基甸擒杀米甸二王
1后来，以法莲人对基甸说：“你攻打米甸人时为什么不召我们去？你为什么这样对待我们？”他们与他激烈地争论起来。
2基甸说：“我怎能比得上你们呢？以法莲人摘剩的葡萄岂不比我们亚比以谢族收获的葡萄更好吗？ 3上帝把两名米甸人的首领俄立和西伊伯交在了你们手中，我所做的有哪一件能与这事相比呢？我怎能比得上你们呢？”基甸这么一说，他们的怒气就平息了。
4基甸率领他的三百人渡过约旦河，虽然疲惫不堪，仍紧追敌人。 5基甸对疏割的人说：“我们在追赶西巴和撒慕拿两个米甸王，十分疲惫，请给我的军队一些饼吃。”
6疏割的首领却说：“你还没有抓到西巴和撒慕拿，我们凭什么给你的军队饼吃？”
7基甸说：“好吧，耶和华把西巴和撒慕拿交在我们手中后，我必回来用荒野的荆棘抽打你们。”
8基甸又去毗努伊勒提出同样的请求，也遭到拒绝。 9基甸对那里的人说：“我凯旋归来时，必拆毁你们的这座城楼。”
10那时，西巴和撒慕拿率领东方各族的残余军队一万五千人驻扎在加各，因为已经有十二万刀兵被杀。 11基甸取道挪巴和约比哈东边游牧者走的路，出其不意地突袭米甸人。 12米甸二王西巴和撒慕拿逃跑，基甸追上去擒住他们，击溃他们全军。
13约阿施的儿子基甸从战场返回，经过希列斯山坡时， 14抓住一个疏割的青年，问他疏割的首领和长老是谁，他就写下疏割七十七位首领和长老的名字。 15基甸到了疏割，对那里的人说：“你们曾经讥笑我说，‘你还没有抓到西巴和撒慕拿，我们凭什么给你疲惫的军队饼吃？’看！西巴和撒慕拿在这里！” 16说完，就捉住城中的长老，用荒野的荆棘抽打他们。 17他又去拆毁毗努伊勒的城楼，杀了城里的人。
18基甸问西巴和撒慕拿：“你们在他泊山杀的人是什么样子？”他们回答说：“他们长得像你，都像王子一样。”
19基甸说：“他们是我同母所生的兄弟，我凭永活的耶和华起誓，如果你们当初不杀他们，今天我就不杀你们了。” 20于是，基甸对长子益帖说：“你杀死他们。”但益帖年纪小，心中害怕，不敢动手。
21西巴和撒慕拿对基甸说：“你亲自动手吧！这是男子汉做的事。”基甸便亲手杀了他们，拿走了他们骆驼颈上的月牙饰物。
基甸造以弗得
22以色列人对基甸说：“你从米甸人手中救了我们，请你和你的子孙统治我们。”
23基甸回答说：“我和我子孙都不统治你们，统治你们的是耶和华。 24但我有一个要求，请你们把抢来的耳环都给我。”原来米甸人属于以实玛利族，都戴金耳环。
25他们欣然同意，便铺开一件外衣，各自把抢来的金耳环都放在上面， 26重约二十公斤。此外，还有米甸王的月牙饰物、耳坠、紫袍以及骆驼颈上的金链。 27基甸用这些金子造了一件以弗得圣衣，放在自己的家乡俄弗拉。后来，以色列人拜那件以弗得，玷污自己，使基甸及其全家陷入网罗。
28这样，米甸人被以色列人征服了，从此一蹶不振。基甸在世之日，以色列境内安享太平四十年。
基甸去世
29约阿施的儿子耶路·巴力返回家乡居住。 30他有许多妻子，生了七十个儿子。 31他的妾住在示剑，也给他生了一个儿子，他给孩子取名叫亚比米勒。 32约阿施的儿子基甸年高寿终，葬在亚比以谢族的俄弗拉，在他父亲约阿施的坟墓里。
33基甸刚去世，以色列人便又与众巴力苟合，奉巴力·比利土为他们的神明， 34忘记了他们的上帝耶和华曾经从四围的仇敌手中拯救他们， 35也没有因耶路·巴力——基甸的功绩而厚待他的家人。
Ginpatay ni Gideon si Zeba kag si Zalmuna
1Karon, nagsiling ang katawhan sang Efraim kay Gideon, “Ano ining ginhimo mo? Ngaa wala mo kami pagtawga sang magpakig-away kamo sa mga Midianhon?” Kag ginbasol gid nila si Gideon. 2Pero nagsiling si Gideon sa ila, “Ang nahimo ko gamay gid lang kon ikomparar sa nahimo ninyo. Bisan ang gamay nga nahimo ninyo mas labaw pa kon ikomparar sa tanan nga nahimo sang amon pamilya. 3Ginpapierdi sang Dios sa inyo ang mga pangulo sang mga Midianhon nga si Oreb kag si Zeeb. Ti, ano ang nahimo ko kon ikomparar dira?” Sang masiling ini ni Gideon, naumpawan sila sa ila kaakig.
4Nagtabok si Gideon kag ang iya 300 ka tinawo sa Suba sang Jordan. Kapoy na gid sila pero padayon pa gihapon ang ila paglagas sa ila mga kaaway. 5Sang mag-abot sila sa Sucot, nangabay si Gideon sa mga taga-didto. Siling niya, “Palihog hatagi ninyo kami sang pagkaon. Kapoy kag gutom na gid kami kag kinahanglan pa namon nga lagson ang duha ka hari sang Midian nga si Zeba kag si Zalmuna.” 6Pero nagsabat ang mga opisyal sang Sucot, “Wala pa gani ninyo madakpan si Zeba kag si Zalmuna. Ngaa hatagan namon kamo sang pagkaon?” 7Nagsiling si Gideon, “Gali ha! Andaman lang ninyo kon madakpan na namon si Zeba kag si Zalmuna. Latiguhon ko gid kamo sang tunukon nga mga kahoy-kahoy.”
8Halin didto nagtaklad sila ni Gideon sa Penuel8:8 Penuel: ukon, Peniel. kag amo man gihapon ang iya ginpangabay sa mga taga-didto, pero ang sabat nila pareho man sang sabat sang mga taga-Sucot. 9Nagsiling si Gideon sa ila, “Sa tapos nga madaog namon ang amon kaaway, mabalik kami diri, kag gub-on namon ang inyo tore.”
10Karon, si Zeba kag si Zalmuna ara sa Karkor upod sang 15,000 nila ka soldado nga nabilin. Mga 120,000 na ang napatay sa ila. 11Padayon ang pagtaklad nila ni Gideon kag didto sila nag-agi sa lugar sang mga nagaestar sa tolda sa sidlangan sang Noba kag Jogbeha. Dayon ginsalakay nila gulpi ang mga Midianhon. 12Nagpalagyo si Zeba kag si Zalmuna, pero ginlagas sila ni Gideon kag gindakop, gani nagsinala-sala ang ila mga soldado.
13Sang magpauli na sila ni Gideon halin sa inaway, didto sila nag-agi sa Taklaran sang Heres. 14Nakadakop sila sang isa ka bataon nga lalaki nga taga-Sucot, kag ginpamangkot nila kon sin-o ang mga opisyal sang Sucot. Kag ginlista niya ang ngalan sang 77 ka opisyal nga nagadumala sang Sucot. 15Pagkatapos ginkadtuan nila ni Gideon ang mga taga-Sucot kag ginsilingan, “Nadumduman bala ninyo ang inyo pag-insulto sa akon? Nagsiling kamo, ‘Wala pa gani ninyo madakpan si Zeba kag si Zalmuna. Ngaa hatagan namon sang pagkaon ang imo kapoy nga mga tinawo?’ Karon, ari na si Zeba kag si Zalmuna!” 16Dayon ginkuha ni Gideon ang mga manugdumala sang Sucot kag gintudluan niya sila sang leksyon paagi sa paglatigo sa ila sang tunukon nga mga kahoy-kahoy. 17Pagkatapos ginpaguba niya ang tore sa Penuel kag ginpamatay ang mga lalaki didto.
18Dayon ginpamangkot ni Gideon si Zeba kag si Zalmuna, “Ano ang hitsura sang mga lalaki nga inyo ginpamatay sa Tabor?” Nagsabat sila, “Pareho sa imo, daw mga anak sang hari.” 19Nagsiling si Gideon, “Mga utod ko sila; mga anak mismo sang akon iloy. Nagasumpa ako sa buhi nga Ginoo nga kon wala ninyo sila pagpatya, indi ko man kamo pagpatyon.” 20Dayon nagsiling siya sa iya kamagulangan nga anak nga si Jeter, “Patya sila.” Pero tungod kay bata pa si Jeter, nahadlok siya, gani wala niya gin-gabot ang iya espada. 21Nagsiling si Zeba kag si Zalmuna kay Gideon, “Ngaa indi ikaw ang magpatay sa amon? Ipakita ang pagkalalaki mo!” Gani ginpatay sila ni Gideon kag ginpakuha dayon niya ang mga dekorasyon sa liog sang ila mga kamelyo.
Ang Imahen nga Ginpahimo ni Gideon
22Karon nagsiling ang mga Israelinhon kay Gideon, “Tungod kay ikaw ang nagluwas sa amon sa mga Midianhon, ikaw na lang kag ang imo bata kag apo ang magpangulo sa amon.” 23Nagsabat si Gideon, “Indi ako ukon ang akon bata ang magpangulo sa inyo kundi ang Ginoo. 24Pero may pangayuon lang ako sa inyo: ang kada isa sa inyo maghatag sa akon sang isa ka aritos nga nakuha ninyo sa mga Midianhon.” (Ang mga Midianhon nagasuksok sang bulawan nga aritos suno sa ila kinabatasan bilang mga Ishmaelinhon.) 25Nagsabat ang mga tawo, “Huo, hatagan ka namon.” Naghumlad sila sang isa ka panapton, kag ang kada isa nagbutang didto sang aritos nga nakuha nila sa mga Midianhon. 26Mga 20 ka kilo ang natipon nga mga bulawan nga aritos wala labot sang mga dekorasyon, mga kulintas, mga bayo nga granate8:26 granate: sa English, purple. sang mga hari sang Midian, kag mga kulokadena sa liog sang ila mga kamelyo. 27Halin sa natipon nga bulawan, nagpahimo si Gideon sang isa ka espesyal nga panapton8:27 espesyal nga panapton: sa Hebreo, efod. kag ginbutang niya ini sa iya banwa sa Ofra. Nagtalikod naman ang mga Israelinhon sa Dios kag nagsimba sa sadtong ginpahimo ni Gideon. Nangin dako nga pagsulay ini sa kay Gideon kag sa iya pamilya.
28Amo ato ang estorya parte sa pagdaog sang mga Israelinhon kontra sa Midian, kag wala na gid ini makabangon pa. Nangin malinong ang Israel sa sulod sang 40 ka tuig samtang buhi pa si Gideon.
Ang Pagkapatay ni Gideon
29Nagpauli si Gideon8:29 Gideon: sa Hebreo, Jerubaal. sa iya kaugalingon nga balay kag didto nag-estar. 30May 70 siya ka kabataan tungod kay madamo ang iya asawa. 31May asawa man siya nga suluguon didto sa Shekem kag may anak sila nga lalaki nga gin-ngalanan niya nga Abimelec. 32Tigulang na si Gideon sang mapatay siya. Ginlubong siya sa lulubngan sang iya amay nga si Joash sa Ofra, sa lugar sang mga kaliwat ni Abiezer. 33Sa wala lang dugay nga napatay si Gideon, nagtalikod naman ang mga Israelinhon sa Dios kag nagsimba liwat sa mga imahen ni Baal. Ginhimo nila si Baal Berit nga ila dios. 34Ginkalimtan nila ang Ginoo nga ila Dios nga amo ang nagluwas sa ila kontra sa ila mga kaaway sa palibot. 35Wala gid sila nagpakita sing kaayo sa pamilya ni Jerubaal (nga amo man si Gideon) sa tanan nga maayo nga butang nga ginhimo niya sa Israel.
