Мудрость важнее всего
1Послушайте, сыновья, наставление отца;
внимайте, чтобы обрести понимание.
2Я даю вам учение доброе;
не оставляйте моего поучения.
3И я был мальчиком в доме у моего отца,
нежным ещё4:3 Или: «нежно любимым». и единственным тогда у моей матери.
4Отец учил меня и говорил:
«Пусть твоё сердце удержит мои слова;
храни мои повеления и живи.
5Приобретай мудрость, приобретай разум;
не забывай моих слов и не отклоняйся от них.
6Не оставляй мудрости, и она защитит тебя;
люби её, и она сохранит тебя.
7Мудрость важнее всего,
поэтому приобретай мудрость.
И всем, что имеешь,
приобретай разум.
8Высоко цени её, и она возвысит тебя;
она прославит тебя, если примешь её в объятия.
9Она возложит тебе на голову прекрасный венок,
славным венцом тебя одарит».
10Слушай, сын мой, и прими моё слово,
и долгими будут годы твоей жизни.
11Я наставлю тебя на путь мудрости
и по тропам прямым тебя поведу.
12Когда ты пойдёшь, не будет стеснён твой шаг,
и когда побежишь, не споткнёшься.
13Крепко держись наставления, не оставляй его;
храни его, потому что в нём твоя жизнь.
14Не вступай на тропу нечестивых,
не ходи по пути злодеев.
15Избегай его, не иди по нему;
отвернись от него и пройди мимо.
16Ведь они не уснут, если не сделают зла;
нет им сна, если не навредят.
17Словно хлеб, они едят нечестие
и, как вино, пьют насилие4:17 Или: «Они едят хлеб, приобретённый нечестием, и пьют вино, полученное насилием»..
18Путь праведных подобен первому свету зари;
светит он всё ярче и ярче – до полного света дня.
19Но путь нечестивых подобен кромешной тьме;
они и не знают, обо что спотыкаются.
20Сын мой, будь внимателен к речи моей,
слова мои слушай прилежно.
21Не упускай их из вида,
храни их в сердце,
22ведь они – жизнь для тех, кто нашёл их,
и для всего тела – здоровье.
23Больше всего храни своё сердце,
потому что оно – источник жизни.
24Удали от уст своих лживую речь,
удержи свой язык от слов обмана.
25Пусть глаза твои глядят прямо,
пусть взгляд твой будет устремлён вперёд.
26Ходи по пути прямому4:26 Или: «Обдумывай путь свой».,
и шаг твой будет твёрдым.
27Не отклоняйся ни вправо, ни влево;
удаляй свою ногу от зла.
دەستپێکی دانایی
1ئەی کوڕینە، گوێ لە تەمبێکردنی باوک بگرن،
سەرنج بدەن بۆ زانینی تێگەیشتن.
2من شتی چاکتان فێر دەکەم،
بۆیە فێرکردنەکانی من پشتگوێ مەخەن.
3کاتێک کوڕی باوکم بووم،
ناسک و تاقانە لەلای دایکم،
4فێری دەکردم و پێی دەگوتم:
«با دڵت لەسەر قسەی من بێت،
ئەگەر فەرمانەکانم بپارێزیت، دەژیت.
5دانایی بەدەستبهێنە، تێگەیشتن بەدەستبهێنە،
قسەکانی دەمم لەبیر مەکە و لێیان لامەدە.
6واز لە دانایی مەهێنە، دەتپارێزێت،
خۆشتبوێت، چاودێریت دەکات.
7ئەمە دەستپێکی داناییە: دانایی بەدەستبهێنە،
بە هەموو دەستکەوتەکانت، تێگەیشتن بەدەستبهێنە.
8ڕێزی بگرە، بەرزت دەکاتەوە،
لە ئامێزی بگرە، شکۆدارت دەکات.
9تاجەگوڵینەی نیعمەت دەخاتە سەرت،
تاجی شکۆمەندیت پێ دەبەخشێت.»
10ڕۆڵە، گوێ بگرە و قسەکانم وەربگرە،
جا تەمەنت درێژ دەبێت.
11ڕێگای داناییم پیشاندایت،
بۆ ڕێڕەوە ڕاستەکان ڕێنماییم کردیت.
12لە ڕۆیشتندا هەنگاوت کورت نابێت،
لە ڕاکردنیشدا پێت هەڵناکەوێت.
13دەست بە تەمبێکردنەوە بگرە4:13 بە تەمبێکردن ڕازی بە. و دەست شل مەکە،
بیپارێزە، چونکە ژیانتە.
14مەچووە سەر ڕێگەی بەدکاران،
بە ڕێگای خراپەکاراندا مەڕۆ.
15خۆتی لێ لابدە و پێیدا مەڕۆ،
لێی دووربکەوە و تێپەڕە،
16چونکە خەویان لێ ناکەوێت ئەگەر خراپە نەکەن،
خەویان دەزڕێت ئەگەر یەکێک نەخەن.
17نانی خراپە دەخۆن و
شەرابی ستەمکاری دەخۆنەوە.
18ڕێچکەی ڕاستودروستان وەک ڕووناکی بەرەبەیانە،
ڕووناکتر و ڕووناکتر دەبێت هەتا دەبێتە ڕۆژی تەواو.
19بەڵام ڕێگای بەدکاران وەک تاریکستانە،
نازانن پێیان لە چی هەڵدەکەوێت.
20ڕۆڵە، سەرنج بدە وشەکانم،
گوێ بۆ قسەکانم شل بکە.
21لەبەرچاوت دوورنەکەونەوە،
لە ناخی دڵت بیانپارێزە،
22چونکە ژیانن بۆ ئەو کەسەی دەیاندۆزێتەوە،
دەرمانە بۆ هەموو لەشی.
23لە سەرووی هەموو چاودێرییەکەوە دڵت بپارێزە،
چونکە دڵ سەرچاوەی ژیانە.
24خواری لە دەمت داماڵە و
چەوتی لە لێوانت دووربخەوە.
25با چاوەکانت تەماشای پێشت بکەن و
پێڵووەکانت ڕێک بۆ بەردەمت بێت.
26ڕێڕەوی بەرپێت خۆش بکە،
هەموو ڕێگاکانت دەچەسپێن.
27بەلای ڕاست یان چەپدا لامەدە،
پێت لە خراپە دووربخەوە.
