1Лучше сухая корка с покоем и миром,
чем дом, полный заколотого скота, а в нём – вражда.
2Мудрый раб будет править беспутным сыном хозяина
и получит долю наследства, как один из братьев.
3В тигле испытывается серебро,
в горне плавильном – золото,
а сердца испытывает Вечный.
4Нечестивый слушает речи злодея;
лгун внимает пагубному языку.
5Издевающийся над нищим оскорбляет его Создателя,
радующийся несчастью не останется безнаказанным.
6Внуки – венец старикам,
а отцы – гордость своих сыновей.
7Не пристала глупцу высокая речь,
а тем более правителю – лживое слово!
8Взятка – как волшебный камень в глазах дающего её:
куда он ни повернётся, преуспеет!
9Прощающий оскорбление ищет любви,
а напоминающий о нём отталкивает близкого друга.
10Упрёк сильнее воздействует на разумного,
чем сто ударов на глупца.
11Только смуты ищет злодей,
и вестник17:11 Или: «ангел». безжалостный будет послан против него.
12Лучше встретить медведицу, лишённую медвежат,
чем глупца с его глупостью.
13Если человек воздаёт злом за добро,
зло не покинет его дома.
14Ссору начать, что плотину пробить;
остановись, прежде чем она вспыхнет.
15Оправдывающий виноватого и обвиняющий невиновного –
Вечный гнушается их обоих.
16Зачем глупцу на премудрость деньги,
если учиться он не желает?
17Друг любит во всякое время,
и брат рождён разделить беду.
18Лишь неразумный человек даёт залог,
чтобы ручаться за другого.
19Кто любит ссоры, тот любит грех;
кто бахвалится, ищет падения.
20Лукавый сердцем не преуспеет;
лживый язык попадёт в беду.
21Горе тому, кто родил глупца;
нет радости отцу невежды.
22Весёлое сердце исцеляет, как лекарство,
а подавленный дух иссушает кости.
23Нечестивый тайно берёт взятку,
чтобы извратить пути правосудия.
24Разумный не отводит от мудрости взгляд,
а глаза глупца блуждают на краях земли.
25Глупый сын – горе для отца
и горечь для матери.
26Нехорошо и наказывать невиновного,
и знатных бичевать за правду.
27Человек знания осторожен в словах,
и рассудительный – хладнокровен.
28Даже глупца, когда молчит, мудрым сочтут,
и когда он удерживает язык, может показаться рассудительным.
1Ang kaunting pagkain na pinagsasaluhan nang may kapayapaan ay higit na mabuti kaysa sa maraming pagkain ngunit may alitan.
2Pamumunuan ng marunong na lingkod ang nakakahiyang anak ng kanyang amo at sa kanilang mamanahin makakabahagi pa ito.
3Sinusubok ng Panginoon ang puso ng tao katulad ng pilak at ginto na sinusubok sa apoy kung ito ay tunay o hindi.
4Ang taong masama ay gustong makinig sa kapwa niya masama, at ang taong sinungaling ay gustong makinig sa kapwa niya sinungaling.
5Ang kumukutya sa mahihirap ay inaalipusta ang kanyang Manlilikha. Ang taong nagagalak sa kapahamakan ng iba ay parurusahan.
6Karangalan ng mga loloʼt lola ang kanilang mga apo, gayon din naman, karangalan ng mga anak ang kanilang mga magulang.
7Hindi bagay sa hangal ang magsalita ng mabuti, at lalong hindi bagay sa isang namumuno ang magsinungaling.
8Sa tingin ng iba ang suhol ay parang salamangka na magagawa ang kahit anumang bagay.
9Kung patatawarin mo ang kasalanan ng iyong kaibigan, mananatili ang inyong samahan, ngunit kung patuloy mong uungkatin ang kanyang kasalanan, masisira ang inyong pagkakaibigan.
10Sa isang saway lang natututo ang taong may pang-unawa, ngunit ang taong mangmang ay hindi natututo hampasin mo man ng walang awa.
11Laging naghahanap ng gulo ang taong masama, kaya ipapadala laban sa kanya ang isang taong malupit na magpaparusa sa kanya.
12Mas mabuti pang masalubong mo ang isang osong inagawan ng anak kaysa sa hangal na gumagawa ng kahangalan.
13Kapag kasamaan ang iginanti mo sa kabutihang ginawa sa iyo, palaging may masamang mangyayari sa sambahayan mo.
14Ang simula ng away ay katulad ng butas sa isang dike, kailangang tapalan bago lumaki.
15Kasuklam-suklam sa Panginoon ang taong nagpaparusa sa taong walang kasalanan o nagpapalaya sa taong may kasalanan.
16Walang kabuluhang pag-aralin ang taong hangal sapagkat hindi naman niya hinahangad ang matuto.
17Ang kaibigan ay nagmamahal sa lahat ng panahon, at nagkaroon tayo ng kapatid upang sa kagipitan ay tumulong.
18Ang taong nangakong managot sa utang ng iba ay kulang sa karunungan.
19Ang taong gusto ng kasalanan ay gusto rin ng kaguluhan. At ang taong mayabang ay naghahanap ng kapahamakan.
20Hindi uunlad ang taong baluktot ang pag-iisip, at ang taong sinungaling ay dadanas ng kasawian.
21Ang anak na hangal ay nagdudulot ng kalungkutan at kabiguan sa magulang.
22Ang pagiging masayahin ay parang gamot na nakabubuti sa katawan, ngunit ang pagiging malungkutin ay nagpapahina ng katawan.
23Ang taong masama ay tumatanggap ng suhol upang ipagkait ang makatarungang hatol.
24Ang taong may pang-unawa ay naghahangad pa ng karunungan; ngunit ang isip ng mangmang ay pagala-gala.
25Ang anak na hangal ay nagdudulot ng kapaitan at kalungkutan sa kanyang mga magulang.
26Hindi mabuti na parusahan ang taong matuwid o ang taong marangal.
27Ang taong marunong at nakakaunawa ay maingat magsalita at hindi padalos-dalos.
28Kahit ang mangmang ay parang marunong at nakakaunawa kapag tahimik.
