1Человек строит планы,
но решение этих планов в руках Вечного16:1 Букв.: «Человеку принадлежат планы его сердца, но ответ уст от Вечного»..
2Все пути человека кажутся ему чистыми,
но Вечный оценивает побуждения.
3Вверяй своё дело Вечному,
и осуществится задуманное тобой.
4Вечный создал всё для Своей цели,
даже злодея – на день бедствия.
5Вечный гнушается всех надменных.
Твёрдо знай: они не останутся безнаказанными.
6Любовь и верность искупают грех,
и страх перед Вечным уводит от зла.
7Когда пути человека угодны Вечному,
Он даже врагов его с ним примиряет.
8Лучше немногое с праведностью,
чем большие доходы с неправедностью.
9Человек обдумывает свой путь,
но Вечный направляет его шаги.
10Царь говорит по внушению свыше;
уста его не должны извращать правосудие.
11Верные весы и безмены – от Вечного;
от Него и все гири в сумке.
12Цари гнушаются злодеяниями,
ведь престол утверждается праведностью.
13Царям угодны правдивые уста;
они любят говорящих истину.
14Царский гнев – вестник смерти,
но мудрец его успокоит.
15Когда лицо царя проясняется – это жизнь;
его милость подобна облаку с весенним дождём.
16Гораздо лучше приобретать мудрость, чем золото,
и разум – нежели серебро.
17Дорога праведных уводит от зла;
тот, кто хранит свой путь, бережёт свою жизнь.
18Гордость предшествует гибели,
надменность духа – падению.
19Лучше быть кротким духом и среди бедняков,
чем делить добычу с надменными.
20Внимательный к наставлению преуспеет,
и благословен полагающийся на Вечного.
21Мудрого сердцем зовут понимающим,
и приятная речь прибавит убедительности.
22Разум – источник жизни для имеющих его,
а глупость – кара глупцам.
23Разум мудрого делает его речь рассудительной
и придаёт словам его убедительности.
24Приятные слова – медовые соты,
сладки для души и для тела целебны.
25Бывает путь, который кажется человеку прямым,
но в конце его – гибель.
26Аппетит работника работает на него;
его подгоняет его же голод.
27Негодяй умышляет зло;
речь его, словно огонь палящий.
28Лукавый человек сеет раздор,
и сплетня разлучает близких друзей.
29Любящий насилие обольщает ближнего своего
и на путь недобрый его уводит.
30Лукаво подмигивающий замышляет обман;
поджимающий губы делает зло.
31Седина – это славы венец,
что достигается праведной жизнью.
32Терпеливый лучше воина,
владеющий собой лучше завоевателя города.
33Бросают жребий в полу одежды,
но все решения его – от Вечного.
Mukama Agera Ekkubo ly’Omuntu
116:1 Nge 19:21Omuntu ateekateeka by’ayagala okukola mu mutima gwe,
Naye okuddamu kuva eri Mukama.
216:2 Nge 21:2Amakubo g’omuntu gonna gaba matuufu mu maaso ge ye,
naye Mukama y’apima ebigendererwa.
316:3 Zab 37:5-6; Nge 3:5-6Emirimu gyo gyonna gikwasenga Mukama,
naye anaatuukirizanga entegeka zo.
416:4 a Is 43:7 b Bar 9:22Mukama buli kimu akikola ng’alina ekigendererwa,
n’abakozi b’ebibi y’abakolera olunaku lwe batuukibwako ebizibu.
516:5 a Nge 6:16 b Nge 11:20-21Buli muntu alina omutima ogw’amalala wa muzizo eri Mukama;
weewaawo talirema kubonerezebwa.
616:6 Nge 14:16Olw’okwagala n’olw’obwesigwa, ekibi kisasulibwa,
n’okutya Mukama kuleetera omuntu okwewala okukola ebibi.
7Amakubo g’omuntu bwe gaba gasanyusa Mukama,
aleetera abalabe b’omuntu oyo okubeera naye mu mirembe.
816:8 Zab 37:16Akatono akafune mu butuukirivu,
kasinga obugagga obungi obufune mu bukyamu.
916:9 Yer 10:23Omutima gw’omuntu guteekateeka ekkubo lye,
naye Mukama y’aluŋŋamya bw’anaatambula.
10Kabaka ky’ayogera kiba ng’ekiva eri Katonda,
n’akamwa ke tekasaanye kwogera bitali bya bwenkanya.
1116:11 Nge 11:1Ebipimo ne minzaani ebituufu bya Mukama,
ebipimo byonna ebikozesebwa y’abikola.
1216:12 Nge 25:5Kya muzizo bakabaka okukola ebibi,
kubanga entebe ye ey’obwakabaka enywezebwa butuukirivu.
1316:13 Nge 14:35Akamwa akogera eby’amazima bakabaka ke basanyukira,
era baagala oyo ayogera amazima.
1416:14 Nge 19:12Obusungu bwa kabaka buli ng’ababaka abaleese okufa,
omusajja ow’amagezi alibukkakkanya.
1516:15 Yob 29:24Kabaka bw’asanyuka kireeta obulamu;
n’okuganza kwe, kuli nga ekire eky’enkuba16:15 Ekire ky’enkuba mu biseera ebya ttoggo etegeeza kujimuka, era kabonero ka kukulaakulana na ssanyu mu biseera ebya ttoggo.
1616:16 Nge 8:10, 19Okufuna amagezi nga kusinga nnyo okufuna zaabu,
era n’okufuna okutegeera kikira ffeeza!
17Ekkubo ly’abagolokofu kwe kwewala ebibi,
n’oyo eyeekuuma mu kutambula kwe, awonya emmeeme ye.
1816:18 Nge 11:2; 18:12Amalala gakulembera okuzikirira,
n’omwoyo ogwegulumiza gukulembera ekigwo.
19Okubeera n’omwoyo ogwetoowaza era n’okubeera n’abaavu,
kisinga okugabana omunyago n’ab’amalala.
2016:20 Zab 2:12; 34:8; Nge 19:8; Yer 17:7Oyo assaayo omwoyo ku kuyigirizibwa alikulaakulana,
era alina omukisa oyo eyeesiga Mukama.
2116:21 nny 23Abalina emitima egy’amagezi baliyitibwa bategeevu,
n’enjogera ennungi eyongera okuyamba okutegeera.
2216:22 Nge 13:14Amagezi nsulo ya bulamu eri oyo agalina,
naye obusirusiru buleetera abasirusiru okubonerezebwa.
23Omutima gw’omuntu ow’amagezi gumuwa enjogera ennungi,
era akamwa ke kayigiriza abalala.
2416:24 Nge 24:13-14Ebigambo ebirungi biri ng’ebisenge by’omubisi gw’enjuki,
biwoomera emmeeme, ne biwonya n’amagumba.
2516:25 a Nge 12:15 b Nge 14:12Wabaawo ekkubo erirabika ng’ettuufu eri omuntu,
naye ku nkomerero limutuusa mu kufa.
26Okwagala okulya kuleetera omuntu okukola n’amaanyi,
kubanga enjala emukubiriza okweyongera okukola.
2716:27 Yak 3:6Omuntu omusirusiru ategeka okukola ebitali bya butuukirivu,
era n’ebigambo bye, biri ng’omuliro ogwokya ennyo.
2816:28 a Nge 15:18 b Nge 17:9Omuntu omubambaavu asiikuula entalo,
n’ow’olugambo ayawukanya ab’omukwano enfirabulago.
2916:29 Nge 1:10; 12:26Omuntu omukyamu asendasenda muliraanwa we
n’amutwala mu kkubo eritali ttuufu.
30Omuntu atemya ku liiso ateekateeka kwonoona,
n’oyo asongoza emimwa ategeka kukola bitali birungi.
3116:31 Nge 20:29Omutwe ogw’envi ngule ya kitiibwa,
gufunibwa abo abatambulira mu bulamu obutuukirivu.
32Omuntu omugumiikiriza asinga omutabaazi,
n’oyo afuga obusungu bwe akira awamba ekibuga.
3316:33 Nge 18:18; 29:26Akalulu kayinza okukubibwa,
naye okusalawo kwa byonna kuva eri Mukama.