Сны Юсуфа
1Якуб жил в той земле, где странником жил его отец, в земле Ханона. 2Вот повествование о Якубе.
Юсуф, которому было семнадцать лет, пас стада овец вместе со своими братьями – сыновьями Билхи и Зелфы, жён отца своего. Юсуф рассказывал отцу всё, что плохого делали его братья. 3Исроил же любил Юсуфа больше всех других сыновей, потому что он был рождён ему в старости, и он сделал для него богато украшенную одежду. 4Когда братья увидели, что отец любит его больше, чем всех остальных, они возненавидели его и не могли с ним мирно разговаривать.
5Однажды Юсуфу приснился сон. Он рассказал о нём братьям, и те возненавидели его ещё больше.
6Вот что он сказал им:
– Послушайте, какой мне приснился сон. 7Мы вязали снопы в поле, и вдруг мой сноп поднялся и распрямился, а ваши снопы встали вокруг него и поклонились.
8Братья сказали ему:
– Неужели ты будешь царствовать над нами? Неужели мы будем у тебя в подчинении?
И они возненавидели его ещё больше за его сон и за этот рассказ.
9Ему приснился ещё один сон, и он опять рассказал о нём братьям:
– Послушайте, мне приснился ещё один сон: на этот раз мне поклонялись солнце, луна и одиннадцать звёзд.
10Он рассказал сон не только братьям, но и отцу, и отец упрекнул его:
– Что это за сон тебе приснился? Неужто я, твоя мать и твои братья действительно придём и поклонимся тебе до земли?
11Братья завидовали ему, но отец запомнил этот случай.
Братья продают Юсуфа
12Братья ушли пасти отцовские отары в окрестностях Шахема, 13и Исроил сказал Юсуфу:
– Ты знаешь, что твои братья пасут отары близ Шахема; я хочу послать тебя к ним.
– Я готов, – ответил Юсуф.
14Отец сказал ему:
– Иди, посмотри, всё ли благополучно с твоими братьями и с отарами, и принеси мне ответ.
Он дал ему этот наказ в долине Хеврона, и Юсуф отправился в Шахем. 15Там он блуждал в полях, пока не повстречал его прохожий и не спросил его:
– Что ты ищешь?
16Он ответил:
– Я ищу моих братьев. Прошу тебя, скажи мне, где они пасут свои отары?
17– Они ушли отсюда, – ответил прохожий. – Я слышал, как они говорили: «Пойдём в Дотан».
Юсуф пошёл следом за братьями и нашёл их у Дотана. 18Они увидели его издалека и, прежде чем он подошёл к ним, сговорились его убить.
19– Вон идёт этот сновидец! – сказали они друг другу. – 20Давайте убьём его и бросим в пересохший колодец, а отцу скажем, что его сожрал дикий зверь. Тогда посмотрим, что выйдет из его снов.
21Но Рувим услышал и спас его от них, сказав:
– Нет, не будем лишать его жизни.
22Он добавил:
– Не проливайте крови. Бросьте его в этот колодец здесь, в пустыне, но не поднимайте на него руки.
Рувим хотел спасти его от них и вернуть отцу.
23Когда Юсуф подошёл к братьям, они сорвали с него одежду – ту самую богато украшенную одежду, что была на нём, – 24и бросили его в колодец. Колодец был пустой, без воды. 25Они сели за еду и тут увидели караван исмоильтян, идущий из Галаада. Их верблюды были нагружены специями, бальзамом и миррой37:25 Мирра (смирна) – приятно пахнущая смола растущего в Аравии растения., которые они везли в Египет.
26Иуда сказал братьям:
– Какая нам польза, если мы убьём нашего брата и утаим это? 27Лучше продадим его исмоильтянам и не станем поднимать на него руки, ведь он наш брат, наша плоть и кровь.
Братья согласились с ним.
28Когда мадианские купцы проходили мимо, братья вытащили Юсуфа из колодца и продали исмоильтянам за двести сорок граммов37:28 Букв.: «двадцать шекелей». серебра. Исмоильтяне взяли его в Египет.
29Вернувшись к колодцу, Рувим увидел, что Юсуфа там нет, и с горя разорвал на себе одежду. 30Он вернулся к братьям и сказал:
– Мальчика там нет! Куда мне теперь деваться?
31Тогда они взяли одежду Юсуфа, закололи козла и вымазали одежду в крови. 32Затем они отнесли богато украшенную одежду отцу и сказали:
– Вот что мы нашли. Посмотри, не одежда ли это твоего сына?
33Он узнал её и воскликнул:
– Это одежда моего сына! Его сожрал дикий зверь! Конечно, Юсуф был растерзан на куски.
34Якуб разорвал на себе одежду, оделся в рубище и много дней оплакивал сына. 35Все его сыновья и дочери пришли утешать его, но он отказывался от утешений, говоря:
– Нет, я так, скорбя, и сойду в мир мёртвых, к моему сыну.
Так отец оплакивал своего сына.
36А мадианитяне тем временем продали Юсуфа в Египте Потифару, сановнику фараона, который был у него начальником стражи.
De dromen van Jozef
1Zo vestigde Jakob zich weer in het land Kanaän, waar zijn vader had gewoond. 2Jakobs zoon Jozef was zeventien jaar oud. Samen met zijn halfbroers, de zonen van zijn vaders vrouwen Bilha en Zilpa, hoedde hij de schapen. Maar Jozef vertelde het zijn vader als de andere jongens een streek uithaalden.
3Nu was het zo dat Israël meer van Jozef hield dan van zijn andere kinderen, omdat hij deze zoon op hoge leeftijd had gekregen. Op een dag gaf Jakob hem een prachtige, veelkleurige mantel. 4Zijn broers hadden al lang ontdekt dat Jozef de lieveling van hun vader was en daarom haatten zijn hem. Er kon geen vriendelijk woord voor hun broer af.
5Op een nacht had Jozef een droom, die hij prompt aan zijn broers vertelde. Zo maakte hij zich nog meer gehaat. 6‘Moet je luisteren,’ kondigde hij trots aan, 7‘we waren met zoʼn allen op het land schoven aan het binden. Toen ging mijn schoof opeens rechtop staan en jullie schoven kwamen er omheen staan en bogen diep voor hem!’ 8‘Dus jij wilt ons de baas zijn?’ vroegen zijn broers smalend. Hierna haatten zij hem nog meer, zowel om zijn droom als om zijn gedrag.
9Jozef kreeg nog een tweede droom, die hij weer aan zijn broers vertelde. ‘Moeten jullie nu eens luisteren,’ zei hij. ‘De zon, de maan en elf sterren bogen diep voor mij!’ 10Deze keer vertelde hij zijn droom ook aan zijn vader, maar die wees hem terecht. ‘Wat zullen we nu krijgen,’ zei hij, ‘moeten ik, je moeder en je broers werkelijk voor jou buigen?’ 11Jozefs broers waren jaloers op hem, maar zijn vader hield het verhaal in zijn achterhoofd en vroeg zich af wat die droom kon betekenen.
12Jozefs broers trokken met de schapen naar Sichem om ze daar te laten grazen. 13Enkele dagen later riep Israël Jozef bij zich en zei: ‘Je broers laten de schapen bij Sichem grazen. 14Ik wil graag dat je er heen gaat om te kijken hoe het met hen en de schapen is. Daarna moet je het mij komen vertellen.’ ‘Dat zal ik doen,’ zei Jozef. Hij reisde vanuit het dal van Hebron naar Sichem. 15Toen hij door de velden zwierf op zoek naar zijn broers, zag een man hem en vroeg: ‘Wie zoek je?’ 16‘Ik zoek mijn broers en de schapen,’ gaf Jozef als antwoord. ‘Hebt u ze soms gezien?’ 17‘Jazeker,’ zei de man, ‘maar ze zijn hier niet meer. Ik hoorde hen zeggen dat ze naar Dotan gingen.’ Jozef volgde zijn broers naar Dotan en vond hen daar. 18Maar toen zij hem zagen aankomen, besloten zij hem te doden! 19-20 ‘Kijk, daar komt die grote dromer aan,’ riepen ze. ‘Vooruit, laten we hem doden en dan in een waterput gooien. We kunnen vader vertellen dat een wild dier hem heeft opgegeten. Eens zien wat er van zijn mooie dromen terechtkomt!’ 21-22 Maar Ruben voelde daar niets voor en zei: ‘Laten we hem niet doden. We mogen geen bloed vergieten. We kunnen hem beter levend in een waterput gooien, dan hoeven wij onze handen niet vuil te maken’ (Ruben wilde Jozef later uit de put halen en hem terugbrengen bij zijn vader). 23-24 Dus pakten zij Jozef zo gauw hij bij hen was in zijn kraag, trokken hem zijn mooie, veelkleurige mantel uit en gooiden hem in een droogstaande waterput.
25Toen gingen ze bij elkaar zitten om te eten. Plotseling zagen ze in de verte een rij kamelen aankomen, waarschijnlijk een karavaan van Ismaëlitische handelaars die gom, balsem en hars van Gilead naar Egypte vervoerden. 26-27 ‘Kijk eens,’ zei Juda tegen de anderen. ‘Daar komt een stel Ismaëlieten aan. Laten we Jozef aan hen verkopen, in plaats van hem te doden, want hij is tenslotte onze broer.’ Zijn broers waren het met hem eens. 28Toen de karavaan bij hen aankwam, haalden ze Jozef uit de put en verkochten hem voor twintig zilverstukken aan de handelaars, die hem meenamen naar Egypte.
29Een tijdje later kwam Ruben, die er niet bij was toen de karavaan langskwam, terug om Jozef uit de put te halen. Toen hij merkte dat Jozef weg was, scheurde hij zijn kleren als teken van verdriet. 30‘De jongen is weg. En ik? Waar moet ik nu heen?’ zei hij treurig tegen zijn broers.
31Toen doodden de broers een geit en besmeurden Jozefs mantel met het bloed. 32Die namen zij mee naar hun vader. ‘We hebben dit in het veld gevonden,’ zeiden zij hem. ‘Is het Jozefs mantel of niet?’ 33Hun vader herkende de mantel ogenblikkelijk. ‘Ja,’ zei hij bedroefd, ‘dat is de mantel van mijn zoon. Een wild dier moet hem hebben opgegeten. Hij is zonder twijfel verscheurd.’ 34Toen scheurde Jakob zijn kleren en trok een rouwmantel aan. Hij treurde diep om zijn zoon, wekenlang. 35Zijn familieleden probeerden hem te troosten, maar het hielp niets. ‘Ik zal treuren om mijn zoon tot ik in mijn graf neerdaal,’ zei Jakob. En toen begon hij weer te huilen.
36In Egypte aangekomen, verkochten de handelaars Jozef aan Potifar, een dienaar van de farao, de koning van Egypte. Potifar was de commandant van de lijfwacht.
