士师基甸
1后来，以色列人又做耶和华视为恶的事，耶和华就把他们交在米甸人手中，受他们统治七年。 2米甸人势力强盛，以色列人只好躲进山里，藏在洞穴和营寨中。 3每当他们撒种的时候，米甸人、亚玛力人及东方人就前来进犯， 4在他们境内安营，摧毁他们远至迦萨一带的庄稼，不给他们留下任何粮食，也不留下一只羊、一头牛或驴。 5入侵者带着牲畜和帐篷像蝗虫一样涌来，人和骆驼不计其数，摧毁了整个地区。 6以色列人因米甸人的入侵而极其贫乏，就呼求耶和华。
7当以色列人因米甸人的入侵而呼求耶和华的时候， 8耶和华就差遣先知对他们说：“以色列的上帝耶和华说，‘我曾把你们从受奴役之地——埃及领出来， 9将你们从埃及人及一切欺压者的手中拯救出来，为你们赶走敌人，把他们的土地赐给你们。’ 10我曾对你们说，‘我是你们的上帝耶和华。你们虽然住在亚摩利人的地方，但不可祭拜他们的神明。’你们却充耳不闻。”
11一天，耶和华的天使来到俄弗拉，坐在亚比以谢族人约阿施的橡树下。约阿施的儿子基甸因为要躲避米甸人，正躲在榨酒池里打麦子。 12耶和华的天使向基甸显现，说：“英勇的战士啊，耶和华与你同在。” 13基甸说：“我主啊，如果耶和华与我们同在，我们怎会有这些遭遇？我们的祖先曾告诉我们有关耶和华带领他们离开埃及的事，如今祂那些奇妙的作为在哪里呢？现在祂已经丢弃我们，把我们交在米甸人手里。” 14耶和华转向他，说：“你尽自己的力量去从米甸人手中拯救以色列人吧，我现在派你去。” 15基甸说：“主啊，我出身于玛拿西支派最贫穷的家族，在家里最微不足道，我怎能拯救以色列人呢？” 16耶和华说：“我必与你同在，你必如击打一人一样击打米甸人。” 17基甸说：“如果我在你面前蒙恩，求你给我一个凭据，使我知道与我说话的真是你耶和华。 18请你在这里等一等，让我回去拿礼物献给你。”耶和华说：“我必等你回来。”
19基甸回家预备了一只山羊羔，用十公斤面粉做了无酵饼，把肉放进篮子，把汤盛在壶中，然后拿到橡树下献给耶和华的天使。 20上帝的天使对基甸说：“把肉和无酵饼放在这磐石上，把汤倒在上面。”他一一照做。 21耶和华的天使伸出手中的杖碰了一下饼和肉，火就从磐石中喷出来烧尽了它们。耶和华的天使也不见了。 22基甸发现他果然是耶和华的天使，便说：“唉！主耶和华啊，不好了，我面对面见了你的天使。” 23耶和华对他说：“放心吧，不用害怕，你不会死。” 24基甸在那里为耶和华筑了一座坛，称之为“耶和华赐平安”。这坛如今仍在亚比以谢族的俄弗拉。
25那天晚上，耶和华吩咐基甸：“牵来你父亲的第二头牛，就是那头七岁的牛，拆毁你父亲为巴力筑的祭坛，砍倒坛旁的亚舍拉神像。 26然后，在这座山顶上把石头堆放整齐，为你的上帝耶和华筑一座祭坛，用砍倒的亚舍拉神像作柴，把那头牛献作燔祭。” 27于是，基甸带了十个仆人遵命而行。不过，他因为害怕家人和城中的人，不敢在白天行动，便在夜间行动。
28第二天清早，城里的人发现巴力的祭坛已经被人拆毁，坛旁的亚舍拉神像被砍倒，第二头公牛被献在新建的祭坛上。 29他们彼此议论说：“这是谁干的？”他们仔细调查后得知是约阿施的儿子基甸所为， 30便对约阿施说：“把你儿子交出来！他拆毁了巴力的祭坛，砍倒了坛旁的亚舍拉神像，我们要处死他！” 31约阿施对气势汹汹的人群说：“你们这样做是要为巴力辩护吗？是要救它吗？谁为巴力辩护，今天早晨就处死谁。有人拆毁巴力的祭坛，如果它是神明，就让它为自己辩护吧！” 32因此，那天他们称基甸为耶路·巴力，意思是“让巴力为自己辩护”，因为他拆毁了巴力的祭坛。
33那时，米甸人、亚玛力人及东方人一起过了约旦河，在耶斯列的平原安营。 34耶和华的灵降在基甸身上，他就吹起号角，号召亚比以谢族的人跟从他。 35他派人走遍玛拿西、亚设、西布伦和拿弗他利各支派召集军队，得到了人们的响应。 36基甸对上帝说：“若如你所言，你要用我去拯救以色列人， 37求你给个凭据。我把一团羊毛放在麦场上，若明天早晨只是羊毛上有露水，地面却是干的，我就知道，如你所言，你要用我去拯救以色列人。” 38果然如此，基甸一早醒来，从羊毛中挤出满满一碗露水。 39基甸又对上帝说：“求你不要发怒，容许我再试一次，这次让羊毛是干的，地面有露水。” 40那天晚上，耶和华就照他所求使地面布满露水，唯独羊毛是干的。
گدعۆن
1نەوەی ئیسرائیل لەبەرچاوی یەزدان خراپەکارییان کرد، یەزدانیش حەوت ساڵ ژێر دەستەی میدیانییەکانی کردن. 2جا دەسەڵاتی مییدیانییەکان بەسەر ئیسرائیلدا زاڵ بوو، لەبەر میدیانییەکان نەوەی ئیسرائیل بۆ خۆیان پەناگایان لەناو کونە شاخ و ئەشکەوت و قەڵای چیاکان دروستکرد. 3هەر جارێک ئیسرائیلییەکان تۆویان دەچاند میدیانییەکان بۆیان سەردەکەوتن و عەمالێقییەکان و کوڕانی ڕۆژهەڵات دەهاتنە سەریان. 4لە دژیان چادریان هەڵدەدا و بەروبوومی زەوی و زاریان لەناو دەبرد تاکو دەگەیشتنە غەزە، هیچ شتێکی زیندوویان بۆ نەوەی ئیسرائیل نەدەهێشت6:4 هیچ شتێکی زیندوو: بڕوانە دواوتار 28:31.، نە لە مەڕ و نە لە مانگا و نە لە گوێدرێژ. 5لەبەر ئەوەی کە سەردەکەوتن بە ئاژەڵی ماڵی و چادرەکانیانەوە دەهاتن و وەک کۆمەڵە کوللە لە زۆریدا، خۆیان و وشترەکانیان بێشومار بوون، دەچوونە ناو خاکەکەوە بۆ ئەوەی وێرانی بکەن. 6ئیتر ئیسرائیلییەکان بەدەست میدیانییەکانەوە زۆر هەژار بوون و نەوەی ئیسرائیل هاواریان بۆ یەزدان کرد.
7کاتێک نەوەی ئیسرائیل هاواریان بۆ یەزدان کرد بەهۆی میدیانییەکانەوە، 8یەزدان پێغەمبەرێکی بۆ نەوەی ئیسرائیل نارد، ئەوەی پێ گوتن: «یەزدانی پەروەردگاری ئیسرائیل ئەمە دەفەرموێت: من لە میسرەوە سەرم خستن و لە خاکی کۆیلایەتی دەرمهێنان و 9لە دەستی میسرییەکان و لە دەستی هەموو ئەوانەی دەیانچەوساندنەوە دەربازم کردن، لەبەردەمتاندا دەرمکردن و خاکەکەیانم پێدان. 10پێم فەرموون: ”من یەزدانی پەروەردگاری ئێوەم. خوداوەندەکانی ئەمۆرییەکان مەپەرستن، ئەوانەی ئێوە لە خاکیاندا نیشتەجێن،“ بەڵام گوێتان لێ نەگرتم.»
11ئینجا فریشتەی یەزدان هات و لەژێر دار بەڕووەکەی عۆفرا کە هی یۆئاشی ئەبیعەزەری بوو دانیشت. گدعۆنی کوڕی یۆئاشیش لە گوشەرەکە گەنمی دەکوتا بۆ ئەوەی لە میدیانییەکانی بشارێتەوە. 12جا فریشتەی یەزدان بۆ گدعۆن دەرکەوت و پێی فەرموو: «ئەی جەنگاوەری بەهێز، یەزدانت لەگەڵە.»
13گدعۆنیش پێی گوت: «گەورەم لێت دەپرسم، ئەگەر یەزدان لەگەڵماندایە، ئەی بۆچی ئەم هەموو کارەساتەمان بەسەرهات؟ کوا هەموو کارە سەرسوڕهێنەرەکانی کە باوکانمان پێیان ڕاگەیاندین و گوتیان: ”ئایا یەزدان نەبوو لە میسرەوە دەریهێناین؟“ ئێستاش یەزدان وازی لێ هێناوین و ژێردەستەی میدیانی کردووین.»
14ئینجا یەزدان ئاوڕی لێدایەوە و گوتی: «بەم توانایەتەوە بڕۆ و ئیسرائیل لە دەستی میدیان ڕزگار بکە. من تۆ دەنێرم.»
15گدعۆنیش لێی پرسی: «ئای گەورەم! ئیسرائیل بە چی ڕزگار بکەم؟ ئەوەتا خێڵەکەم بێهێزترین خێڵی مەنەشەیە و منیش لە ماڵی باوکم لە هەموویان بچووکترم.»
16یەزدانیش وەڵامی دایەوە: «من لەگەڵت دەبم و لە هەموو میدیانییەکان دەدەی وەک ئەوەی لە تەنها پیاوێک بدەی.»
17گدعۆنیش پێی گوت: «ئەگەر جێی ڕەزامەندی تۆم، نیشانەیەکم بدەرێ کە تۆ خۆتی قسەم لەگەڵ دەکەیت. 18تکایە ئێرە بەجێمەهێڵە هەتا دێمەوە بۆ لات و پێشکەشکراوەکەم دەردەهێنم و لەبەردەمتدا دای دەنێم.»
یەزدانیش فەرمووی: «دەمێنمەوە هەتا دەگەڕێیتەوە.»
19گدعۆنیش چووە ژوورەوە و کارەبزنێکی سەربڕی و ئامادەی کرد لەگەڵ ئێفەیەک ئارد6:19 نزیکەی شازدە کیلۆ. کە نانی فەتیرەی لێ دروستکرد. گۆشتەکەی لەناو سەبەتەیەک دانا و گۆشتاوەکەشی6:19 گۆشتاو: چەلاو. کردە مەنجەڵێکەوە و بردیە دەرەوە بۆی بۆ ژێر دار بەڕووەکە و پێشکەشی کرد.
20فریشتەی خوداش پێی فەرموو: «گۆشت و نانە فەتیرەکە ببە و لەسەر ئەو تاتەبەردە دایانبنێ و گۆشتاوەکە بڕێژە.» گدعۆنیش بەم جۆرەی کرد. 21ئینجا فریشتەکەی یەزدان سەری گۆچانەکەی کە بە دەستیەوە بوو درێژی کرد و لە گۆشت و نانە فەتیرەکەی دا و ئاگرێک لە بەردەکەوە بەرزبووەوە و گۆشت و نانە فەتیرەکەی خوارد. ئینجا فریشتەکەی یەزدان لەبەرچاوی نەما. 22ئیتر گدعۆن زانی کە فریشتەی یەزدان بوو، بۆیە گوتی: «ئای ئەی یەزدانی باڵادەست! من فریشتەی یەزدانم ڕووبەڕوو بینی.»
23یەزدانیش پێی فەرموو: «ئاشتی بۆ تۆ، مەترسە، نامریت.»
24ئیتر گدعۆن لەوێ قوربانگایەکی بۆ یەزدان دروستکرد و ناوی لێنا «یەزدان ئاشتییە.» هەتا ئەمڕۆ لە عۆفرای ئەبیعەزەرییەکانە.
25ئینجا لەو شەوەدا یەزدان پێی فەرموو: «دووەمین گای باوکت کە حەوت ساڵانە، بیبە بۆ قوربانگاکەی بەعل کە هی باوکتە، قوربانگاکە تێکبدە و ئەو ستوونە ئەشێرایەی6:25 ستوونە ئەشێرا: هێمای خواژنە. بڕوانە یەکەم پاشایان 11:5. لەتەنیشتییەتی بیبڕەوە. 26ئینجا قوربانگایەک بۆ یەزدانی پەروەردگارت لەسەر ئەو قەڵا بەرزە بە ڕێکوپێکی دروستبکە و دووەمین گا سەربخە و بیکە قوربانی سووتاندن لەسەر تەختە دارەکانی ئەو ستوونە ئەشێرایەی کە دەیبڕیتەوە.»
27گدعۆنیش دە پیاوی لە خزمەتکارەکانی برد و ئەوەی کرد کە یەزدان پێی گوت. لەبەر ئەوەی لە ماڵی باوکی و خەڵکی شارۆچکەکە دەترسا ئەو کارە بە ڕۆژ ئەنجام بدات، بۆیە بە شەو کردی.
28بۆ سبەینێ خەڵکی شارۆچکەکە هەستان و بینییان قوربانگاکەی بەعل ڕووخێنراوە و ستوونە ئەشێراکەی تەنیشتی بڕاوەتەوە، دووەمین گا کراوە بە قوربانی لەسەر قوربانگاکەی کە تازە دروستکرابوو.
29ئیتر بە یەکتریان دەگوت: «کێ ئەمەی کردووە؟»
دوای پرسیارکردن و گەڕان، گوتیان «گدعۆنی کوڕی یۆئاش ئەمەی کردووە.»
30جا خەڵکی شارۆچکەکە بە یۆئاشیان گوت: «کوڕەکەت بهێنە دەرەوە، دەبێت بکوژرێت، چونکە قوربانگاکەی بەعلی ڕووخاندووە و ستوونە ئەشێراکەی تەنیشتی بڕیوەتەوە.»
31بەڵام یۆئاش بە هەموو ئەوانەی گوت کە لێی هەستابوون: «ئایا ئێوە داکۆکی لە بەعل دەکەن، یان ڕزگاری دەکەن؟ ئەوەی داکۆکی لە بەعل بکات لەم بەیانییەدا دەکوژرێت! ئەگەر بەڕاستی خودایە با خۆی داکۆکی لە خۆی بکات، چونکە قوربانگاکەی ڕووخێنراوە.» 32ئیتر لەو ڕۆژەدا گدعۆنیان ناو نا یەروبەعل6:32 یەروبەعل بە واتای (با بەعل بجەنگێت) دێت. و گوتیان: «با بەعل لە دژی شەڕ بکات،» چونکە قوربانگاکەی ڕووخاندووە.
33ئینجا هەموو میدیانییەکان و عەمالێقییەکان و کوڕانی ڕۆژهەڵات پێکەوە کۆبوونەوە و لە ڕووباری ئوردون پەڕینەوە و لە دۆڵی یەزرەعیل چادریان هەڵدا. 34ڕۆحی یەزدان هاتە سەر گدعۆن و کەڕەنای لێدا و ئەبیعەزەرییەکان شوێنی کەوتن. 35ئینجا نێردراوی نارد بۆ هەموو مەنەشە و ئەوانیش بە دەنگییەوە هاتن، هەروەها نێردراوی نارد بۆ ئاشێر و زەبولون و نەفتالی، ئەوانیش سەرکەوتن بۆ ئەوەی پێیان بگەن.
36ئینجا گدعۆن بە خودای گوت: «ئەگەر بە دەستی من ئیسرائیل ڕزگار دەکەیت وەک فەرمووت، 37ئەوەتا من کەوڵی مەڕ لەسەر جۆخینەکە6:37 جۆخین یان سەرخەرمان ئەو زەوییە تەرخانکراوەیە کە لەلایەن وەرزێر و جوتیارەوە بەکارهێنراوە بۆ کوتانی دانەوێڵە لەسەری لەدوای کۆکردنەوەی لە کێڵگە. دادەنێم، جا ئەگەر تەنها کەوڵەکە شەونمی لەسەر بوو و زەوی هەمووی وشک بوو، ئەوا دەزانم کە تۆ بە دەستی من ئیسرائیل ڕزگار دەکەیت وەک گوتت.» 38ئیتر ئاوا بوو. بەیانی گدعۆن زوو هەستا و کەوڵەکەی گوشی و پڕ تەشتێک شەونمی لە کەوڵەکە گوشی.
39ئینجا گدعۆن بە خودای گوت: «لێم تووڕە مەبە هەر ئەم جارە داوا دەکەم. تەنها ئەم جارە بە کەوڵەکە تاقی دەکەمەوە. با بەس کەوڵەکە وشک بێت و لەسەر هەموو زەوی شەونمی لێ بێت.» 40خوداش لەو شەوەدا بەم جۆرەی کرد. بە تەنها کەوڵەکە وشک بوو و لەسەر هەموو زەوییەکە شەونم هەبوو.
