Сановники и наместники Сулаймона
1Царь Сулаймон правил всем Исроилом. 2Вот его главные сановники:
Азария, сын Цадока, – священнослужитель;
3Элихореф и Ахия, сыновья Шиши, – писари;
Иосафат, сын Ахилуда, – летописец;
4Беная, сын Иодая, – начальник войска;
Цадок и Авиатар – священнослужители;
5Азария, сын Нафана, – начальник над наместниками;
Завуд, сын Нафана, – священнослужитель и личный советник царя;
6Ахишар – смотритель дворца;
Адонирам, сын Авды, – надсмотрщик за подневольными рабочими.
7Ещё у Сулаймона было двенадцать наместников над всем Исроилом, которые поставляли для царя и для царского дома продовольствие. Каждый из них должен был поставлять припасы на один месяц в году. 8Вот их имена:
Бен-Хур управлял в нагорьях Ефраима;
9Бен-Декер – в Макаце, Шаалбиме, Бет-Шемеше и Елон-Бет-Ханане;
10Бен-Хесед – в Арубботе (ему принадлежали Сохо и вся земля Хефер);
11Бен-Авинадав – на возвышенностях Дора4:11 Или: «в Нафот-Доре». (его женой была Тафат, дочь Сулаймона);
12Баана, сын Ахилуда, – в Таанахе, и в Мегиддо, и во всей территории вокруг Бет-Шеана, что рядом с Цартаном, ниже Изрееля, и от Бет-Шеана до Авель-Мехолы, и даже за Иокмеамом;
13Бен-Гевер – в Рамоте Галаадском (ему принадлежали селения Иаира, сына Манассы, в Галааде, а также область Аргова в Бошоне, включая шестьдесят больших, обнесённых стенами городов с бронзовыми засовами на воротах);
14Ахинадав, сын Иддо, – в Маханаиме;
15Ахимаац – в земле рода Неффалима (он женился на Басемафе, дочери Сулаймона);
16Баана, сын Хушая, – в земле рода Ошера и в Алоте;
17Иосафат, сын Паруаха, – в земле рода Иссокора;
18Шимей, сын Елы, – в земле рода Вениамина;
19Гевер, сын Ури, – в Галааде (в стране Сигона, царя аморреев, и Ога, царя Бошона). Он один был наместником над этими землями.
Величие царства Сулаймона
20Народ Иудеи и Исроила был многочислен, как песок на морском берегу; они ели, пили и веселились. 21И Сулаймон правил всеми царствами от реки Евфрат до земли филистимлян и до самой границы Египта. Эти страны платили дань и служили Сулаймону во все дни его жизни.
22Каждый день ко двору Сулаймона поставлялось более четырёх тонн лучшей муки и более восьми тонн4:22 Букв.: «тридцать… шестьдесят ко́ров». муки крупного помола, 23десять голов крупного скота, откормленного в стойле, двадцать голов крупного скота с пастбища и сто голов мелкого, не считая оленей, серн, косулей и откормленной птицы.
24Ведь он правил всеми царствами к западу от реки Евфрат, от Тифсаха до Газы, и пребывал в мире со всеми окрестными странами. 25Во времена жизни Сулаймона Иудея и Исроил жили в безопасности от Дона на севере до Беэр-Шевы на юге – каждый человек под своей виноградной лозой и инжиром.
26У Сулаймона было четыре4:26 В других рукописях: «сорок», но см. 2 Лет. 9:25. тысячи стойл для колесничных коней и двенадцать тысяч коней4:26 Или: «колесничих»; или: «всадников»..
27Наместники, каждый в свой месяц, поставляли продовольствие для царя Сулаймона и для всех, кто приходил есть за царским столом. Они смотрели, чтобы ни в чём не было недостатка. 28Ещё они доставляли в нужное место ячмень и сено для колесничных и прочих коней, каждый свою долю.
Мудрость Сулаймона
29Всевышний даровал Сулаймону мудрость, великую проницательность и глубокий ум, неизмеримый, как песок на морском берегу. 30Мудрость Сулаймона превосходила мудрость всех людей Востока и всю мудрость Египта. 31Он был мудрее любого человека, считая и Етана Эзрахитянина, и Емана, и Халкола, и Дарды, сыновей Махола. Его слава прошла по всем окрестным народам. 32Он произнёс три тысячи мудрых изречений, а песен его было тысяча и пять. 33Он исследовал жизнь растений – от ливанского кедра до иссопа, что растёт из стен. Он изучал животных и птиц, пресмыкающихся и рыб. 34Мудрость Сулаймона приходили послушать люди из всех народов, от всех царей мира, которые прослышали о ней.
Abakungu ba Sulemaani
1Kabaka Sulemaani n’aba kabaka wa Isirayiri yonna.
24:2 1By 6:10Era bano be baali abakungu be:
Azaliya4:2 Azaliya yali mutabani wa Akimaazi, ate Akimaazi nga mutabani wa Zadooki (2Sa 15:27, 36 ne 1By 6:8-10). Noolwekyo Azaliya muzzukulu wa Zadooki. Mu kiseera ekyo Akimaazi yali amaze okufa. Azaliya ye yali Kabona Asinga Obukulu mu biro bya Sulemaani muzzukulu wa Zadooki, yali kabona,
34:3 2Sa 8:16Erikolefu ne Akiya, batabani ba Sisa, baali bawandiisi,
Yekosafaati mutabani wa Akirudi, yali mujjukiza,
44:4 a 1Bk 2:35 b 1Bk 2:27Benaya mutabani wa Yekoyaada, yali muduumizi w’eggye omukulu,
Zadooki ne Abiyasaali baali bakabona,
5Azaliya mutabani wa Nasani, yali mukulu w’abaami,
Zabudi mutabani wa Nasani, yali kabona ate nga ye muwi wa magezi wa kabaka omukulu,
6Akisaali, yali ssabakaaki wa kabaka;
ne Adoniraamu mutabani wa Abuda, yali mukulu w’abaddu.
7Sulemaani yalina abakungu kkumi na babiri abaakuliranga Isirayiri yonna, era baavunaanyizibwanga ebyokulya bya kabaka n’ab’omu nnyumba ye. Buli omu kyamugwaniranga okusolooza ebyokulya okumala omwezi gumu buli mwaka.
84:8 Yos 24:33Era gano ge mannya gaabwe:
Benikuli, mu nsi ey’ensozi eya Efulayimu;
94:9 a Bal 1:35 b Yos 21:16Benidekeri, mu Makazi, mu Saalubimu, mu Besusemesi, ne mu Eroni Besukanani;
104:10 a Yos 15:35 b Yos 12:17Benikesedi, mu Alubbosi, Soko n’ensi yonna ey’e Kefera yali yiye;
114:11 Yos 11:2Beniyabinadabu eyali awasizza Tafasi muwala wa Sulemaani, mu kifo kyonna ekigulumivu eky’e Doli;
124:12 a Yos 17:11; Bal 5:19 b Yos 3:16 c 1Bk 19:16 d 1By 6:68Baana mutabani wa Akirudi, mu Taanaki ne Megiddo, ne mu Besuseyani yonna ekiriraanye Zalesani wansi w’e Yezuleeri, okuva ku Besuseyani okutuuka ku Aberumekola okuyita ku Yokumyamu;
134:13 a Kbl 32:41 b Ma 3:4Benigeberi, mu Lamosugireyaadi, ebibuga bya Yayiri mutabani wa Manase mu Gireyaadi byali bibye, era n’essaza Alugobu eriri mu Basani n’ebibuga byayo enkaaga ebyalina bbugwe ne wankaaki ow’ekikomo;
144:14 Yos 13:26Akinadaabu mutabani wa Iddo, mu Makanayimu;
154:15 2Sa 15:27Akimaazi eyali awasizza Basemesi muwala wa Sulemaani, mu Nafutaali,
164:16 2Sa 15:32Baana mutabani wa Kusaayi, mu Aseri ne mu Beyaloosi;
17Yekosafaati mutabani wa Paluwa, mu Isakaali;
184:18 1Bk 1:8Simeeyi mutabani wa Era, mu Benyamini;
194:19 Ma 3:8-10Geberi mutabani wa Uli, mu Gireyaadi, ensi ya Sikoni kabaka w’Abamoli, n’ensi ya Ogi kabaka w’e Basani. Ye yali omwami yekka akulira essaza.
204:20 Lub 22:17; 32:12; 1Bk 3:8Abantu ba Yuda ne Isirayiri baali bangi nga bali ng’omusenyu ku lubalama lw’ennyanja, era baalyanga, ne banywanga nga basanyuka. 214:21 a 2By 9:26; Zab 72:11 b Yos 1:4; Zab 72:8 c Lub 15:18 d Zab 68:29Sulemaani n’afuga obwakabaka bwonna okuva ku Mugga Fulaati okutuuka ku nsi ey’Abafirisuuti n’okutuuka ku nsalo ey’e Misiri, era baamuleeteranga ebirabo, era ne bamuweerezanga ennaku zonna ez’obulamu bwe4:21 Ensalo z’obwakabaka bwa Sulemaani zaakoma yonna Katonda gye yali asuubizza Ibulayimu (Lub 15:18-21; Ma 1:7; 11:24; Yos 1:4)..
22Bye baasoloolezanga Sulemaani ebya buli lunaku byali ebigero by’obutta obulungi kilo mukaaga n’obutundu mukaaga, n’ebigero eby’obutta obutaali buse, kilo kumi na ssatu n’obutundu bubiri; 23ente eza ssava kkumi, n’ente ezaavanga mu ddundiro amakumi abiri, wamu n’endiga kikumi, n’enjaza, n’empeewo, n’ennangaazi, n’enkoko ze baalondangamu. 244:24 a Zab 72:11 b 1By 22:9Yafuganga ensi yonna eri emitala w’Omugga Fulaati, okuva e Tifusa4:24 Tifusa kyali kibuga kikulu nga kisangibwa ku lubalama lw’Omugga Fulaati, nga kiri ku nsalo ey’omu bukiikakkono bw’obuvanjuba obw’obwakabaka. Gaaza ne Bufirisuuti okumpi n’ennyanja ya Meditereniyaani ye yali ensalo ey’omu bukiikaddyo bw’obuvanjuba obw’obwakabaka. okutuuka e Gaaza, era yalina emirembe enjuuyi zonna okumwetooloola. 254:25 a Bal 20:1 b Yer 23:6 c Mi 4:4; Zek 3:10Mu mirembe gya Sulemaani, Yuda ne Isirayiri yonna, okuva e Ddaani okutuuka e Beeruseba buli muntu yalina emirembe, era ng’alina ennimiro ye ey’emizabbibu n’ey’emitiini.
264:26 1Bk 10:26; 2By 1:14Sulemaani yalina ebisibo by’embalaasi ezisika amagaali enkumi nnya, n’abasajja abeebagala embalaasi omutwalo gumu mu enkumi bbiri.
274:27 nny 7Abaami ba masaza, buli mwezi baalabiriranga Kabaka Sulemaani wamu n’abaatuulanga ku mmeeza ye, nga bamuweereza ebyokulya. 28Era baaleetanga sayiri n’essubi olw’embalaasi ez’embiro n’embalaasi endala, buli muntu ng’omulimu gwe bwe gwali gwe yalagirwa.
Amagezi ga Sulemaani
294:29 1Bk 3:12Katonda n’awa Sulemaani amagezi n’okutegeera kungi nnyo n’obugunjufu bungi, ng’omusenyu oguli ku mabbali g’ennyanja. 304:30 a Lub 25:6 b Bik 7:22Amagezi ga Sulemaani gaali mangi nnyo okukira ag’abasajja bonna ab’ebuvanjuba4:30 Ekitundu eky’Obuvanjuba kitegeeza amawanga g’Abawalabu abaabeeranga mu buvanjuba bwa Bufirisuuti, ate n’okusinga ago ag’e Misiri. 314:31 1Bk 3:12; 1By 2:6; 6:33; 15:19; Zab 89Yali mugezi okukira abantu bonna, era n’okukira Esani Omwezulaki, ne Kemani, ne Kalukoli ne Daluda batabani ba Makoli, era erinnya lye ne lyatiikirira mu mawanga gonna ageetoolodde. 324:32 a Nge 1:1; Mub 12:9 b Lu 1:1Yagera engero enkumi ssatu, n’ennyimba ze zaali lukumi mu ttaano. 33Yayogera ku bulamu bwe bimera, okuva ku muvule gwa Lebanooni okutuuka ku ezobu amera ku bbugwe. Ate era yayogera ne ku nsolo n’ennyonyi, n’ebyewalula n’ebyennyanja. 344:34 1Bk 10:1; 2By 9:23Era abantu bangi okuva mu mawanga gonna ne bajjanga okuwuliriza amagezi ga Sulemaani, nga batumiddwa bakabaka okuva mu nsi yonna, abaali bawulidde ku magezi ge.