Религиозные вожди замышляют убить Ису Масиха
(Мат. 26:2-5; Мк. 14:1-2; Ин. 11:45-53)
1Приближался праздник Пресных хлебов, называемый праздником Освобождения22:1 Праздник Пресных хлебов – в этот праздник, длившийся семь дней, предписывалось есть только пресный хлеб (см. Исх. 12:15-20; 13:3-10; Лев. 23:6-8; Чис. 28:17-25). Праздник Освобождения – этот праздник, предшествующий празднику Пресных хлебов, отмечался в память об избавлении иудейского народа, под руководством пророка Мусы, из Египетского рабства (см. Исх. 12:1-14; Чис. 1:14; Втор. 16:1-8). Со временем оба эти праздника практически слились в один, и поэтому их названия стали взаимозаменяемы.. 2Главные священнослужители и учители Таурата искали способа разделаться с Исой так, чтобы не вызвать возмущения народа.
Иуда Искариот решает предать Ису Масиха
(Мат. 26:14-16; Мк. 14:10-11)
3Тогда сатана вошёл в Иуду, которого называли Искариотом, одного из двенадцати учеников. 4Иуда пошёл и сговорился с главными священнослужителями и с начальниками храмовой стражи, как предать им Ису. 5Те обрадовались и обещали заплатить ему. 6Иуда согласился и стал искать удобного случая, когда с Исой не будет народа, чтобы предать Его.
Приготовление учеников к празднику Освобождения
(Мат. 26:17-19; Мк. 14:12-16)
7Наступил первый день праздника Пресных хлебов, когда иудеям следовало заколоть ягнёнка в память об их освобождении, 8и Иса послал Петира и Иохана с поручением:
– Идите и приготовьте для нас праздничный ужин.
9– Где Ты хочешь, чтобы мы его приготовили? – спросили они.
10Он ответил:
– Когда вы войдёте в город, то встретите человека, несущего кувшин с водой. Идите за ним в дом, куда он войдёт, 11и скажите хозяину дома: «Учитель спрашивает тебя: Где комната для гостей, в которой Я буду есть праздничный ужин с Моими учениками?» 12Он вам покажет большую комнату наверху, в которой уже всё подготовлено. Там и приготовьте ужин.
13Они пошли, и всё произошло так, как им сказал Иса, и они приготовили праздничный ужин.
Последний ужин с учениками
(Мат. 26:20-29; Мк. 14:17-25; 1 Кор. 11:23-25)
14Когда подошло время, Иса со Своими посланниками возлёг у стола. 15Иса сказал им:
– Я очень хотел отметить этот праздник вместе с вами перед Моими страданиями. 16Говорю вам, что Я уже не буду его отмечать до тех пор, пока в Царстве Всевышнего его смысл не будет открыт в полной мере.
17Взяв чашу и поблагодарив за неё Всевышнего, Он сказал:
– Возьмите её и разделите между собой. 18Говорю вам, что Я уже не буду пить от плода виноградного до тех пор, пока не придёт Царство Всевышнего.
19Затем, взяв хлеб и поблагодарив за него Всевышнего, Он разломил его и дал ученикам со словами:
– Это Моё тело, отдаваемое за вас. Делайте это в воспоминание обо Мне.
20Также взял и чашу после ужина и сказал:
– Эта чаша – новое священное соглашение, скреплённое Моей кровью, которая за вас проливается22:20 Ср. Исх. 24:8; Евр. 9:18-20.. 21Но рука того, кто предаёт Меня, на одном столе с Моей. 22Да, Ниспосланный как Человек уходит так, как было предназначено, но горе тому человеку, который предаёт Его.
23Тогда ученики начали спрашивать друг друга, кто из них мог бы совершить такое.
Величайшие – те, кто служит
(Мат. 20:25-28; 19:28; Мк. 10:42-45)
24Потом они начали спорить, кто из них должен считаться самым великим. 25Иса тогда сказал им:
– Цари этого мира господствуют над своими людьми, правители народа именуют себя благодетелями, 26но вы не будьте как они. Напротив, пусть самый великий среди вас будет как самый меньший, и начальник – как слуга. 27Ведь кто важнее: тот, кто возлежит за столом, или тот, кто прислуживает? Разве не тот, кто возлежит? Я же среди вас как слуга. 28Вы были со Мной во всех Моих испытаниях, 29и как Мой Отец дал Мне царскую власть, так Я теперь даю её вам, 30чтобы и вы могли есть и пить за Моим столом в Моём Царстве, и вы сядете на престолах править22:30 Или: «судить». Зачастую в древнем мире правителям приходилось также разбирать судебные тяжбы своих подданных. двенадцатью родами Исраила.
Предсказание об отречении Петира
(Мат. 26:33-35; Мк. 14:29-31; Ин. 13:37-38)
31– Шимон, Шимон, сатана просил и получил разрешение на то, чтобы все вы были испытаны, подобно тому, как просеивают пшеницу, 32но Я молился о тебе, чтобы ты не потерял веру. И ты сам, когда вновь обратишься ко Мне, укрепи своих братьев.
33Петир ответил:
– Повелитель, я готов идти с Тобой и в темницу, и на смерть!
34Но Иса сказал:
– Говорю тебе, Петир, не успеет сегодня и петух пропеть, как ты трижды отречёшься от того, что знаешь Меня.
35Потом Иса спросил их:
– Когда Я посылал вас без кошелька, без сумки, без сандалий, нуждались ли вы в чём-либо?
– Ни в чём, – ответили ученики.
36– Сейчас же, если у вас есть кошелёк, возьмите его, возьмите и сумку, и если у вас нет меча, то продайте плащ, но купите меч22:36 Скорее всего, смысл сказанных здесь слов заключается в том, что Его последователи должны приготовить себя к предстоящей духовной борьбе, к лишениям и гонениям за веру. Буквальное же понимание вступало бы в противоречие со словами Исы (см. Мат. 26:51-53; Лк. 22:49-51; Ин. 18:36; 2 Кор. 10:3-4).. 37Говорю вам, что со Мной должно исполниться сказанное в Писании: «Он был причислен к преступникам»22:37 Ис. 53:12.. Всё, что обо Мне было написано, скоро исполнится.
38Ученики сказали:
– Смотри, Повелитель, у нас есть два меча.
– Достаточно об этом, – ответил Иса.
Молитва на Оливковой горе
(Мат. 26:36-46; Мк. 14:32-42)
39Иса, как обычно, пошёл на Оливковую гору, и Его ученики пошли с Ним. 40Придя на место, Иса сказал:
– Молитесь, чтобы вам не поддаться искушению.
41Он отошёл от них примерно на расстояние брошенного камня, опустился на колени и начал молиться:
42– Отец, если Ты хочешь, пронеси эту чашу страданий мимо Меня, но пусть всё будет не по Моей воле, а по Твоей.
43Тогда с небес Ему явился ангел и укреплял Его. 44В муках Иса стал молиться ещё горячее, и сделался пот Его как капли крови, стекавшие на землю. 45Когда Он поднялся с молитвы и вернулся к ученикам, то нашёл их спящими, потому что они были измучены печалью.
46– Почему вы спите? – спросил Иса. – Вставайте и молитесь, чтобы вам не поддаться искушению.
Иса Масих предан и арестован
(Мат. 26:47-56; Мк. 14:43-50; Ин. 18:3-11)
47Он ещё говорил, когда приблизилась толпа, во главе которой шёл тот, кого звали Иудой, один из двенадцати учеников. Он подошёл к Исе, чтобы поцеловать Его. 48Иса сказал:
– Иуда, ты поцелуем предаёшь Ниспосланного как Человек?
49Когда же те, кто был с Исой, увидели, что происходит, они спросили:
– Повелитель, а что если нам ударить мечом?
50И один из них ударил раба главного священнослужителя и отсёк ему правое ухо. 51Но Иса сказал:
– Прекратите, довольно!
Он прикоснулся к уху раба и исцелил его. 52Затем Иса сказал главным священнослужителям, начальникам храмовой стражи и старейшинам, которые пришли за Ним:
– Что Я, разбойник, что вы пришли с мечами и кольями? 53Я каждый день был с вами в храме, и вы не схватили Меня. Но сейчас ваше время, сейчас власть тьмы.
Отречение Петира
(Мат. 26:67-75; Мк. 14:66-72; Ин. 18:15-18, 25-27)
54Они схватили Его и повели в дом верховного священнослужителя. Петир шёл за ними на некотором расстоянии. 55Посреди двора разожгли костёр, и Петир вместе с другими людьми сел к нему греться. 56Одна из служанок, увидев Петира в свете огня, пристально всмотрелась в него и сказала:
– Этот человек тоже был с Ним.
57Но Петир отрицал это.
– Я не знаю Его, женщина, – сказал он.
58Немного позже кто-то другой увидел его и сказал:
– Ты тоже один из них.
– Нет, друг, – ответил Петир.
59Примерно час спустя ещё кто-то стал утверждать:
– Точно, этот человек тоже был с Ним, ведь он галилеянин.
60Но Петир сказал:
– Я не знаю, о чём ты говоришь!
И тотчас, когда он ещё говорил, пропел петух. 61Повелитель повернулся и посмотрел на Петира. И тогда Петир вспомнил слова Повелителя, как Он сказал ему:
– Прежде чем пропоёт петух сегодня, ты трижды отречёшься от Меня.
62И выйдя наружу, он горько заплакал.
63Люди, охранявшие Ису, стали насмехаться над Ним и бить Его. 64Они завязывали Ему глаза и требовали:
– Эй Ты, пророк! Скажи нам, кто Тебя ударил?
65И говорили Ему много других оскорблений.
Иса Масих на допросе перед Советом религиозных вождей
(Мат. 26:63-65; Мк. 14:61-64; Ин. 18:19-21)
66Рано утром старейшины народа, главные священнослужители и учители Таурата собрались вместе на Совет22:66 Совет (букв.: «синедрион») – высший политический, религиозный и судебный орган иудеев. В состав Совета входил семьдесят один человек.. К ним ввели Ису.
67– Если Ты обещанный Масих, то скажи нам прямо, – требовали они.
Иса ответил:
– Если Я скажу вам, вы не поверите, 68и если Я вас спрошу, вы Мне не ответите. 69Однако с этого времени Ниспосланный как Человек будет сидеть по правую руку от Всемогущего Бога22:69 См. Заб. 109:1..
70Они все стали спрашивать:
– Так Ты что, Сын Всевышнего (Царственный Спаситель)?
Он ответил:
– Вы сами говорите, что это Я.
71Тогда они сказали:
– Какие нам ещё нужны свидетельства?! Мы слышали это из Его собственных уст!
यहूदा ह यीसू ला पकड़वाय बर तियार हो जाथे
(मत्ती 26:14-16; मरकुस 14:10-11)
1यहूदीमन के बिन खमीर के रोटी के तिहार जऊन ला फसह तिहार कहे जाथे, लकठा आवत रहय। 2अऊ मुखिया पुरोहित अऊ कानून के गुरू मन चुपेचाप यीसू ला मार डारे के कुछू उपाय खोजत रहंय, पर ओमन मनखेमन ले डर्रावत रहंय। 3तब सैतान ह यहूदा के भीतर म हमाईस, जऊन ला इस्करियोती घलो कहे जावय; अऊ जऊन ह यीसू के बारह चेलामन ले एक झन रिहिस। 4यहूदा ह मुखिया पुरोहित अऊ मंदिर के रखवार मन के अधिकारीमन करा गीस अऊ ओमन के संग बातचीत करिस कि ओह यीसू ला कइसने ओमन के हांथ म पकड़वाही। 5ओमन खुस होईन अऊ ओला पईसा देय बर राजी हो गीन। 6यहूदा घलो तियार हो गीस, अऊ मऊका खोजे लगिस कि जब उहां भीड़ झन रहय, तब ओह यीसू ला ओमन के हांथ म पकड़वा देवय।
आखिरी भोजन
(मत्ती 26:17-25; मरकुस 14:12-21; यूहन्ना 13:21-30)
7तब यहूदीमन के बिन खमीर के रोटी के दिन ह आईस अऊ ए दिन म फसह तिहार बर मेढ़ा पीला ला बलिदान करना जरूरी रहय। 8यीसू ह पतरस अऊ यूहन्ना ला ए कहिके पठोईस, “जावव अऊ हमर बर फसह तिहार के भोजन के तियारी करव।”
9ओमन पुछिन, “तेंह कहां चाहथस कि हमन एकर तियारी करन?”
10यीसू ह ओमन ला कहिस, “जब तुमन सहर म जाहू, त तुमन ला एक मनखे घघरी म पानी लेवत मिलही। जऊन घर म ओह जावय, तुमन ओकर पाछू-पाछू चले जावव, 11अऊ ओ घर के मालिक ले कहव, ‘गुरू ह पुछत हवय कि ओ पहुना-कमरा कहां हवय, जिहां में अपन चेलामन संग फसह तिहार के भोजन खावंव?’ 12ओह तुमन ला ऊपर म एक सजे-सजाय बड़े कमरा देखा दिही। उहां तुमन तियारी करव।”
13ओमन गीन अऊ हर चीज ला वइसनेच पाईन, जइसने यीसू ह ओमन ला कहे रिहिस, अऊ ओमन फसह तिहार के भोजन के तियारी करिन।
14जब समय आईस, त यीसू अऊ ओकर प्रेरितमन खाय बर बईठिन। 15अऊ ओह ओमन ला कहिस, “एकर पहिली कि मेंह दुःख भोगंव, मोर बहुंत ईछा रिहिस कि मेंह तुम्हर संग ए फसह के भोजन ला खावंव। 16काबरकि मेंह तुमन ला कहत हंव, जब तक जम्मो बात परमेसर के राज म पूरा नइं हो जावय, तब तक मेंह एला फेर कभू नइं खावंव।”
17तब यीसू ह अंगूर के मंद के कटोरा ला लेके परमेसर ला धनबाद दीस अऊ कहिस, “एला लेवव अऊ आपस म बांट लेवव। 18काबरकि मेंह तुमन ला कहत हंव कि जब तक परमेसर के राज नइं आ जावय, तब तक मेंह अंगूर के मंद ला फेर नइं पीयंव।”
19तब ओह कुछू रोटी लीस, अऊ परमेसर ला धनबाद देके ओला टोरिस अऊ अपन चेलामन ला देके कहिस, “एह मोर देहें ए, जऊन ह तुम्हर बर देय जावत हवय; मोर सुरता म एही करे करव।”
20ओही किसम ले भोजन के पाछू, यीसू ह कटोरा ला लीस अऊ कहिस, “ए कटोरा ह मोर लहू म परमेसर के नवां करार ए, जऊन ह तुम्हर बर ढारे जावथे। 21पर जऊन ह मोला धोखा दिही, ओकर हांथ ह मोर संग टेबल म हवय। 22मनखे के बेटा ह मरही, जइसने परमेसर ह ठहराय हवय; पर धिक्कार ए ओ मनखे ला, जऊन ह ओला धोखा दिही।” 23तब चेलामन आपस म पुछे लगिन, “हमन म ओह कोन हो सकथे, जऊन ह ए काम करही।”
चेलामन म कोन बड़े
24ओमन म ए बिवाद घलो होय लगिस कि ओमन के बीच म कोन चेला सबले बड़े माने जाही। 25यीसू ह ओमन ला कहिस, “आनजातमन के राजामन अपन मनखेमन ऊपर हुकूम चलाथें; अऊ जऊन मन ओमन के ऊपर अधिकार रखथें, ओमन अपन-आप ला भलई करइया कहिथें। 26पर तुमन ला वइसने नइं बनना हवय। एकर बदले, जऊन ह तुम्हर बीच म सबले बड़े ए, ओह सबले छोटे सहीं बनय, अऊ जऊन ह हुकूम चलाथे, ओह सेवक के सहीं बनय। 27कोन ह बड़े ए, ओ – जऊन ह खाय बर बईठथे या ओ – जऊन ह ओकर सेवा करथे? ओही ह जऊन ह खाय बर बईठथे। पर मेंह तुम्हर बीच म एक सेवक के सहीं अंव। 28तुमन ओ मनखे अव, जऊन मन मोर दुःख के समय म मोर संग रहेव। 29अऊ मेंह तुमन ला एक राज के ऊपर सासन करे के अधिकार देवत हंव, जइसने मोर ददा ह मोला एक राज के ऊपर सासन करे के अधिकार दे हवय, 30ताकि तुमन मोर राज म मोर संग बईठके खावव अऊ पीयव अऊ सिंघासनमन म बईठके, इसरायल के बारह गोत्र के नियाय करव।
31सिमोन, सिमोन, सुन! सैतान ह तुमन ला परखे बर अनुमती मांगे हवय कि जइसने किसान ह गहूं ला भूंसी से अलग करथे, वइसने ओह तुमन ला अलग करय। 32पर मेंह तोर बर पराथना करे हवंव, सिमोन! ताकि तोर बिसवास ह बने रहय। अऊ जब तेंह मोर करा लहुंटके आ जाबे, त अपन भाईमन ला बिसवास म मजबूत करबे।”
33पर सिमोन पतरस ह यीसू ला कहिस, “हे परभू, मेंह तोर संग जेल जाय बर तियार हवंव अऊ मरे बर घलो तियार हवंव।”
34यीसू ह कहिस, “पतरस, मेंह तोला कहत हंव कि आज कुकरा बासे के पहिली, तेंह तीन बार इनकार करबे कि तेंह मोला जानथस।”
35तब यीसू ह ओमन ले पुछिस, “जब मेंह तुमन ला बिगर पईसा, झोला या पनही के पठोय रहेंव, त का तुमन ला कोनो चीज के कमी होईस?”
ओमन कहिन, “कोनो चीज के कमी नइं होईस।”
36यीसू ह ओमन ला कहिस, “पर अब जेकर करा पईसा हवय, ओह ओला ले लेय, अऊ झोला घलो धर ले; अऊ जेकर करा तलवार नइं ए, ओह अपन ओन्ढा ला बेंचके एक ठन तलवार बिसो ले। 37परमेसर के बचन म ए लिखे हवय: ‘अऊ ओकर गनती अपराधी मन संग होईस,’ अऊ मेंह तुमन ला कहथंव कि ए बात के मोर ऊपर पूरा होना जरूरी ए। काबरकि जऊन बात ह मोर बारे म लिखे गे हवय, ओह पूरा होवत हवय।”22:37 यसायाह 53:12
38चेलामन कहिन, “हे परभू, देख, इहां दू ठन तलवार हवय।”
ओह कहिस, “ए किसम के बात बहुंत हो गीस।”
यीसू ह जैतून के पहाड़ म पराथना करथे
(मत्ती 26:36-46; मरकुस 14:32-42)
39यीसू ह घर के बाहिर निकरिस अऊ अपन रीति के मुताबिक ओह जैतून पहाड़ ला गीस अऊ ओकर चेलामन ओकर पाछू-पाछू गीन। 40ओ जगह म हबरके यीसू ह ओमन ला कहिस, “पराथना करव ताकि तुमन परिछा म झन पड़व।” 41तब ओह ओमन ले कुछू दूरिहा गीस अऊ माड़ी टेकके ए पराथना करे लगिस, 42“हे ददा, कहूं तोर ईछा हवय, त ए दुःख के कटोरा ला मोर करा ले टार दे; तभो ले मोर नइं, पर तोर ईछा पूरा होवय।”
43तब स्वरग ले एक स्वरगदूत ओकर करा आईस अऊ ओला मजबूत करिस। 44अऊ ओह बहुंते बियाकुल होके, अऊ लगन से पराथना करे लगिस, अऊ ओकर पसीना ह लहू के बूंद सहीं भुइयां म गिरत रहय।
45जब ओह पराथना करके उठिस, अऊ चेलामन करा गीस, त ओह ओमन ला दुःख के मारे सोवत अऊ थके पाईस। 46ओह ओमन ला कहिस, “तुमन काबर सुतत हवव? उठव अऊ पराथना करव ताकि तुमन परिछा म झन पड़व।”
यीसू ह बंदी बनाय जाथे
(मत्ती 26:47-56; मरकुस 14:43-50; यूहन्ना 18:3-12)
47जब यीसू ह गोठियावत रिहिस, तभे मनखेमन के एक भीड़ आईस; अऊ यहूदा जऊन ह यीसू के बारह चेलामन ले एक झन रिहिस, ओमन के आघू-आघू चलत रहय। ओह यीसू करा ओला चूमे बर आईस। 48पर यीसू ह ओला कहिस, “हे यहूदा, चूमा देके का तेंह मनखे के बेटा ला पकड़वावत हस?”
49यीसू के चेलामन जब देखिन कि का होवइया हवय, त ओमन कहिन, “हे परभू, का हमन अपन तलवार चलावन?” 50अऊ ओम ले एक झन महा पुरोहित के सेवक ऊपर तलवार चलाके ओकर जेवनी कान उड़ा दीस।
51तब यीसू ह कहिस, “एला बंद करव।” अऊ ओह मनखे के कान ला छुईस अऊ ओला बने कर दीस।
52तब यीसू ह ओ मुखिया पुरोहित, मंदिर के रखवारमन के अधिकारी अऊ अगुवामन ला कहिस, जऊन मन ओला पकड़े बर आय रिहिन, “का मेंह डाकू अंव कि तुमन तलवार अऊ बड़े-बड़े लउठी लेके आय हवव? 53मेंह हर दिन तुम्हर संग मंदिर म रहेंव, अऊ तुमन मोला नइं पकड़ेव। पर एह तुम्हर समय ए, जब अंधियार के सक्ति ह राज करथे।”
पतरस ह यीसू के इनकार करथे
(मत्ती 26:57-58, 69-75; मरकुस 14:53-54, 66-72; यूहन्ना 18:12-18, 25-27)
54तब ओमन यीसू ला पकड़िन अऊ ओला महा पुरोहित के घर ले गीन। पतरस ह कुछू दूरिहा म रहत ओकर पाछू-पाछू आईस। 55पर जब ओमन मांझा अंगना म आगी बारके चारों अंग बईठ गीन, त पतरस ह ओमन के संग जाके बईठ गीस। 56एक झन नौकरानी टूरी ओला आगी के अंजोर म उहां बईठे देखिस। ओ टूरी ह ओला धियान लगाके देखिस अऊ कहिस, “ए मनखे ह यीसू के संग रिहिस।”
57पर पतरस ह इनकार करिस अऊ कहिस, “ए टूरी, मेंह ओला नइं जानंव।”
58थोरकन देर बाद, एक आने मनखे ओला देखिस अऊ कहिस, “तेंह घलो ओमन ले एक झन अस।”
पर पतरस ह कहिस, “ए मनखे, मेंह नो हंव।”
59करीब एक घंटा के बाद, एक आने मनखे ह जोर देके कहिस, “सही म, ए मनखे ह ओकर संग रिहिस, काबरकि एह घलो गलील प्रदेस के रहइया ए।”
60पतरस ह जबाब देके कहिस, “ए मनखे, मेंह नइं जानंव कि तेंह का कहथस।” जब ओह ए कहितेच रिहिस कि तुरते कुकरा ह बासिस। 61अऊ परभू ह लहुंटके पतरस ला सीधा देखिस, तब पतरस ह परभू के कहे ओ बात ला सुरता करिस, “एकर पहिली कि आज कुकरा ह बासे, तेंह तीन बार मोर इनकार करबे।” 62पतरस ह अंगना के बाहिर गीस अऊ फूट-फूट के रोईस।
सैनिकमन यीसू के हंसी उड़ाथें
(मत्ती 26:67-68; मरकुस 14:65)
63जऊन मनखेमन यीसू के रखवारी करत रहंय, ओमन यीसू के ठट्ठा करिन अऊ ओला मारे-पीटे लगिन। 64ओमन यीसू के आंखी ऊपर कपड़ा बांधके ओकर ले पुछिन, “अगमबानी करके हमन ला बता कि तोला कोन मारिस?” 65ओमन अऊ बहुंत बेजत्ती के बात ओला कहिन।
यीसू धरम-महासभा के आघू म
(मत्ती 26:59-66; मरकुस 14:55-64; यूहन्ना 18:19-24)
66जब दिन होईस, त मनखेमन के अगुवा, मुखिया पुरोहित अऊ कानून के गुरू मन एक सभा के रूप म जुरिन, अऊ यीसू ह ओमन के आघू म लाने गीस। 67ओमन यीसू ले पुछिन, “यदि तेंह मसीह अस, त हमन ला बता?”
यीसू ह जबाब दीस, “यदि मेंह तुमन ला बताहूं, त तुमन मोर ऊपर बिसवास नइं करहू, 68अऊ यदि मेंह तुमन ले पुछहूं, त तुमन जबाब नइं दूहू। 69पर अब ले, मनखे के बेटा ह सर्वसक्तिमान परमेसर के जेवनी हांथ कोति बईठही।”
70ओमन जम्मो झन पुछिन, “त का तेंह परमेसर के बेटा अस?”
ओह ओमन ला जबाब दीस, “तुमन सही कहथव, काबरकि मेंह अंव।”
71तब ओमन कहिन, “हमन ला अऊ गवाह के जरूरत नइं ए। हमन खुदे ओकर मुहूं ले सुन लेय हवन।”
