1Итак, поразмышлял я над всем этим и заключил, что и праведные, и мудрецы, и их дела – в руках Всевышнего, но никто не знает, что ожидает его: любовь или ненависть. 2Все разделяют одну участь: праведник и нечестивый, добрый и злой, чистый и нечистый, приносящий жертву и не приносящий жертвы.
Как бывает с добрым,
так и с грешником,
как с дающим клятвы,
так и с тем, кто боится их давать.
3Это и есть то зло, что происходит повсюду под солнцем: одна участь ожидает всех! Сердца людей полны зла и безумия, пока они живы, а после они отходят к умершим. 4Любой, кто жив, имеет надежду; даже живой собаке лучше, чем мёртвому льву!
5Ведь живые знают, что умрут,
а мёртвые ничего не знают,
и уже не будет им награды,
и даже память о них утрачена.
6Их любовь, их ненависть
и их ревность уже исчезли,
и никогда более они не будут участвовать во всём,
что происходит под солнцем.
7Итак, иди и ешь с удовольствием свой хлеб и пей вино своё с радостью в сердце, потому что Всевышнему угодны твои дела. 8Всегда носи свою лучшую одежду и надуши волосы благовонным маслом. 9Наслаждайся жизнью со своей женой, которую ты любишь, во все дни твоей пустой жизни, что дал тебе Всевышний под солнцем. Ведь такова твоя доля в жизни и в труде твоём под солнцем. 10Всё, что ты в силах делать, делай, потому что в мире мёртвых, куда ты пойдёшь, нет ни работы, ни размышления, ни знания, ни мудрости.
11И ещё кое-что я видел под солнцем:
не обязательно в беге побеждают быстрые,
а в битве – храбрые,
не всегда у мудрых есть хлеб,
а у разумных – богатство,
как не всегда образованные пользуются благосклонностью,
потому что всё зависит от времени и случая.
12Человек не знает, когда придёт его час:
как рыбы попадаются в губительную сеть,
или птицы – в силки,
так и люди бывают пойманы в день несчастья,
который приходит к ним нежданно.
Размышления о мудрости и глупости
13Я также видел под солнцем такой пример мудрости, который впечатлил меня: 14был маленький город с небольшим населением. И могучий царь пошёл против него, окружил его и провёл большие осадные работы против него. 15Но в том городе был мудрый бедняк, и он спас этот город своей мудростью. Однако после никто не вспомнил об этом бедном человеке. 16Тогда сказал я: «Мудрость лучше силы». Но мудростью бедняка пренебрегают и на слова его не обращают внимания.
17Лучше внимать тихо сказанным словам мудреца,
чем крикам правителя глупых.
18Мудрость лучше орудий войны,
но один согрешивший может погубить много доброго.
1Ginpamalandungan ko gid ato tanan nga mga butang kag nareyalisar ko nga ara sa pagbuot sang Dios ang ginahimo sang matarong kag maalamon nga tawo. Pero wala nakahibalo ang ini nga tawo kon gugma ukon kaugot ang nagahulat sa iya. 2Pareho lang ang dangatan sang tanan nga klase sang tawo—ang matarong kag ang malaot, ang maayo kag ang malain,9:2 kag ang malain: Wala ini sa Hebreo, pero makita sa iban nga dumaan nga mga teksto. ang matinlo kag ang mahigko,9:2 matinlo kag ang mahigko: Ang takos kag ang indi takos nga magpartisipar sa mga seremonya sang relihiyon sang mga Israelinhon. kag ang nagahalad kag ang wala nagahalad. Pareho lang ang maayo nga tawo kag ang makasasala, kag pareho lang ang nagapanumpa kag ang wala nagapanumpa. 3Amo ini ang indi maayo sa tanan nga nagakalatabo sa kalibutan: pareho lang ang dangatan sang tanan. Indi lang ina, kundi puro lang kalautan kag kabuangan ang ginahunahuna sang tawo samtang nagakabuhi siya; kag sa ulihi mapatay man siya. 4Subong nga ang buhi nga ido mas maayo sang sa patay nga leon, ang buhi nga tawo mas maayo sang sa patay nga tawo. Kay ang buhi may paglaom pa, 5kag nahibaluan niya nga mapatay siya. Pero ang patay wala sing may nahibaluan kag wala na siya sing balos pa nga batunon, kag nalimtan na siya. 6Ang iya gugma, kaugot kag kaimon nadula na. Wala na siya sing labot hasta san-o sa tanan nga nagakalatabo diri sa kalibutan.
7Sige, magkaon ka kag mag-inom sang bino nga may kalipay, kay ginbuot na sang Dios sang una pa nga himuon mo ini. 8Magmasinadyahon kag magmalipayon ka permi.9:8 Magmasinadyahon… permi: sa literal, magsuksok ka sang bayo nga puti kag haplasan mo ang imo ulo sang lana. 9Magpangalipay ka upod sa imo hinigugma nga asawa sa bug-os mo nga kabuhi nga wala sing pulos, nga ginhatag sang Dios sa imo diri sa kalibutan. Kay para ina sa imo, sa imo pagpangabudlay diri sa kalibutan. 10Himua ang bisan ano nga imo ginahimo sa imo masarangan, kay didto sa lugar sang mga patay, nga sa diin ikaw nagapakadto, wala na sing trabaho. Wala na man sing pagplano didto, kag wala man sing kaalam ukon ihibalo.
11May nakita pa gid ako diri sa kalibutan: Indi tanan nga madasig magdalagan nagadaog sa palumba, kag indi tanan nga makusog nagadaog sa inaway. Indi tanan nga maalamon makakita sang palangabuhian, indi tanan nga maalam nagamanggaranon, kag indi tanan nga may abilidad ginapaboran. Kay nagaabot sa tagsa ka tawo ang iya kapalaran. 12Indi lang ina, kundi wala man siya nakahibalo kon san-o magaabot ang iya tion.9:12 ang iya tion sang kamatayon ukon/kag kalisod. Pareho siya sa pispis nga nasiod ukon sa isda nga napukot; nagakabiktima siya sa malain nga tion nga gulpi lang nagaabot sa iya.
Ang Kaalam mas Maayo pa sang sa Kabuangan
13Nakita ko man diri sa kalibutan ang isa ka halimbawa sang kaalam nga nanamian ko gid: 14May isa ka gamay nga siyudad, kag gamay lang ang mga pumuluyo sini. Ginkibon ini sang isa ka gamhanan nga hari kaupod ang iya mga soldado. Naghimo sila sang dalagko nga pangwasak sa pader, kag dayon ginsalakay nila ang siyudad. 15Didto sa amo nga siyudad may isa ka tawo nga imol pero maalamon, nga sarang kuntani makaluwas sa sini nga siyudad paagi sa iya kaalam. Pero wala gid sing may nakadumdom sa iya.9:15 nga sarang… sa iya: ukon, kag ginluwas niya ang ato nga siyudad paagi sa iya kaalam. Pero pagkatapos sadto, wala na siya pagdumduma sang mga tawo. 16Nagsiling ako nga mas maayo pa ang kaalam sang sa kusog, pero ang kaalam sang imol nga tawo wala ginahatagan sang importansya kag wala sing may nagasapak sa iya ginahambal. 17Mas maayo pa nga magpamati sa hinay nga hambal sang maalamon nga tawo sang sa magpamati sa singgit sang buang-buang nga pangulo.9:17 buang-buang nga pangulo: ukon, pangulo sang mga buang-buang. 18Ang kaalam mas maayo pa sang sa mga armas sa inaway. Pero ang isa ka makasasala makaguba sa madamo nga kaayuhan.
