基甸擒杀米甸二王
1后来，以法莲人对基甸说：“你攻打米甸人时为什么不召我们去？你为什么这样对待我们？”他们与他激烈地争论起来。
2基甸说：“我怎能比得上你们呢？以法莲人摘剩的葡萄岂不比我们亚比以谢族收获的葡萄更好吗？ 3上帝把两名米甸人的首领俄立和西伊伯交在了你们手中，我所做的有哪一件能与这事相比呢？我怎能比得上你们呢？”基甸这么一说，他们的怒气就平息了。
4基甸率领他的三百人渡过约旦河，虽然疲惫不堪，仍紧追敌人。 5基甸对疏割的人说：“我们在追赶西巴和撒慕拿两个米甸王，十分疲惫，请给我的军队一些饼吃。”
6疏割的首领却说：“你还没有抓到西巴和撒慕拿，我们凭什么给你的军队饼吃？”
7基甸说：“好吧，耶和华把西巴和撒慕拿交在我们手中后，我必回来用荒野的荆棘抽打你们。”
8基甸又去毗努伊勒提出同样的请求，也遭到拒绝。 9基甸对那里的人说：“我凯旋归来时，必拆毁你们的这座城楼。”
10那时，西巴和撒慕拿率领东方各族的残余军队一万五千人驻扎在加各，因为已经有十二万刀兵被杀。 11基甸取道挪巴和约比哈东边游牧者走的路，出其不意地突袭米甸人。 12米甸二王西巴和撒慕拿逃跑，基甸追上去擒住他们，击溃他们全军。
13约阿施的儿子基甸从战场返回，经过希列斯山坡时， 14抓住一个疏割的青年，问他疏割的首领和长老是谁，他就写下疏割七十七位首领和长老的名字。 15基甸到了疏割，对那里的人说：“你们曾经讥笑我说，‘你还没有抓到西巴和撒慕拿，我们凭什么给你疲惫的军队饼吃？’看！西巴和撒慕拿在这里！” 16说完，就捉住城中的长老，用荒野的荆棘抽打他们。 17他又去拆毁毗努伊勒的城楼，杀了城里的人。
18基甸问西巴和撒慕拿：“你们在他泊山杀的人是什么样子？”他们回答说：“他们长得像你，都像王子一样。”
19基甸说：“他们是我同母所生的兄弟，我凭永活的耶和华起誓，如果你们当初不杀他们，今天我就不杀你们了。” 20于是，基甸对长子益帖说：“你杀死他们。”但益帖年纪小，心中害怕，不敢动手。
21西巴和撒慕拿对基甸说：“你亲自动手吧！这是男子汉做的事。”基甸便亲手杀了他们，拿走了他们骆驼颈上的月牙饰物。
基甸造以弗得
22以色列人对基甸说：“你从米甸人手中救了我们，请你和你的子孙统治我们。”
23基甸回答说：“我和我子孙都不统治你们，统治你们的是耶和华。 24但我有一个要求，请你们把抢来的耳环都给我。”原来米甸人属于以实玛利族，都戴金耳环。
25他们欣然同意，便铺开一件外衣，各自把抢来的金耳环都放在上面， 26重约二十公斤。此外，还有米甸王的月牙饰物、耳坠、紫袍以及骆驼颈上的金链。 27基甸用这些金子造了一件以弗得圣衣，放在自己的家乡俄弗拉。后来，以色列人拜那件以弗得，玷污自己，使基甸及其全家陷入网罗。
28这样，米甸人被以色列人征服了，从此一蹶不振。基甸在世之日，以色列境内安享太平四十年。
基甸去世
29约阿施的儿子耶路·巴力返回家乡居住。 30他有许多妻子，生了七十个儿子。 31他的妾住在示剑，也给他生了一个儿子，他给孩子取名叫亚比米勒。 32约阿施的儿子基甸年高寿终，葬在亚比以谢族的俄弗拉，在他父亲约阿施的坟墓里。
33基甸刚去世，以色列人便又与众巴力苟合，奉巴力·比利土为他们的神明， 34忘记了他们的上帝耶和华曾经从四围的仇敌手中拯救他们， 35也没有因耶路·巴力——基甸的功绩而厚待他的家人。
زەڤەح و زەلموناعی پاشایانی میدیان
1ئینجا پیاوانی ئەفرایم بە گدعۆنیان گوت: «ئەو کارە چی بوو بە ئێمەت کرد، بۆچی کە چوویت بۆ شەڕکردن لەگەڵ میدیانییەکان ئێمەت بانگ نەکرد؟» هەروەها ڕەخنەی توندیان لێ گرت.
2ئەویش وەڵامی دانەوە: «ئەوەی من کردوومە چییە لەچاو ئەوەی ئێوە کردووتانە؟ ئایا چنینەوەی8:2 کۆکردنەوەی پاشماوەی ڕنراوەکان. ترێی ئەفرایم لە ترێ ڕنینەوەی ئەبیعەزەر باشتر نییە؟ 3خودا عۆرێڤ و زئێڤی هەردوو سەرکردەی میدیانییەکانی خستە ژێر دەستتانەوە. من توانیومە چی بکەم لەچاو ئێوەدا؟» جا لەو کاتەدا کە ئەم قسەیەی کرد، تووڕەییان بەرامبەری خاو بووەوە.
4ئینجا گدعۆن هات بۆ ڕووباری ئوردون و خۆی و سێ سەد پیاوەکەی کە لەگەڵیدا بوون پەڕینەوە، ماندوو بوون بەڵام بەردەوام بوون لە ڕاونانیان. 5گدعۆن بە خەڵکی سوکۆتی گوت: «نان بدەن بەو جەنگاوەرانەی لەگەڵمدان، چونکە ماندوون و من بەردەوام بەدوای زەڤەح و زەلموناعی هەردوو پاشای میدیان کەوتووم.»
6بەڵام کاربەدەستەکانی سوکۆت گوتیان: «ئایا ئێستا دەستی زەڤەح و زەلموناع لە دەستتە تاوەکو نان بدەینە سەربازەکانت؟»
7گدعۆنیش گوتی: «بۆیە کاتێک یەزدان زەڤەح و زەلموناع دەخاتە ژێر دەستم، لەشتان بە دڕکوداڵی دەشتودەر زامدار دەکەم.»
8لەوێشەوە سەرکەوت بۆ پەنیێل و هەمان داواکاری لێکردن. خەڵکی پەنیێلیش وەکو خەڵکی سوکۆت وەڵامیان دایەوە. 9هەروەها بە خەڵکی پەنیێلی گوت: «کاتێک بە سەرکەوتوویی دەگەڕێمەوە ئەم قوللەیە دەڕووخێنم.»
10زەڤەح و زەلموناعیش لە قەرقۆر بوون و سوپاکانیان لەگەڵیان بوون، کە نزیکەی پازدە هەزار بوون، هەموو ئەوانەی مابوونەوە لە هەموو سوپاکەی کوڕانی ڕۆژهەڵات بوون، ئەوانەش کە کەوتن سەد و بیست هەزار پیاوی شمشێر بەدەست بوون. 11ئیتر گدعۆن لە ڕێگای چادرنشینەکانەوە سەرکەوت، لە ڕۆژهەڵاتی نۆڤەح و یۆگبەهایەوە و لە سوپاکەی دا و سوپاکەش لەو کاتەدا ئاگادار نەبوون. 12جا زەڤەح و زەلموناع هەڵاتن و ئەویش دوایان کەوت و هەردوو پاشای میدیان زەڤەح و زەلموناعی گرت و هەموو سوپاکەی تەفروتونا کرد.
13ئینجا گدعۆنی کوڕی یۆئاش بەلای ڕێگای هەورازی حەرەس لە جەنگ گەڕایەوە. 14گەنجێکی لە خەڵکی سوکۆت گرت و پرسیاری لێکرد، ئەویش ناوی کاربەدەستەکانی سوکۆت و پیرەکانی بۆ نووسی کە حەفتا و حەوت پیاو بوون. 15ئینجا گدعۆن هات بۆ لای خەڵکی سوکۆت و گوتی: «ئەوەتا زەڤەح و زەلموناع کە گاڵتەتان پێکردم و گوتتان: ”ئایا دەستی زەڤەح و زەلموناع ئێستا بە دەستتەوەیە هەتا نان بدەینە پیاوە ماندووەکانت؟“» 16جا پیرەکانی شارۆچکەکەی برد و بە دڕکوداڵی دەشتودەر سزای دان و کردنی بە پەند بۆ خەڵکی سوکۆت. 17هەروەها قوللەی پەنیێلی ڕووخاند و پیاوەکانی شارۆچکەکەی کوشت.
18بە زەڤەح و زەلموناعی گوت: «ئەو پیاوانەی کە لە تاڤۆر کوشتتان چۆن بوون؟»
ئەوانیش گوتیان: «لە تۆ دەچوون، هەریەکەیان وەک شازادەیەک بوو.»
19گدعۆنیش گوتی: «ئەوان برای منن و کوڕی دایکمن. بە یەزدانی زیندوو، ئەگەر ئێوە بە زیندوویی بتانهێشبوونایەوە نەمدەکوشتن!» 20ئینجا بە یەتەری نۆبەرەی کوڕی گوت: «هەستە بیانکوژە!» بەڵام یەتەر شمشێرەکەی ڕانەکێشا، چونکە ترسا، لەبەر ئەوەی هێشتا مێردمنداڵ بوو.
21زەڤەح و زەلموناعیش گوتیان: «تۆ هەستە و بمانکوژە، چونکە ”پیاو چۆن بێت هێزیشی وایە.“» گدعۆنیش هەستا و زەڤەح و زەلموناعی کوشت و ئەو هیزارەی8:21 هیزار: ئەو ملوانکە و جوانکاریانەیە بە گەردنی ئاژەڵەوە هەڵدەواسرێت، بریتی بووە لە ملوانکە و زەنگوڵی شێوە مانگی کراوە. بە ملی وشترەکانیانەوە بوو بردی.
ئێفۆدی گدعۆن
22ئیتر پیاوانی ئیسرائیل بە گدعۆنیان گوت: «فەرمانڕەوایەتیمان بکە، خۆت و کوڕەکەت و کوڕی کوڕەکەشت، چونکە ڕزگارت کردین لە دەستی میدیان.»
23بەڵام گدعۆن پێی گوتن: «من فەرمانڕەوایەتیتان ناکەم و کوڕەکەشم فەرمانڕەوایەتیتان ناکات. یەزدان فەرمانڕەوایەتیتان دەکات.» 24ئینجا گدعۆن پێی گوتن: «داوای شتێکتان لێ دەکەم، هەریەکەتان ئەو گوارانەی دەستیکەوتووە بمداتێ.» بەگوێرەی نەریتی ئیسماعیلییەکان، گوارەی زێڕیان لە گوێ کردبوو.
25ئەوانیش گوتیان: «بە خۆشحاڵییەوە.» ئینجا جبەیەکیان ڕاخست و هەریەکە و ئەو گوارانەی دەستی کەوتبوو فڕێیدایە سەری. 26کێشی ئەو گوارە زێڕانەی کە داوای کرد هەزار و حەوت سەد شاقل8:26 هەزار و حەوت سەد شاقل: نزیکەی 19,5 کیلۆگرام. بوو، ئەمە بێجگە لە هیزارەکان کە لەسەر شێوەی مانگی نوێ بوون، هەروەها بازن و جبە و عەبای ئەرخەوانی کە لەبەر پاشایانی میدیان بوو، هەروەها بێجگە لەو ملوانکانەی کە لە ملی وشترەکانیان بوو. 27جا گدعۆن ئێفۆدێکی لێ دروستکردن و لە عۆفرا داینا کە شارۆچکەکەی خۆی بوو. هەموو ئیسرائیلیش بەدوایەوە لەوێ لەشفرۆشییان کرد، ئیتر ئەوە تەڵەیەک بوو بۆ گدعۆن و ماڵەکەی.
مردنی گدعۆن
28میدیانیش لەبەردەم کوڕانی ئیسرائیلدا زەلیل بوون و ئیتر سەریان بەرز نەکردەوە. خاکەکەش لە سەردەمی گدعۆندا چل ساڵ لە ئاشتیدا بوو.
29جا یەروبەعلی8:29 یەروبەعل: مەبەست لە گدعۆن، لێرە و لە ئایەتی 35. کوڕی یۆئاش ڕۆیشت و لە ماڵی خۆی دانیشت. 30گدعۆن حەفتا کوڕی لە پشتی خۆی هەبوو، چونکە ژنی زۆربوو. 31هەروەها کەنیزەکەشی کە لە شەخەم بوو، ئەویش کوڕێکی بۆی بوو، ناوی لێنا ئەبیمەلەخ. 32ئینجا گدعۆنی کوڕی یۆئاش لە تەمەنێکی باشی پیریدا مرد و لە گۆڕی یۆئاشی باوکی لە عۆفرای ئەبیعەزەرییەکاندا نێژرا.
33هەر لەدوای مردنی گدعۆن نەوەی ئیسرائیل دیسان بەدوای بەعلەکانەوە لەشفرۆشییان کرد و بەعل‌بەریتیان8:33 واتا خوداوەندی پەیمان یان مێردی پەیمان. بە خودای خۆیان دانا. 34نەوەی ئیسرائیل یەزدانی پەروەردگاری خۆیان بیر نەکەوتەوە، ئەوەی دەربازی کردن لە دەستی هەموو دوژمنەکانی دەوروبەریان. 35هەروەها لەگەڵ ماڵی یەروبەعل، واتا گدعۆن، دڵسۆز نەبوون بەرامبەر بە هەموو ئەو چاکانەی کە لەگەڵ ئیسرائیل کردی.
