3 Царств 20 – CARS & HLGN

Священное Писание

3 Царств 20:1-43

Бен-Адад осаждает столицу Самарии

1Бен-Адад20:1 Это Бен-Адад II, сын или внук Бен-Адада I (см. 15:18). Примерные даты его правления: с 860 по 841 гг. до н. э., царь Сирии, собрал войско. С ним было тридцать два царя с конями и колесницами. Он выступил, осадил Самарию и повёл войну против неё. 2Он отправил в город к царю Ахаву послов, чтобы сказать: 3«Так говорит Бен-Адад: „Твои серебро и золото – мои, и лучшие из твоих жён и детей – мои“».

4Царь Исраила ответил:

– Как ты и говоришь, господин мой царь, я и всё, что у меня есть, – твоё.

5Послы пришли вновь и сказали:

– Так говорит Бен-Адад: «Я посылал к тебе требовать твоего серебра и золота, твоих жён и детей. 6Но завтра к этому времени я пошлю слуг обыскать твой дворец и дома твоих приближённых. Они возьмут всё, что им понравится20:6 Или: «тебе дорого»., и унесут с собой».

7Царь Исраила призвал всех старейшин страны и сказал им:

– Смотрите, как этот человек ищет зла! Когда он посылал за моими жёнами и детьми, моим серебром и золотом, я не отказал ему.

8Все старейшины и весь народ ответили ему:

– Не слушай его и не уступай ему.

9Тогда он ответил послам Бен-Адада:

– Скажите господину моему царю: «То, чего ты требовал от твоего раба в первый раз, я сделаю, а этого сделать не могу».

Они ушли и передали этот ответ Бен-Ададу. 10Тогда Бен-Адад послал сказать Ахаву:

– Пусть боги сурово накажут меня, если от Самарии останется достаточно праха, чтобы дать каждому из моих людей по пригоршне!

11Царь Исраила ответил:

– Скажите ему: «Воин, надевающий доспехи, не должен хвастать, как тот, кто их снимает после победы».

12Бен-Адад выслушал это, когда он и цари пили в своих палатках, и приказал своим людям:

– Готовьтесь к бою!

И они приготовились напасть на город.

Первое поражение сирийцев

13Тем временем к Ахаву, царю Исраила, пришёл пророк и возвестил ему:

– Так говорит Вечный: «Видишь это огромное войско? Сегодня Я отдам его в твои руки, и ты узнаешь, что Я – Вечный».

14– Но кто же сделает это? – спросил Ахав.

Пророк ответил:

– Так говорит Вечный: «Молодые слуги наместников провинций».

– А кто начнёт сражение? – спросил он.

– Ты, – ответил пророк.

15Тогда Ахав призвал молодых слуг наместников провинций, двести тридцать два человека. Затем он собрал всех остальных исраильтян – семь тысяч человек общим счётом. 16Они вышли в полдень, когда Бен-Адад и тридцать два союзных с ним царя напились в своих шатрах. 17Молодые слуги наместников провинций вышли первыми.

Бен-Адад выслал лазутчиков, и те доложили ему:

– Из Самарии выходят люди.

18Он сказал:

– Пришли ли они с миром или с войной, возьмите их живыми!

19Молодые слуги наместников провинций и исраильское войско, которое шло за ними, вышли из города. 20Каждый исраильтянин убивал своего противника, сирийцы бежали, и Исраил преследовал их, но царь Сирии Бен-Адад спасся на коне вместе с другими всадниками. 21Царь Исраила продвинулся вперёд, захватил коней и колесницы и нанёс сирийцам тяжёлые потери.

Второе поражение сирийцев

22К царю Исраила пришёл пророк и сказал ему:

– Укрепись и посмотри, что тебе нужно сделать, потому что следующей весной царь Сирии нападёт на тебя вновь.

23Тем временем приближённые сирийского царя советовали ему:

– Их Бог – это Бог гор. Вот почему они слишком сильны для нас. Но если мы сразимся с ними на равнине, мы непременно окажемся сильнее их. 24Сделай вот что: убери всех царей с их мест в войске и замени другими военачальниками. 25Ещё набери такое войско, как то, что ты потерял, – коня вместо коня и колесницу вместо колесницы, чтобы нам сразиться с Исраилом на равнине. Тогда мы непременно окажемся сильнее их.

Он согласился с ними и так и сделал.

26Следующей весной Бен-Адад собрал сирийцев и пошёл к Афеку, чтобы сразиться с Исраилом. 27Когда исраильтяне также были собраны и получили продовольствие, они выступили им навстречу. Исраильтяне встали станом перед ними, как два маленьких козьих стада, а сирийцы заполонили всю округу.

28Пророк пришёл к царю Исраила и сказал ему:

– Так говорит Вечный: «Раз сирийцы говорят, что Вечный – это Бог гор, а не Бог долин, Я отдам это огромное войско в твои руки, и вы узнаете, что Я – Вечный».

29Семь дней стояли они друг напротив друга, и на седьмой день разгорелась битва. Исраильтяне нанесли сирийцам потери в сто тысяч пеших воинов за один день. 30Остальные бежали в Афек, где на двадцать семь тысяч из них рухнула стена. Бен-Адад тоже бежал в город и спрятался во внутренней комнате.

Ахав щадит Бен-Адада

31Приближённые Бен-Адада сказали ему:

– Послушай, мы слышали, что цари Исраила милостивы. Позволь нам пойти к царю Исраила одетыми в рубище и с верёвками на головах в знак смирения. Может быть, он пощадит твою жизнь.

32И одетые в рубище, с верёвками на головах они пришли к царю Исраила и сказали:

– Твой раб Бен-Адад говорит: «Прошу тебя, оставь мне жизнь».

Царь ответил:

– Разве он ещё жив? Он мой брат.

33Послы увидели в этом добрый знак и поспешно подхватили его слово:

– Да, Бен-Адад твой брат! – сказали они.

– Идите и приведите его, – сказал царь.

Когда Бен-Адад вышел к нему, Ахав усадил его в свою колесницу.

34– Я верну города, которые мой отец взял у твоего отца, – сказал Бен-Адад. – Ты можешь открыть в Дамаске базары, как мой отец в Самарии.

Ахав ответил:

– На таких условиях я отпущу тебя.

Он заключил с ним договор и отпустил его.

Пророк упрекает Ахава

35По слову Вечного один ученик пророков сказал другому:

– Прошу, побей меня, – но тот отказался.

36Тогда он сказал:

– Раз ты не послушался Вечного, как только ты уйдёшь от меня, тебя убьёт лев.

И после того как тот человек ушёл, лев выскочил ему навстречу и убил его. 37Пророк нашёл другого человека и сказал:

– Прошу, побей меня.

Тот человек изранил его побоями. 38Тогда пророк пошёл и встал у дороги, ожидая царя. Он закрылся, опустив накидку на глаза. 39Когда царь проезжал мимо, он закричал ему:

– Твой раб был в самой гуще боя, и воин пришёл ко мне с пленником и сказал: «Стереги этого человека. Если он пропадёт, твоя жизнь будет за его жизнь, или же ты заплатишь тридцать шесть килограммов серебра»20:39 Букв.: «один талант». Это была сумма, которую простой солдат не мог заплатить, и значит ему в любом случае грозила смерть.. 40Но когда твой раб отвлёкся, пленник скрылся.

– Таков и будет тебе приговор, – сказал царь Исраила. – Ты сам его произнёс.

41Тогда пророк быстро сорвал с глаз накидку, и царь Исраила узнал в нём одного из пророков. 42Он сказал царю:

– Так говорит Вечный: «Ты отпустил человека, которому Я предназначил умереть. Поэтому твоя жизнь будет за его жизнь, а твой народ – за его народ».

43Мрачным и разгневанным вернулся царь Исраила в самарийский дворец.

Ang Pulong Sang Dios

1 Hari 20:1-43

Ginsalakay ni Ben Hadad ang Samaria

1Karon, gintipon ni Haring Ben Hadad sang Aram20:1 Aram: ukon, Syria. ang tanan niya nga soldado agod magpakig-away. Nag-upod sa ila ang 32 ka hari nga kadampig ni Ben Hadad, nga may mga kabayo kag mga karwahe. Kag naglakat sila sa pagsalakay sa Samaria. 2Nagpadala si Ben Hadad sang mga mensahero sa Samaria sa pagsugid sang sini nga mensahi kay Haring Ahab sang Israel: “Amo ini ang ginsiling ni Ben Hadad: 3‘Ang imo mga pilak kag mga bulawan akon, kag ang imo mga asawa kag maayo nga mga kabataan akon man.’ ” 4Nagpadala sang sabat si Haring Ahab nga nagasiling, “Suno sa ginsiling mo, Mahal nga Hari, imo ako kag ang tanan nga akon.”

5Nagbalik liwat ang mga mensahero kay Ahab kag nagsiling, “Amo ini ang ginsiling ni Ben Hadad: ‘Nagsiling na ako sa imo nga ihatag mo sa akon ang imo mga pilak, mga bulawan, mga asawa, kag mga kabataan. 6Pero buwas sa amo sini nga oras, pakadtuon ko dira ang akon mga opisyal sa pag-usisa sang imo palasyo kag sang mga balay sang imo mga opisyal. Kuhaon nila ang tanan nga ginakabig mo nga malahalon.’ ”

7Ginpatawag sang hari sang Israel ang tanan nga manugdumala sang Israel kag ginsilingan, “Nagapangita gid sang paagi si Ben Hadad nga halitan kita. Nagsugot na gani ako sang ginpangayo niya ang akon mga asawa, mga kabataan, mga pilak, kag mga bulawan.” 8Nagsabat ang mga manugdumala kag ang katawhan, “Indi ka na magpasugot sa iya mga ginapangayo.” 9Gani ginsilingan niya ang mga mensahero ni Ben Hadad, “Silinga ninyo ang mahal nga hari nga ihatag ko ang iya una nga ginpangayo, pero ining ikaduha indi ko na mahatag.” Nagpauli ang mga mensahero kag ginsugid nila kay Ben Hadad ang sabat ni Ahab.

10Nagpadala liwat si Ben Hadad sang mensahi kay Ahab, “Kabay pa nga silutan ako sang mga dios sing puwerte gid kon indi ko malaglag sing bug-os ang Samaria. Siguraduhon ko nga bisan yab-ok wala sing mabilin nga sarang mahakop sang akon mga soldado.” 11Nagsabat ang hari sang Israel, “Silinga ninyo siya nga ang soldado nga nagapreparar pa lang sa pagpakig-away indi dapat magpabugal pareho sa soldado nga nakatapos na sa pagpakig-away.” 12Nabaton ni Ben Hadad ang sabat ni Ahab samtang nagainom siya kag ang kaupod niya nga mga hari didto sa ila mga tolda.20:12 sa ila mga tolda: ukon, sa Sucot. Dayon ginmanduan niya ang iya mga tinawo nga magpreparar sa pagsalakay sa Samaria. Kag gintuman nila ini.

Ginpierdi ni Ahab si Ben Hadad

13Sa pihak nga bahin, may nag-abot nga isa ka propeta kay Ahab kag nagsiling, “Amo ini ang ginasiling sang Ginoo: Nakita mo nga puwerte kadamo ang mga soldado ni Ben Hadad. Pero ipapierdi ko sila sa imo subong nga adlaw, kag dayon mahibaluan mo nga ako amo ang Ginoo.” 14Nagpamangkot si Ahab, “Pero sin-o ang magapierdi sa ila?” Nagsabat ang propeta, “Amo ini ang ginasiling sang Ginoo: ‘Ang bataon nga mga soldado, nga sa idalom sang awtoridad sang mga gobernador sang mga probinsya, amo ang magapierdi sa ila.’ ” Nagpamangkot si Ahab, “Sin-o ang una nga magsalakay?” Nagsabat ang propeta, “Kamo.”20:14 Sin-o ang una… “Kamo”: ukon, Sin-o ang magapanguna sa ila sa pagpakig-away? Nagsabat ang propeta, “Ikaw.”

15Gani ginpatawag ni Ahab ang bataon nga mga soldado, nga sa idalom sang awtoridad sang mga gobernador sang mga probinsya— 232 sila tanan. Kag gintipon man niya ang iban pa nga mga Israelinhon— 7,000 sila tanan. 16Udto sila nagsalakay, samtang si Ben Hadad kag ang 32 ka hari nga iya kadampig nagapahubog sa ila mga tolda. 17Una nga nagsalakay atong bataon nga mga soldado.

Karon, ang mga ginpadala ni Ben Hadad sa pagpanilag sa Samaria nagsugid sa iya, “May mga soldado nga nagapakadto diri halin sa Samaria.” 18Nagsiling si Ben Hadad, “Dakpa ninyo sila kon magkadto sila diri sa pagpakig-away ukon bisan sa pagpakighusay.”

19Ang bataon nga mga soldado amo ang nagpanguna sa mga soldado sang Israel, 20kag ginpatay sang kada isa sa ila ang ila kaaway. Gani nagpalagyo ang iban nga mga soldado sang Aram, kag ginlagas sila sang mga Israelinhon. Pero si Ben Hadad kag ang iban niya nga mga kaupod nakapalagyo nga nagasakay sa kabayo.

21Amo ato ang pagsalakay nila ni Haring Ahab sang Israel. Madamo gid nga mga Arameanhon ang ila ginpamatay, kag ginpanguha nila ang mga kabayo kag mga karwahe sang mga Arameanhon. 22Pagkatapos sadto, nagpalapit ang propeta sa hari sang Israel kag nagsiling, “Magpreparar ka kag magplano sing maayo, kay magasalakay liwat ang hari sang Aram sa sunod nga tuig.”

23Sa pihak nga bahin, ang mga opisyal sang hari sang Aram nagsiling sa iya, “Ang dios sang mga Israelinhon dios sang mga bukid; amo ina nga nagdaog sila. Pero kon magpakig-away kita sa ila sa kapatagan, sigurado gid nga mapierdi naton sila. 24Kag kinahanglan nga himuon mo ini: Ang mga kumander na ang padumalahon mo sa mga soldado kag indi ang 32 ka hari. 25Dayon magtipon ka sang mga soldado, mga kabayo, kag mga karwahe nga pareho kadamo sadtong mga nagkalawala. Magpakig-away dayon kita sa mga Israelinhon sa kapatagan, kag sigurado gid nga mapierdi naton sila.” Nagsugot si Ben Hadad, kag ginhimo niya ini.

26Pagkasunod nga tuig, gintipon ni Ben Hadad ang mga Arameanhon, kag nagkadto dayon sila sa banwa sang Afek sa pagpakig-away sa mga Israelinhon. 27Nagtipon man ang mga Israelinhon kag nagpreparar sang ila mga kinahanglanon, kag dayon naglakat sila sa pagpakig-away sa mga Arameanhon. Nagkampo sila nga nagaatubang sa kampo sang mga Arameanhon. Pero pareho lang sila sa duha ka magagmay nga panong sang mga kanding kon ikomparar sa mga Arameanhon nga nagalikop sa kapatagan. 28Nagkadto ang alagad sang Dios sa hari sang Israel kag nagsiling, “Amo ini ang ginasiling sang Ginoo: Nagahunahuna ang mga Arameanhon nga dios ako sang mga bukid kag indi dios sang mga kapatagan. Gani ipapierdi ko sa imo ang ila mga soldado nga puwerte kadamo agod mahibaluan ninyo nga ako amo ang Ginoo.”

29Nagkampo ang mga Israelinhon kag ang mga Arameanhon nga nagaatubangay sa sulod sang pito ka adlaw. Kag sang ikapito nga adlaw nag-away sila. Sa isa lang ka adlaw nakapatay ang mga Israelinhon sing 100,000 ka soldado nga mga Arameanhon. 30Ang mga nabilin nga mga Arameanhon nagpalagyo sa banwa sang Afek, nga sa diin ang 27,000 sa ila narumpagan sang pader sang banwa. Nagpalagyo man didto si Ben Hadad, kag nagpanago sa pinakasulod nga kuwarto sang balay. 31Nagsiling ang iya mga opisyal sa iya, “Nabatian namon nga maluluy-on kuno ang mga hari sang Israel. Gani makadto kami sa hari sang Israel kag magpaubos paagi sa pagtampi sang sako kag pagburambod sang lubid sa amon mga ulo. Basi pa lang indi ka niya pagpatyon.”

32Gani nagtampi sila sang sako kag ginburambudan nila sang lubid ang ila mga ulo. Dayon nagkadto sila sa hari sang Israel kag nagsiling, “Si Ben Hadad nga nagatahod sa imo nagapakitluoy nga kon mahimo indi mo lang siya pagpatyon.” Nagsabat ang hari, “Buhi pa gali siya? Daw pareho lang nga utod ko siya.” 33Ginkabig sang mga opisyal ang sabat sang hari nga isa ka palatandaan nga may paglaom sila, gani dayon man nila siling, “Huo, si Ben Hadad daw pareho lang nga utod mo.” Nagsiling ang hari, “Dal-a ninyo siya sa akon.”

Pag-abot ni Ben Hadad, ginpasakay siya ni Ahab sa iya karwahe. 34Nagsiling si Ben Hadad kay Ahab, “Iuli ko sa imo ang mga banwa nga gin-agaw sang akon amay sa imo amay. Kag puwede ka magpatindog sang mga balaligyaan sa Damascus, pareho sa ginhimo sang akon amay sa Samaria.” Nagsiling si Ahab, “Sa sining gintanyag mo, buy-an ko ikaw.” Gani naghimo sila sang kasugtanan, kag ginpalakat siya ni Ahab.

35Karon, ginsugo sang Ginoo ang isa ka tawo, nga miyembro sang mga propeta, sa pagsiling sa iya nga kaupod, “Abi, sakita ako.” Pero nagbalibad ang tawo. 36Gani nagsiling siya sa tawo, “Tungod kay wala mo pagtumana ang Ginoo, pagapatyon ka sang leon paghalin mo gid diri.” Paghalin sang tawo, nakita siya sang leon kag ginpatay siya.

37May nakita naman ang propeta nga isa ka tawo kag nagsiling siya, “Abi, sakita ako.” Gani ginsakit siya kag napilasan siya. 38Dayon naglakat ang propeta kag nagtindog sa dalan nga nagahulat sa hari sang Israel nga mag-agi. Nagpakuno-kuno siya paagi sa pagbutang sang bendahi sa iya mga mata agod indi siya makilal-an. 39Pag-agi sang hari, nagsinggit ang propeta sa iya, “Sir, nag-upod ako sa inaway, kag didto may tawo nga nagdala sa akon sang bihag kag nagsiling, ‘Bantayi ini nga tawo. Kon makapalagyo siya, patyon ikaw ukon pabayaron sing 35 ka kilo nga pilak.’ 40Pero sang masako ako, sir, sa iban nga mga buluhaton, nakapalagyo ang bihag.”

Nagsiling ang hari, “Dapat ka silutan suno sa imo ginsiling.” 41Ginkuha gilayon sang propeta ang bendahi sa iya mga mata, kag nakilal-an siya sang hari sang Israel nga isa siya sa mga propeta. 42Nagsiling siya sa hari, “Amo ini ang ginasiling sang Ginoo: Tungod nga ginbuy-an mo ang tawo nga ginsiling ko nga dapat patyon, patyon ka sa baylo niya, kag patyon man ang imo katawhan sa baylo sang iya katawhan.” 43Nagpauli ang hari sang Israel sa iya palasyo sa Samaria nga masinulub-on kag akig.