摩西之歌
1“诸天啊，请留心听；
大地啊，请听我说。
2愿我的教导如雨降下，
愿我的话语如露滴落，
像水滴滋润嫩草，
像甘霖浇灌草木。
3我要宣扬耶和华的名，
你们要颂赞我们上帝的伟大。
4“祂是磐石，
祂的作为完美，
祂按公义行事，
祂信实可靠，公平正直。
5狡诈、堕落的一代啊，
你们却对祂不忠，行事败坏，
不配做祂的儿女。
6愚昧无知的人啊，
你们就这样报答耶和华吗？
祂是你们的父，你们的创造主，
祂创造了你们，塑造了你们。
7“要回顾往昔，追溯历史；
问你们的父亲，
他们必回答你们；
问你们的长者，
他们必告诉你们。
8当初，至高者赐万国产业，
把人类分开，
祂依照天使32:8 “天使”希伯来文是“以色列的儿子”。的数目，
为万族定疆界。
9但以色列人属于耶和华，
雅各是祂的产业。
10“在荒凉的旷野，
在野兽吼叫的荒野，
耶和华找到他们，
庇护他们，看顾他们，
保护他们如同保护眼中的瞳仁，
11又如老鹰搅动窝巢，
盘旋在雏鹰之上，展开双翼，
背着雏鹰飞翔。
12耶和华独自带领他们，
身边没有外族神明。
13耶和华使他们驰骋在大地的高处，
吃田间的五谷，
磐石中的蜂蜜，
石头地产的油；
14吃牛酪和羊奶，
肥美的羔羊，
巴珊的绵羊和山羊，
上好的麦子；
喝葡萄汁酿的酒。
15“但耶书仑32:15 “耶书仑”是以色列的昵称。吃饱喝足，
养肥长壮后，就得意忘形，
背弃造他们的上帝，
藐视救他们的磐石。
16他们拜外族的神明，令祂愤恨；
行可憎之事，惹祂发怒。
17他们祭拜的不是真神，
而是鬼魔，
是他们素不认识的新神明，
是他们祖先所不敬畏的。
18他们轻视生他们的磐石，
忘记养他们的上帝。
19“耶和华看见祂儿女的恶行，
就愤然厌弃他们，
20说，‘这堕落的子民，
不忠的儿女！
我要掩面不理他们，
看他们的结局如何。
21他们拜假神，让我愤恨；
供虚无之物，惹我发怒。
我要借无名之民挑起他们的嫉妒，
用愚昧的国民激起他们的怒气。
22我的怒火已经点燃，
要烧到阴间的尽头，
吞灭大地及其出产，
甚至烧毁山的根基。
23“‘我要使灾祸连连临到他们，
我的箭都射向他们。
24他们必饱受饥荒之苦，
被瘟疫和灾祸吞噬，
被猛兽和毒蛇袭击。
25外有刀剑杀戮，
内有恐惧笼罩，
少男、少女、婴儿、
老人无一幸免。
26我本要消灭他们，
使世人忘记他们；
27但我不愿让敌人夸口，
宣称这是他们的胜利，
而非我的作为。’
28“以色列人愚昧无知，毫无见识。
29如果他们有智慧，
就能明白这一切、
知道自己的结局。
30若不是他们的磐石卖掉他们，
若不是耶和华抛弃他们，
一人怎能赶散他们千人？
二人怎能击溃他们万人？
31我们的敌人也承认他们的磐石不如我们的磐石。
32他们犹如来自所多玛、
长在蛾摩拉的葡萄树，
结的葡萄粒粒有毒，串串苦涩；
33酿的酒如蛇的毒液，
如眼镜蛇的毒液。
34“祂说，‘我把这一切积存起来，
封在我的仓库里。
35申冤在我，我必报应，
到时候他们必站不住脚，
他们遭祸的日子近了，
他们的末日来了。’
36“耶和华见自己的子民力量衰竭，
奴隶和自由人所剩无几，
必为他们主持公道，
怜悯祂的仆人。
37祂必说，‘你们的神明在哪里？
庇护你们的磐石在哪里？
38它们吃你们祭牲的脂肪，
喝你们的奠酒。
让它们起来帮助你们，
庇护你们吧！
39“‘你们要知道，
唯有我是上帝；
除我之外，别无他神。
我掌管生死，我打伤、我医治；
无人能逃出我的掌心。
40我向天伸手，
凭我的永恒起誓，
41我要磨快闪亮的剑，
主持公道，报应仇敌，
惩罚恨我的人。
42我要使我的箭饱饮鲜血，
被杀被掳之人的血；
我的剑要吞噬人肉，
敌人将领的肉。’
43“列邦啊，
你们当与祂的子民一同欢乐！
因为祂要为自己的仆人报血仇，
报应祂的仇敌，
洁净祂的土地和子民。”
44摩西和嫩的儿子约书亚把这首诗歌读给会众听。
摩西的遗嘱
45读完后，摩西又对以色列人说： 46“要谨记我今天警告你们的话，要吩咐你们的子孙谨遵这律法上的话。 47这律法不是空话，而是你们的生命。你们若遵守这律法，就必长住在约旦河对岸你们将要占领的土地上。”
预言摩西的死
48当天，耶和华对摩西说： 49“你去耶利哥对面的摩押，登上亚巴琳山区的尼波山，观看我要赐给以色列人作产业的迦南。 50之后，你会死在山上，归到你祖先那里，如亚伦在何珥山离世归祖一样。 51因为在荀旷野，在加低斯的米利巴泉旁，你和亚伦对我不忠，没有在以色列人中尊我为圣。 52所以，你只能远远地观看我要赐给以色列人的土地，却不能进去。”
1گوێ شل بکە ئەی ئاسمان، وا قسە دەکەم،
با زەویش گوێ بگرێت لە وشەی دەمم.
2فێرکردنم وەک باران دەبارێت،
وشەم وەک شەونم دەتکێت،
وەک نمە باران بەسەر سەوزایی
وەک ڕەهێڵ بەسەر گیا.
3ناوی یەزدان ڕادەگەیەنم،
مەزنایەتی بە خودامان ببەخشن.
4خودا تاشەبەردە، کردارەکانی تەواوە،
چونکە هەموو ڕێگاکانی دادپەروەرییە،
خودایەکی دڵسۆزە، ستەمکاریی تێدا نییە،
ئەو ڕاستودروست و دادپەروەرە.
5لە ڕەفتاردا گەندەڵ بوون لە بەرامبەر ئەو
چونکە لەکەدارن، کچ و کوڕی ئەو نین، کەموکوڕییان ئەوەیە،
نەوەیەکی چەوت و خوارن.
6ئایا بەم شێوەیە پاداشتی یەزدان دەدەنەوە،
ئەی گەلی گێل و نادانا؟
ئایا ئەو باوک و دروستکەرتان نییە،
ئەوەی دروستی کردن و پێکی هێنان؟
7یادی ڕۆژانی دێرین بکەنەوە،
لە ساڵانی نەوەکانی پێشوو وردبنەوە،
لە باوکتان بپرسن پێتان ڕادەگەیەنێت،
لە پیرانتان بپرسن پێتان دەڵێن.
8کاتێک خودای هەرەبەرز نەتەوەکانی بەش بەش کرد،
کاتێک نەوەی ئادەمی دابەش کرد،
سنووری بۆ گەلان دانا،
بەگوێرەی ژمارەی نەوەی ئیسرائیل.
9بەشی یەزدان گەلەکەیەتی،
یاقوب بەشی میراتەکەیەتی.
10لە خاکێکی چۆڵ دۆزییەوە،
لە چۆڵەوانییەکی ترسناک و وێراندا،
دەوری دا و بایەخی پێیدا،
وەک گلێنەی چاوی پاراستی.
11وەک هەڵۆ هێلانەی خۆی دەهەژێنێت،
لەسەر بێچووەکانی باڵەفڕکێ دەکات،
باڵەکانی لێک دەکاتەوە و دەیبات،
لەسەر شاپەڕەکانی هەڵیدەگرێت.
12ئاوا یەزدان بە تەنها ڕابەرایەتی کرد،
هیچ خوداوەندێکی بێگانەی لەگەڵ نەبوو.
13سواری بەرزاییەکانی زەوی کرد،
لە بەروبوومی دەشتودەری خوارد،
لە تاشەبەردەوە هەنگوینی دەرخوارد دا،
زەیتیش لە بەردەئەستێوە.
14دەڵەمە32:14 یان دەرەمە، قۆناغی پێش دروستبوونی پەنیر. و شیری مەڕوماڵات،
لەگەڵ دوگی32:14 دوگ یان دونگ. بەرخ و
بەرانی باشان و تەگە32:14 نێری، سابرێن.،
لەگەڵ چەوری ناوکی گەنم.
تۆ لە خوێنی ترێ شەرابت خواردەوە.
15یەشوروون32:15 یەشوروون بە واتای سەرڕاست یان دادپەروەر دێت، وەکو نازناوێک بۆ گەلی ئیسرائیل بەکارهاتووە. قەڵەو بوون و جووتەیان وەشاند،
قەڵەو بوون و پڕ بوون و بە پیو32:15 پیو: واتا بەز، لێرە و لە ئایەتی 38. داپۆشران.
ئیتر پشتیان کردە ئەو خودایەی کە دروستی کردبوون،
تاشەبەردی ڕزگارییەکەیان ڕەتکردەوە.
16ئیرەییان32:16 ئیرەیی: واتای هەڵوێستی توندی خودا بەرامبەر بە بتپەرستی، چونکە خودا دەیەوێت تەنها ئەو بپەرسترێت. وروژاند بە پەرستنی خودا بێگانەکانیان و
بە بتە قێزەونەکان پەستیان کرد.
17بۆ بتەکان32:17 بتەکان: بە واتای ڕۆحە پیسەکان. کە خودا نین قوربانییان سەربڕی،
چەند خودایەک نەیانناسیون،
تازەن و بەم زووانە دەرکەوتوون،
کە باوکانتان لێیان نەترساون.
18ئەو تاشەبەردەی ئێوەی بوو وازتان لێ هێنا،
ئەو خودایەی لەدایکبوونی پێداین لەبیرتان کرد.
19جا یەزدان بینی و ڕەتی کردنەوە،
لەبەر ئەوە تووڕە بوو بەهۆی کچەکانی و کوڕەکانی.
20فەرمووی، «ڕووی خۆم لێیان دەشارمەوە،
سەیر دەکەم کۆتاییان چی دەبێت،
ئەوانە نەوەیەکی هەڵگەڕاوەن،
ئەو کوڕانە دەستپاکیان تێدا نییە.
21ئەوان بەوانەی خودا نین ئیرەییان وروژاندم،
بە بتە پووچەکانیان پەستیان کردم،
منیش وایان لێدەکەم ئیرەیی بەوانە ببەن کە گەل نین،
بە نەتەوەیەکی گێل پەستیان دەکەم.
22بە تووڕەییم ئاگرێک داگیرساوە،
گڕ دەگرێت هەتا جیهانی مردووانی ژێرەوە،
زەوی و خەرمانەکەی دەخوات،
بناغەکانی چیاکان دەسووتێنێت.
23«کارەساتیان بەسەردا کۆدەکەمەوە،
تیرەکانم لەواندا دەچەقێنم.
24کاتێک لە برسان کەوتوون،
پەکیان کەوتووە لەبەر تا و پەتای فەوتێنەر،
ددانی دڕندە دەنێرمە سەریان،
لەگەڵ ژەهری مارە خشۆکەکان.
25لە دەرەوە شمشێر جەرگیان دەسووتێنێت و
لەناو ماڵەوەشیان تۆقین،
کوڕی گەنج و پاکیزە لەناودەچن،
منداڵی شیرەخۆر لەگەڵ پیاوی پیر.
26فەرمووم: ”پەرتەوازەیان دەکەم،
یادیان لەنێو خەڵکی دەسڕمەوە.“
27بەڵام لەوە ترسام کە دوژمن پەستم بکات،
کە لەوانەیە دوژمنانیان تێنەگەن،
نەوەک بڵێن: ”خۆمان باڵادەست بووین،
یەزدان هەموو ئەمانەی نەکردووە.“»
28ئەوان نەتەوەیەکن ڕاوێژ لێ بڕاون،
کوا تێگەیشتنیش لەناویان؟
29خۆزگە دانا دەبوون و لەمە تێدەگەیشتن و
کۆتاییەکەیان لەبەرچاو دەگرت.
30چۆن یەکێک هەزار ڕاو دەنێت و
دووان دە هەزار تێکدەشکێنن،
ئەگەر تاشەبەردەکەیان32:30 تاشەبەردەکەیان: ڕەوانبێژی لێکچواندنە، مەبەستی یەزدانە. بڕوانە ئایەتی 4. ئەوانی نەفرۆشتبێت32:30 نەفرۆشتبێت: مەبەستی سزادانیانە لەبەر شکاندنی پەیمانەکەیان. بڕوانە ئایەتەکانی 18 و 19.،
یەزدان بەدەستەوەی نەدابن.
31لەبەر ئەوەی تاشەبەردیان وەک تاشەبەردی ئێمە32:31 تاشەبەردی ئێمە: مەبەستی لە یەزدانە. نییە،
تەنانەت دوژمنانیشمان دانی پێدا دەنێن.
32مێویان لە مێوی سەدۆمە و
ترێیان هی باخەکانی عەمۆرایە،
ترێیەکەیان ژەهرە و هێشووەکانیان تاڵن.
33شەرابەکەیان ژەهری مارەکان و
تاڵاوی ماری کۆبرا کوشندەکانە.
34«ئایا ئەمە لەلای من هەڵنەگیراوە،
لەناو گەنجینەکانم مۆری لێ نەدراوە؟
35تۆڵەسەندنەوە هی منە، منم سزا دەدەم،
لە کاتێکدا پێیان دەخلیسکێت،
چونکە ڕۆژی بەڵایان نزیک بووەتەوە و
چارەنووسیان بۆیان خێرایە.»
36یەزدان ئەستۆپاکی گەلەکەی دەسەلمێنێت و
لەگەڵ خزمەتکارەکانی میهرەبان دەبێت،
کە دەبینێت هێزیان بەسەرچووە و
نە کۆیلە و نە ئازاد کەس نەماوە.
37خودا دەفەرموێت: «کوا خوداوەندەکانیان،
ئەو تاشەبەردەی پەنایان بۆ برد،
38ئەو خوداوەندانەی کە پیوی قوربانییەکانیان دەخواردن،
شەرابی خواردنەوە پێشکەشکراوەکانیان دەخواردنەوە؟
با بێن و یارمەتیتان بدەن،
با پارێزگاریتان لێ بکەن!
39«ئێستا ببینن، من، من ئەوم،
هیچ خودایەکی دیکە نییە لە پاڵم.
من دەمرێنم و دەژیێنم،
بریندار دەکەم و من چاک دەکەمەوە،
کەس نییە کەسێک لە دەستی من دەرباز بکات.
40من دەستم بۆ ئاسمان بەرز دەکەمەوە و سوێند دەخۆم:
بە دڵنیاییەوە هەتاهەتایە من زیندووم،
41کاتێک شمشێرە درەوشاوەکەم تیژ بکەمەوە و
بۆ دادوەریکردن بە دەستەوەی بگرم،
تۆڵە لە دوژمنانم دەکەمەوە و
ناحەزانم سزا دەدەم.
42تیرەکانم بە خوێن مەست دەکەم و
شمشێرەکەم گۆشت دەخوات،
لە خوێنی کوژراوان و بەدیلگیراوان،
لە کەللەسەری ڕابەرانی دوژمن.»
43ئەی نەتەوەکان، لەگەڵ گەلی خودا دڵخۆش بن،
چونکە تۆڵەی خوێنی خزمەتکارانی دەکاتەوە،
لە دوژمنانی تۆڵە دەکاتەوە،
کەفارەتی خاک و گەلەکەی خۆی دەکات.
44جا موسا خۆی و یەشوعی کوڕی نون هاتن و هەموو وشەکانی ئەم سروودەیان بۆ گەل خوێندەوە. 45کاتێک موسا لە وتارەکە تەواو بوو، بە هەموو ئەم وشانە بۆ هەموو ئیسرائیل، 46پێی گوتن: «لە دڵەوە لە هەموو ئەو وشانە وردببنەوە کە من ئەمڕۆ شایەتی پێدەدەم لەسەرتان، هەتا فەرمان بە منداڵەکانتان بکەن کە ئاگاداربن کار بە هەموو وشەکانی ئەم فێرکردنە بکەن. 47تەنها وشەی بێ نرخ نییە بۆتان، بەڵکو ژیانتانە، بەهۆی ئەمانەوە تەمەن درێژ دەبن لەسەر ئەو خاکەی لە ڕووباری ئوردون بۆی دەپەڕنەوە هەتا دەستی بەسەردا بگرن.»
موسا لەسەر چیای نیبۆ دەمرێت
48یەزدانیش لە هەمان ڕۆژدا بە موسای فەرموو: 49«سەربکەوە بۆ سەر زنجیرە چیای عەڤاریم، بۆ چیای نیبۆ کە لە خاکی مۆئابە و بەرامبەر بە ئەریحایە و لەوێوە تەماشای خاکی کەنعان بکە کە من وەک موڵک بە نەوەی ئیسرائیلی دەدەم. 50لەو کێوەدا کە بۆی سەردەکەویت دەمریت و دەچیتە پاڵ گەلەکەتەوە، وەک چۆن هارونی برات لە کێوی هۆردا مرد و چووە پاڵ گەلەکەی، 51لەبەر ئەوەی ئێوە ناپاک بوون لەگەڵم لەنێو نەوەی ئیسرائیلدا لەلای مێرگی مەریبای قادێش لە چۆڵەوانی چن، چونکە پیرۆزی منتان لەنێو نەوەی ئیسرائیلدا ڕانەگرت. 52لەبەر ئەوە تۆ ناچیتە ناو ئەو خاکەی کە بە گەلی ئیسرائیلی دەدەم، بەڵکو تەنها لە دوورەوە دەیبینیت.»
