1«Внимайте, небеса, я буду говорить;
слушай, земля, слова моих уст.
2Пусть польётся моё учение, словно дождь,
пусть сойдут мои слова, как роса,
словно ливень на зелень,
как дождь на побеги.
3Имя Вечного провозглашу,
славьте величие нашего Бога!
4Он – скала, Его дела совершенны,
все Его пути праведны.
Верен Всевышний, не творящий неправды,
Он праведен и честен.
5Перед Ним они развратились,
и не дети они Ему,
но род упрямый и извращённый,
к своему стыду.
6Так ли воздаёте вы Вечному,
народ безрассудный и глупый?
Разве Он не Отец, не Творец твой,
Тот, Кто создал, основал тебя?
7Вспомни древние дни;
подумай об ушедших поколениях.
Спроси своего отца, и он скажет тебе,
своих старейшин, и они объяснят тебе:
8когда Высочайший давал народам их наследие,
когда Он разделил весь человеческий род,
Он поставил пределы народов
по числу сынов Исроила32:8 Или: «сынов Всевышнего»..
9Ведь доля Вечного – народ Исроила,
потомки Якуба – наследственный удел Его.
10В пустынной земле Он его нашёл,
в степи печальной и дикой.
Ограждал его, пёкся о нём;
хранил его, как зеницу Своего ока.
11Как орёл защищает своё гнездо32:11 Или: «учит своих птенцов летать».
и парит над своими птенцами,
простирает свои крылья, берёт птенцов
и несёт на своих перьях,
12так Вечный один его вёл;
чужого бога не было с Ним.
13Он вознёс его на высоты земли
и питал плодами полей.
Он кормил его мёдом из сот,
что в скалистых расщелинах,
и маслом из оливкового дерева,
что растёт на каменистой почве,
14творогом и молоком от стада и отары
и упитанными ягнятами и козлами,
лучшими баранами Бошона
и отборной пшеницей.
Ты пил вино, кровь винограда.
15Исроил32:15 Букв.: «Иешурун» – это слово переводится как «праведный» и является другим, поэтическим именем Исроила. То же в 33:5, 26. растолстел и стал упрям;
растолстел, обрюзг и разжирел.
Он оставил Всевышнего, Который создал его,
и отверг Скалу своего спасения.
16Они возбудили в Нём ревность чужими богами
и разгневали Его мерзкими идолами.
17Они приносили жертвы демонам, а не Всевышнему –
богам, которых не знали,
богам, появившимся недавно,
богам, которых ваши предки не боялись.
18Вы покинули Скалу, родившую вас;
вы забыли Всевышнего, создавшего вас.
19Вечный увидел это и отверг их,
так как разгневался на Своих сыновей и дочерей.
20„Я скрою от них Своё лицо, – сказал Он, –
и увижу, каков будет их конец;
потому что они – извращённый род,
неверные дети.
21Они пробудили во Мне ревность тем, что не Бог,
и разгневали Меня ничтожными идолами.
Я пробужу в них ревность теми, кто не Мой народ;
Я разгневаю их невежественными язычниками;
22потому что от Моего гнева запылал огонь,
что жжёт до дна мира мёртвых.
Он пожрёт землю и её урожаи
и подожжёт основания гор.
23Я соберу на них беды,
выпущу в них свои стрелы.
24Я пошлю на них опустошительный голод,
истребляющий мор и смертельную заразу;
Я пошлю на них хищных зверей,
ядовитых змей, что ползают в прахе.
25На улицах меч лишит их детей,
в их домах будет царить ужас.
Будут гибнуть юноши и девушки,
младенцы и седовласые старики.
26Я сказал бы: рассею их
и изглажу их память из человеческого рода,
27если бы не опасался насмешек врагов,
чтобы противники не возомнили
и не сказали: «Нашей руки торжество;
не Вечный совершил всё это»“.
28Это народ, потерявший рассудок,
нет у них разума.
29О, если бы они были мудры,
то понимали бы это
и уразумели, какой их ждёт конец!
30Как мог бы один человек преследовать тысячу
или двое обратить в бегство десять тысяч,
если бы их Скала не отступилась от них,
если бы Вечный их не выдал?
31Ведь скала врагов не такова, как наша Скала:
даже наши враги сами признают это.
32Их виноград с лозы Содома
и с полей Гоморры.
Их плоды полны яда,
а их гроздья – горечи.
33Их вино – яд змей,
смертельный яд кобр.
34„Я сокрыл злые дела их врагов, – говорит Вечный, –
и запечатал их в своих кладовых.
35Предоставьте месть Мне, Я воздам.
Придёт время, поскользнутся ноги врага;
день их бедствия близок,
и участь их поспешает“.
36Вечный будет судить Свой народ
и пожалеет Своих рабов,
когда увидит, что исчезла их сила
и не осталось никого: ни раба, ни свободного.
37И скажет Он: „Где же их боги,
та скала, за которой они укрывались?
38Боги, которые ели жир их жертв,
пили вино их жертвенных возлияний?
Пусть восстанут, чтобы помочь вам!
Пусть дадут вам покров!
39Смотрите же ныне, что только Я Бог32:39 Букв.: «Я, Я есть Он».,
и нет Бога, кроме Меня.
Я умерщвляю и оживляю,
Я ранил, и Я исцелю,
и никто не может избавить от Моей руки.
40Я поднимаю руку к небу и объявляю:
Верно, как и то, что Я живу вовеки, –
41когда отточу Свой сияющий меч
и рука Моя примет его для суда,
Я отомщу Моим противникам
и воздам тем, кто Меня ненавидит.
42Я напою Мои стрелы кровью,
а Мой меч будет пожирать плоть,
кровь павших и пленных,
головы вражеских вождей“.
43Радуйтесь, народы, вместе с Его народом32:43 Или: «Обрадуйте Его народ, о народы». В некоторых рукописях: «Радуйтесь, небеса, вместе с Ним; пусть все ангелы Всевышнего поклонятся Ему! Радуйтесь, народы, вместе с Его народом; пусть посланники Всевышнего возвещают о Его могуществе!»,
потому что Он отомстит за кровь Своих рабов;
отомстит Он Своим врагам,
очистит Свою землю и Свой народ».
44Мусо пришёл с Иешуа, сыном Нуна, и произнёс народу все слова этой песни. 45Сказав эти слова всему Исроилу, Мусо 46добавил:
– Примите к сердцу все слова, которые я торжественно возвестил вам сегодня, чтобы вы велели своим детям прилежно слушаться всех слов этого Закона. 47Для вас это не пустые слова, в них – ваша жизнь. Они дадут вам долго жить на земле, в которую вы переходите за Иордан, чтобы овладеть ею.
48В тот же день Вечный сказал Мусо:
49– Поднимись на горную цепь Аварим, на гору Нево в Моаве, напротив Иерихона, и осмотри Ханон, землю, которую Я отдаю во владение исроильтянам. 50На этой горе, на которую ты поднимешься, ты умрёшь и присоединишься к своему народу так же, как твой брат Хорун умер на горе Ор и присоединился к своему народу. 51Это случится из-за того, что вы оба изменили Мне у вод Меривы-Кадеша, в пустыне Цин, на глазах у исроильтян, и из-за того, что вы не отстаивали Мою святость среди них32:51 См. Чис. 20:1-13.. 52Поэтому ты увидишь землю, которую Я даю народу Исроила, только на расстоянии – ты не войдёшь в неё.
1گوێ شل بکە ئەی ئاسمان، وا قسە دەکەم،
با زەویش گوێ بگرێت لە وشەی دەمم.
2فێرکردنم وەک باران دەبارێت،
وشەم وەک شەونم دەتکێت،
وەک نمە باران بەسەر سەوزایی
وەک ڕەهێڵ بەسەر گیا.
3ناوی یەزدان ڕادەگەیەنم،
مەزنایەتی بە خودامان ببەخشن.
4خودا تاشەبەردە، کردارەکانی تەواوە،
چونکە هەموو ڕێگاکانی دادپەروەرییە،
خودایەکی دڵسۆزە، ستەمکاریی تێدا نییە،
ئەو ڕاستودروست و دادپەروەرە.
5لە ڕەفتاردا گەندەڵ بوون لە بەرامبەر ئەو
چونکە لەکەدارن، کچ و کوڕی ئەو نین، کەموکوڕییان ئەوەیە،
نەوەیەکی چەوت و خوارن.
6ئایا بەم شێوەیە پاداشتی یەزدان دەدەنەوە،
ئەی گەلی گێل و نادانا؟
ئایا ئەو باوک و دروستکەرتان نییە،
ئەوەی دروستی کردن و پێکی هێنان؟
7یادی ڕۆژانی دێرین بکەنەوە،
لە ساڵانی نەوەکانی پێشوو وردبنەوە،
لە باوکتان بپرسن پێتان ڕادەگەیەنێت،
لە پیرانتان بپرسن پێتان دەڵێن.
8کاتێک خودای هەرەبەرز نەتەوەکانی بەش بەش کرد،
کاتێک نەوەی ئادەمی دابەش کرد،
سنووری بۆ گەلان دانا،
بەگوێرەی ژمارەی نەوەی ئیسرائیل.
9بەشی یەزدان گەلەکەیەتی،
یاقوب بەشی میراتەکەیەتی.
10لە خاکێکی چۆڵ دۆزییەوە،
لە چۆڵەوانییەکی ترسناک و وێراندا،
دەوری دا و بایەخی پێیدا،
وەک گلێنەی چاوی پاراستی.
11وەک هەڵۆ هێلانەی خۆی دەهەژێنێت،
لەسەر بێچووەکانی باڵەفڕکێ دەکات،
باڵەکانی لێک دەکاتەوە و دەیبات،
لەسەر شاپەڕەکانی هەڵیدەگرێت.
12ئاوا یەزدان بە تەنها ڕابەرایەتی کرد،
هیچ خوداوەندێکی بێگانەی لەگەڵ نەبوو.
13سواری بەرزاییەکانی زەوی کرد،
لە بەروبوومی دەشتودەری خوارد،
لە تاشەبەردەوە هەنگوینی دەرخوارد دا،
زەیتیش لە بەردەئەستێوە.
14دەڵەمە32:14 یان دەرەمە، قۆناغی پێش دروستبوونی پەنیر. و شیری مەڕوماڵات،
لەگەڵ دوگی32:14 دوگ یان دونگ. بەرخ و
بەرانی باشان و تەگە32:14 نێری، سابرێن.،
لەگەڵ چەوری ناوکی گەنم.
تۆ لە خوێنی ترێ شەرابت خواردەوە.
15یەشوروون32:15 یەشوروون بە واتای سەرڕاست یان دادپەروەر دێت، وەکو نازناوێک بۆ گەلی ئیسرائیل بەکارهاتووە. قەڵەو بوون و جووتەیان وەشاند،
قەڵەو بوون و پڕ بوون و بە پیو32:15 پیو: واتا بەز، لێرە و لە ئایەتی 38. داپۆشران.
ئیتر پشتیان کردە ئەو خودایەی کە دروستی کردبوون،
تاشەبەردی ڕزگارییەکەیان ڕەتکردەوە.
16ئیرەییان32:16 ئیرەیی: واتای هەڵوێستی توندی خودا بەرامبەر بە بتپەرستی، چونکە خودا دەیەوێت تەنها ئەو بپەرسترێت. وروژاند بە پەرستنی خودا بێگانەکانیان و
بە بتە قێزەونەکان پەستیان کرد.
17بۆ بتەکان32:17 بتەکان: بە واتای ڕۆحە پیسەکان. کە خودا نین قوربانییان سەربڕی،
چەند خودایەک نەیانناسیون،
تازەن و بەم زووانە دەرکەوتوون،
کە باوکانتان لێیان نەترساون.
18ئەو تاشەبەردەی ئێوەی بوو وازتان لێ هێنا،
ئەو خودایەی لەدایکبوونی پێداین لەبیرتان کرد.
19جا یەزدان بینی و ڕەتی کردنەوە،
لەبەر ئەوە تووڕە بوو بەهۆی کچەکانی و کوڕەکانی.
20فەرمووی، «ڕووی خۆم لێیان دەشارمەوە،
سەیر دەکەم کۆتاییان چی دەبێت،
ئەوانە نەوەیەکی هەڵگەڕاوەن،
ئەو کوڕانە دەستپاکیان تێدا نییە.
21ئەوان بەوانەی خودا نین ئیرەییان وروژاندم،
بە بتە پووچەکانیان پەستیان کردم،
منیش وایان لێدەکەم ئیرەیی بەوانە ببەن کە گەل نین،
بە نەتەوەیەکی گێل پەستیان دەکەم.
22بە تووڕەییم ئاگرێک داگیرساوە،
گڕ دەگرێت هەتا جیهانی مردووانی ژێرەوە،
زەوی و خەرمانەکەی دەخوات،
بناغەکانی چیاکان دەسووتێنێت.
23«کارەساتیان بەسەردا کۆدەکەمەوە،
تیرەکانم لەواندا دەچەقێنم.
24کاتێک لە برسان کەوتوون،
پەکیان کەوتووە لەبەر تا و پەتای فەوتێنەر،
ددانی دڕندە دەنێرمە سەریان،
لەگەڵ ژەهری مارە خشۆکەکان.
25لە دەرەوە شمشێر جەرگیان دەسووتێنێت و
لەناو ماڵەوەشیان تۆقین،
کوڕی گەنج و پاکیزە لەناودەچن،
منداڵی شیرەخۆر لەگەڵ پیاوی پیر.
26فەرمووم: ”پەرتەوازەیان دەکەم،
یادیان لەنێو خەڵکی دەسڕمەوە.“
27بەڵام لەوە ترسام کە دوژمن پەستم بکات،
کە لەوانەیە دوژمنانیان تێنەگەن،
نەوەک بڵێن: ”خۆمان باڵادەست بووین،
یەزدان هەموو ئەمانەی نەکردووە.“»
28ئەوان نەتەوەیەکن ڕاوێژ لێ بڕاون،
کوا تێگەیشتنیش لەناویان؟
29خۆزگە دانا دەبوون و لەمە تێدەگەیشتن و
کۆتاییەکەیان لەبەرچاو دەگرت.
30چۆن یەکێک هەزار ڕاو دەنێت و
دووان دە هەزار تێکدەشکێنن،
ئەگەر تاشەبەردەکەیان32:30 تاشەبەردەکەیان: ڕەوانبێژی لێکچواندنە، مەبەستی یەزدانە. بڕوانە ئایەتی 4. ئەوانی نەفرۆشتبێت32:30 نەفرۆشتبێت: مەبەستی سزادانیانە لەبەر شکاندنی پەیمانەکەیان. بڕوانە ئایەتەکانی 18 و 19.،
یەزدان بەدەستەوەی نەدابن.
31لەبەر ئەوەی تاشەبەردیان وەک تاشەبەردی ئێمە32:31 تاشەبەردی ئێمە: مەبەستی لە یەزدانە. نییە،
تەنانەت دوژمنانیشمان دانی پێدا دەنێن.
32مێویان لە مێوی سەدۆمە و
ترێیان هی باخەکانی عەمۆرایە،
ترێیەکەیان ژەهرە و هێشووەکانیان تاڵن.
33شەرابەکەیان ژەهری مارەکان و
تاڵاوی ماری کۆبرا کوشندەکانە.
34«ئایا ئەمە لەلای من هەڵنەگیراوە،
لەناو گەنجینەکانم مۆری لێ نەدراوە؟
35تۆڵەسەندنەوە هی منە، منم سزا دەدەم،
لە کاتێکدا پێیان دەخلیسکێت،
چونکە ڕۆژی بەڵایان نزیک بووەتەوە و
چارەنووسیان بۆیان خێرایە.»
36یەزدان ئەستۆپاکی گەلەکەی دەسەلمێنێت و
لەگەڵ خزمەتکارەکانی میهرەبان دەبێت،
کە دەبینێت هێزیان بەسەرچووە و
نە کۆیلە و نە ئازاد کەس نەماوە.
37خودا دەفەرموێت: «کوا خوداوەندەکانیان،
ئەو تاشەبەردەی پەنایان بۆ برد،
38ئەو خوداوەندانەی کە پیوی قوربانییەکانیان دەخواردن،
شەرابی خواردنەوە پێشکەشکراوەکانیان دەخواردنەوە؟
با بێن و یارمەتیتان بدەن،
با پارێزگاریتان لێ بکەن!
39«ئێستا ببینن، من، من ئەوم،
هیچ خودایەکی دیکە نییە لە پاڵم.
من دەمرێنم و دەژیێنم،
بریندار دەکەم و من چاک دەکەمەوە،
کەس نییە کەسێک لە دەستی من دەرباز بکات.
40من دەستم بۆ ئاسمان بەرز دەکەمەوە و سوێند دەخۆم:
بە دڵنیاییەوە هەتاهەتایە من زیندووم،
41کاتێک شمشێرە درەوشاوەکەم تیژ بکەمەوە و
بۆ دادوەریکردن بە دەستەوەی بگرم،
تۆڵە لە دوژمنانم دەکەمەوە و
ناحەزانم سزا دەدەم.
42تیرەکانم بە خوێن مەست دەکەم و
شمشێرەکەم گۆشت دەخوات،
لە خوێنی کوژراوان و بەدیلگیراوان،
لە کەللەسەری ڕابەرانی دوژمن.»
43ئەی نەتەوەکان، لەگەڵ گەلی خودا دڵخۆش بن،
چونکە تۆڵەی خوێنی خزمەتکارانی دەکاتەوە،
لە دوژمنانی تۆڵە دەکاتەوە،
کەفارەتی خاک و گەلەکەی خۆی دەکات.
44جا موسا خۆی و یەشوعی کوڕی نون هاتن و هەموو وشەکانی ئەم سروودەیان بۆ گەل خوێندەوە. 45کاتێک موسا لە وتارەکە تەواو بوو، بە هەموو ئەم وشانە بۆ هەموو ئیسرائیل، 46پێی گوتن: «لە دڵەوە لە هەموو ئەو وشانە وردببنەوە کە من ئەمڕۆ شایەتی پێدەدەم لەسەرتان، هەتا فەرمان بە منداڵەکانتان بکەن کە ئاگاداربن کار بە هەموو وشەکانی ئەم فێرکردنە بکەن. 47تەنها وشەی بێ نرخ نییە بۆتان، بەڵکو ژیانتانە، بەهۆی ئەمانەوە تەمەن درێژ دەبن لەسەر ئەو خاکەی لە ڕووباری ئوردون بۆی دەپەڕنەوە هەتا دەستی بەسەردا بگرن.»
موسا لەسەر چیای نیبۆ دەمرێت
48یەزدانیش لە هەمان ڕۆژدا بە موسای فەرموو: 49«سەربکەوە بۆ سەر زنجیرە چیای عەڤاریم، بۆ چیای نیبۆ کە لە خاکی مۆئابە و بەرامبەر بە ئەریحایە و لەوێوە تەماشای خاکی کەنعان بکە کە من وەک موڵک بە نەوەی ئیسرائیلی دەدەم. 50لەو کێوەدا کە بۆی سەردەکەویت دەمریت و دەچیتە پاڵ گەلەکەتەوە، وەک چۆن هارونی برات لە کێوی هۆردا مرد و چووە پاڵ گەلەکەی، 51لەبەر ئەوەی ئێوە ناپاک بوون لەگەڵم لەنێو نەوەی ئیسرائیلدا لەلای مێرگی مەریبای قادێش لە چۆڵەوانی چن، چونکە پیرۆزی منتان لەنێو نەوەی ئیسرائیلدا ڕانەگرت. 52لەبەر ئەوە تۆ ناچیتە ناو ئەو خاکەی کە بە گەلی ئیسرائیلی دەدەم، بەڵکو تەنها لە دوورەوە دەیبینیت.»
