约瑟的哥哥们到埃及买粮
1雅各知道埃及有粮食，就对儿子们说：“你们为什么还在这儿互相观望呢？ 2我听说埃及有粮食，你们快到埃及去买些粮食回来吧，免得我们饿死。” 3于是，约瑟的十个哥哥下到埃及买粮。 4雅各不肯让约瑟的弟弟便雅悯与他们同去，恐怕他会遭害。 5以色列的儿子们加入了买粮的行列，因为迦南也闹饥荒。
6那时，约瑟治理埃及，负责卖粮。约瑟的哥哥们来到他面前，向他俯伏下拜。 7约瑟一眼就认出了他们，却不动声色。他疾言厉色地问道：“你们从哪里来？”他们回答说：“我们是从迦南来买粮食的。” 8约瑟认得他哥哥们，但他哥哥们却认不出他来。 9约瑟想起了自己从前做的两个梦，就对他们说：“你们是奸细，是来探听我们虚实的！” 10他们说：“我主啊，不是的！仆人们是来买粮的。 11仆人们都是弟兄，是诚实人，不是奸细。”
12约瑟说：“不对，你们是来探听我们虚实的。” 13他们说：“仆人们共有弟兄十二人，父亲住在迦南，最年幼的弟弟留在父亲身边，还有一个已经去世。” 14约瑟说：“我说你们是奸细一点不错。 15我以法老的性命起誓，你们最小的弟弟不来这里，你们都不能走，这是对你们的验证。 16你们派一个人回去把你们的弟弟带来，其他人都要被囚禁在这里，我要看看你们说的是真还是假。要是你们说的是假话，我以法老的性命起誓，你们一定是奸细。” 17于是，约瑟把他们囚禁了三天。
18到了第三天，约瑟对他们说：“我是敬畏上帝的人，你们照我的话做就能活命。 19如果你们是诚实人，就把一个人留在监里，其他人带粮食回去接济你们的家人。 20但你们一定要带你们最小的弟弟回来，以证实你们说的是实话，这样你们就不会被处死。”他们同意了， 21彼此议论说：“我们一定是在遭报应。从前我们的弟弟苦苦地哀求我们，我们却不理会，现在这场痛苦临到我们了。” 22吕便说：“我不是劝你们不要犯罪害那孩子吗？你们不听，现在我们必须偿还血债了。” 23他们不知道约瑟听得懂他们的话，因为约瑟是通过翻译跟他们谈话。 24约瑟听后转身出去哭了，然后又回来跟他们谈话，从他们中间选了西缅，当着他们的面把西缅捆绑起来。
25约瑟又吩咐人把他们的袋子装满粮食，把各人买粮的钱放在他们的口袋中，还为他们预备了路上的食物。仆人一一办妥了。 26约瑟的哥哥们把粮食驮在驴上，启程回去了。 27他们来到一处住宿的地方，其中一人打开口袋拿饲料喂驴，却发现里面有钱， 28就对其他弟兄说：“你们看，我的钱又回来了，在我的口袋里！”他们心惊胆战地彼此议论说：“上帝这样对待我们是什么意思呢？”
29他们回到迦南父亲雅各那里，把事情的经过告诉了他， 30说：“埃及的宰相对我们说话很凶，还把我们当成奸细。 31我们对他说，‘我们是诚实人，不是奸细。 32我们有十二个同胞弟兄，其中有一个已经去世，年纪最小的跟父亲留在迦南。’ 33那人却对我们说，‘我要看看你们是不是诚实人，你们把一个弟兄留在我这里，其他人带粮食回去接济家人吧。 34但你们要把最小的弟弟带来见我，这样我便知道你们不是奸细，是诚实人。我就会释放你们的弟兄，你们也可以在这里自由地买卖。’”
35后来他们倒口袋时，发现每个人买粮的钱袋都在自己的口袋里，他们和父亲见此情形，都害怕起来。 36雅各说：“你们使我连连失去儿子，约瑟没了，西缅没了，你们还要带走便雅悯！灾祸都落在了我头上！” 37吕便对父亲说：“要是我不把便雅悯带回你身边，你就杀了我的两个儿子吧！请你把便雅悯放心地交给我，我一定会把他带回你身边。” 38雅各说：“我的儿子不可跟你们去。他哥哥已经死了，现在只剩下他。要是他在路上遇到什么意外，你们会使我这白发苍苍的老人凄凄惨惨地进坟墓。”
براکانی یوسف بۆ میسر دەچن
1کاتێک یاقوب زانی کە لە میسر گەنم هەیە، بە کوڕەکانی خۆی گوت: «بۆ سەیری یەکتری دەکەن؟» 2گوتی: «بیستوومە لە میسر گەنم هەیە. بڕۆن و لەوێ بۆمان بکڕن، بۆ ئەوەی بژین و نەمرین.»
3ئیتر دە برای یوسف بەرەو خوار چوون بۆ کڕینی گەنم لە میسر. 4بەڵام یاقوب بنیامینی برای یوسفی لەگەڵ براکانی نەنارد، چونکە گوتی نەوەک تووشی بەڵایەک بێت. 5ئیتر کوڕانی ئیسرائیل هاتن بۆ کڕینی گەنم لەگەڵ ئەو خەڵکەی کە دەهاتن، چونکە لە خاکی کەنعان قاتوقڕی هەبوو.
6یوسف خۆی دەسەڵاتداری خاکی میسر بوو، هەر خۆشی گەنمی بە هەموو گەل دەفرۆشت. بۆیە کاتێک براکانی یوسف گەیشتنە میسر، کڕنۆشیان بۆ برد و سەریان خستە سەر زەوی. 7هەرکە یوسف تەماشای براکانی کرد، یەکسەر ئەوانی ناسییەوە، بەڵام خۆی لێ گۆڕین و بە ڕەقی قسەی لەگەڵ کردن و لێی پرسین: «لەکوێوە هاتوون؟»
ئەوانیش وەڵامیان دایەوە: «لە خاکی کەنعانەوە بۆ خۆراک کڕین.»
8هەرچەندە یوسف براکانی خۆی ناسییەوە، بەڵام ئەوان ئەمیان نەناسییەوە. 9ئینجا یوسف ئەو خەونانەی هاتەوە یاد کە بە ئەوانییەوەی بینیبوو، پێی گوتن: «ئێوە سیخوڕن! بۆ ئەوە هاتوون تاکو خاڵی لاوازی خاکەکە ببینن.»
10ئەوانیش وەڵامیان دایەوە: «نەخێر گەورەم، بەڵکو خزمەتکارەکانت بۆ ئەوە هاتوون خۆراک بکڕن. 11ئێمە هەموومان کوڕی پیاوێکین، کەسانێکی سەرڕاستین، خزمەتکارەکانت سیخوڕ نین.»
12ئەویش پێی گوتن: «نەخێر، بەڵکو هاتوون تاکو خاڵی لاوازی خاکەکە ببینن.»
13بەڵام ئەوان گوتیان: «خزمەتکارەکانت دوازدە بران. ئێمە کوڕی پیاوێکین لە خاکی کەنعان. ئەمڕۆ بچووکەکەمان لەلای باوکمانە، یەکێکیشمان بێ سەروشوێنە.»
14یوسفیش پێی گوتن: «ئەوەیە کە پێم گوتن، ئێوە سیخوڕن. 15بەمە تاقی دەکرێنەوە: بە گیانی فیرعەون، لێرە ناچنە دەرەوە هەتا برا بچووکەکەتان نەیەت بۆ ئێرە. 16یەکێک لە خۆتان بنێرن تاکو براکەتان بهێنێت. ئێوەش لێرە بەند دەکرێن بۆ ئەوەی قسەکەتان تاقی بکرێتەوە و بزانرێت ئاخۆ ڕاستتان گوتووە. ئەگەر نا، ئەوا بە گیانی فیرعەون ئێوە سیخوڕن.» 17ئیتر هەموویانی بۆ ماوەی سێ ڕۆژ زیندانی کرد.
18لە ڕۆژی سێیەم یوسف پێی گوتن: «ئەمە بکەن و بژین، من کەسێکی لەخواترسم. 19ئەگەر ئێوە سەرڕاستن، با یەکێک لە براکانتان لێرە زیندانی بکرێت و ئەوانی دیکەشتان بڕۆن و گەنم ببەنەوە بۆ ماڵ و خێزانە برسییەکانتان. 20بەڵام دەبێت برا بچووکەکەتانم بۆ بهێنن، ئینجا ڕاستی قسەکانتان دەردەکەوێت و نامرن.» ئەوانیش بەم جۆرەیان کرد.
21بە یەکتریشیان گوت: «بەڕاستی ئێمە بەهۆی براکەمانەوەیە وا ئێستا سزا دەدرێین. کاتێک لێمان پاڕایەوە بینیمان چەند پەرێشان بوو، بەڵام گوێمان لێی نەگرت، لەبەر ئەوەشە ئەم تەنگانەیەمان بەسەرهاتووە.»
22ڕەئوبێنیش وەڵامی دانەوە: «ئەی پێم نەگوتن گوناه بەرامبەر بەو کوڕە مەکەن؟ بەڵام ئێوە گوێتان نەگرت! ئێستا داوای خوێنەکەی دەکرێت.» 23ئەوان نەیاندەزانی کە یوسف لە قسەکانیان تێدەگات، چونکە لە ڕێگەی وەرگێڕەوە قسەی لەگەڵ دەکردن.
24ئیتر لێیان جیا بووەوە و دەستی بە گریان کرد، بەڵام دوای ئەوە گەڕایەوە لایان و کەوتەوە قسەکردن لەگەڵیان. ئینجا شیمۆنی لێسەندن و لەپێش چاویان بەستییەوە.
25دوای ئەوە یوسف فەرمانی دا جەواڵەکانیان پڕ بکرێت لە گەنم و زیوی هەریەکەشیان بخرێتەوە هەگبەکەی خۆی و ئازووقەشیان پێبدرێت بۆ ڕێگا. ئیتر وایان بۆ کرا. 26گەنمەکەیان لە گوێدرێژەکانیان بارکرد و لەوێ ڕۆیشتن.
27لەو شوێنەی بۆ مانەوەی شەو لێی ڕاوەستان، یەکێکیان هەگبەکەی خۆی کردەوە بۆ ئەوەی ئالیک بداتە گوێدرێژەکەی، بینی زیوەکەی وا لە دەمی هەگبەکەیەتی. 28بە براکانی خۆی گوت: «زیوەکەم بۆ گەڕێنراوەتەوە، وا لە هەگبەکەمدایە.»
ئەوانیش دڵەکوتێیان تێکەوت و بە ترس و لەرزەوە بە یەکتریان گوت: «ئەمە چییە خودا بە ئێمەی کردووە؟»
29ئینجا هاتنە لای یاقوبی باوکیان لە خاکی کەنعان، هەرچییەکیان بەسەرهاتبوو بۆیان گێڕایەوە و گوتیان: 30«ئەو پیاوەی گەورەی خاکەکەیە بە ڕەقییەوە قسەی لەگەڵ کردین و وای دەزانی ئێمە سیخوڕیی بەسەر خاکەکەوە دەکەین. 31بەڵام ئێمە پێمان گوت: ”ئێمە سەرڕاستین و سیخوڕ نین. 32ئێمە دوازدە برای کوڕی باوکێکین. یەکێکمان نەماوە و بچووکەکەشمان ئەمڕۆ لەلای باوکمانە لە خاکی کەنعان.“
33«ئەو پیاوەش کە گەورەی خاکەکەیە پێی گوتین: ”بەمەدا دەزانم ئێوە سەرڕاستن: با یەکێک لە براکانتان لەلای من بمێنێتەوە و ئەوەی بۆ ماڵ و خێزانە برسییەکانتان پێویستە بیبەن و بڕۆن. 34ئینجا برا بچووکەکەتانم بۆ بهێنن. ئیتر بەوەدا دەزانم کە ئێوە سیخوڕ نین و کەسانێکی سەرڕاستن. ئەو کات براکەتان پێدەدەمەوە و دەشتوانن لە خاکەکەدا بازرگانی بکەن.“»
35کاتێک هەگبەکانیان بەتاڵ دەکرد، کیسەی زیوی هەریەکەیان لە هەگبەکەی خۆیدا بوو! ئیتر خۆیان و باوکیان کە کیسەی زیوەکانیان بینی، ترسیان لێ نیشت. 36یاقوبی باوکیشیان پێی گوتن: «منتان لە منداڵەکانم بێبەش کرد. یوسف نەما و شیمۆنیش نەما، ئێستاش بنیامین دەبەن. هەمووی بەسەر مندا شکاوەتەوە.»
37ڕەئوبێن بە باوکی گوت: «ئەگەر بۆم نەهێنایتەوە هەردوو کوڕەکەم بکوژە. بیدە دەستی من، خۆم بۆتی دەهێنمەوە.»
38بەڵام یاقوب گوتی: «کوڕی من لەگەڵ ئێوە نایەت، چونکە براکەی مردووە و ئەویش بە تەنها ماوەتەوە. ئەگەر لەو ڕێگایەی پێیدا دەڕۆن تووشی شتێک بێت، ئەوا سەری سپیم بە خەمەوە دەنێنە ناو جیهانی مردووانەوە.»
