1Живущий обособленно потакает себе во всём,
отвергая всякое здравое слово.
2Нет глупцу радости в понимании –
рад он лишь высказать своё мнение.
3Вслед за нечестием идёт презрение,
а со срамом приходит бесславие.
4Слова человеческих уст – глубокие воды;
источник мудрости – текущий поток.
5Нехорошо быть пристрастным к злодею
и лишать правосудия невиновного.
6Язык глупца ведёт его к ссоре,
его уста навлекают побои.
7Уста глупца – его гибель,
его язык – для него же западня.
8Слова сплетен – как лакомые куски,
что проходят вовнутрь чрева.
9Ленивый в своей работе –
брат разрушителя.
10Имя Вечного18:10 В имени Вечного раскрывается Его природа и характер. Другими словами, имя Вечного – Сам Вечный. – крепкая башня:
убежит в неё праведник и будет спасён.
11Состояние богатого – надёжная крепость;
высокой стеной представляется ему оно.
12Перед падением человеческое сердце заносится,
а смирение предшествует славе.
13Отвечать, не выслушав,
это глупость и стыд.
14Дух человека подкрепляет его в болезни,
но если дух сокрушён – кто в силах снести его?
15Разум рассудительного приобретает знание,
и уши мудрых ищут его.
16Подарок открывает человеку путь
и приводит его к вельможам.
17Кто первым изложит дело, тот выглядит правым,
пока другой не придёт и не расспросит его.
18Жребий решает споры
и разнимает сильных соперников.
19Обиженный брат неприступнее крепости;
ссоры разделяют подобно засовам ворот.
20Красноречием человек может наполнять свой желудок,
словами своими – зарабатывать себе на жизнь.
21У языка – сила жизни и смерти,
те, кто любит говорить, будут вкушать плоды своих речей.
22Нашедший жену нашёл благо
и приобрёл расположение Вечного.
23Бедняк о милости молит,
а богач отвечает грубо.
24Есть друзья, с которыми лучше не знаться,
но иной друг ближе брата.
1کەسی دوورەپەرێز دوای ئارەزووی خۆی کەوتووە،
بە ڕووی هەموو داناییەکی تەواودا دەتەقێتەوە.
2گێل خۆشی لە تێگەیشتن نابینێت،
بەڵکو بە پەخشکردنی ئەوەی لە دڵیدایە.
3بە هاتنی خراپەکار سووکایەتیش دێت،
لەگەڵ شەرمەزاریش ڕیسوایی.
4قسەی دەمی مرۆڤ ئاوێکی قووڵە،
بەڵام سەرچاوەی دانایی کانیاوێکی هەڵقوڵاوە.
5نە لایەنگری خراپەکار باشە،
نە بێبەشکردنی ڕاستودروست لە دادپەروەری.
6لێوەکانی کەسی گێل دەیهێننە ناو ناکۆکییەوە،
دەمی بانگی لێدان دەکات.
7دەمی گێل دەبێتە هۆی لەناوچوونی،
لێوەکانیشی تەڵەن بۆ گیانی.
8قسەکانی دەمشڕ وەک پارووی بەتامە،
شۆڕ دەبێتەوە ناو ورگ.
9ئەوەی سست بێت لە کارەکەی
برای وەستای وێرانکردنە.
10ناوی یەزدان قوللەیەکی بەهێزە،
کەسی ڕاستودروست بۆ ئەوێ ڕادەکات و پەناگیر دەبێت.
11سامانی دەوڵەمەند شاری قەڵابەندیەتی،
وەک شوورایەکی بڵندە بە خەیاڵی ئەو.
12پێش شکستهێنان دڵی مرۆڤ بەفیزە،
بەڵام پێش ڕێزلێنان بێفیزە.
13ئەوەی وەڵامی شتێک بداتەوە پێش بیستنی
دەبێتە مایەی گێلایەتی و شەرمەزاری بۆی.
14ڕۆحی مرۆڤ بەرگەی نەخۆشی دەگرێت،
بەڵام ڕۆحی تێکشکاو کێ بەرگەی دەگرێت؟
15دڵی پیاوی تێگەیشتوو زانیاری وەردەگرێت،
گوێی دانایانیش داوای زانینی لێ دەکات.
16دیاری مرۆڤ ڕێگای خۆش دەکات و
بەرەو ئامادەبوونی گەورە پیاوانی دەبات.
17ئەوەی یەکەم جار سکاڵا بکات لەوە دەچێت ڕاست بێت،
هەتا نزیکەکەی دێت و لێی دەکۆڵێتەوە.
18تیروپشک ناکۆکی دەبڕێنێتەوە و
بەهێزەکان لە یەکتر جیا دەکاتەوە.
19خراپە دەرهەق بە برا، ئاشتکردنەوەی لە شاری قەڵابەند سەختترە،
ناکۆکیش وەک شمشیرەی18:19 شمشیر، پارچە دارێک بووە لە جیاتی قوفڵ لە دواوەی دەرگا بە شێوەی ئاسۆیی دانراوە بۆ داخستنی دەرگا. دەروازەی قەڵایە.
20لە بەروبوومی دەمی مرۆڤ سکی تێردەبێت،
لە دروێنەی لێوەکانی خۆی تێر دەخوات.
21مردن و ژیان بە دەست زمانە،
ئەوەی حەزی لێی بێت بەروبوومەکەی دەخوات.
22ئەوەی ژنێکی دەست بکەوێت خێرێکی دەست دەکەوێت،
ڕەزامەندی یەزدانیش بەدەستدەهێنێت.
23هەژار بۆ بەزەیی دەپاڕێتەوە،
بەڵام دەوڵەمەند بە ڕەقی وەڵام دەداتەوە.
24پیاو برادەری زۆر بێت خۆی گرفتار دەکات،
بەڵام دۆستێک هەیە لە برا نزیکترە.
