba.
2516:25 a Nge 12:15 b Nge 14:12Wabaawo ekkubo erirabika ng’ettuufu eri omuntu,
naye ku nkomerero limutuusa mu kufa.
26Okwagala okulya kuleetera omuntu okukola n’amaanyi,
kubanga enjala emukubiriza okweyongera okukola.
2716:27 Yak 3:6Omuntu omusirusiru ategeka okukola ebitali bya butuukirivu,
era n’ebigambo bye, biri ng’omuliro ogwokya ennyo.
2816:28 a Nge 15:18 b Nge 17:9Omuntu omubambaavu asiikuula entalo,
n’ow’olugambo ayawukanya ab’omukwano enfirabulago.
2916:29 Nge 1:10; 12:26Omuntu omukyamu asendasenda muliraanwa we
n’amutwala mu kkubo eritali ttuufu.
30Omuntu atemya ku liiso ateekateeka kwonoona,
n’oyo asongoza emimwa ategeka kukola bitali birungi.
3116:31 Nge 20:29Omutwe ogw’envi ngule ya kitiibwa,
gufunibwa abo abatambulira mu bulamu obutuukirivu.
32Omuntu omugumiikiriza asinga omutabaazi,
n’oyo afuga obusungu bwe akira awamba ekibuga.
3316:33 Nge 18:18; 29:26Akalulu kayinza okukubibwa,
naye okusalawo kwa byonna kuva eri Mukama.
